Zaznaczono, że proponowane zmiany są reakcją na zauważalny w ostatnich latach wzrost liczby przestępstw przeciwko środowisku, a także tendencję wzrostową liczby pożarów w miejscach gromadzenia odpadów. "Praktyka stosowania dotychczasowych przepisów pokazuje, iż obecne sankcje karne są niewystarczające i nie powstrzymują sprawców przed popełnianiem przestępstw przeciwko środowisku" - napisano na stronie KPRM.

Wskazano, że dotkliwym problemem dla budżetu państwa oraz samorządów jest ponoszenie kosztów utylizacji porzuconych odpadów, które niejednokrotnie wynoszą kilkadziesiąt mln zł. Dlatego, w przypadku skazania sprawcy za umyślne przestępstwo przeciwko środowisku, sąd będzie musiał orzec wobec niego nawiązkę w wysokości od 10 tys. zł do 10 mln zł. A jeśli przestępstwo zostanie popełnione nieumyślnie, nawiązka będzie orzekana fakultatywnie.

Napisano, że środki z nawiązki trafią do Narodowego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej. Posłużą one nie tylko do usuwania skutków działalności przestępczej, ale także zasilą różne programy ekologiczne, mające na celu m.in. poprawę jakości powietrza lub wody w Polsce.

Jak czytamy, podniesione zostaną kary za spowodowanie zniszczenia w świecie roślinnym lub zwierzęcym w znacznych rozmiarach; w takim przypadku grozić będzie kara pozbawienia wolności od 6 miesięcy do lat 8. Natomiast za niszczenie albo uszkadzanie – wbrew przepisom obowiązującym na terenie objętym ochroną – roślin, zwierząt, grzybów lub ich siedlisk, lub siedlisk przyrodniczych – grozić będzie grzywna, kara ograniczenia wolności albo pozbawienia wolności od 3 miesięcy do lat 5. Taka sama kara - jak napisano - przewidziana będzie za niszczenie albo uszkadzanie roślin, zwierząt i grzybów pod ochroną gatunkową lub ich siedlisk – w przypadku istotnej szkody.

Podniesione zostaną kary za m.in. zanieczyszczenie wody, powietrza lub powierzchni ziemi substancją albo promieniowaniem jonizującym, jeśli może to zagrozić życiu lub zdrowiu człowieka lub spowodować istotne obniżenie jakości wody, powietrza lub powierzchni ziemi lub zniszczenie w świecie roślinnym lub zwierzęcym – w znacznych rozmiarach. W takim przypadku grozić będzie kara pozbawienia wolności od 6 miesięcy do 8 lat.

Przyjęty przez rząd projekt zakłada też wyższe kary m.in. za nielegalne składowanie, usuwanie, przetwarzanie, odzysk, unieszkodliwianie i transport odpadów, które może zagrażać życiu lub zdrowiu człowieka lub spowodować obniżenie jakości wody, powietrza, powierzchni ziemi lub zniszczenie w świecie roślinnym lub zwierzęcym. Grozić za to będzie kara pozbawienia wolności od roku do 10 lat. Dodano, że zwiększy się także kara za przywożenie z zagranicy lub wywożenie za granicę odpadów niebezpiecznych – bez wymaganego zgłoszenia lub zezwolenia, albo wbrew jego warunkom. Grozić za to będzie kara pozbawienia wolności od 2 do 12 lat.

Podwyższona zostanie minimalna i maksymalna stawka kara grzywny za zaśmiecanie miejsc publicznych. Maksymalna stawka kary grzywny za usuwanie roślinności przez wypalanie gruntów rolnych, obszarów kolejowych, pasów przydrożnych, trzcinowisk lub szuwarów zostanie podwyższona do 30 tys. zł.

Zlikwidowany zostanie warunek odpowiedzialności podmiotów zbiorowych (np. spółek), jeśli chodzi o wcześniejsze prawomocne skazanie osoby fizycznej za przestępstwo przeciwko środowisku. Obecnie za przestępstwo to, musi najpierw zostać prawomocnie skazana osoba fizyczna (np. prezes firmy), by odpowiedzialność za zniszczenie środowiska ponosiła także sama spółka.

Nowe rozwiązania mają wejść w życie po 14 dniach od ogłoszenia w Dzienniku Ustaw.