Premierze, niech pan nie mięknie

Spełnił się scenariusz, przed którym kilka miesięcy temu ostrzegali ekonomiści — rząd ugiął się pod żądaniami górników, lekarzy, pielęgniarek i innych pracowników sektora publicznego. Ich wynagrodzenia wystrzeliły w górę. W I kw. przeciętna pensja wyniosła ponad 3,5 tys. zł i była o 12,2 proc. wyższa niż rok wcześniej — wynika z danych GUS. To pierwszy kwartał od wielu lat, kiedy dynamika płac w sektorze publicznym była wyższa niż w firmach prywatnych (gdzie wynagrodzenia i tak rosną w tempie zawrotnym). W podwyżkach nie byłoby nic złego, gdyby nie to, że w sektorze publicznym — przy gorszej wydajności — zarabia się znacznie lepiej niż w prywatnym, a żądania płacowe związków dalej rosną. Nie bacząc na to, że gospodarka zwalnia.

Zawodowe dojenie
— To sygnał ostrzegawczy dla rządu i związków zawodowych. Koszty pracy w sektorze publicznym rosną szybciej niż w prywatnym, tymczasem wydajność jest znacznie niższa i podnosi się powoli. Ponadto zbliża się spowolnienie gospodarcze. Domaganie się przez grupy zawodowe 15-procentowych dalszych podwyżek, co ostatnio deklarowały, jest nieodpowiedzialne i zagraża równowadze ekonomicznej — ostrzega Janusz Jankowiak, główny ekonomista Polskiej Rady Biznesu.

Czym może grozić wyścig płac w sektorze publicznym? Po pierwsze — nierównowagą w finansach państwa.

— W sektorze publicznym zachodzą te same zjawiska, co w firmach prywatnych — oderwanie się dynamiki wynagrodzeń od dynamiki wydajności wpędza pracodawcę w kłopoty. Jego koszty rosną szybciej niż dochody, staje się mniej konkurencyjny — tłumaczy Marcin Mróz, główny ekonomista Fortis Banku.

Tyle że tu pracodawcą jest państwo. Wysokie koszty musi więc wziąć na siebie budżet.

Po drugie — wzrost wynagrodzeń wzmacnia presję inflacyjną.

— Pieniędzy do wydania przybywa, więc konsumpcja rośnie. A to pcha ceny w górę —wyjaśnia Małgorzata Krzysztoszek, ekspert PKPP Lewiatan.

Nie dam, bo nie mam
Rosnące pensje w budżetówce i firmach państwowych sprawią kłopoty także przedsiębiorcom prywatnym. Dysproporcja w zarobkach osłabi morale ich pracowników. Mimo że firmy państwowe mają gorsze wyniki, zarabia się w nich znacznie lepiej niż w prywatnych. Przykład — w przetwórstwie przemysłowym różnica płac wynosi 13 proc.

— To demoralizujące dla pracowników firm — mówi Janusz Jankowiak.

Na tym nie koniec. Zwykle wzrost wynagrodzeń w jednym sektorze odbija się na żądaniach płacowych w drugim. Pierwszą rundę tej spirali widzieliśmy już kilka miesięcy temu. Strajkujący górnicy, lekarze, pielęgniarki i nauczyciele właśnie dynamikę płac w firmach prywatnych przytaczali jako główny argument uzasadniający ich żądania. Czy teraz role się zmienią?

— Oczekiwania na podwyżki wzrosną. Jednak w świetle zbliżającego się wyhamowania gospodarczego pracownicy prywatnych przedsiębiorstw będą znacznie bardziej rozsądni w formułowaniu żądań niż w sektorze publicznym. Nie będą podcinać gałęzi, na której siedzą — zapewnia Małgorzata Krzysztoszek.

Może się też okazać, że twardą postawę, której zabrakło politykom, będą musieli przyjąć przedsiębiorcy.

— Osłabienie koniunktury w Europie i w Polsce oznacza dla firm słabsze wyniki i potrzebę ograniczania kosztów. Chcąc utrzymać się na rynku, nie będą miały wyboru — sytuacja zmusi je do powiedzenia „nie” — twierdzi Dariusz Winek, główny ekonomista BGŻ.

Dlatego spodziewa się, że 2008 r. przyniesie wyhamowanie dynamiki płac w sektorze prywatnym i nasilenie podwyżek w publicznym.

 

© ℗