Sprawozdanie finansowe
Alior Banku Spółki Akcyjnej
za rok zakończony 31 grudnia 2021 roku
Image should be here
Image should be here
Sprawozdanie finansowe Alior Banku SA
za rok zakończony 31 grudnia 2021r.
(w tysiącach złotych )
2
Wybrane dane finansowe dotyczące sprawozdania finansowego
01.01.2021 –
31.12.2021
01.01.2020 –
31.12.2020
% (A-B) /B
PLN
A
B
C
Wynik z tytułu odsetek
2 773 564
2 846 248
-2,6%
Wynik z tytułu prowizji i opłat
636 242
536 166
18,7%
Wynik handlowy i pozostały
42 555
30 977
37,4%
Wynik z tytułu odpisów na straty oczekiwane, odpisów aktualizujących z tytułu utraty wartości i koszty ryzyka prawnego kredytów hipotecznych w walutach obcych*
-994 195
-1 826 007
-45,6%
Koszty działania Banku*
-1 493 936
-1 575 654
-5,2%
Zysk/strata brutto
727 395
-209 073
-447,9%
Zysk/strata netto
439 293
-316 388
-238,8%
Przepływy pieniężne netto
1 314 500
1 056 473
24,4%
Należności od klientów
58 234 447
56 040 799
3,9%
Zobowiązania wobec klientów
72 012 350
66 824 581
7,8%
Kapitały własne
5 972 138
6 655 257
-10,3%
Aktywa razem
82 930 687
78 263 547
6,0%
Wybrane wskaźniki
Zysk/strata na jedną akcję zwykłą
3,36
-2,42
-238,8%
Współczynnik wypłacalności
14,60%
16,33%
-10,6%
Tier 1
13,00%
14,03%
-7,3%
01.01.2021 –
31.12.2021
01.01.2020 –
31.12.2020
%(A-B) /B
EUR
A
B
C
Wynik z tytułu odsetek
605 912
636 147
-4,8%
Wynik z tytułu prowizji i opłat
138 993
119 835
16,0%
Wynik handlowy i pozostały
9 297
6 923
34,3%
Wynik z tytułu odpisów na straty oczekiwane, odpisów aktualizujących z tytułu utraty wartości i rezerw i koszty ryzyka prawnego kredytów hipotecznych w walutach obcych*
-217 192
-408 119
-46,8%
Koszty działania Banku*
-326 365
-352 164
-7,3%
Zysk/strata brutto
158 907
-46 729
-440,1%
Zysk/strata netto
95 968
-70 714
-235,7%
Przepływy pieniężne netto
287 165
236 126
21,6%
Należności od klientów
12 661 314
12 143 711
4,3%
Zobowiązania wobec klientów
15 656 901
14 480 493
8,1%
Kapitały własne
1 298 460
1 442 155
-10,0%
Aktywa razem
18 030 762
16 959 250
6,3%
Wybrane wskaźniki
Zysk/strata na jedną akcję zwykłą
0,74
-0,54
-237,0%
Współczynnik wypłacalności
14,60%
16,33%
-10,6%
Tier 1
13,00%
14,03%
-7,3%
*Dane przekształcone – nota 4.2
Wybrane pozycje sprawozdania finansowego przeliczono na EUR według następujących kursów
31.12.2021
31.12.2020
kurs średni NBP na dzień 31 grudnia danego roku
4,5994
4,6148
średnia kursów NBP na ostatni dzień każdego miesiąca roku
4,5775
4,4742
Image should be here
Sprawozdanie finansowe Alior Banku SA
za rok zakończony 31 grudnia 2021r.
(w tysiącach złotych )
3
Spis treści
Rachunek zysków i strat ........................................................................................................................................................ 4
Sprawozdanie z całkowitych dochodów ...................................................................................................................................... 4
Sprawozdanie z sytuacji finansowej .......................................................................................................................................... 5
Sprawozdanie ze zmian w kapitale własnym ................................................................................................................................ 6
Sprawozdanie z przepływów pieniężnych .................................................................................................................................... 7
Noty do jednostkowego sprawozdania finansowego ....................................................................................................................... 8
1 Informacje o Banku ........................................................................................................................................... 8
2 Podstawa sporządzenia sprawozdania finansowego .................................................................................................. 11
3 Opis najistotniejszych zasad rachunkowości ........................................................................................................... 11
4 Zmiany stosowanych zasad rachunkowości ............................................................................................................ 15
5 Segmenty działalności ..................................................................................................................................... 17
Noty do rachunku zysków i strat ............................................................................................................................................. 20
6 Wynik z tytułu odsetek ..................................................................................................................................... 20
7 Wynik z tytułu prowizji i opłat .............................................................................................................................. 23
8 Wynik na instrumentach wycenianych do wartości godziwej przez rachunek zysków i strat i wynik z pozycji wymiany .................... 25
9 Wynik z tytułu zaprzestania ujmowania instrumentów finansowych niewycenianych do wartości godziwej przez rachunek zysków i strat
................................................................................................................................................................ 25
10 Wynik z tytułu pozostałych przychodów i kosztów operacyjnych .................................................................................... 25
11 Koszty działania Banku .................................................................................................................................... 26
12 Wynik z tytułu odpisów na straty oczekiwane ........................................................................................................... 27
13 Wynik z tytułu utraty wartości aktywów niefinansowych ............................................................................................... 28
14 Koszty ryzyka prawnego kredytów hipotecznych w walutach obcych ............................................................................... 29
15 Podatek bankowy ........................................................................................................................................... 30
16 Podatek dochodowy ........................................................................................................................................ 30
17 Zysk na akcję ................................................................................................................................................ 33
Informacje dodatkowe do sprawozdania z sytuacji finansowej ......................................................................................................... 33
18 Środki pieniężne i ich ekwiwalenty ....................................................................................................................... 34
19 Należności od banków ..................................................................................................................................... 34
20 Inwestycyjne aktywa finansowe ........................................................................................................................... 35
21 Rachunkowość zabezpieczeń ............................................................................................................................. 42
22 Należności od klientów ..................................................................................................................................... 49
23 Rzeczowe aktywa trwałe i wartości niematerialne ..................................................................................................... 63
24 Pozostałe aktywa ........................................................................................................................................... 70
25 Aktywa stanowiące zabezpieczenie zobowiązań ...................................................................................................... 71
26 Zobowiązania wobec banków ............................................................................................................................. 71
27 Zobowiązania wobec klientów ............................................................................................................................ 72
28 Zobowiązania finansowe ................................................................................................................................... 73
29 Rezerwy ...................................................................................................................................................... 74
30 Pozostałe zobowiązania ................................................................................................................................... 78
31 Zobowiązania podporządkowane ......................................................................................................................... 79
32 Kapitały ....................................................................................................................................................... 80
Pozostałe informacje dodatkowe ............................................................................................................................................ 82
33 Pozycje pozabilansowe .................................................................................................................................... 82
34 Informacje dodatkowe do sprawozdania z przepływów pieniężnych ................................................................................ 83
35 Hierarchia wartości godziwej .............................................................................................................................. 84
36 Transakcje z jednostkami powiązanymi ................................................................................................................. 91
37 Świadczenia dla kluczowego personelu Banku ........................................................................................................ 94
38 Kompensowanie aktywów i zobowiązań finansowych ................................................................................................. 98
39 Sprawy sporne .............................................................................................................................................. 98
Noty objaśniające dotyczące ryzyka ...................................................................................................................................... 100
40 Ryzyko kredytowe ......................................................................................................................................... 102
41 Ryzyko stopy procentowej ............................................................................................................................... 114
42 Ryzyko walutowe .......................................................................................................................................... 120
43 Ryzyko płynności .......................................................................................................................................... 122
44 Ryzyko operacyjne ........................................................................................................................................ 130
45 Zarządzanie kapitałem ................................................................................................................................... 132
Inne …………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………..136
46 Zdarzenia istotne dla działalności Banku .............................................................................................................. 136
47 Istotne zdarzenia po dacie bilansowej ................................................................................................................. 137
Image should be here
Sprawozdanie finansowe Alior Banku SA
za rok zakończony 31 grudnia 2021r.
(w tysiącach złotych )
4
Rachunek zysków i strat
Numer noty
01.01.2021 –
31.12.2021
01.01.2020 –
31.12.2020*
Przychody z tytułu odsetek obliczone przy zastosowaniu metody efektywnej stopy procentowej
2 807 540
3 147 589
Przychody o podobnym charakterze
199 338
173 828
Koszty z tytułu odsetek
-233 314
-475 169
Wynik z tytułu odsetek
6
2 773 564
2 846 248
Przychody z tytułu prowizji i opłat
1 304 055
1 112 632
Koszty z tytułu prowizji i opłat
-667 813
-576 466
Wynik z tytułu prowizji i opłat
7
636 242
536 166
Przychody z tytułu dywidend
7 345
8 162
Wynik na instrumentach wycenianych do wartości godziwej przez rachunek zysków i strat i wynik z pozycji wymiany
8
85 701
78 470
Wynik z tytułu zaprzestania ujmowania instrumentów finansowych niewycenianych do wartości godziwej przez rachunek zysków i strat
9
5 293
84 553
wycenianych do wartości godziwej przez inne dochody całkowite
3 246
60 607
wycenianych według zamortyzowanego kosztu
2 047
23 946
Pozostałe przychody operacyjne
108 920
119 049
Pozostałe koszty operacyjne
-164 704
-259 257
Wynik z tytułu pozostałych przychodów i kosztów operacyjnych
10
-55 784
-140 208
Koszty działania Banku
11
-1 493 936
-1 575 654
Wynik z tytułu odpisów na straty oczekiwane
12
-962 885
-1 697 388
Wynik z tytułu utraty wartości aktywów niefinansowych
13
-9 924
-128 308
Koszty ryzyka prawnego kredytów hipotecznych w walutach obcych
14
-21 386
-311
Podatek bankowy
15
-236 835
-220 803
Zysk/strata brutto
727 395
-209 073
Podatek dochodowy
16
-288 102
-107 315
Zysk/strata netto
439 293
-316 388
Średnia ważona liczba akcji zwykłych
130 553 991
130 553 991
Zysk/strata netto przypadająca na jedną akcję zwykłą (w zł)
17
3,36
-2,42
*Dane przekształcone – nota 4.2
Sprawozdanie z całkowitych dochodów
Numer noty
01.01.2021 –
31.12.2021
01.01.2020 –
31.12.2020
Zysk/strata netto
439 293
-316 388
Pozostałe całkowite dochody netto, które będą odniesione na wynik po spełnieniu odpowiednich warunków
-1 122 412
138 701
Różnice kursowe z przeliczenia jednostek działających za granicą
1 577
-2 225
Skutki wyceny aktywów finansowych (netto)
-63 611
25 755
Zysk/strat z tytułu wyceny aktywów finansowych wycenianych w wartości godziwej przez inne całkowite dochody
20
-78 499
31 793
Podatek odroczony
16
14 888
-6 038
Skutki wyceny instrumentów zabezpieczających (netto)
-1 060 378
115 171
Zysk/strata z tytułu wyceny instrumentów zabezpieczających
21
-1 309 109
142 186
Podatek odroczony
16
248 731
-27 015
Razem dochody całkowite netto
-683 119
-177 687
Image should be here
Sprawozdanie finansowe Alior Banku SA
za rok zakończony 31 grudnia 2021r.
(w tysiącach złotych )
5
Sprawozdanie z sytuacji finansowej
AKTYWA
Numer noty
31.12.2021
31.12.2020
Środki pieniężne i ich ekwiwalenty
18
3 723 577
2 409 077
Należności od banków
19
1 689 779
508 371
Inwestycyjne aktywa finansowe:
20
16 093 951
15 742 078
wyceniane w wartości godziwej przez inne całkowite dochody
9 265 445
6 979 415
wyceniane w wartości godziwej przez rachunek zysków i strat
377 193
596 821
wyceniane według zamortyzowanego kosztu
6 451 313
8 165 842
Pochodne instrumenty zabezpieczające
21
38 810
334 977
Należności od klientów
22
58 234 447
56 040 799
Aktywa stanowiące zabezpieczenie zobowiązań
25
130 921
446 455
Rzeczowe aktywa trwałe
23
743 576
692 076
Wartości niematerialne
23
383 597
381 450
Inwestycje w jednostkach zależnych i stowarzyszonych
216 238
214 605
Aktywa przeznaczone do sprzedaży
0
3
Aktywa z tytułu podatku dochodowego
16
1 115 760
992 800
aktywa z tytułu odroczonego podatku dochodowego
1 115 760
992 800
Pozostałe aktywa
24
560 031
500 856
AKTYWA RAZEM
82 930 687
78 263 547
ZOBOWIĄZANIA I KAPITAŁY
Numer noty
31.12.2021
31.12.2020
Zobowiązania wobec banków
26
423 268
553 657
Zobowiązania wobec klientów
27
72 012 350
66 824 581
Zobowiązania finansowe
28
188 088
501 880
Pochodne instrumenty zabezpieczające
21
1 081 996
86 162
Rezerwy
29
291 096
336 871
Pozostałe zobowiązania
30
1 581 720
1 507 746
Zobowiązania z tytułu podatku dochodowego
16
32 590
4 431
bieżące zobowiązanie z tytułu podatku dochodowego
32 590
4 431
Zobowiązania podporządkowane
31
1 347 441
1 792 962
Zobowiązania, razem
76 958 549
71 608 290
Kapitał akcyjny
1 305 540
1 305 540
Kapitał zapasowy
5 399 229
5 395 195
Kapitał z aktualizacji wyceny
-906 659
217 330
Pozostałe kapitały rezerwowe
174 447
174 447
Różnice kursowe z przeliczenia jednostek działających za granicą
-43
-1 620
Niepodzielony wynik z lat ubiegłych
-439 669
-119 247
Zysk/strata bieżącego roku
439 293
-316 388
Kapitał własny
32
5 972 138
6 655 257
ZOBOWIĄZANIA I KAPITAŁY RAZEM
82 930 687
78 263 547
Image should be here
Sprawozdanie finansowe Alior Banku SA
za rok zakończony 31 grudnia 2021r.
(w tysiącach złotych )
6
Sprawozdanie ze zmian w kapitale własnym
01.01.2021 - 31.12.2021
Kapitał akcyjny
Kapitał zapasowy
Pozostałe kapitały rezerwowe
Kapitał z aktualizacji wyceny
Różnice kursowe z przeliczenia jednostek działających za granicą
Zyski zatrzymane
Kapitały razem
1 stycznia 2021
1 305 540
5 395 195
174 447
217 330
-1 620
-435 635
6 655 257
Przeniesienie wyniku roku ubiegłego
0
4 034
0
0
0
-4 034
0
Dochody całkowite
0
0
0
-1 123 989
1 577
439 293
-683 119
zysk netto
0
0
0
0
0
439 293
439 293
pozostałe dochody całkowite:
0
0
0
-1 123 989
1 577
0
-1 122 412
w tym aktywa wyceniane w wartości godziwej przez inne całkowite dochody
0
0
0
-63 611
0
0
-63 611
w tym instrumenty zabezpieczające
0
0
0
-1 060 378
0
0
-1 060 378
w tym różnice kursowe
0
0
0
0
1 577
0
1 577
31 grudnia 2021
1 305 540
5 399 229
174 447
-906 659
-43
-376
5 972 138
01.01.2020 - 31.12.2020
Kapitał akcyjny
Kapitał zapasowy
Pozostałe kapitały rezerwowe
Kapitał z aktualizacji wyceny
Różnice kursowe z przeliczenia jednostek działających za granicą
Zyski zatrzymane
Kapitały razem
1 stycznia 2020
1 305 540
5 388 926
179 505
76 404
605
-112 978
6 838 002
Przeniesienie wyniku roku ubiegłego
0
6 269
0
0
0
-6 269
0
Dochody całkowite
0
0
0
140 926
-2 225
-316 388
-177 687
strata netto
0
0
0
0
0
-316 388
-316 388
pozostałe dochody całkowite:
0
0
0
140 926
-2 225
0
138 701
w tym aktywa wyceniane w wartości godziwej przez inne całkowite dochody
0
0
0
25 755
0
0
25 755
w tym instrumenty zabezpieczające
0
0
0
115 171
0
0
115 171
w tym różnice kursowe
0
0
0
0
-2 225
0
-2 225
Inne zmiany kapitału
0
0
-5 058
0
0
0
-5 058
31 grudnia 2020
1 305 540
5 395 195
174 447
217 330
-1 620
-435 635
6 655 257
Image should be here
Sprawozdanie finansowe Alior Banku SA
za rok zakończony 31 grudnia 2021r.
(w tysiącach złotych )
7
Sprawozdanie z przepływów pieniężnych
Numer noty
01.01.2021- 31.12.2021
01.01.2020- 31.12.2020
Działalność operacyjna
Zysk/strata brutto za okres
727 395
-209 073
Korekty
228 121
405 481
Niezrealizowane zyski/straty z tytułu różnic kursowych
1 735
-150
Amortyzacja środków trwałych oraz wartości niematerialnych
223 384
277 705
Zmiana odpisu aktualizującego z tytułu utraty wartości środków trwałych i wartości niematerialnych
9 924
128 308
Dywidendy otrzymane
-7 345
-8 162
Krótkoterminowe umowy leasingu
423
7 780
Zysk brutto po korektach a przed zmianą stanów bilansowych
955 516
196 408
Zmiana stanu kredytów i innych należności
34.2
-3 375 056
-782 559
Zmiana stanu aktywów wycenianych w wartości godziwej przez inne całkowite dochody
-2 286 030
3 459 280
Zmiana stanu aktywów wycenianych w wartości godziwej przez rachunek zysków i strat
219 628
-53 096
Zmiana stanu aktywów wycenianych według zamortyzowanego kosztu
1 714 529
-3 349 788
Zmiana stanu aktywów stanowiących zabezpieczenie zobowiązań
315 534
-110 966
Zmiana stanu instrumentów pochodnych zabezpieczających stanowiących aktywa
296 167
-200 145
Zmiana stanu aktywów przeznaczonych do sprzedaży
3
100
Zmiana stanu pozostałych aktywów
34.2
-59 175
-85 080
Zmiana stanu depozytów
5 958 500
3 300 801
Zmiana stanu zobowiązań z tytułu własnej emisji
-571 389
-1 501 101
Zmiana stanu zobowiązań wycenianych w wartości godziwej przez rachunek zysków i strat
-313 792
65 024
Zmiana stanu instrumentów pochodnych zabezpieczających stanowiących zobowiązania
995 834
45 486
Zmiana stanu innych zobowiązań i innych dochodów całkowitych
34.2
-1 604 797
613 319
Zmiana stanu rezerw
-45 775
-22 029
Przepływy pieniężne z działalności operacyjnej przed podatkiem
2 199 697
1 575 654
Podatek zapłacony
-119 768
-205 658
Przepływy pieniężne netto z działalności operacyjnej
2 079 929
1 369 996
Działalność inwestycyjna
Wydatki z tytułu działalności inwestycyjnej:
-177 323
-164 065
Nabycie rzeczowych aktywów trwałych
34.2
-127 082
-93 123
Nabycie wartości niematerialnych
34.2
-50 241
-51 923
Nabycie udziałów w jednostkach zależnych, po potrąceniu nabytych środków pieniężnych
0
-19 019
Wpływy z działalności inwestycyjnej:
3 808
7 325
Zbycie rzeczowych aktywów trwałych i wartości niematerialnych
3 808
7 325
Przepływy pieniężne netto z działalności inwestycyjnej
-173 515
-156 740
Działalność finansowa
Wydatki z tytułu działalności finansowej:
-591 914
-156 783
Spłata zobowiązań podporządkowanych - kapitał
-443 500
0
Spłata zobowiązań podporządkowanych - odsetki
-55 555
-79 566
Płatności zobowiązań z tytułu leasingu część kapitałowa
-91 133
-74 578
Płatności zobowiązań z tytułu leasingu część odsetkowa
-1 726
-2 639
Wpływy z działalności finansowej:
0
0
Wpływy z emisji akcji
0
0
Przepływy pieniężne netto z działalności finansowej
-591 914
-156 783
Przepływy pieniężne netto, razem
1 314 500
1 056 473
Różnice kursowe z przeliczenia środków pieniężnych
44 559
26 507
Bilansowa zmiana stanu gotówki i ekwiwalentu gotówki
1 314 500
1 056 473
Gotówka i ekwiwalenty gotówki, Bilans otwarcia
2 409 077
1 352 604
Gotówka i ekwiwalenty gotówki, Bilans zamknięcia
18
3 723 577
2 409 077
Dodatkowe ujawnienia na temat przepływów operacyjnych
Otrzymane dochody odsetkowe
2 937 090
3 234 451
Koszty odsetkowe zapłacone
-302 388
-800 175
Image should be here
Sprawozdanie finansowe Alior Banku SA
za rok zakończony 31 grudnia 2021r.
(w tysiącach złotych )
8
Noty do jednostkowego sprawozdania finansowego
1 Informacje o Banku
1.1 Informacje ogólne, czas trwania i zakres działalności Alior Banku SA
Alior Bank Spółka Akcyjna z siedzibą w Warszawie przy ulicy Łopuszańskiej 38D został wpisany do rejestru przedsiębiorców prowadzonego przez Sąd Rejonowy dla m.st. Warszawy, Polska, XIV Wydział Gospodarczy Krajowego Rejestru Sądowego, pod numerem KRS 0000305178. Bankowi został nadany numer identyfikacji podatkowej NIP: 107-001-07-31 oraz numer statystyczny REGON: 141387142.
Od 14 grudnia 2012 r. Bank jest notowany na Giełdzie Papierów Wartościowych w Warszawie (nr ISIN: PLALIOR00045).
18 kwietnia 2008 r. Komisja Nadzoru Finansowego („KNF”) udzieliła zezwolenia na utworzenie banku pod nazwą Alior Bank SA, a 1 września 2008 r. wydała Bankowi zezwolenie na rozpoczęcie działalności. 5 września 2008 r. KNF zezwoliła na prowadzenie przez Bank działalności maklerskiej. Czas działalności Banku i jednostek wchodzących w skład Grupy Kapitałowej nie został oznaczony.
Alior Bank SA jest uniwersalnym bankiem depozytowo-kredytowym, obsługującym osoby fizyczne, prawne i inne podmioty będące osobami krajowymi i zagranicznymi. Podstawowa działalność Banku obejmuje prowadzenie rachunków bankowych, udzielanie kredytów i pożyczek pieniężnych, emitowanie bankowych papierów wartościowych oraz prowadzenie skupu i sprzedaży wartości dewizowych. Bank prowadzi także działalność maklerską, doradztwo i pośrednictwo finansowe oraz świadczy inne usługi finansowe. Zgodnie z postanowieniami Statutu Alior Bank prowadzi działalność na terytoriach Rzeczypospolitej Polskiej i Europejskiego Obszaru Gospodarczego. Bank świadczy usługi przede wszystkim klientom z Polski. Udział klientów zagranicznych w całkowitej liczbie klientów Banku jest znikomy. W ramach bankowości detalicznej w roku 2016 rozpoczął działalność zagraniczny oddział Alior Banku w Rumunii.
1.2 Informacje dotyczące składu Zarządu Banku i Rady Nadzorczej Banku
W stosunku do poprzedniego okresu sprawozdawczego zakończonego dnia 31 grudnia 2020 r. nastąpiły zmiany w składzie Zarządu Banku.
W dniu 4 marca 2021 roku Rada Nadzorcza Banku podjęła uchwałę w sprawie powołania Pani Iwony Dudy, dotychczasowej Wiceprezes Zarządu, na stanowisko Prezesa Zarządu Banku V kadencji wspólnej, która rozpoczęła się z dniem 30 czerwca 2020 r.
W dniu 17 marca 2021 roku Rada Nadzorcza Banku podjęła uchwałę w sprawie delegowania Pana Mikołaja Jerzego Handschke, Członka Rady Nadzorczej Banku, do wykonywania przez okres od dnia 21 marca 2021 roku do dnia 20 czerwca 2021 roku, czynności Wiceprezesa Zarządu Banku odpowiedzialnego za obszar finansów.
W dniu 17 maja 2021 roku Rada Nadzorcza Banku podjęła następujące uchwały w sprawie zmian w składzie Zarządu Banku trzyletniej V kadencji wspólnej, która rozpoczęła się z dniem 30 czerwca 2020 r.:
na stanowisko Wiceprezesa Zarządu z dniem 14 czerwca 2021 r. powołany został Pan Radomir Gibała,
na stanowisko Wiceprezesa Zarządu z dniem 17 maja 2021 r. powołany został Pan Jacek Polańczyk.
Jednocześnie zgodnie z uchwałą Rady Nadzorczej Banku, z dniem 13 czerwca 2021 roku, zakończona została delegacja Pana Mikołaja Jerzego Handschke, Członka Rady Nadzorczej Banku, do wykonywania czynności Wiceprezesa Zarządu Banku odpowiedzialnego za obszar finansów.
W dniu 14 października 2021 r. Pani Iwona Duda złożyła rezygnację z pełnienia funkcji Prezesa Zarządu Banku oraz z członkostwa w Zarządzie Banku. Zgodnie z otrzymanym oświadczeniem Pani Iwony Dudy
Image should be here
Sprawozdanie finansowe Alior Banku SA
za rok zakończony 31 grudnia 2021r.
(w tysiącach złotych )
9
rezygnacja z pełnionej funkcji i z pełnionego mandatu jest skuteczna na następujący moment: dzień 22 października 2021 r., godzina 24:00 (koniec dnia). Pani Iwona Duda złożyła także rezygnację z pełnionego mandatu członka Zarządu Banku ze skutkiem na wyżej powołany moment.
W dniu 22 października 2021 r. Rada Nadzorcza Banku podjęła uchwałę o powierzeniu kierowania pracami Zarządu Banku Wiceprezesowi Zarządu Banku Maciejowi Brzozowskiemu, w okresie od dnia 23 października 2021 r. do momentu powołania osoby wskazanej przez Radę Nadzorczą Banku na stanowisko Prezesa Zarządu.
W dniu 10 listopada 2021 r. Pani Agata Strzelecka, Pan Seweryn Kowalczyk oraz Pan Dariusz Szwed, złożyli rezygnację z pełnienia funkcji Wiceprezesów Zarządu Banku oraz z mandatu Członka Zarządu Banku ze skutkiem na dzień 10 listopada 2021 r., godzina 24:00 (koniec dnia).
W dniu 10 listopada 2021 r. Rada Nadzorcza Banku powołała w skład Zarządu Banku trzyletniej V kadencji wspólnej, która rozpoczęła się z dniem 30 czerwca 2020 r., na stanowiska Wiceprezesów Zarządu Banku:
Pana Grzegorza Olszewskiego ze skutkiem od dnia 11 listopada 2021 r.,
Pana Rafała Litwińczuka ze skutkiem od dnia 15 listopada 2021 r.,
Pana Marka Majsaka ze skutkiem od dnia 16 listopada 2021 r.,
Pana Pawła Tymczyszyna ze skutkiem od dnia 11 listopada 2021 r.
Ponadto, Rada Nadzorcza Banku powołała Pana Grzegorza Olszewskiego na stanowisko Prezesa Zarządu Banku, pod warunkiem wyrażenia stosownej zgody przez Komisję Nadzoru Finansowego oraz z dniem wydania tejże zgody.
Jednocześnie, Rada Nadzorcza Banku powierzyła ze skutkiem od dnia 11 listopada 2021 r. Panu Grzegorzowi Olszewskiemu kierowanie pracami Zarządu Banku do czasu uzyskania zgody Komisji Nadzoru Finansowego na powołanie go na stanowisko Prezesa Zarządu Banku.
Skład Zarządu Banku na dzień 31 grudnia 2021 r.
Imię i nazwisko
Funkcja
Grzegorz Olszewski
Wiceprezes Zarządu kierujący pracami Zarządu
Maciej Brzozowski
Wiceprezes Zarządu
Radomir Gibała
Wiceprezes Zarządu
Rafał Litwińczuk
Wiceprezes Zarządu
Marek Majsak
Wiceprezes Zarządu
Jacek Polańczyk
Wiceprezes Zarządu
Paweł Tymczyszyn
Wiceprezes Zarządu
Skład Zarządu Banku na dzień 31 grudnia 2020 r.
Imię i nazwisko
Funkcja
Iwona Duda
Wiceprezes Zarządu kierująca pracami Zarządu
Maciej Brzozowski
Wiceprezes Zarządu
Mikołaj Handschke
Oddelegowany członek Rady Nadzorczej do wykonywania czynności Wiceprezesa Zarządu Banku odpowiedzialnego za obszar finansów
Seweryn Kowalczyk
Wiceprezes Zarządu
Agata Strzelecka
Wiceprezes Zarządu
Dariusz Szwed
Wiceprezes Zarządu
W stosunku do poprzedniego okresu sprawozdawczego zakończonego w dniu 31 grudnia 2020 r. nastąpiły zmiany w składzie Rady Nadzorczej.
W dniu 26 maja 2021 roku, Pan Robert Pusz, Członek Rady Nadzorczej Banku, złożył rezygnację z pełnienia funkcji Członka Rady Nadzorczej Alior Banku ze skutkiem na dzień 26 maja 2021 r.
Image should be here
Sprawozdanie finansowe Alior Banku SA
za rok zakończony 31 grudnia 2021r.
(w tysiącach złotych )
10
Ponadto Zwyczajne Walne Zgromadzenia zwołane na dzień 28 maja 2021 roku, po wznowieniu obrad w dniu 7 czerwca 2021 roku, powołało w skład Rady Nadzorczej Banku następujące osoby:
Pan Filip Majdowski,
Pan Dominik Witek.
W dniu 9 sierpnia 2021 r., Pan Profesor Wojciech Myślecki, Członek Rady Nadzorczej Banku, złożył rezygnację z pełnienia funkcji Członka Rady Nadzorczej Banku ze skutkiem na dzień 9 sierpnia 2021 r.
W dniu 29 listopada 2021 r., Pan Mikołaj Handschke, Członek Rady Nadzorczej Banku, złożył rezygnację z pełnienia funkcji Członka Rady Nadzorczej Banku IV kadencji ze skutkiem na dzień 30 listopada 2021 r. na koniec dnia.
W dniu 1 grudnia 2021 r Nadzwyczajne Walne Zgromadzenie Banku powołało w skład Rady Nadzorczej Banku:
Panią Małgorzatę Erlich – Smurzyńską,
Pana Pawła Wojciecha Knopa.
Skład Rady Nadzorczej Banku na dzień 31 grudnia 2021 r. przedstawiał się następująco:
Imię i nazwisko
Funkcja
Aleksandra Agatowska
Przewodnicząca Rady Nadzorczej
Ernest Bejda
Zastępca Przewodniczącej Rady Nadzorczej
Małgorzata Erlich – Smurzyńska
Członek Rady Nadzorczej
Paweł Wojciech Knop
Członek Rady Nadzorczej
Artur Kucharski
Członek Rady Nadzorczej
Filip Majdowski
Członek Rady Nadzorczej
Marek Pietrzak
Członek Rady Nadzorczej
Dominik Witek
Członek Rady Nadzorczej
Skład Rady Nadzorczej Banku na dzień 31 grudnia 2020 r. przedstawiał się następująco:
Imię i nazwisko
Funkcja
Aleksandra Agatowska
Przewodnicząca Rady Nadzorczej
Ernest Bejda
Zastępca Przewodniczącej Rady Nadzorczej
Mikołaj Handschke
Członek Rady Nadzorczej
Artur Kucharski
Członek Rady Nadzorczej
Wojciech Myślecki
Członek Rady Nadzorczej
Marek Pietrzak
Członek Rady Nadzorczej
Robert Pusz
Członek Rady Nadzorczej
Image should be here
Sprawozdanie finansowe Alior Banku SA
za rok zakończony 31 grudnia 2021r.
(w tysiącach złotych )
11
2 Podstawa sporządzenia sprawozdania finansowego
2.1 Zakres podmiotowy i dane porównawcze
Niniejsze sprawozdanie finansowe obejmuje rok zakończony 31 grudnia 2021 r. i zawiera dane porównawcze za rok zakończony 31 grudnia 2020 r. Sprawozdanie zostało sporządzone w polskich złotych (zł), a wszystkie zamieszczone w nim wartości zostały zaprezentowane w tysiącach złotych, chyba, że wskazano inaczej.
2.2 Oświadczenie o zgodności
Niniejsze sprawozdanie finansowe Alior Banku Spółki Akcyjnej zostało sporządzone zgodnie ze stosowanymi w sposób ciągły Międzynarodowymi Standardami Sprawozdawczości Finansowej (MSSF) przyjętymi przez Unię Europejską według stanu w dniu 31 grudnia 2021 r.
2.3 Kontynuacja działalności
Na dzień zatwierdzenia niniejszego sprawozdania przez Zarząd Banku, nie istnieją okoliczności wskazujące na zagrożenie kontynuacji działalności Banku w dającej się przewidzieć przyszłości.
Przyjmując to założenie, Zarząd uwzględnił w swojej ocenie wpływ czynników obarczonych niepewnością, a w szczególności pandemii COVID-19, na sytuację makroekonomiczną i własną działalność. Opracowane przez Zarząd plany finansowe, uwzględniające wskazane wyżej czynniki, wykluczyły, aby Bank miał doświadczyć niedoborów zasobowych i w konsekwencji musiał rozważać zaniechanie lub istotne ograniczenie swojej działalności.
W ocenie Zarządu środki przedsięwzięte wobec wybuchu pandemii COVID-19 i innych ryzyk adekwatne i wystarczają do kontynuowania działalności Alior Banku SA w dającej się przewidzieć przyszłości.
Ponadto Bank rozważył trwający na Ukrainie od dnia 24 lutego 2022 r. konflikt zbrojny, o czym informacje szczegółowe zawarte w nocie 47 sprawozdania finansowego. W oparciu o przeprowadzone analizy Bank nie identyfikuje negatywnego wpływu zaistniałych okoliczności na ocenę zasadności sporządzenia sprawozdania finansowego przy założeniu braku zagrożenia kontynuacji działalności Banku w dającej się przewidzieć przyszłości.
W latach 2021 i 2020 roku w Banku nie wystąpiła działalność zaniechana.
2.4 Prezentacja sprawozdań finansowych
W sprawozdaniu z sytuacji finansowej Bank prezentuje aktywa i zobowiązania według kryterium płynności.
Zasady kompensowania aktywów i zobowiązań finansowych opisano w nocie 38.1 Bank nie kompensuje przychodów i kosztów, chyba, że jest to wymogiem lub zostało dopuszczone przez standardy lub interpretacje.
2.5 Zatwierdzenie sprawozdania finansowego
Niniejsze sprawozdanie finansowe Alior Banku Spółki Akcyjnej zostało zatwierdzone do publikacji przez Zarząd Banku w dniu 1 marca 2022 r.
3 Opis najistotniejszych zasad rachunkowości
Najważniejsze zasady rachunkowości oraz szacunki i oceny zastosowane przy sporządzaniu niniejszego sprawozdania finansowego przedstawione zostały w poszczególnych notach oraz poniżej. Zasady te stosowane były we wszystkich prezentowanych latach w sposób ciągły
. Poniżej zaprezentowano wykaz zasad rachunkowości oraz ważniejszych szacunków i ocen dla poszczególnych pozycji rachunku zysków i strat oraz sprawozdania z sytuacji finansowej.
Image should be here
Sprawozdanie finansowe Alior Banku SA
za rok zakończony 31 grudnia 2021r.
(w tysiącach złotych )
12
Rachunek zyskow i strat
Numer noty
Polityka rachunkowości*
Przychody i koszty z tytułu odsetek
6
T
Przychody i koszty z tytułu prowizji i opłat
7
T
Wynik na instrumentach wycenianych do wartości godziwej przez rachunek zysków i strat i wynik z pozycji wymiany
8
T
Wynik z tytułu zaprzestania ujmowania instrumentów finansowych niewycenianych do wartości godziwej przez rachunek zysków i strat
9
T
Wynik z tytułu pozostałych przychodów i kosztów operacyjnych
10
T
Koszty działania Banku
11
T
Wynik z tytułu odpisów na straty oczekiwane
12
T
Wynik z tytułu utraty wartości aktywów niefinansowych
13
T
Koszty ryzyka prawnego kredytów hipotecznych w walutach obcych
14
T
Podatek dochodowy
16
T
Sprawozdanie z sytuacji finansowej
Numer noty
Polityka rachunkowości*
Ważniejsze szacunki i oceny*
Środki pieniężne i ich ekwiwalenty
18
T
Należności od banków
19
T
Inwestycyjne aktywa finansowe
20
T
T
Rachunkowość zabezpieczeń
21
T
T
Należności od klientów
22
T
T
Rzeczowe aktywa trwałe
23
T
T
Wartości niematerialne
23
T
T
Pozostałe aktywa
24
T
Aktywa stanowiące zabezpieczenie zobowiązań
25
T
Aktywa z tytułu podatku dochodowego
16
T
Zobowiązania wobec banków
26
T
Zobowiązania wobec klientów
27
T
Zobowiązania finansowe
28
T
Rezerwy
29
T
T
Pozostałe zobowiązania
30
T
Zobowiązania podporządkowane
31
T
Kapitał własny i akcjonariat Banku
32
T
*Litera T oznacza, że w Sprawozdaniu Finansowym zamieszczone zostały istotne informacje dotyczące wybranej polityki rachunkowości i istotnych szacunków
3.1 Transakcje w walutach obcych
Waluta funkcjonalna i waluta prezentacji
Sprawozdanie finansowe zostało sporządzone w polskich złotych, które są walutą funkcjonalną Banku.
Transakcje i salda w walutach obcych
Transakcje wyrażone w walutach (
z wyjątkiem transakcji i sald oddziału zagranicznego, opisanego w następnym punkcie) obcych początkowo ujmowane w walucie funkcjonalnej według kursu średniego Narodowego Banku Polskiego obowiązującego w dniu zawarcia transakcji. W ostatnim dniu każdego okresu sprawozdawczego Bank przelicza:
aktywa i zobowiązania pieniężne wyrażone w walutach obcych przy zastosowaniu średniego kursu NBP obowiązującego na ten dzień,
pozycje niepieniężne wyceniane według kosztu historycznego w walucie obcej według kursu wymiany z dnia początkowego ujęcia transakcji,
pozycje niepieniężne wyceniane według wartości godziwej w walucie obcej według kursu wymiany z dnia ustalenia wartości godziwej.
Image should be here
Sprawozdanie finansowe Alior Banku SA
za rok zakończony 31 grudnia 2021r.
(w tysiącach złotych )
13
Różnice kursowe z rozliczenia transakcji oraz wyceny bilansowej aktywów i zobowiązań pieniężnych wyrażonych w walutach obcych rozpoznawane w rachunku zysków i strat. Różnice kursowe z tytułu takich pozycji, jak instrumenty kapitałowe zaklasyfikowane
do aktywów finansowych wycenianych w wartości godziwej
przez inne całkowite dochody, ujmuje się w kapitale z aktualizacji wyceny aktywów finansowych wycenianych w wartości godziwej przez inne całkowite dochody.
Transakcje i salda oddziału w Rumunii
Wynik i salda jednostek zagranicznych (w tym oddziałów), które posiadają walutę funkcjonalną inną niż złoty, wycenia się do złotego zgodnie z poniższym schematem:
aktywa i zobowiązania na dzień bilansowy wycenia się według średniego kursu NBP obowiązującego na ten dzień,
przychody i koszty wycenia się według średniej arytmetycznej średnich kursów ogłoszonych przez NBP obowiązujących na koniec każdego dnia,
różnice kursowe z wyceny jednostek zagranicznych ujmuje się jako odrębny składnik kapitału własnego, zostaną one rozliczone do wyniku finansowego w momencie zbycia jednostki zagranicznej.
RON
2021
2020
Kurs obowiązujący w ostatnim dniu okresu
0,9293
0,9479
Kurs stanowiący średnią arytmetyczną kursów obowiązujących ostatniego dnia miesiąca danego okresu
0,9293
0,9239
3.2 Połączenie jednostek gospodarczych
Nabycia jednostek gospodarczych Bank rozlicza według metody nabycia zgodnie z zasadami opisanymi w MSSF 3. Zgodnie z przyjętą przez Bank polityką rachunkowości, w odniesieniu do MSR 8 pkt.10, przy rozliczeniu połączenia pod wspólną kontrolą,
Bank opiera się o zapisy Ustawy o rachunkowości, art. 44a ust.2, wskazujące na możliwość zastosowania w takich przypadkach metody łączenia udziałów.
W sprawozdaniu jednostkowym Bank prezentuje jednostki zależne według kosztu historycznego.
3.3 Ujmowanie aktywów i zobowiązań finansowych w księgach
Bank ujmuje składnik aktywów lub zobowiązanie finansowe w sprawozdaniu z sytuacji finansowej wtedy, gdy staje się stroną umowy tego instrumentu. Standaryzowane transakcje zakupu i sprzedaży aktywów finansowych (papiery wartościowe) ujmuje się na dzień rozliczenia.
W momencie początkowego ujęcia, wszystkie instrumenty finansowe wycenia się w wartości godziwej.
Bank dokonuje klasyfikacji aktywów i zobowiązań finansowych w momencie ich początkowego ujęcia, w zależności od celu, charakterystyki i zamiaru w stosunku do nabywanego instrumentu finansowego.
Aktywa finansowe Bank przyporządkowuje kategoriom: aktywa finansowe wyceniane w wartości godziwej przez rachunek zysków i strat, aktywa finansowe wyceniane w wartości godziwej przez inne całkowite dochody, aktywa finansowe
wyceniane wg zamortyzowanego kosztu. Zobowiązania finansowe wyceniane są wyceniane wg zamortyzowanego kosztu i w wartości godziwej przez rachunek zysków i strat.
Szczegółowe zasady klasyfikacji i wyceny instrumentów finansowych opisano w nocie 20.1.
3.4 Wyłączanie składników aktywów i zobowiązań finansowych ze sprawozdania z sytuacji finansowej
Aktywa finansowe
Bank wyłącza składnik aktywów finansowych z bilansu wtedy, gdy:
Image should be here
Sprawozdanie finansowe Alior Banku SA
za rok zakończony 31 grudnia 2021r.
(w tysiącach złotych )
14
wygasają umowne prawa do przepływów pieniężnych ze składnika aktywów finansowych,
Bank przenosi składnik aktywów finansowych na inny podmiot,
Bank dokonuje spisania aktywów finansowych do ewidencji pozabilansowej, bez rezygnacji z dochodzenia spłaty w przyszłości.
Przenosząc składnik aktywów finansowych, Bank ocenia, w jakim stopniu zachowuje ryzyko i korzyści związane z posiadaniem składnika aktywów finansowych. W tym przypadku:
jeżeli przenosi zasadniczo całe ryzyko i wszystkie korzyści związane z posiadaniem składnika aktywów finansowych, to wyłącza składnik aktywów finansowych ze sprawozdania z sytuacji finansowej,
jeżeli zachowuje zasadniczo całe ryzyko i wszystkie korzyści związane z posiadaniem składnika aktywów finansowych, to w dalszym ciągu ujmuje składnik aktywów finansowych w sprawozdaniu z sytuacji finansowej,
jeżeli nie przenosi ani nie zachowuje zasadniczo całego ryzyka i wszystkich korzyści związanych z posiadaniem składnika aktywów finansowych, to ustala czy zachowuje kontrolę nad tym składnikiem aktywów finansowych. W przypadku zachowania kontroli składnik aktywów finansowych jest nadal ujmowany w bilansie, a w przypadku braku kontroli jest wyłączany z bilansu do wysokości wynikającej z utrzymania zaangażowania.
De cyzja o dokonaniu spisania aktywów finansowych do czasu ich spłaty, odpisania z tytułu nieściągalności, przedawnienia lub umorzenia może zostać podjęta, jeżeli:
wierzytelność zaklasyfikowana jest do kategorii straconej,
nie ma uzasadnionych perspektyw na odzyskanie danego składnika aktywów finansowych w całości lub w części,
Bank nie identyfikuje źródeł spłaty wierzytelności, z których mógłby się efektywnie zaspokoić.
Decyzja o odpisaniu wierzytelności jako nieściągalnej może być podjęta w sytuacji, gdy wierzytelność jest w całości wymagalna i jej nieściągalność została udokumentowana zgodnie z przepisami ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych (odpisanie z udokumentowaniem nieściągalności), tj.:
postanowieniem o nieściągalności, uznanym przez Bank jako odpowiadającym stanowi faktycznemu, wydanym przez właściwy organ postępowania egzekucyjnego,
postanowieniem sądu o zakończeniu postępowania upadłościowego obejmującego likwidację majątku,
postanowieniem sądu o oddaleniu wniosku o ogłoszenie upadłości lub umorzeniu postępowania upadłościowego, gdy majątek niewypłacalnego dłużnika nie wystarcza na zaspokojenie kosztów postępowania upadłościowego,
protokołem sporządzonym przez jednostkę merytoryczną, która wykazuje, przewidywane koszty procesowe oraz egzekucyjne byłyby równe lub wyższe od kwoty uzyskanej wierzytelności.
Zobowiązania finansowe
Bank wyłącza z bilansu zobowiązanie finansowe (lub jego część), jeśli obowiązek określony w umowie został wypełniony lub umorzony albo wygasł.
Image should be here
Sprawozdanie finansowe Alior Banku SA
za rok zakończony 31 grudnia 2021r.
(w tysiącach złotych )
15
Modyfikacja istotna
Modyfikacja aktywa finansowego wycenianego w koszcie zamortyzowanym lub wartości godziwej przez inne całkowite dochody oraz zobowiązania finansowego to zmiana warunków umownych wpływająca na zmianę kwoty i terminu płatności, a w przypadku aktywów również zmiana dłużnika. Zmiana przepływów pieniężnych bez zmiany warunków umownych nie stanowi modyfikacji (zmiana jest dokonana na podstawie pierwotnie obowiązującej umowy).
Dla każdego przypadku modyfikacji przeprowadza się ocenę istotności.
Modyfikacja uznana za istotną skutkuje wyłączeniem aktywa lub zobowiązania finansowego ze sprawozdania z sytuacji finansowej oraz rozpoznaniem nowego aktywa finansowego z uwzględnieniem zmodyfikowanych przepływów pieniężnych. Dla nowego aktywa lub zobowiązania finansowego należy wyznaczyć nową efektywną stopę procentową lub efektywną stopę procentową skorygowaną o ryzyko kredytowe (CAEIR) w przypadku, gdy nowe aktywa finansowe rozpoznane w efekcie modyfikacji dotknięte utratą wartości ze względu na ryzyko kredytowe oraz zaliczyć do wyniku finansowego nierozliczone metodą efektywnej stopy procentowej koszty i przychody dotyczące pierwotnych warunków umownych.
Modyfikacja aktywa finansowego uznana za nieistotną nie skutkuje wyłączeniem ze sprawozdania z sytuacji finansowej i dokonuje się wyliczenia zysku lub straty z modyfikacji. Wszelkie poniesione koszty i opłaty korygują wartość bilansową zmodyfikowanego składnika aktywów finansowych i amortyzowane w okresie pozostającym do daty wymagalności zmodyfikowanego składnika aktywów finansowych przy pomocy pierwotnej stopy procentowej.
Dla oceny istotności modyfikacji Bank przyjął kryteria jakościowe, jak zmiana wyniku testu przepływów, zmiana waluty finansowania, zmiana dłużnika oraz ilościowe obejmujące test 10% dla produktów o charakterze nieodnawialnym oraz progi procentowe zmiany marży, zwiększenia kwoty finansowania i wyrażone w dniach zmiany okresu rezydualnego finansowania dla produktów o charakterze odnawialnym.
4 Zmiany stosowanych zasad rachunkowości
4.1 Zmiany w standardach rachunkowości
Nowe standardy i interpretacje oraz zmiany do opublikowanych standardów i interpretacji, które weszły w życie od 1 stycznia 2021 roku
Zmiana
Wpływ na sprawozdanie Banku
Reforma wskaźników referencyjnych stóp procentowych - Faza 2 - Zmiany do MSSF 9, MSR 39, MSSF 7, MSSF 4 i MSSF 16
Zmiana związana jest z przejściem z wskaźników referencyjnych stóp procentowych na alternatywne stopy referencyjne oraz zwiększonym zakresem ujawnień, które mają na celu zrozumienia charakteru i zakresu ryzyk wynikających z reformy wskaźników stóp procentowych, na które jednostka jest narażona oraz sposobu, w jaki jednostka zarządza tymi ryzykami, a także postępów jednostki w przechodzeniu z wskaźników stóp procentowych na alternatywne stopy referencyjne oraz w jaki sposób jednostka zarządza tym przejściem. Zastosowanie zmiany nie wywiera istotnego wpływu na sprawozdanie finansowe Banku.
MSSF 4 - Wydłużenie tymczasowego zwolnienia z zastosowania MSSF 9
Zmiana wydłuża okres możliwości zwolnienia z zastosowania MSSF 9 do rocznych okresów sprawozdawczych rozpoczynających się 1 stycznia 2023. Implementacja zmiany nie będzie wywierała wpływu na sprawozdanie finansowe Banku.
Zmiana do MSSF 16: Ulgi w czynszach wynikających z COVID-19 po 30 czerwca 2021 (rok obrotowy rozpoczynający się 1 kwietnia 2021)
Zmiana w zakresie modyfikacji leasingu, której celem jest wydłużenie o 1 rok okresu możliwości odstąpienia od oceny modyfikacji leasingu, w sytuacji, gdy zmiana płatności leasingowych jest bezpośrednią konsekwencją pandemii COVID-19. Zastosowanie zmiany nie będzie wywierało wpływu na sprawozdanie finansowe Banku.
Opublikowane standardy i interpretacje, które nie obowiązywały na 31.12.2021 r. i nie zostały wcześniej zastosowane przez Bank
Image should be here
Sprawozdanie finansowe Alior Banku SA
za rok zakończony 31 grudnia 2021r.
(w tysiącach złotych )
16
Zmiana
Wpływ na sprawozdanie Banku
Odniesienie do Założeń koncepcyjnych - Zmiany do MSSF 3
Zmiany mają zastosowanie dla okresów rocznych rozpoczynających się w dniu lub po 1 stycznia 2022 r. Zmiany wprowadzają wyjątek od zasady ujmowania wynikającej z MSSF 3, celem uniknięcia kwestii potencjalnych zysków i strat ”dnia drugiego” w odniesieniu do zobowiązań i zobowiązań warunkowych, które wchodziłyby w zakres MSR 37 Rezerwy, zobowiązania warunkowe i aktywa warunkowe czy KIMSF 21 Opłaty, jeśli wystąpiły oddzielnie. Wyjątek wymaga od jednostek stosowania kryteriów wynikających odpowiednio z MSR 37 lub KIMSF 21 (zamiast wymogów wynikających z Założeń koncepcyjnych) w celu ustalenia, czy na dzień przejęcia występuje obecny obowiązek. Jednocześnie zmiany wprowadzają nowy paragraf do MSSF 3 wyjaśniający, że aktywa warunkowe nie kwalifikują się do ujęcia na dzień przejęcia. Zmiana nie będzie miała istotnego wpływu na sprawozdanie finansowe Banku.
Zmiana do MSR 16 Rzeczowe aktywa trwałe
Zmiany mają zastosowanie dla okresów rocznych rozpoczynających się w dniu lub po 1 stycznia 2022 r. Zmiana polegająca na wykluczeniu możliwości potrącania z kosztów wytworzenia rzeczowych aktywów trwałych kwot otrzymanych ze sprzedaży produktów wyprodukowanych na etapie testów przedwdrożeniowych. Tego typu przychody ze sprzedaży i odpowiadające im koszty należy bowiem ująć w rachunku wyników. Implementacja zmiany nie będzie wywierała wpływu na sprawozdanie finansowe Banku.
MSR 37 Rezerwy, zobowiązania warunkowe i aktywa warunkowe
Zmiany mają zastosowanie dla okresów rocznych rozpoczynających się w dniu lub po 1 stycznia 2022 r. Zmiana polegająca na doprecyzowaniu pojęcia kosztów wywiązania się z zobowiązań wynikających z umów, w których koszty przewyższają korzyści ekonomiczne z nich wynikające. Implementacja zmiany nie będzie wywierała wpływu na sprawozdanie finansowe Banku.
Zmiana do MSR 1 Prezentacja sprawozdań finansowych: Klasyfikacja zobowiązań
Zmiany mają wpływ na wymogi zawarte w MSR 1 dotyczące prezentacji zobowiązań. W szczególności wyjaśniają one jedno z kryteriów klasyfikacji zobowiązania jako długoterminowe. Zmiana będzie obowiązywała dla okresów rozpoczynających się 1 stycznia 2023 roku i nie będzie miała istotnego wpływu na sprawozdanie finansowe Banku.
Zmiany wynikające z przeglądu MSSF 2018-2020: MSSF 9 Instrumenty finansowe – Opłaty w ramach testu 10 % przy zaprzestaniu ujmowania zobowiązań finansowych
Zmiana wchodzi w życie dla rocznych okresów sprawozdawczych rozpoczynających się 1 stycznia 2022 roku lub później. Zmiana precyzuje opłaty, które jednostka uwzględnia przy ocenie, czy warunki nowego lub zmodyfikowanego zobowiązania finansowego różnią się znacznie od warunków pierwotnego zobowiązania finansowego. Opłaty te obejmują wyłącznie opłaty zapłacone lub otrzymane między pożyczkobiorcą a kredytodawcą, w tym opłaty zapłacone lub otrzymane przez pożyczkobiorcę lub kredytodawcę w imieniu drugiej strony. Implementacja zmiany nie będzie wywierała wpływu na sprawozdanie finansowe Banku.
MSSF 17 Umowy ubezpieczeniowe
Zastępuje standard MSSF 4 „Umowy Ubezpieczeniowe”, który umożliwiał kontynuowanie ujmowania umów ubezpieczeniowych według zasad rachunkowości obowiązujących w krajowych standardach i co w rezultacie oznaczało stosowanie wielu różnych rozwiązań. MSSF 17 wprowadza wymóg spójnego ujmowania wszystkich umów ubezpieczeniowych. Zobowiązania wynikające z umów będą ujmowane w wartościach bieżących zamiast kosztu historycznego. Nowy standard będzie obowiązywał dla okresów rozpoczynających się 1 stycznia 2023 roku, jednakże nie będzie dotyczył Banku.
Zmiany do MSR 8 Zasady rachunkowości, zmiany wartości szacunkowych i błędy: Definicja wartości szacunkowych
Wyjaśniają, w jaki sposób zasady rachunkowości i wartości szacunkowe odnoszą się do siebie, wyjaśniając, że szacunki księgowe stosowane przy stosowaniu zasad rachunkowości. Implementacja zmiany nie będzie wywierała istotnego wpływu na sprawozdanie finansowe Banku.
Zmiany do MSR 1 Prezentacja sprawozdań finansowych: Ujawnianie zasad rachunkowości
Zawierają wytyczne dotyczące stosowania pojęcia istotności do ujawnień dotyczących zasad (polityki) rachunkowości. Implementacja zmiany nie będzie wywierała wpływu na sprawozdanie finansowe Banku.
Zmiany do MSR 12 Podatek dochodowy: Podatek odroczony dotyczący aktywów i zobowiązań wynikających z pojedynczej transakcji
Celem zmiany jest zmniejszenie istniejącej w praktyce różnorodności w zakresie tego, czy zwolnienie z ujmowania określone w paragrafach 15 i 24 MSR 12 ma zastosowanie do transakcji, które w momencie początkowego ujęcia powodują powstanie równych różnic przejściowych podlegających opodatkowaniu i odliczeniu. Zastosowanie zmiany nie będzie wywierało wpływu na sprawozdanie finansowe Banku.
Image should be here
Sprawozdanie finansowe Alior Banku SA
za rok zakończony 31 grudnia 2021r.
(w tysiącach złotych )
17
4.2 Przekształcenie danych porównawczych i objaśnienie różnic w stosunku do publikowanych wcześniej sprawozdań finansowych
W porównaniu do jednostkowego sprawozdania finansowego sporządzonego na dzień 31.12.2020 roku, Bank wprowadził w rachunku zysków i strat, dodatkową linię Koszty ryzyka prawnego kredytów hipotecznych w walutach. We wcześniejszych okresach koszty rezerw na sprawy sporne dotyczące kredytów hipotecznych w walutach prezentowane były w Kosztach działania Banku.
Pozycje rachunku zysków i strat
Dane opublikowane 01.01.2020 -31.12.2020
zmiana
Dane przekształcone 01.01.2020 -31.12.2020
Koszty działania Banku
-1 575 965
311
-1 575 654
Koszty ryzyka prawnego kredytów hipotecznych w walutach obcych
0
-311
-311
5 Segmenty działalności
Na potrzeby rachunkowości zarządczej Bank stosuje podział na następujące segmenty działalności:
segment detaliczny,
segment biznesowy,
działalność skarbową.
Bank obsługuje klientów indywidualnych i biznesowych, oferując im pełny zakres usług bankowych.
Podstawowe produkty dla klientów indywidualnych to:
produkty kredytowe: pożyczki gotówkowe, karty kredytowe, linie kredytowe w rachunku bieżącym, kredyty na nieruchomości,
produkty depozytowe: lokaty terminowe, konta oszczędnościowe,
produkty maklerskie oraz fundusze inwestycyjne,
konta osobiste,
usługi transakcyjne: wpłaty i wypłaty gotówkowe, wykonywanie przelewów,
transakcje wymiany walut.
Podstawowe produkty dla klientów biznesowych to:
produkty kredytowe: limity debetowe w rachunkach bieżących, kredyty obrotowe, kredyty inwestycyjne, karty kredytowe,
produkty depozytowe: lokaty terminowe,
rachunki bieżące i pomocnicze,
usługi transakcyjne: wpłaty i wypłaty gotówkowe, wykonywanie przelewów,
produkty skarbowe: transakcje wymiany walut (również wymiany walut na termin), produkty pochodne,
faktoring.
Podstawowym elementem analizy jest dochodowość segmentów detalicznego i biznesowego. Dochodowość obejmuje:
przychody z tytułu marży pomniejszone o koszt finansowania,
przychody prowizyjne,
przychody z transakcji skarbowych oraz wymiany walutowej realizowanych przez klientów,
pozostałe przychody i koszty operacyjne.
Dochody segmentu detalicznego obejmują również dochody ze sprzedaży produktów maklerskich (m.in. przychody z prowadzenia rachunków brokerskich, pośrednictwa w obrocie papierami wartościowymi oraz przychody z tytułu dystrybucji jednostek funduszy inwestycyjnych).
Image should be here
Sprawozdanie finansowe Alior Banku SA
za rok zakończony 31 grudnia 2021r.
(w tysiącach złotych )
18
Dochody segmentu biznesowego obejmują również dochody z portfela kredytów samochodowych.
Pozycja działalność skarbowa obejmuje efekty zarządzania pozycją globalną płynnościową i walutową, wynikającą z działalności jednostek Banku.
Wyniki i wolumeny w podziale na segmenty za rok zakończony 31 grudnia 2021 r.
Klienci indywidualni
Klienci biznesowi
Działalność skarbowa
Segmenty działalności razem
Pozycje niealokowane
Razem
Wynik odsetkowy zewnętrzny
1 799 554
854 305
119 705
2 773 564
0
2 773 564
przychody zewnętrzne
1 848 262
870 860
88 418
2 807 540
0
2 807 540
przychody o podobnym charakterze
0
0
199 338
199 338
0
199 338
koszty zewnętrzne
-48 708
-16 555
-168 051
-233 314
0
-233 314
Wynik odsetkowy wewnętrzny
87 801
-29 888
-57 913
0
0
0
przychody wewnętrzne
476 824
150 730
569 641
1 197 195
0
1 197 195
koszty wewnętrzne
-389 023
-180 618
-627 554
-1 197 195
0
-1 197 195
Wynik z tytułu odsetek
1 887 355
824 417
61 792
2 773 564
0
2 773 564
Przychody z tytułu prowizji i opłat
449 197
882 666
-27 808
1 304 055
0
1 304 055
Koszty z tytułu prowizji i opłat
-191 324
-469 764
-6 725
-667 813
0
-667 813
Wynik z tytułu prowizji i opłat
257 873
412 902
-34 533
636 242
0
636 242
Przychody z tytułu dywidend
0
0
7 345
7 345
0
7 345
Wynik na instrumentach wycenianych do wartości godziwej przez rachunek zysków i strat i wynik z pozycji wymiany
2 622
12 929
70 150
85 701
0
85 701
Wynik z tytułu zaprzestania ujmowania instrumentów finansowych niewycenianych do wartości godziwej przez rachunek zysków i strat, w tym:
0
0
5 293
5 293
0
5 293
wycenianych do wartości godziwej przez inne dochody całkowite
0
0
3 246
3 246
0
3 246
wycenianych według zamortyzowanego kosztu
0
0
2 047
2 047
0
2 047
Pozostałe przychody operacyjne
90 726
18 194
0
108 920
0
108 920
Pozostałe koszty operacyjne
-138 311
-26 393
0
-164 704
0
-164 704
Wynik z tytułu pozostałych przychodów i kosztów operacyjnych
-47 585
-8 199
0
-55 784
0
-55 784
Wynik razem przed uwzględnieniem odpisów na straty oczekiwane, wyniku z tytułu utraty wartości aktywów niefinansowych i kosztów ryzyka prawnego kredytów hipotecznych w walutach obcych
2 100 265
1 242 049
110 047
3 452 361
0
3 452 361
Wynik z odpisów na straty oczekiwane
-293 339
-669 546
0
-962 885
0
-962 885
Wynik z tytułu utraty wartości aktywów niefinansowych
-4 947
0
0
-4 947
-4 977
-9 924
Koszty ryzyka prawnego kredytów hipotecznych w walutach obcych
-21 386
0
0
-21 386
0
-21 386
Wynik po uwzględnieniu odpisów na straty oczekiwane, wyniku z tytułu utraty wartości aktywów niefinansowych i kosztów ryzyka prawnego kredytów hipotecznych w walutach obcych
1 780 593
572 503
110 047
2 463 143
-4 977
2 458 166
Koszty działania Banku
-1 304 616
-426 155
0
-1 730 771
0
-1 730 771
Zysk/strata brutto
475 977
146 348
110 047
732 372
-4 977
727 395
Podatek dochodowy
0
0
0
0
-288 102
-288 102
Zysk/strata netto
475 977
146 348
110 047
732 372
-293 079
439 293
Amortyzacja
0
0
0
0
0
-223 384
Aktywa
54 068 816
27 746 111
0
81 814 927
1 115 760
82 930 687
Image should be here
Sprawozdanie finansowe Alior Banku SA
za rok zakończony 31 grudnia 2021r.
(w tysiącach złotych )
19
Klienci indywidualni
Klienci biznesowi
Działalność skarbowa
Segmenty działalności razem
Pozycje niealokowane
Razem
Zobowiązania
52 734 300
24 191 659
0
76 925 959
32 590
76 958 549
Wyniki i wolumeny w podziale na segmenty za rok zakończony 31 grudnia 2020 r.
Klienci indywidualni
Klienci biznesowi
Działalność skarbowa
Segmenty działalności razem
Pozycje niealokowane
Razem
Wynik odsetkowy zewnętrzny
1 672 842
988 128
185 278
2 846 248
0
2 846 248
przychody zewnętrzne
1 924 416
1 025 218
197 955
3 147 589
0
3 147 589
przychody o podobnym charakterze
0
0
173 828
173 828
0
173 828
koszty zewnętrzne
-251 574
-37 090
-186 505
-475 169
0
-475 169
Wynik odsetkowy wewnętrzny
37 523
-135 911
98 388
0
0
0
przychody wewnętrzne
659 380
208 334
966 102
1 833 816
0
1 833 816
koszty wewnętrzne
-621 857
-344 245
-867 714
-1 833 816
0
-1 833 816
Wynik z tytułu odsetek
1 710 365
852 217
283 666
2 846 248
0
2 846 248
Przychody z tytułu prowizji i opłat
433 472
719 141
-39 981
1 112 632
0
1 112 632
Koszty z tytułu prowizji i opłat
-206 236
-364 177
-6 053
-576 466
0
-576 466
Wynik z tytułu prowizji i opłat
227 236
354 964
-46 034
536 166
0
536 166
Przychody z tytułu dywidend
0
0
8 162
8 162
0
8 162
Wynik na instrumentach wycenianych do wartości godziwej przez rachunek zysków i strat i wynik z pozycji wymiany
2 944
26 769
48 757
78 470
0
78 470
Wynik z tytułu zaprzestania ujmowania instrumentów finansowych niewycenianych do wartości godziwej przez rachunek zysków i strat, w tym:
0
0
84 553
84 553
0
84 553
wycenianych do wartości godziwej przez inne dochody całkowite
0
0
60 607
60 607
0
60 607
wycenianych według zamortyzowanego kosztu
0
0
23 946
23 946
0
23 946
Pozostałe przychody operacyjne
93 067
25 982
0
119 049
0
119 049
Pozostałe koszty operacyjne
-217 909
-41 348
0
-259 257
0
-259 257
Wynik z tytułu pozostałych przychodów i kosztów operacyjnych
-124 842
-15 366
0
-140 208
0
-140 208
Wynik razem przed uwzględnieniem odpisów na straty oczekiwane, wyniku z tytułu utraty wartości aktywów niefinansowych i kosztów ryzyka prawnego kredytów hipotecznych w walutach obcych
1 815 703
1 218 584
379 104
3 413 391
0
3 413 391
Wynik z odpisów na straty oczekiwane
-715 975
-981 413
0
-1 697 388
0
-1 697 388
Wynik z tytułu utraty wartości aktywów niefinansowych
-104 368
0
0
-104 368
-23 940
-128 308
Koszty ryzyka prawnego kredytów hipotecznych w walutach obcych
-311
0
0
-311
0
-311
Wynik po uwzględnieniu odpisów na straty oczekiwane, wyniku z tytułu utraty wartości aktywów niefinansowych i kosztów ryzyka prawnego kredytów hipotecznych w walutach obcych
995 049
237 171
379 104
1 611 324
-23 940
1 587 384
Koszty działania Banku
-1 237 912
-558 545
0
-1 796 457
0
-1 796 457
Zysk/strata brutto
-242 863
-321 374
379 104
-185 133
-23 940
-209 073
Podatek dochodowy
0
0
0
0
-107 315
-107 315
Zysk/strata netto
-242 863
-321 374
379 104
-185 133
-131 255
-316 388
Amortyzacja
0
0
0
0
0
-277 705
Image should be here
Sprawozdanie finansowe Alior Banku SA
za rok zakończony 31 grudnia 2021r.
(w tysiącach złotych )
20
Klienci indywidualni
Klienci biznesowi
Działalność skarbowa
Segmenty działalności razem
Pozycje niealokowane
Razem
Aktywa
48 442 019
28 828 728
0
77 270 747
992 800
78 263 547
Zobowiązania
48 995 786
22 608 073
0
71 603 859
4 431
71 608 290
Przychody i koszty realizowane głównie na terenie Polski. Oddział w Rumunii w 2021 roku poniósł stratę netto w wysokości
74 851 tys. zł, a w 2020 roku 43 423 tys. zł.
Noty do rachunku zysków i strat
6 Wynik z tytułu odsetek
6.1 Zasady rachunkowości
Przychody i koszty odsetkowe obejmują odsetki od instrumentów finansowych wycenianych według zamortyzowanego kosztu oraz instrumentów wycenianych do wartości godziwej przez inne całkowite dochody. W wyniku odsetkowym ujmowane także opłaty i prowizje bezpośrednio związane z powstaniem instrumentu finansowego (zarówno przychody, w tym
część opłaty otrzymywanej od ubezpieczyciela za dystrybucję ubezpieczeń, jak i koszty, w tym zewnętrzne i wewnętrzne koszty inkrementalne) stanowiące integralną część efektywnej stopy procentowej.
Metoda efektywnej stopy procentowej jest metodą obliczania zamortyzowanej wartości początkowej aktywów lub zobowiązań finansowych oraz alokacji przychodów lub kosztów z tytułu odsetek do właściwego okresu. Efektywna stopa procentowa to stopa, za pomocą której szacowane przyszłe płatności lub wpływy pieniężne w ciągu całego oczekiwanego okresu życia składnika aktywów finansowych lub zobowiązania finansowego. Obliczając efektywną stopę procentową, Bank szacuje oczekiwane przepływy pieniężne uwzględniając wszystkie warunki umowne danego instrumentu finansowego, nie biorąc jednak pod uwagę oczekiwanych strat kredytowych. Kalkulacja ta uwzględnia wszystkie zapłacone lub otrzymane między stronami umowy prowizje i opłaty, które integralną częścią efektywnej stopy procentowej, oraz koszty transakcji i wszystkie inne premie lub dyskonta.
Bank oblicza przychód odsetkowy przy zastosowaniu efektywnej stopy procentowej do wartości bilansowej brutto składnika aktywów finansowych, z wyjątkiem składników aktywów finansowych dotkniętych utratą wartości ze względu na ryzyko kredytowe. W momencie przeklasyfikowania do Koszyka 3 aktywa finansowego lub grupy podobnych aktywów finansowych, przychody z tytułu odsetek naliczane od wartości netto aktywa finansowego i wykazywane według efektywnej stopy procentowej, według której zdyskontowane zostały przyszłe przepływy pieniężne dla celów wyceny utraty wartości.
Przychody i koszty odsetkowe instrumentów
pochodnych wycenianych do wartości godziwej przez rachunek zysków i strat, wykazywane w pozycji przychodów o podobnym charakterze i pozostałych kosztach odsetkowych.
6.2 Dane finansowe
01.01.2021 - 31.12.2021
01.01.2020 - 31.12.2020
Przychody z tytułu odsetek obliczone przy zastosowaniu metody efektywnej stopy procentowej
2 807 540
3 147 589
lokaty terminowe
173
359
kredyty, w tym:
2 574 383
2 786 109
zwrot kosztów kredytów (rezerwa TSUE)
-238 885
-210 326
wynik z tytułu modyfikacji nieistotnych
-6 540
-21 785
aktywa finansowe wyceniane wg zamortyzowanego kosztu
53 024
86 575
aktywa finansowe wyceniane do wartości godziwej przez inne całkowite dochody
34 783
105 750
skupione wierzytelności
139 579
162 879
operacje papierami wartościowymi z przyrzeczeniem odkupu
747
1 304
Image should be here
Sprawozdanie finansowe Alior Banku SA
za rok zakończony 31 grudnia 2021r.
(w tysiącach złotych )
21
01.01.2021 - 31.12.2021
01.01.2020 - 31.12.2020
rachunki bieżące
2 647
3 677
lokaty jednodniowe
590
276
inne
1 614
660
Przychody o podobnym charakterze
199 338
173 828
instrumenty pochodne
199 338
173 828
Koszty z tytułu odsetek
-233 314
-475 169
Koszty odsetkowe od instrumentów finansowych w kategorii wg zamortyzowanego kosztu z uwzględnieniem efektywnej stopy procentowej
-101 940
-275 394
depozyty terminowe
-32 787
-162 121
emisja własna
-62 558
-101 666
operacje papierami wartościowymi z przyrzeczeniem odkupu
-1 293
-5 543
zabezpieczenia pieniężne
-3 097
-2 195
leasing
-1 726
-2 639
inne
-479
-1 230
Pozostałe koszty odsetkowe
-131 374
-199 775
depozyty bieżące
-31 920
-125 966
instrumenty pochodne
-99 454
-73 809
Wynik z tytułu odsetek
2 773 564
2 846 248
W latach 2021 i 2020 wartość przychodów odsetkowych od kredytów z rozpoznaną utratą wartości wyniosła odpowiednio
167 578 tys. zł i 211 126 tys. zł.
6.3 Istotne szacunki i osądy
Ujęcie przychodów z bancassurance
Bank alokuje uzyskiwane wynagrodzenia z dystrybucji produktów ubezpieczeniowych oferowanych w powiązaniu ze sprzedażą produktów kredytowych -
zgodnie z treścią ekonomiczną transakcji jako wynagrodzenie stanowiące:
integralną część wynagrodzenia z tytułu oferowanego instrumentu finansowego,
wynagrodzenie za usługę pośrednictwa,
wynagrodzenie za świadczenie dodatkowych czynności wykonywanych w trakcie trwania umowy ubezpieczenia (rozliczane przez Bank w okresie, w którym świadczone są usługi).
Ekonomiczny tytuł otrzymywanego wynagrodzenia determinuje sposób ujęcia w księgach Banku.
Model „względnej wartości godziwej” stosowany jest dla ustalenia podziału kwoty wynagrodzenia z ubezpieczeń oferowanych w powiązaniu z kredytami gotówkowymi i hipotecznymi oraz ubezpieczeń sprzedawanych bez powiązania z instrumentem finansowym.
Przyjęty przez Bank model „względnej wartości godziwej" polega na szacowaniu wartości godziwych poszczególnych elementów łącznej usługi sprzedaży kredytu wraz z ubezpieczeniem w celu ustalenia proporcji wartości godziwej obu usług. Zgodnie z tak ustaloną proporcją wartości godziwych następuje alokacja przychodu z wynagrodzenia z tytułu łącznej transakcji kredytu i ubezpieczenia do poszczególnych jej elementów. Dodatkowo, w celu ustalenia prawidłowej wysokości przychodu do rozliczania w czasie na przychody odsetkowe model uwzględnia tworzenie i aktualizację rezerwy na zwroty wynagrodzenia z tytułu pośrednictwa ubezpieczen iowego, w przypadku rezygnacji z ubezpieczenia przez Klienta. Adekwatna rezerwa ze względu na niepewność związaną z możliwością rezygnacji przez Klienta z ochrony ubezpieczeniowej w każdym momencie trwania umowy jest weryfikowana okresowo w podziale na poszczególne grupy produktów kredytowych. Wynagrodzenie Banku z tytułu dystrybucji ubezpieczenia jest pomniejszane o niepewny przychód związany z szacowanymi zwrotami z tytułu rezygnacji Klientów z ubezpieczenia.
Image should be here
Sprawozdanie finansowe Alior Banku SA
za rok zakończony 31 grudnia 2021r.
(w tysiącach złotych )
22
Wynagrodzenie z tytułu sprzedaży produktów ubezpieczeniowych oferowanych Klientom Banku w powiązaniu z produktami kredytowymi zgodnie z aktualizowanym okresowo modelem „względnej wartości godziwej kredytu” jest rozpoznawane po odroczeniu części wynagrodzenia na pokrycie przewidywanych zwrotów wynagrodzenia w związku z rezygnacją lub odstąpieniami przez Klientów od ubezpieczenia.
Dodatkowo, Bank udostępnia Klientom skorzystanie z ochrony ubezpieczeniowej w formie innych ubezpieczeń niż powiązane ze sprzedażą produktów kredytowych, w tym ubezpieczeń od następstw nieszczęśliwych wypadków, zdrowotnych, komunikacyjnych, mieszkaniowych, turystycznych oraz z produktów inwestycyjnych (ubezpieczeniowe fundusze kapitałowe).
Przychody z dystrybucji tych produktów ujmowane są odpowiednio:
produkty ubezpieczeniowe oparte na rozliczeniach miesięcznych zarówno z ubezpieczycielem, jak i z Klientami są rozpoznawane w rachunku zysków i strat w okresach miesięcznych,
ze sprzedaży ubezpieczeń nie powiązanych ze sprzedażą produktów bankowych w tym: Unit Linked oraz Ubezpieczeń z Funduszem Kapitałowym ujmowane jednorazowo w rachunku zysków i strat w momencie wykonania czynności w części dotyczącej wykonanej usługi pośrednictwa w sprzedaży, a w części dotyczącej wynagrodzenia za późniejszą obsługę rozliczane w czasie metodą liniową ; analogicznie jak w przypadku produktów ubezpieczeniowych powiązanych z kredytem, model dla ubezpieczeń niepowiązanych uwzględnia również tworzenie i aktualizacje rezerwy na zwroty wynagrodzenia z tytułu ubezpieczenia, w przypadku rezygnacji z ubezpieczenia przez Klienta.
Zwrot prowizji i opłat związanych z przedpłatą kredytu - wyrok Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej („TSUE”) z dnia 11 września 2019 roku
Dla wszystkich przedterminowych spłat kredytów konsumenckich
i hipotecznych dokonywanych po dniu wyroku TSUE Bank realizuje zwroty na bieżąco, a ich efekt pomniejsza wynik odsetkowy.
Dodatkowe wyjaśnienia w nocie 29.
6.4 Analiza wrażliwości istotnych szacunków i osądów
Bancassurance
W latach 2021 i 2020 w Banku stosowano metodę rozliczania w czasie kwoty wynagrodzenia z ubezpieczeń oferowanych w powiązaniu z kredytami gotówkowymi i hipotecznymi opartą na modelu „względnej wartości godziwej” odzwierciedlającym w najwłaściwszy sposób treść ekonomiczną transakcji. Szczegóły w nocie 6.3.
Szacunkowa analiza wrażliwości zmiany przychodu rozpoznanego przez Bank w 2021 r. w odniesieniu do przychodów z bancassurance przedstawia się następująco:
Rodzaj scenariusza
2021
2020
wzrost rezerwy na rezygnacje o 5 p.p.
-6,22 mln spadek wyniku odsetkowego
-6,68 mln spadek wyniku odsetkowego
spadek rezerwy na rezygnacje o 5 p.p.
+6,22 mln wzrost wyniku odsetkowego
+6,68 mln wzrost wyniku odsetkowego
wzrost przychodu rozpoznawanego jednorazowo o 1 p.p.
+2,78 mln wzrost wyniku prowizyjnego
+1,66 mln wzrost wyniku prowizyjnego
spadek przychodu rozpoznawanego jednorazowo o 1 p.p.
-2,78 mln spadek wyniku prowizyjnego
-1,66 mln spadek wyniku prowizyjnego
Image should be here
Sprawozdanie finansowe Alior Banku SA
za rok zakończony 31 grudnia 2021r.
(w tysiącach złotych )
23
7 Wynik z tytułu prowizji i opłat
7.1 Zasady rachunkowości
Przychody z tytułu prowizji i opłat, nierozliczane według efektywnej stopy procentowej, ujmuje się w taki sposób, aby odzwierciedlić przekazanie przyrzeczonych dóbr i usług na rzecz klienta w kwocie odzwierciedlającej wynagrodzenie, do którego Bank będzie uprawniony w zamian za te dobra i usługi, zgodnie z 5-stopniowym modelem ujmowania przychodów.
Przychody prowizyjne mogą być rozliczane liniowo do rachunku zysków i strat, gdy prowizja pobierana jest lub płacona z góry za czynność niejednorazową, w okresie wynikającym z umowy lub gdy otrzymane prowizje dotyczą udzielonych kredytów i pożyczek o nieustalonych harmonogramach przyszłych przepływów pieniężnych, dla których nie można ustalić efektywnej stopy procentowej. Pozostałe opłaty i prowizje za usługi finansowe oferowane przez Bank, niezwiązane bezpośrednio z powstaniem składnika aktywów finansowych, takie jak usługi zarządzania środkami pieniężnymi, usługi maklerskie, doradztwo inwestycyjne, planowanie finansowe, usługi bankowości inwestycyjnej oraz usługi zarządzania aktywami, jeśli otrzymywane cyklicznie, rozpoznawane w rachunku zysków i strat jednorazowo w momencie wykonania usługi.
Przychody z tytułu prowizji obejmują również marże na transakcjach wymiany walut tj. marże na wszystkich transakcjach kupna/ sprzedaży walut z dostawą na datę waluty spot. Przychody realizowane w ramach świadczenia działalności powierniczej elementem przychodów prowizyjnych. Korespondujące z nimi aktywa klientów nie składnikiem aktywów Banku i w związku z tym nie ujmowane w sprawozdaniu z sytuacji finansowej. Bank w ramach świadczonych usług powierniczych wykonuje między innymi następujące czynności:
przechowywanie aktywów klienta,
dokonywanie rozliczeń i rozrachunku transakcji,
wypłata pożytków z papierów wartościowych,
raportowanie stanów posiadania,
pełnienie funkcji depozytariusza.
7.2 Dane finansowe
01.01.2021 - 31.12.2021
01.01.2020 - 31.12.2020
Przychody z tytułu prowizji i opłat
1 304 055
1 112 632
obsługa kart płatniczych, kredytowych
502 172
396 863
marża transakcyjna na transakcjach wymiany walut
263 526
228 505
obsługa rachunków bankowych
114 748
105 115
prowizje maklerskie
54 533
56 780
wynagrodzenia z tyt. pośrednictwa sprzedaży ubezpieczeń
44 945
45 602
kredyty i pożyczki
148 346
131 359
przelewy
54 078
48 734
operacje kasowe
36 354
34 324
gwarancje, akredytywy, inkaso, promesy
13 278
11 460
skupione wierzytelności
3 670
4 518
działalność powiernicza
8 657
9 184
spłata zajęcia egzekucyjnego
6 099
4 809
pozostałe prowizje
53 649
35 379
Koszty z tytułu prowizji i opłat
-667 813
-576 466
koszty transakcji kartowych i bankomatowych, w tym koszty wydanych kart
-474 433
-369 820
prowizje wypłacane agentom
-54 040
-61 668
ubezpieczenia produktów bankowych
-13 529
-13 484
koszty nagród dla klienta
-15 644
-16 821
prowizje za udostępnianie bankomatów
-23 852
-23 149
Image should be here
Sprawozdanie finansowe Alior Banku SA
za rok zakończony 31 grudnia 2021r.
(w tysiącach złotych )
24
01.01.2021 - 31.12.2021
01.01.2020 - 31.12.2020
prowizje wypłacane podmiotom z tytułu umów na wykonywanie określonych czynności
-23 987
-24 968
prowizje maklerskie
-6 357
-6 403
działalność powiernicza
-3 912
-157
przelewy i przekazy
-19 923
-17 334
pozostałe prowizje
-32 136
-42 662
Wynik z tytułu prowizji i opłat
636 242
536 166
01.01.2021 - 31.12.2021
Klienci indywidualni
Klienci biznesowi
Działalność skarbowa
Razem
Przychody z tytułu prowizji i opłat
449 197
882 666
-27 808
1 304 055
obsługa kart płatniczych, kredytowych
96 615
405 557
0
502 172
marża transakcyjna na transakcjach wymiany walut
151 250
144 453
-32 177
263 526
obsługa rachunków bankowych
44 242
70 488
18
114 748
prowizje maklerskie
54 533
0
0
54 533
wynagrodzenia z tyt. pośrednictwa sprzedaży ubezpieczeń
44 945
0
0
44 945
kredyty i pożyczki
19 564
128 782
0
148 346
przelewy
14 758
39 306
14
54 078
operacje kasowe
15 117
21 237
0
36 354
gwarancje, akredytywy, inkaso, promesy
0
13 278
0
13 278
skupione wierzytelności
0
3 670
0
3 670
działalność powiernicza
0
8 657
0
8 657
spłata zajęcia egzekucyjnego
0
6 099
0
6 099
pozostałe prowizje
8 173
41 139
4 337
53 649
01.01.2020–31.12.2020
Klienci indywidualni
Klienci biznesowi
Działalność skarbowa
Razem
Przychody z tytułu prowizji i opłat
433 472
719 141
-39 981
1 112 632
obsługa kart płatniczych, kredytowych
91 899
304 964
0
396 863
marża transakcyjna na transakcjach wymiany walut
142 449
129 772
-43 716
228 505
obsługa rachunków bankowych
44 152
60 963
0
105 115
prowizje maklerskie
56 780
0
0
56 780
wynagrodzenia z tyt. pośrednictwa sprzedaży ubezpieczeń
45 602
0
0
45 602
kredyty i pożyczki
17 738
113 621
0
131 359
przelewy
12 621
36 113
0
48 734
operacje kasowe
15 324
19 000
0
34 324
gwarancje, akredytywy, inkaso, promesy
0
11 460
0
11 460
skupione wierzytelności
0
4 518
0
4 518
działalność powiernicza
0
9 184
0
9 184
spłata zajęcia egzekucyjnego
0
4 809
0
4 809
pozostałe prowizje
6 907
24 737
3 735
35 379
Image should be here
Sprawozdanie finansowe Alior Banku SA
za rok zakończony 31 grudnia 2021r.
(w tysiącach złotych )
25
8 Wynik na instrumentach wycenianych do wartości godziwej przez rachunek zysków i strat i wynik z pozycji wymiany
8.1 Zasady rachunkowości
Wynik na instrumentach finansowych wycenianych do wartości godziwej przez rachunek zysków i strat oraz wynik z pozycji wymiany zawiera zyski i straty powstałe ze zbycia oraz zmian wartości godziwej aktywów i zobowiązań wycenianych oraz desygnowanych do wyceny w wartości godziwej przez rachunek zysków i strat przy początkowym ujęciu. Wynik ten zawiera również dodatnie i ujemne różnice kursowe, zarówno zrealizowane, jak i niezrealizowane, wynikające z wyceny aktywów i zobowiązań walutowych oraz z wyceny do wartości godziwej walutowych instrumentów pochodnych.
8.2 Dane finansowe
01.01.2021 - 31.12.2021
01.01.2020 - 31.12.2020
Wynik na pozycji wymiany i transakcjach pochodnych walutowych w tym:
88 674
71 277
wynik z pozycji wymiany
-325 706
40 545
transakcje pochodne walutowe
414 380
30 732
Transakcje stopy procentowej
7 240
-10 184
Część nieefektywna rachunkowości zabezpieczeń
-4 808
4 578
Wynik na pozostałych instrumentach zawiera wynik z obrotu dłużnymi papierami wartościowymi zaklasyfikowanymi jako wyceniane do wartości godziwej przez rachunek zysków i strat wraz z odsetkami
-5 405
12 799
Wynik na instrumentach wycenianych do wartości godziwej przez rachunek zysków i strat i wynik z pozycji wymiany
85 701
78 470
9 Wynik z tytułu zaprzestania ujmowania
instrumentów finansowych niewycenianych do wartości godziwej przez rachunek zysków i strat
9.1 Zasady rachunkowości
Wynik z tytułu zaprzestania ujmowania instrumentów finansowych niewycenianych do wartości godziwej przez rachunek zysków i strat zawiera zyski i straty powstałe w wyniku zbycia dłużnych papierów wartościowych wycenianych do wartości godziwej przez inne dochody całkowite, wycenianych w koszcie zamortyzowanym oraz zyski i straty powstałe w wyniku odkupu emisji własn
ych.
9.2 Dane finansowe
01.01.2021 - 31.12.2021
01.01.2020 - 31.12.2020
Wynik na zbyciu dłużnych papierów wycenianych do wartości godziwej przez inne całkowite dochody
3 246
60 607
Wynik na instrumentach finansowych wycenianych według zamortyzowanego kosztu
2 047
23 946
Wynik z tytułu zaprzestania ujmowania instrumentów finansowych niewycenianych do wartości godziwej przez rachunek zysków i strat
5 293
84 553
10 Wynik z tytułu pozostałych przychodów i kosztów operacyjnych
10.1 Zasady rachunkowości
Do pozostałych przychodów i kosztów operacyjnych zalicza się przychody i koszty niezwiązane bezpośrednio z podstawową działalnością. Pozostałe przychody operacyjne obejmują głównie przychody z zarządzania majątkiem osób trzecich, otrzymanych odszkodowań, kar i grzywien, wynagrodzeń z tytułu
Image should be here
Sprawozdanie finansowe Alior Banku SA
za rok zakończony 31 grudnia 2021r.
(w tysiącach złotych )
26
umów z różnymi kontrahentami, zwrotu kosztów dochodzenia roszczeń.
Natomiast na pozostałe koszty operacyjne składają się głównie koszty utworzenia rezerwy na zwroty prowizji dla klientów z tytułu dokonanych przedterminowych spłat kredytów konsumenckich (rezerwa TSUE), a także koszty zdarzeń z obszaru ryzyka operacyjnego, dochodzenia roszczeń i działalności zarządzania majątkiem osób trzecich.
10.2 Dane finansowe
01.01.2021 - 31.12.2021
01.01.2020 - 31.12.2020
Pozostałe przychody operacyjne z tytułu:
108 920
119 049
przychody ze sprzedaży usług
42 795
43 937
odzyskane koszty windykacji
21 275
27 706
otrzymane odszkodowania, odzyski, kary i grzywny
1 496
2 087
z tytułu zarządzania majątkiem osób trzecich
11 412
7 396
opłaty licencyjne od Partnerów
2 848
1 487
korekta z tytułu rozliczenia VAT
0
2 961
rozwiązanie odpisów aktualizujących z tytułu utraty wartości innych aktywów
7 539
10 219
inne
21 555
23 256
Pozostałe koszty operacyjne z tytułu:
-164 704
-259 257
zwrot kosztów kredytów (rezerwa TSUE)
-61 589
-133 772
koszty związane z dochodzeniem należności i roszczeń spornych
-66 133
-63 606
zapłacone odszkodowania kary i grzywny
-2 076
-2 839
z tytułu zarządzania majątkiem osób trzecich
-1 047
-1 926
koszty z tytułu reklamacji
-1 995
-3 606
korekta z tytułu rozliczenia VAT
-1 518
0
odpisy aktualizujące z tytułu utraty wartości innych aktywów
-8 547
-16 866
inne
-21 799
-36 642
Wynik z tytułu pozostałych przychodów i kosztów operacyjnych
-55 784
-140 208
11 Koszty działania Banku
11.1 Zasady rachunkowości
Rodzaj kosztu
Opis
Świadczenia pracownicze
Świadczenia pracownicze obejmują obok kosztów wynagrodzeń i ubezpieczeń społecznych (w tym z tytułu składek na świadczenia emerytalno rentowe, które szczegółowo opisano w nocie „Rezerwy”), także koszty programu zmiennych składników wynagrodzeń osób zajmujących stanowiska kierownicze, którego część ujmowana jest jako zobowiązanie z tytułu płatności na bazie akcji rozliczonych w środkach pieniężnych zgodnie z MSSF 2. Bank tworzy również w ciężar kosztów wynagrodzeń rezerwę na przyszłe zobowiązania z tytułu odszkodowań i odpraw pieniężnych wypłacanych pracownikom, z którymi zostaje rozwiązany stosunek pracy z przyczyn niedotyczących pracowników, a także rozliczenia okresowe z tytułu kosztów przypadających na bieżący okres, które poniesione zostaną w przyszłym okresie, w tym premii oraz z tytułu niewykorzystanych urlopów wypoczynkowych, po uwzględnieniu wszystkich pozostających do wykorzystania zaległych dni urlopów.
Koszty rzeczowe
Ujmuje się tu następujące pozycje: koszty utrzymania i wynajmu majątku trwałego (od roku 2019 w stosunku do umów, które nie zostały przez Bank zaklasyfikowane zgodnie z MSSF 16 jako umowy leasingu), koszty obsługi informatycznej i telekomunikacyjnej, koszty działalności administracyjnej, koszty promocji i reklamy, ochrony mienia oraz koszty szkoleń. Opłaty leasingowe w okresie leasingu ujmowane są metodą liniową jako koszty w rachunku zysków i strat.
Amortyzacja
Odpisy amortyzacyjne od wartości rzeczowych aktywów trwałych, aktywów z tytułu umów leasingowych oraz wartości niematerialnych naliczane metodą liniową, zgodnie z ustalonymi stawkami amortyzacji, przez przewidywany okres ich użyteczności ekonomicznej. Odnoszone do rachunku zysków i strat. Przez wartość podlegającą amortyzacji rozumie się cenę nabycia lub koszt wytworzenia danego składnika aktywów, po pomniejszeniu o wartość końcową (rezydualną) tego składnika. Co roku aktualizuje się okres użyteczności, stawki amortyzacji oraz wartość końcową rzeczowych aktywów trwałych podlegających amortyzacji.
Image should be here
Sprawozdanie finansowe Alior Banku SA
za rok zakończony 31 grudnia 2021r.
(w tysiącach złotych )
27
Rodzaj kosztu
Opis
Podatki i opłaty
Ujmuje się tu następujące pozycje: podatek od nieruchomości, opłaty komunalne i administracyjne,
podatek VAT niepodlegający odliczeniu dotyczący umów leasingowych, zaklasyfikowanych zgodnie z MSSF 16
11.2 Dane finansowe
01.01.2021 - 31.12.2021
01.01.2020 - 31.12.2020
Koszty pracownicze
-793 216
-763 921
wynagrodzenia
-659 307
-626 621
narzuty na wynagrodzenia
-123 935
-129 080
aktualizacja programu opcji menedżerskich - część rozliczana w środkach pieniężnych
0
180
koszty premii dla osób mających wpływ na profil ryzyka Banku rozliczany w akcjach fantomowych
-2 328
722
pozostałe
-7 646
-9 122
Koszty ogólnego zarządu
-447 516
-510 856
koszty czynszu i utrzymania budynków
-58 584
-60 992
koszty BFG
-106 267
-159 842
koszty informatyczne
-124 826
-120 259
koszty marketingowe
-49 949
-46 649
koszty usług doradczych
-14 425
-18 740
koszty usług zewnętrznych
-20 889
-21 825
koszty szkoleń
-5 665
-6 177
koszty usług telekomunikacyjnych
-24 125
-27 169
koszty leasingu środków trwałych i wartości niematerialnych
-423
-7 780
pozostałe
-42 363
-41 423
Amortyzacja
-223 384
-277 705
rzeczowe aktywa trwałe
-72 064
-80 364
wartości niematerialne
-58 361
-107 803
prawo użytkowania aktywa
-92 959
-89 538
Podatki i opłaty
-29 820
-23 172
Razem koszty działania banku
-1 493 936
-1 575 654
12 Wynik z tytułu odpisów na straty oczekiwane
12.1 Zasady rachunkowości
Na wynik z odpisów na straty oczekiwane składają się utworzenia oraz rozwiązania: odpisów na straty oczekiwane, odpisów aktualizujących z tytułu utraty wartości należności od klientów, dłużnych papierów wartościowych, a także utworzenia oraz rozwiązania rezerw na zobowiązania pozabilansowe.
Szczegółowe zasady rachunkowości w zakresie szacowania odpisów na straty oczekiwane oraz z tytułu utraty wartości opisano w nocie 22.
12.2 Dane finansowe
01.01.2021 - 31.12.2021
01.01.2020 - 31.12.2020
Odpisy na straty oczekiwane Koszyk 3
-1 128 278
-1 557 515
klient detaliczny
-453 812
-719 898
klient biznesowy
-674 466
-837 617
Image should be here
Sprawozdanie finansowe Alior Banku SA
za rok zakończony 31 grudnia 2021r.
(w tysiącach złotych )
28
01.01.2021 - 31.12.2021
01.01.2020 - 31.12.2020
Odpisy na straty oczekiwane Koszyk 1 i 2 (ECL)
105 989
-64 662
Koszyk 2
37 117
-35 473
klient detaliczny
96 375
19 317
klient biznesowy
-59 258
-54 790
Koszyk 1
68 872
-29 189
klient detaliczny
3 723
-58 537
klient biznesowy
65 149
29 348
POCI
-57 496
-17 832
Odzyski
91 582
55 661
Papiery wartościowe
-9 510
-8 692
Rezerwa na zobowiązania pozabilansowe
34 828
-104 348
Wynik z tytułu odpisów na straty oczekiwane
-962 885
-1 697 388
13 Wynik z tytułu utraty wartości aktywów niefinansowych
13.1 Zasady rachunkowości
Zgodnie z MSR 36 Bank zobowiązany jest, jeżeli występują przesłanki wskazujące na możliwość utraty wartości, do dokonywania odpisów aktualizujących wartości aktywów, które mają na celu doprowadzenie wartości danego aktywa, która wynika z zapisów w księgach rachunkowych, do poziomu wartości odzyskiwanej. Wartość odzyskiwalna jest jedną z dwóch następujących wartości w zależności od tego, która z nich jest wyższa: wartość godziwa danego składnika aktywów lub ośrodka wypracowującego środki pieniężne, pomniejszona o koszty zbycia lub wartość użytkowa ustalana dla poszczególnych składników aktywów. Zgodnie z definicją MSR 36.6 wartość użytkowa jest bieżącą, szacunkową wartością przyszłych przepływów pieniężnych, których uzyskania oczekuje się z tytułu dalszego użytkowania składnika aktywów lub ośrodka wypracowującego środki pieniężne.
Wystąpienie przesłanek wskazujących na możliwość utraty wartości składnika majątku nakłada na Bank obowiązek przeprowadzenia testu na utratę wartości. Bank dokonuje testu na utratę wartości aktywów niefinansowych, przy czym w przypadku wartości firmy test przeprowadzany jest przynajmniej raz w roku. W ramach testowania utraty wartości, Bank dokonuje oszacowania wartości odzyskiwalnej - danego składnika aktywów lub ośrodka wypracowującego środki pieniężne (CGU), do którego przypisany jest dany składnik aktywów, np. wartość firmy. W sytuacji, gdy wartość bilansowa danego składnika aktywów lub CGU przewyższa jego wartość odzyskiwalną, uznaje się utratę jego wartości i dokonuje odpisu aktualizującego jego wartość do poziomu wartości odzyskiwanej.
13.2 Dane finansowe
01.01.2021 - 31.12.2021
01.01.2020 - 31.12.2020
Rzeczowe aktywa trwałe i wartości niematerialne, w tym:
-9 921
-128 262
wartość firmy
0
-104 368
pozostałe wartości niematerialne
-6 038
-15 994
rzeczowe aktywa trwałe
-3 883
-7 900
Aktywa przeznaczone do sprzedaży
-3
-46
Razem
-9 924
-128 308
Image should be here
Sprawozdanie finansowe Alior Banku SA
za rok zakończony 31 grudnia 2021r.
(w tysiącach złotych )
29
14 Koszty ryzyka prawnego kredytów hipotecznych w walutach obcych
14.1 Zasady rachunkowości
Bank na dzień 31 grudnia 2021 roku zidentyfikował ryzyko prawne, że planowane na bazie harmonogramów przepływy pieniężne z portfela kredytów hipotecznych indeksowanych w walutach obcych mogą być nie w pełni odzyskiwalne. W związku z powyższym Bank dokonał szacunku kosztów ryzyka prawnego i zastosował do jego ujęcia zapisy MSSF 9.B.5.4.6 - ujął ten szacunek jako korektę wartości bilansowej brutto portfela kredytów hipotecznych indeksowanych walutami obcymi lub utworzył rezerwy zgodnie z wymogami MSR 37.
Zgodnie z MSSF 9.B.5.4.6, gdy jednostka zmienia oszacowanie płatności lub wpływów (z wyłączeniem nieistotnych modyfikacji i zmian oszacowań oczekiwanych strat kredytowych), koryguje wartość bilansową brutto składnika aktywów lub grupy instrumentów finansowych tak, aby wartość ta odzwierciedlała rzeczywiste i zmienione oszacowane przepływy pieniężne wynikające z umowy.
W związku z powyższym oszacowana korekta wartości bilansowej brutto na wyżej wymienione ryzyko prawne związane z umowami kredytów hipotecznych w walutowych obcych wyniosła w łącznej kwocie 21 386 tysięcy złotych na dzień 31 grudnia 2021 roku (311 tysięcy złotych na dzień 31 grudnia 2020 roku). Powyższa kwota obejmuje zarówno korektę w stosunku do istniejących już spraw sądowych, których Bank jest stroną, jak również korektę portfelową oszacowaną w stosunku do umów kredytów hipotecznych w walutach obcych, które są obciążone ryzykiem prawnym związanym z charakterem tych umów.
W przypadku gdy kwota szacunku kosztów ryzyka prawnego przekracza wartość bilansową brutto ekspozycji kredytowej bądź kwota szacunku dotyczy spłaconych walutowych kredytów hipotecznych, ujmowana jest w pozycji Rezerwy.
Dodatkowe informacje dotyczące ryzyka prawnego kredytów hipotecznych w walutach obcych opisane zostały w nocie 29 Rezerwy.
14.2 Dane finansowe
01.01.2021 - 31.12.2021
01.01.2020 - 31.12.2020
Kredyty i pożyczki udzielone klientom - korekta pomniejszająca wartość bilansową brutto kredytów
-20 085
n/d
Rezerwy
-1 301
-311
Razem
-21 386
-311
14.3 Istotne analizy i szacunki
Koszty ryzyka prawnego
stanowiące korektę wartości bilansowej brutto zostały oszacowane z uwzględnieniem szeregu założeń, które istotnie wpłynęły na kwotę aktualnego szacunku ujętą w sprawozdaniu finansowym Banku.
Koszty te, zostały oszacowane na podstawie:
obserwowanego do tej pory i prognozowanego przez Bank w przyszłych okresach tempa napływu spraw spornych dotyczących ryzyka prawnego kredytów hipotecznych w walutach obcych i wynikającego z tej prognozy szacunku odsetka portfela walutowych kredytów hipotecznych, które będzie przedmiotem sporu sądowego,
szacowanego przez Bank wpływu finansowego scenariuszy unieważnienia lub przewalutowania na złote w hipotetycznym scenariuszu, gdyby na bieżącą datę bilansową skuteczne roszczenie wobec Banku wytoczyli wszyscy klienci, dla których skutek finansowy wygranego przez klientów sporu byłby pozytywny,
raportowanego przez Związek Banków Polskich szacowanego odsetka przegranych przez banki spraw spornych, w tym odsetka spraw zakończonych unieważnieniem umowy i odsetka spraw zakończonych przewalutowaniem umów na złote.
Image should be here
Sprawozdanie finansowe Alior Banku SA
za rok zakończony 31 grudnia 2021r.
(w tysiącach złotych )
30
Aktualna liczba spraw spornych wynosi 27 sztuk, tj. 0,3% z wszystkich udzielonych kredytów walutowych (w tym spłaconych na dzień bilansowy). Koszty ryzyka prawnego zostały oszacowane przy założeniu, że sprawami spornymi będzie objęte 1,6% portfela wszystkich udzielonych kredytów walutowych (na podstawie analizy dotychczasowego tempa napływu spraw spornych) oraz w oparciu o założenia co do możliwych scenariuszy rostrzygnięć sądowych.
14.4 Analiza wrażliwości
Bank przeprowadził analizę wrażliwości
istotnych założeń stanowiących podstawę do wyliczenia korekty wartości bilansowej brutto, gdzie zmiana poziomu wskazanych poniżej parametrów miałaby następujący wpływ na kwotę kosztów ryzyka prawnego kredytów hipotecznych w walutach obcych:
31.12.2021
31.12.2020
spadek kursu PLN względem wszystkich walut obcych o 10%
-3 533
n/d
wzrostu skali sporów o 10% w stosunku do szacunków przyjętych przez Bank
-2 278
n/d
15 Podatek bankowy
Z dniem 1 lutego 2016 weszła w życie ustawa z dnia 15 stycznia 2016 roku o podatku od niektórych instytucji finansowych, która objęła m.in. banki oraz zakłady ubezpieczeń. Podstawę opodatkowania stanowi wynikająca z zestawienia obrotów i sald na koniec każdego miesiąca, nadwyżka sumy aktywów ponad kwotę 4 miliardy złotych. Banki uprawnione do pomniejszenia podstawy opodatkowania m.in. o wartość funduszy własnych, a także wartość skarbowych papierów wartościowych oraz o wartość aktywów nabytych od NBP, stanowiących zabezpieczenie kredytu refinansowego udzielonego przez NBP. Podatek jest płacony miesięcznie (stawka podatku miesięczna wynosi 0,0366%) do 25 dnia miesiąca następującego po miesiącu, którego dotyczy i rozpoznawany w rachunku zysków i strat w okresie, którego dotyczy.
16 Podatek dochodowy
16.1 Zasady rachunkowości
Podatek dochodowy obejmuje podatek bieżący i podatek odroczony. Podatek dochodowy ujmuje się w rachunku zysków i strat z wyjątkiem sytuacji, gdy podatek dotyczy:
transakcji ujmowanych w innych dochodach całkowitych lub bezpośrednio w kapitale własnym,
połączenia jednostek.
Podatek bieżący
Zobowiązania (należności) z tytułu bieżącego podatku za okres bieżący i okresy poprzednie wycenia się w wysokości kwot wymaganych według przewidywań zapłaty na rzecz władz podatkowych (lub podlegających zwrotowi od władz podatkowych) z zastosowaniem stawek podatkowych (i przepisów podatkowych), które obowiązywały prawnie lub faktycznie w końcu okresu sprawozdawczego.
Podatek odroczony
Podatek odroczony obliczany jest zgodnie z metodą zobowiązania bilansowego opartą na identyfikacji różnic czasowych między wartością podatkową, a wartością bilansową aktywów i zobowiązań. Bank tworzy rezerwę z tytułu odroczonego podatku dochodowego w odniesieniu do wszystkich dodatnich różnic przejściowych, z wyjątkiem przypadków:
gdy rezerwa z tytułu odroczonego podatku dochodowego wynika z początkowego ujęcia wartości firmy lub początkowego ujęcia danego składnika aktywów lub zobowiązań pochodzących z transakcji, która nie jest połączeniem jednostek i w momencie przeprowadzania transakcji nie wpływa na wynik finansowy brutto ani na dochód do opodatkowania (stratę podatkową),
Image should be here
Sprawozdanie finansowe Alior Banku SA
za rok zakończony 31 grudnia 2021r.
(w tysiącach złotych )
31
jednostka dominująca, inwestor lub wspólnik wspólnego przedsięwzięcia w stanie kontrolować terminy odwracania się różnic przejściowych, i jest prawdopodobne, że różnice przejściowe nie odwrócą się w przewidywalnej przyszłości.
W odniesieniu do wszystkich ujemnych różnic przejściowych ujmuje się składnik aktywów z tytułu odroczonego podatku dochodowego do wysokości prawdopodobnego dochodu do opodatkowania, który pozwoli na potrącenie ujemnych różnic przejściowych, z wyjątkiem sytuacji:
gdy składnik aktywów z tytułu odroczonego podatku dochodowego wynika z początkowego ujęcia składnika aktywów lub zobowiązań pochodzących z transakcji, która nie dotyczy połączenia jednostek gospodarczych i w momencie przeprowadzania nie wpływa na wynik finansowy brutto ani na dochód do opodatkowania (stratę podatkową),
gdy ujemne różnice przejściowe wynikają z inwestycji w jednostkach zależnych, oddziałach, jednostkach stowarzyszonych i udziałów we wspólnych przedsięwzięciach poza zakresem, w którym jest prawdopodobne, że odwrócą się w przewidywalnej przyszłości i zostanie osiągnięty dochód do opodatkowania, od którego będzie można odpisać różnice przejściowe.
Wartość bilansową składnika aktywów z tytułu odroczonego podatku dochodowego weryfikuje się na koniec każdego okresu sprawozdawczego. Bank obniża jego wartość bilansową w zakresie, w jakim nie jest prawdopodobne osiągnięcie dochodu do opodatkowania wystarczającego do częściowego lub całkowitego jego zrealizowania.
Aktywa z tytułu odroczonego podatku dochodowego i rezerwy z tytułu odroczonego podatku dochodowego wycenia się z zastosowaniem stawek podatkowych, które według przewidywań będą stosowane, gdy składnik aktywów zostanie zrealizowany lub rezerwa rozwiązana, przyjmując za podstawę stawki podatkowe (i przepisy podatkowe), które obowiązywały prawnie lub faktycznie w końcu okresu sprawozdawczego.
Podatek bieżący oraz podatek odroczony ujmowany jest bezpośrednio w innych dochodach całkowitych, jeżeli dotyczy on pozycji, które w tym samym lub innym okresie zostały ujęte w innych dochodach całkowitych.
Aktywa z tytułu odroczonego podatku dochodowego kompensowane rezerwami z tytułu odroczonego podatku dochodowego wtedy i tylko wtedy, gdy Bank posiada możliwy do wyegzekwowania tytuł prawny do przeprowadzenia kompensat należności i zobowiązań z tytułu bieżącego podatku, a odroczony podatek dochodowy ma związek z tym samym podatnikiem i tym samym organem podatkowym.
16.2 Dane finansowe
16.2.1 Obciążenie podatkowe w ramach rachunku zysków i strat
01.01.2021 - 31.12.2021
01.01.2020 - 31.12.2020
Podatek bieżący
147 926
120 310
Podatek odroczony
140 176
-12 995
Razem podatek księgowy ujęty w rachunku zysków i strat
288 102
107 315
16.2.2 Kalkulacja efektywnej stopy podatkowej
01.01.2021 - 31.12.2021
01.01.2020 - 31.12.2020
Zysk/strata brutto
727 395
-209 073
Podatek dochodowy 19%
138 205
-39 724
Koszty niestanowiące kosztów uzyskania przychodu (efekt podatkowy)
119 672
150 345
Koszty reprezentacji
191
139
Image should be here
Sprawozdanie finansowe Alior Banku SA
za rok zakończony 31 grudnia 2021r.
(w tysiącach złotych )
32
01.01.2021 - 31.12.2021
01.01.2020 - 31.12.2020
Rezerwy na należności kredytowe w części niepokrytej podatkiem odroczonym
35 995
49 735
Opłata na rzecz BFG
20 191
30 370
Podatek od niektórych instytucji finansowych
44 999
41 953
Darowizny
4
307
Odpis z tytułu utraty wartości firmy
0
19 830
Koszty ryzyka prawnego kredytów hipotecznych w walutach obcych
4 063
59
Inne
14 229
7 952
Przychody niepodlegające opodatkowaniu (efekt podatkowy)
-4 493
-4 533
Spisanie aktywa z tytułu straty podatkowej
31 854
0
Inne
2 864
1 227
Podatek księgowy ujęty w rachunku zysków i strat
288 102
107 315
Efektywna stawka podatkowa
39,61%
n/d
16.2.3 Aktywa i rezerwy z tytułu podatku odroczonego
Aktywa z tytułu odroczonego podatku dochodowego
31.12.2020
Zmiany odnoszone
na wynik finansowy
Zmiany odnoszone na kapitał
Pozostałe zmiany
31.12.2021
Prowizje pobrane z góry
298 274
-53 729
0
0
244 545
Odsetki naliczone od depozytów
15 534
-7 287
0
0
8 247
Odsetki / dyskonto naliczone od papierów wartościowych
36 403
-4 874
0
0
31 529
Ujemna wycena papierów wartościowych
6 345
2 355
12 861
0
21 561
Odsetki naliczone od instrumentów pochodnych
14 420
900
0
0
15 320
Ujemna wycena instrumentów pochodnych
77 366
-40 736
205 805
0
242 435
Premia do otrzymania od opcji
8 901
-6 789
0
0
2 112
Rezerwy na wydatki przyszłych okresów
62 996
18 388
0
0
81 384
Odpisy aktualizujące wartość należności kredytowych
744 041
-60 508
0
0
683 533
Pozostałe rezerwy
25 541
244
0
0
25 785
Strata podatkowa
25 619
-25 116
0
-503
0
Aktywa z tytułu odroczonego podatku dochodowego
1 315 440
-177 152
218 666
-503
1 356 451
Rezerwy z tytułu odroczonego podatku dochodowego
31.12.2020
Zmiany odnoszone na wynik finansowy
Zmiany odnoszone na kapitał
Pozostałe zmiany
31.12.2021
Odsetki naliczone od kredytów
-105 037
21 789
0
0
-83 248
Odsetki / dyskonto naliczone od papierów wartościowych
-12 234
-2 716
0
0
-14 950
Dodatnia wycena papierów wartościowych
-20 248
-207
2 027
0
-18 428
Odsetki naliczone od instrumentów pochodnych
-26 329
2 284
0
0
-24 045
Dodatnia wycena instrumentów pochodnych
-112 845
19 603
42 926
0
-50 316
Różnica między amortyzacją bilansową a amortyzacją podatkową
-38 148
-5 593
0
20
-43 721
Przychody naliczone nieotrzymane
-7 799
1 816
0
0
-5 983
Rezerwy z tytułu odroczonego podatku dochodowego
-322 640
36 976
44 953
20
-240 691
Podatek odroczony - stan bilansowy
992 800
-140 176
263 619
-483
1 115 760
Image should be here
Sprawozdanie finansowe Alior Banku SA
za rok zakończony 31 grudnia 2021r.
(w tysiącach złotych )
33
Aktywa z tytułu odroczonego podatku dochodowego
31.12.2019
Zmiany odnoszone na wynik finansowy
Zmiany odnoszone na kapitał
Pozostałe zmiany
31.12.2020
Prowizje pobrane z góry
316 348
-18 074
0
0
298 274
Odsetki naliczone od depozytów
30 978
-15 444
0
0
15 534
Odsetki / dyskonto naliczone od papierów wartościowych
52 773
-16 370
0
0
36 403
Ujemna wycena papierów wartościowych
4 344
777
1 224
0
6 345
Odsetki naliczone od instrumentów pochodnych
48 532
-34 112
0
0
14 420
Ujemna wycena instrumentów pochodnych
37 054
32 800
7 512
0
77 366
Premia do otrzymania od opcji
23 821
-14 920
0
0
8 901
Rezerwy na wydatki przyszłych okresów
91 037
-28 041
0
0
62 996
Odpisy aktualizujące wartość należności kredytowych
705 778
38 263
0
0
744 041
Pozostałe rezerwy
2 119
23 422
0
0
25 541
Strata podatkowa
15 160
9 475
0
984
25 619
Aktywa z tytułu odroczonego podatku dochodowego
1 327 944
-22 224
8 736
984
1 315 440
Rezerwy z tytułu odroczonego podatku dochodowego
31.12.2019
Zmiany odnoszone na wynik finansowy
Zmiany odnoszone na kapitał
Pozostałe zmiany
31.12.2020
Odsetki naliczone od kredytów
-109 165
4 128
0
0
-105 037
Odsetki / dyskonto naliczone od papierów wartościowych
-12 363
129
0
0
-12 234
Dodatnia wycena papierów wartościowych
-15 629
2 643
-7 262
0
-20 248
Odsetki naliczone od instrumentów pochodnych
-59 416
33 087
0
0
-26 329
Dodatnia wycena instrumentów pochodnych
-62 087
-16 231
-34 527
0
-112 845
Różnica między amortyzacją bilansową a amortyzacją podatkową
-45 611
7 463
0
0
-38 148
Przychody naliczone nieotrzymane
-11 799
4 000
0
0
-7 799
Rezerwy z tytułu odroczonego podatku dochodowego
-316 070
35 219
-41 789
0
-322 640
Podatek odroczony - stan bilansowy
1 011 874
12 995
-33 053
984
992 800
17 Zysk na akcję
17.1 Zasady rachunkowości
Zgodnie z MSR 33 podstawowy zysk na akcję wyliczany jest jako iloraz zysku przypadającego na akcjonariuszy Banku oraz średniej ważonej liczby akcji zwykłych w trakcie roku.
Rozwodniony zysk na akcję wyliczany jest w oparciu o stosunek zysku przypadającego na akcjonariuszy Banku do średniej ważonej liczby akcji zwykłych skorygowanych w taki sposób,
jak gdyby nastąpiła zamiana instrumentów finansowych dających prawa do akcji zwykłych
. Bank na dzień 31 grudnia 2021 roku oraz na dzień 31.12.2020 roku nie posiadał instrumentów rozwadniających.
17.2 Dane finansowe
01.01.2021 - 31.12.2021
01.01.2020 - 31.12.2020
Zysk/strata netto
439 293
-316 388
Średnia ważona liczba akcji zwykłych
130 553 991
130 553 991
Zysk/strata netto przypadająca na jedną akcję zwykłą (zł)
3,36
-2,42
Image should be here
Sprawozdanie finansowe Alior Banku SA
za rok zakończony 31 grudnia 2021r.
(w tysiącach złotych )
34
Informacje dodatkowe do sprawozdania z sytuacji finansowej
18 Środki pieniężne i ich ekwiwalenty
18.1 Zasady rachunkowości
Na środki pieniężne i ich ekwiwalenty składają się gotówka, środki pieniężne na rachunkach nostro, inne środki pieniężne o terminie wymagalności do 3 miesięcy licząc od daty nabycia, wyceniane w kwocie wymaganej zapłaty obejmującej również ewentualne odsetki od tych środków.
Szczegółowe zasady rachunkowości instrumentów finansowych opisano w nocie 20.1.
18.2 Dane finansowe
31.12.2021
31.12.2020
Rachunek bieżący w banku centralnym
1 482 741
892 836
Lokata jednodniowa w banku centralnym
0
54 980
Gotówka
619 445
627 327
Rachunki bieżące w innych bankach
1 607 451
733 934
Rachunki terminowe w innych bankach
13 940
100 000
Środki pieniężne i ich ekwiwalenty
3 723 577
2 409 077
Bank może wykorzystywać w ciągu dnia środki na rachunkach rezerwy obowiązkowej do bieżących rozliczeń pieniężnych na podstawie dyspozycji złożonej do Narodowego Banku Polskiego, musi jednak zapewnić utrzymanie średniego miesięcznego salda na tym rachunku w odpowiedniej wysokości wynikającej z deklaracji rezerwy obowiązkowej.
Rezerwę obowiązkową stanowi wyrażona w złotych część środków pieniężnych zgromadzonych na rachunkach bankowych i uzyskanych ze sprzedaży papierów wartościowych z wyjątkiem środków przyjętych od innego banku krajowego, spółdzielczej kasy oszczędnościowo-kredytowej, Krajowej Spółdzielczej Kasy Oszczędnościowo-Kredytowej oraz środków zwrotnych otrzymanych z Bankowego Funduszu Gwarancyjnego.
Wysokość stopy rezerwy obowiązkowej ustala Rada Polityki Pieniężnej.
Stopa rezerwy obowiązkowej wynosi:
2,0 proc. dla środków złotowych i środków w walutach obcych zgromadzonych na rachunkach bankowych oraz dla środków uzyskanych z tytułu emisji papierów wartościowych,
0,0 proc. dla środków uzyskanych z tytułu transakcji repo i sell-buy-back oraz środków pozyskanych na co najmniej 2 lata.
Podmioty naliczające rezerwę obowiązkową pomniejszają kwotę naliczonej rezerwy o równowartość 500 tys. Euro.
Na dzień 31 grudnia 2021 roku
oprocentowanie rezerwy obowiązkowej wynosiło 1,75%, a na koniec 2020 roku oprocentowanie rezerwy obowiązkowej wynosiło 0,10%.
19 Należności od banków
19.1 Zasady rachunkowości
Należności od banków wyceniane według zamortyzowanego kosztu z zastosowaniem metody efektywnej stopy procentowej pomniejszone o odpisy na oczekiwane straty, z wyjątkiem środków pieniężnych w drodze, które wycenia się w wartości nominalnej. Jeżeli dla należności nie można ustalić harmonogramu przyszłych przepływów pieniężnych, a więc także ustalić efektywnej stopy procentowej, należność wycenia się według kwoty wymaganej zapłaty.
Zakupione papiery wartościowe z przyrzeczeniem odsprzedaży ujmuje się jako należności od banków, jeśli kontrahentem jest bank. Transakcje z przyrzeczeniem odsprzedaży wyceniane według
Image should be here
Sprawozdanie finansowe Alior Banku SA
za rok zakończony 31 grudnia 2021r.
(w tysiącach złotych )
35
zamortyzowanego kosztu. Różnica między ceną zakupu i odkupu (sprzedaży) jest traktowana odpowiednio jako przychód lub koszt odsetkowy
Szczegółowe zasady rachunkowości instrumentów finansowych opisano w nocie 20.1.
19.2 Dane finansowe
Według struktury rodzajowej
31.12.2021
31.12.2020
Reverse Repo
49 206
0
Kaucje będące zabezpieczeniem transakcji pochodnych (ISDA)
1 567 971
421 255
Pozostałe
72 602
87 116
Należności od banków
1 689 779
508 371
Według terminów zapadalności (na datę bilansową)
31.12.2021
31.12.2020
≤ 1M
1 689 779
508 371
Należności od banków
1 689 779
508 371
Według struktury walutowej
31.12.2021
31.12.2020
PLN
1 100 070
4 338
EUR
552 446
437 580
GBP
0
5 646
USD
37 130
60 661
Pozostałe waluty
133
146
Należności od banków
1 689 779
508 371
Kaucje udzielone dotyczą zabezpieczeń przekazanych innym bankom w ramach rozliczeń związanych z umową CSA (Credit Support Annex).
20 Inwestycyjne aktywa finansowe
20.1 Zasady rachunkowości
Zgodnie z MSSF 9 aktywa finansowe klasyfikowane są jako:
aktywa finansowe wyceniane wg zamortyzowanego kosztu,
aktywa finansowe wyceniane w wartości godziwej przez inne całkowite dochody,
aktywa finansowe wyceniane w wartości godziwej przez wynik finansowy.
Aktywa finansowe o charakterze kapitałowym, z zastrzeżeniem inwestycji w jednostki zależne, wyceniane w wartości godziwej przez wynik finansowy, o ile Bank, w dacie pierwszego ujęcia, nie podejmie decyzji o wycenie przez inne całkowite dochody.
Klasyfikacja aktywów finansowych o charakterze dłużnym zależy od modelu biznesowego, w ramach, którego dany instrument finansowy jest zarządzany oraz od charakterystyki umownych przepływów pieniężnych. Model biznesowy to sposób zarządzania portfelem aktywów finansowych.
Alior Bank przy ocenie modelu biznesowego kieruje się następującymi kryteriami: (i) przyjętej strategii inwestycyjnej, (ii) częstotliwości sprzedaży wierzytelności z portfela homogenicznych aktywów, (iii) profilu i pomiaru ryzyka, (iv) zasad wynagradzania zarządzających aktywami.
Modele biznesowe zidentyfikowane w Alior Banku:
Image should be here
Sprawozdanie finansowe Alior Banku SA
za rok zakończony 31 grudnia 2021r.
(w tysiącach złotych )
36
w segmentach klienta biznesowego (KB) i klienta indywidualnego (KI), w tym Kasa Mieszkaniowa: model utrzymywania aktywów finansowych celem uzyskania przepływów pieniężnych wynikających z umowy, sprzedaże ekspozycji dopuszczone są ze względu na ryzyko kredytowe,
w zakresie portfeli Departamentu Skarbu/Departamentu Zarządzania Ryzykiem Finansowym: (i) model utrzymywania aktywów finansowych celem uzyskania przepływów pieniężnych wynikających z umowy, (ii) model utrzymywania aktywów finansowych celem uzyskania przepływów pieniężnych wynikających z umowy oraz sprzedaż aktywów, a także (iii) inny model biznesowy,
w zakresie portfela Biura Maklerskiego: inny model biznesowy.
Przypisanie produktu do modelu biznesowego w Alior Banku wykonywane jest na poziomie analizy produktu.
W przypadku realizacji przepływów pieniężnych w wyniku sprzedaży dla oceny modelu biznesowego istotny jest również motyw, dla którego sprzedaż jest podejmowana. Rozróżnia się sprzedaż aktywów finansowych o pogorszonej jakości kredytowej ze względu na zarządzanie ryzykiem kredytowym, sprzedaż aktywów na potrzeby zarządzania ryzykiem płynności finansowej i ryzykiem finansowym oraz sprzedaż podejmowaną w celu wypracowania zysków finansowych.
Sprzedaż aktywów o pogorszonej jakości kredytowej nie wyklucza klasyfikacji do modelu uzyskania przepływów zgodnie z warunkami umownymi.
Ocena charakterystyki umownych przepływów pieniężnych składnika aktywów finansowych ma na celu weryfikację czy warunki umowy powodują powstawanie w określonych terminach przepływów pieniężnych, które jedynie spłatą kwoty głównej i odsetek od kwoty głównej pozostałej do spłaty (tzw. kryterium SPPI – ang. solely payments of principal and interest).
Jako kwotę główną na potrzeby testu SPPI przyjmuje się wartość godziwą składnika aktywów finansowych w momencie początkowego ujęcia.
Jako odsetki od kwoty głównej przyjmuje się zapłatę za wartość pieniądza w czasie, wynagrodzenie za ponoszone ryzyko kredytowe i inne rodzaje ryzyka, koszty administracyjne i marżę zysku.
Aktywa finansowe, których przepływy pieniężne mają cechy jedynie spłaty kwoty głównej i odsetek od kwoty głównej są klasyfikowane do kategorii wyceny:
wg zamortyzowanego kosztu, jeżeli utrzymywane w modelu biznesowym, którego celem jest realizacja przepływów pieniężnych zgodnie z warunkami umownymi,
w wartości godziwej przez inne całkowite dochody, jeżeli utrzymywane w modelu biznesowym, którego celem jest realizacja przepływów pieniężnych zgodnie z warunkami umownymi lub poprzez sprzedaż.
Aktywa finansowe, których przepływy pieniężne zmodyfikowane w ten sposób, że mają cechy inne niż jedynie spłata kwoty głównej i odsetek od kwoty głównej, klasyfikowane do kategorii wyceny wg wartości godziwej przez wynik finansowy niezależnie od modelu biznesowego. Do tej kategorii klasyfikowane również aktywa finansowe zarządzane zgodnie z modelem biznesowym, w ramach którego dokonuje się sprzedaży aktywów celem wypracowania zysków finansowych, oceny wyników na podstawie zmian wartości godziwej i wyników ze sprzedaży. Do tej kategorii zalicza się również zawsze instrumenty pochodne niebędące instrumentami zabezpieczającymi.
Image should be here
Sprawozdanie finansowe Alior Banku SA
za rok zakończony 31 grudnia 2021r.
(w tysiącach złotych )
37
20.2 Dane finansowe
31.12.2021
31.12.2020
Inwestycyjne aktywa finansowe
16 093 951
15 742 078
wyceniane w wartości godziwej przez inne całkowite dochody
9 265 445
6 979 415
wyceniane w wartości godziwej przez rachunek zysków i strat
377 193
596 821
wyceniane według zamortyzowanego kosztu
6 451 313
8 165 842
20.2.1 Inwestycyjne aktywa finansowe według struktury rodzajowej
wyceniane w wartości godziwej przez inne całkowite dochody
31.12.2021
31.12.2020
Instrumenty dłużne
9 159 716
6 908 521
Emitowane przez Skarb Państwa
6 695 287
5 545 235
obligacje skarbowe
6 695 287
5 545 235
Emitowane przez instytucje monetarne
2 429 450
1 307 294
euroobligacje
21 193
21 786
bony pieniężne
1 849 371
1 199 973
obligacje
558 886
85 535
Emitowane przez przedsiębiorstwa
34 979
55 992
obligacje
34 979
55 992
Instrumenty kapitałowe
105 729
70 894
Razem
9 265 445
6 979 415
wyceniane w wartości godziwej przez rachunek zysków i strat
31.12.2021
31.12.2020
Instrumenty dłużne
64 801
138 729
Emitowane przez Skarb Państwa
53 381
123 480
obligacje skarbowe
53 381
123 480
Emitowane przez pozostałe instytucje finansowe
4
4
obligacje
4
4
Emitowane przez przedsiębiorstwa
11 416
15 245
obligacje
11 416
15 245
Instrumenty kapitałowe
78 787
75 612
Instrumenty pochodne
233 605
382 480
Transakcje stopy procentowej
82 564
171 719
SWAP
80 570
171 705
Opcje Cap Floor
1 994
14
Transakcje walutowe
127 823
148 135
FX swap
24 453
22 702
FX forward
62 491
82 590
CIRS
31 175
12 720
Opcje FX
9 704
30 123
Pozostałe opcje
10 845
59 711
Pozostałe instrumenty
12 373
2 915
Razem
377 193
596 821
Image should be here
Sprawozdanie finansowe Alior Banku SA
za rok zakończony 31 grudnia 2021r.
(w tysiącach złotych )
38
wyceniane według zamortyzowanego kosztu
31.12.2021
31.12.2020
Instrumenty dłużne
6 451 313
8 165 842
Emitowane przez Skarb Państwa
5 936 348
7 637 306
obligacje skarbowe
5 936 348
7 637 306
Emitowane przez pozostałe instytucje finansowe
514 965
528 536
obligacje
514 965
528 536
Razem
6 451 313
8 165 842
20.2.2 Inwestycyjne aktywa finansowe według terminów zapadalności
wyceniane w wartości godziwej przez inne całkowite dochody
31.12.2021
31.12.2020
bez określonego terminu
105 729
70 894
≤ 1M
1 888 475
1 199 973
> 1M ≤ 3M
41 579
36 492
> 3M ≤ 6M
0
1 121
> 6M ≤ 1Y
1 537 679
5 086
>1Y ≤ 2Y
40 053
2 925 407
>2Y ≤ 5Y
3 549 684
1 415 387
>5Y ≤ 10Y
2 102 246
1 325 055
Razem
9 265 445
6 979 415
wyceniane w wartości godziwej przez rachunek zysków i strat
31.12.2021
31.12.2020
bez określonego terminu
78 787
75 612
≤ 1M
48 824
74 519
> 1M ≤ 3M
37 700
41 425
> 3M ≤ 6M
27 438
40 532
> 6M ≤ 1Y
15 819
50 370
>1Y ≤ 2Y
29 714
63 634
>2Y ≤ 5Y
130 347
232 724
>5Y ≤ 10Y
8 564
18 005
Razem
377 193
596 821
wyceniane według zamortyzowanego kosztu
31.12.2021
31.12.2020
bez określonego terminu
54
6
> 1M ≤ 3M
0
29
> 3M ≤ 6M
513 771
642 234
> 6M ≤ 1Y
2 047 124
1 226 836
>1Y ≤ 2Y
1 690 755
2 579 573
>2Y ≤ 5Y
2 150 522
3 359 489
>5Y ≤ 10Y
49 087
357 675
Razem
6 451 313
8 165 842
Image should be here
Sprawozdanie finansowe Alior Banku SA
za rok zakończony 31 grudnia 2021r.
(w tysiącach złotych )
39
20.2.3 Wartość nominalna instrumentów pochodnych
Transakcje pochodne zawierane w celach handlowych oraz w celu zarządzania ryzykiem rynkowym. Bank zawiera następujące rodzaje transakcji pochodnych: FX-Forward, FX-Swap, IRS, CIRS, FRA, Futures na towary, Forward na towary, terminowe transakcje papierami wartościowymi. Bank codziennie dokonuje wyceny instrumentów pochodnych, stosując model zdyskontowanych przepływów pieniężnych. Bank zawiera również transakcje opcyjne które wyceniane są na podstawie modeli wyceny opcji.
Instrumenty pochodne (wartość nominalna)
31.12.2021
31.12.2020
Transakcje stopy procentowej
14 278 100
17 233 262
SWAP
13 671 062
16 114 085
Opcje Cap Floor
607 038
1 119 177
Transakcje walutowe
5 359 715
10 643 758
FX swap
2 571 353
4 391 123
FX forward
1 417 633
2 663 173
CIRS
492 362
841 281
Opcje FX
878 367
2 748 181
Pozostałe opcje
1 095 421
2 431 985
Pozostałe instrumenty
361 205
349 924
Instrumenty pochodne (wartość nominalna)
21 094 441
30 658 929
20.3 Istotne szacunki i osądy
Wartość godziwa, odpisy aktualizujące
31.12.2021
31.12.2020
Odpis aktualizujący na oczekiwane straty kredytowe instrumentów dłużnych
Wartość brutto należności
Kwota odpisu
Wartość brutto należności
Kwota odpisu
Wycenianych w wartości godziwej przez inne całkowite dochody
9 159 716
25 517*
6 908 521
14 481*
Wycenianych według zamortyzowanego kosztu
6 454 502
3 189
8 170 555
4 713
*Odpis dotyczący instrumentów dłużnych wycenianychwg wartości godziwej przez inne całkowite dochody jest ujęty w pozycji „Kapitał z aktualizacji wyceny” i nie pomniejsza wartości bilansowej .
Instrumenty dłużne wyceniane według zamortyzowanego kosztu
Koszyk 1
Koszyk 2
Koszyk 3
POCI
RAZEM
Wartość bilansowa brutto
Stan na początek okresu 01.01.2021
8 170 433
0
77
45
8 170 555
Ujęcie instrumentów w momencie nabycia, powstania, udzielenia
334 808
0
0
9
334 817
Zmiany w poziomie ryzyka kredytowego, wyłączenia z bilansu (inne niż spisanie z bilansu): spłaty, zmiany z tytułu wyceny, sprzedaży lub wygaśnięcia instrumentu
-2 050 870
0
0
0
-2 050 870
Aktywa spisane z bilansu
0
0
0
0
0
Reklasyfikacja do koszyka 1
0
0
0
0
0
Reklasyfikacja do koszyka 2
0
0
0
0
0
Reklasyfikacja do koszyka 3
0
0
0
0
0
Stan na koniec okresu 31.12.2021
6 454 371
0
77
54
6 454 502
Oczekiwane straty kredytowe
Stan na początek okresu 01.01.2021
4 636
0
77
0
4 713
Utworzenie odpisów dla instrumentów nowo nabytych, powstałych, udzielonych
189
0
0
0
189
Zmiany w poziomie ryzyka kredytowego, wyłączenia z bilansu (inne niż spisanie z bilansu): spłaty, zmiany z tytułu wyceny, sprzedaży lub wygaśnięcia instrumentu
-1 713
0
0
0
-1 713
Aktywa spisane z bilansu
0
0
0
0
0
Reklasyfikacja do koszyka 1
0
0
0
0
0
Image should be here
Sprawozdanie finansowe Alior Banku SA
za rok zakończony 31 grudnia 2021r.
(w tysiącach złotych )
40
Instrumenty dłużne wyceniane według zamortyzowanego kosztu
Koszyk 1
Koszyk 2
Koszyk 3
POCI
RAZEM
Reklasyfikacja do koszyka 2
0
0
0
0
0
Reklasyfikacja do koszyka 3
0
0
0
0
0
Stan na koniec okresu 31.12.2021
3 112
0
77
0
3 189
Wartość bilansowa netto 31.12.2021
6 451 259
0
0
54
6 451 313
Instrumenty dłużne wyceniane według zamortyzowanego kosztu
Koszyk 1
Koszyk 2
Koszyk 3
POCI
RAZEM
Wartość bilansowa brutto
Stan na początek okresu 01.01.2020
4 819 185
0
77
45
4 819 307
Ujęcie instrumentów w momencie nabycia, powstania, udzielenia
4 479 790
0
0
0
4 479 790
Zmiany w poziomie ryzyka kredytowego, wyłączenia z bilansu (inne niż spisanie z bilansu): spłaty, zmiany z tytułu wyceny, sprzedaży lub wygaśnięcia instrumentu
-1 128 542
0
0
0
-1 128 542
Aktywa spisane z bilansu
0
0
0
0
0
Reklasyfikacja do koszyka 1
0
0
0
0
0
Reklasyfikacja do koszyka 2
0
0
0
0
0
Reklasyfikacja do koszyka 3
0
0
0
0
0
Stan na koniec okresu 31.12.2020
8 170 433
0
77
45
8 170 555
Oczekiwane straty kredytowe
Stan na początek okresu 01.01.2020
3 176
0
77
0
3 253
Utworzenie odpisów dla instrumentów nowo nabytych, powstałych, udzielonych
2 756
0
0
0
2 756
Zmiany w poziomie ryzyka kredytowego, wyłączenia z bilansu (inne niż spisanie z bilansu): spłaty, zmiany z tytułu wyceny, sprzedaży lub wygaśnięcia instrumentu
-1 296
0
0
0
-1 296
Aktywa spisane z bilansu
0
0
0
0
0
Reklasyfikacja do koszyka 1
0
0
0
0
0
Reklasyfikacja do koszyka 2
0
0
0
0
0
Reklasyfikacja do koszyka 3
0
0
0
0
0
Stan na koniec okresu 31.12.2020
4 636
0
77
0
4 713
Wartość bilansowa netto 31.12.2020
8 165 797
0
0
45
8 165 842
-Instrumenty dłużne wyceniane do wartości godziwej przez inne całkowite dochody
Koszyk 1
Koszyk 2
Koszyk 3
POCI
RAZEM
Wartość bilansowa brutto
Stan na początek okresu 01.01.2021
6 852 529
0
0
55 992
6 908 521
Ujęcie instrumentów w momencie nabycia, powstania, udzielenia
90 329 116
0
0
0
90 329 116
Zmiany w poziomie ryzyka kredytowego, wyłączenia z bilansu (inne niż spisanie z bilansu): spłaty, zmiany z tytułu wyceny, sprzedaży lub wygaśnięcia instrumentu
-88 056 909
0
0
-21 012
-88 077 921
Aktywa spisane z bilansu
0
0
0
0
0
Reklasyfikacja do koszyka 1
0
0
0
0
0
Reklasyfikacja do koszyka 2
0
0
0
0
0
Reklasyfikacja do koszyka 3
0
0
0
0
0
Stan na koniec okresu 31.12.2021
9 124 736
0
0
34 980
9 159 716
Oczekiwane straty kredytowe
Stan na początek okresu 01.01.2021
3 499
0
0
10 982
14 481
Utworzenie odpisów dla instrumentów nowo nabytych, powstałych, udzielonych
2 263
0
0
0
2 263
Zmiany w poziomie ryzyka kredytowego, wyłączenia z bilansu (inne niż spisanie z bilansu): spłaty, zmiany z tytułu wyceny, sprzedaży lub wygaśnięcia instrumentu
-1 801
0
0
10 574
8 773
Aktywa spisane z bilansu
0
0
0
0
0
Image should be here
Sprawozdanie finansowe Alior Banku SA
za rok zakończony 31 grudnia 2021r.
(w tysiącach złotych )
41
-Instrumenty dłużne wyceniane do wartości godziwej przez inne całkowite dochody
Koszyk 1
Koszyk 2
Koszyk 3
POCI
RAZEM
Reklasyfikacja do koszyka 1
0
0
0
0
0
Reklasyfikacja do koszyka 2
0
0
0
0
0
Reklasyfikacja do koszyka 3
0
0
0
0
0
Stan na koniec okresu 31.12.2021
3 961
0
0
21 556
25 517*
Wartość bilansowa netto 31.12.2021
9 120 775
0
0
13 424
9 134 199
Instrumenty dłużne wyceniane do wartości godziwej przez inne całkowite dochody
Koszyk 1
Koszyk 2
Koszyk 3
POCI
RAZEM
Wartość bilansowa brutto
Stan na początek okresu 01.01.2020
10 318 934
0
0
68 543
10 387 477
Ujęcie instrumentów w momencie nabycia, powstania, udzielenia
49 312 958
0
0
0
49 312 958
Zmiany w poziomie ryzyka kredytowego, wyłączenia z bilansu (inne niż spisanie z bilansu): spłaty, zmiany z tytułu wyceny, sprzedaży lub wygaśnięcia instrumentu
-52 779 363
0
0
-12 551
-52 791 914
Aktywa spisane z bilansu
0
0
0
0
0
Reklasyfikacja do koszyka 1
0
0
0
0
0
Reklasyfikacja do koszyka 2
0
0
0
0
0
Reklasyfikacja do koszyka 3
0
0
0
0
0
Stan na koniec okresu 31.12.2020
6 852 529
0
0
55 992
6 908 521
Oczekiwane straty kredytowe
Stan na początek okresu 01.01.2020
5 665
0
0
1 569
7 234
Utworzenie odpisów dla instrumentów nowo nabytych, powstałych, udzielonych
4 384
0
0
0
4 384
Zmiany w poziomie ryzyka kredytowego, wyłączenia z bilansu (inne niż spisanie z bilansu): spłaty, zmiany z tytułu wyceny, sprzedaży lub wygaśnięcia instrumentu
-6 550
0
0
9 413
2 863
Aktywa spisane z bilansu
0
0
0
0
0
Reklasyfikacja do koszyka 1
0
0
0
0
0
Reklasyfikacja do koszyka 2
0
0
0
0
0
Reklasyfikacja do koszyka 3
0
0
0
0
0
Stan na koniec okresu 31.12.2020
3 499
0
0
10 982
14 481*
Wartość bilansowa netto 31.12.2020
6 849 030
0
0
45 010
6 894 040
*Odpis dotyczący instrumentów dłużnych wycenianychwg wartości godziwej przez inne całkowite dochody jest ujęty w pozycji „Kapitał z aktualizacji wyceny” i nie pomniejsza wartości bilansowej.
Korekty BCVA
Alior Bank SA w wycenie instrumentów pochodnych stosuje korektę z tytułu ryzyka kredytowego kontrahenta. Kwota korekty równoznaczna jest ze zmianą wyceny instrumentów pochodnych w wyniku niewypłacalności każdej ze stron transakcji (ang. Bilateral Credit Value Adjustment).
Kwota korekty wyliczana jest w oparciu o szacunki następujących parametrów: obustronne prawdopodobieństwo niewypłacalności stron transakcji (PD, z ang. Probability of Default), wskaźnik LGD (z ang. Loss Given Default), oczekiwaną pozytywną i negatywną ekspozycję z transakcji (z ang. EE oraz NEE). Wskaźniki PD oraz LGD szacowane przy pomocy wewnętrznych modeli stosowanych przez Bank z wykorzystaniem kwotowań rynkowych ryzyka kredytowego. Natomiast ekspozycja kontrahenta wyliczana jest z uwzględnieniem bieżącej wyceny oraz jej projekcji kalkulowanej w oparciu o oczekiwane zmiany warunków rynkowych. Dodatkowo w szacowaniu korekty z tytułu ryzyka kredytowego uwzględniane wzajemne zobowiązania wynikające z umów zabezpieczających regulujące relacje stron transakcji.
Kwota korekty wyceny BCVA na 31 grudnia 2021 roku wyniosła
-135 tys.zł. Na sumaryczną kwotę korekty BCVA składa się kwota z korekty z tytułu CVA (odzwierciedlająca wyłączenie ryzyko niewypłacalności kontrahenta) wynosząca -1 846 tys. oraz kwota korekty DVA (odzwierciedlająca ryzyko niewypłacalności
Image should be here
Sprawozdanie finansowe Alior Banku SA
za rok zakończony 31 grudnia 2021r.
(w tysiącach złotych )
42
Banku) wynosząca 1 712 tys. zł. Kwota korekty wyceny BCVA na 31 grudnia 2020 roku wyniosła -6 402 tys. zł. Na sumaryczna kwotę korekty BCVA składała się kwota z korekty z tytułu CVA (odzwierciedlająca wyłączenie ryzyko niewypłacalności kontrahenta) wynosząca -7 583 tys. oraz kwota korekty DVA (odzwierciedlająca ryzyko niewypłacalności Banku) wynosząca 1 181 tys. zł.
20.4 Analiza wrażliwości istotnych szacunków i osądów
Na potrzeby ujawnień zgodnie z MSSF 7 Bank szacuje wartość zmiany wycen instrumentów dłużnych zakwalifikowanych do aktywów finansowych wycenianych do wartości godziwej przez całkowite dochody oraz wartość zmiany wycen instrumentów pochodnych o liniowym profilu ryzyka nieobjętych rachunkowością zabezpieczeń przy założeniu równoległego przesunięcia krzywych dochodowości o 50pb. W tym celu Bank konstruuje krzywe dochodowości w oparciu o dane rynkowe. Bank analizuje, jaki wpływ na wycenę transakcji będzie miała zmiana krzywych dochodowości zgodnie z założonymi scenariuszami.
Szacunkowa zmiana wyceny
31.12.2021
31.12.2020
scenariusz
scenariusz
scenariusz
scenariusz
+50pb
-50pb
+50pb
-50pb
IRS
4 614
-4 614
1 767
-1 767
CIRS
3 211
-3 211
3330
-3330
Pozostałe instrumenty
2
-2
19
-19
Suma instrumentów pochodnych
7 827
-7 827
5 116
-5 116
Instrumenty dłużne
-16 659
16 659
-15 233
15 233
21 Rachunkowość zabezpieczeń
21.1 Zasady rachunkowości
Rachunkowość zabezpieczeń służy do symetrycznego ujmowania w rachunku zysków i strat kompensujących się zmian wartości godziwej instrumentu zabezpieczającego oraz pozycji zabezpieczanej.
Bank wyznacza dla celów rachunkowości zabezpieczeń instrumenty zabezpieczające tak, aby zmiana ich wartości godziwej lub przepływów pieniężnych pokrywała w całości lub części zmianę wartości godziwej lub przyszłych przepływów pieniężnych pozycji zabezpieczanej.
Na podstawie przepisu MSSF 9 7.2.21 Bank postanowił o kontynuowaniu stosowania zasad rachunkowości zabezpieczeń zgodnych z MSR 39. Zgodnie z MSR 39. 88 rachunkowość zabezpieczeń może być stosowana, jeśli spełnione są wszystkie poniższe warunki:
w momencie ustanowienia zabezpieczenia sporządzona została sformalizowana dokumentacja powiązania zabezpieczającego, określająca cel i strategię zabezpieczania, rodzaj i identyfikację instrumentu zabezpieczanego jak i zabezpieczającego, charakter zabezpieczanego ryzyka oraz sposób oceny efektywności zabezpieczenia,
oczekuje się wysokiej efektywności zabezpieczenia, tj. wysokiej skuteczności w kompensowaniu zmian wartości godziwej lub przepływów pieniężnych, zgodnie z udokumentowaną strategią zarządzania ryzykiem, dotyczącą konkretnego powiązania zabezpieczającego,
jest możliwa wiarygodna ocena skuteczności zabezpieczenia, tj. wiarygodna wycena wartości godziwej lub przepływów pieniężnych z tytułu pozycji zarówno zabezpieczanej jak i zabezpieczającej,
w przypadku przepływów pieniężnych istnieje wysokie prawdopodobieństwo wystąpienia transakcji zabezpieczanej, która jest narażona na ryzyko zmiany przepływów środków pieniężnych, wpływających na rachunek zysków i strat,
Image should be here
Sprawozdanie finansowe Alior Banku SA
za rok zakończony 31 grudnia 2021r.
(w tysiącach złotych )
43
zabezpieczenie jest na bieżąco oceniane i stwierdza się jego wysoką efektywność we wszystkich okresach sprawozdawczych, na które zabezpieczenie zostało ustanowione.
21.2 Rodzaje strategii zabezpieczeń
21.2.1 Zabezpieczenie przepływów pieniężnych
Zabezpieczenie przepływów pieniężnych oznacza zabezpieczenie przed zmianami przyszłych przepływów pieniężnych, które przypisać można konkretnemu rodzajowi ryzyka, związanemu z ujętym składnikiem aktywów lub pasywów, lub z wysoce prawdopodobną planowaną transakcją, mającymi wpływ na rachunek zysków i strat.
Zabezpieczenie przepływów pieniężnych ujmuje się w księgach w następujący sposób:
a) część zysków lub strat związanych z instrumentem zabezpieczającym, stanowiącą efektywne zabezpieczenie, ujmuje się w pozostałych całkowitych dochodach w kwocie niższej spośród następujących kwot (w wartościach bezwzględnych):
skumulowanych od momentu ustanowienia zabezpieczenia zysków lub strat na instrumencie zabezpieczającym,
skumulowanej od momentu ustanowienia zabezpieczenia zmiany wartości godziwej (wartości bieżącej) oczekiwanych przyszłych przepływów pieniężnych, wynikających z zabezpieczanej pozycji,
b) nieefektywną część zysków lub strat związanych z instrumentem zabezpieczającym ujmuje się w rachunku zysków i strat.
Część efektywna zabezpieczenia przenoszona jest na wynik finansowy w tym okresie lub okresach, kiedy zabezpieczana planowana transakcja wywiera wpływ na rachunek zysków i strat.
Bank zaprzestaje stosowania rachunkowości zabezpieczeń w przypadku wystąpienia co najmniej jednego z poniższych zdarzeń:
nastąpi zbycie, wygaśnięcie, wypowiedzenie lub wykonanie instrumentu zabezpieczającego,
nie zostaną spełnione, opisane wyżej, wymogi rachunkowości zabezpieczeń,
Bank unieważnia powiązanie zabezpieczające,
przyszłe przepływy pieniężne nie są już dłużej uznawane za prawdopodobne.
W przypadku wystąpienia powyższego zdarzenia, wynik na instrumencie zabezpieczającym, gdy zabezpieczenie było skuteczne, jest nadal ujęty w kapitale z aktualizacji wyceny do momentu zajścia prognozowanej transakcji i ujęcia jej wówczas w rachunku zysków i strat.
Strategia zabezpieczająca ma na celu zabezpieczenie ryzyka stóp procentowych, wynikającego ze zmienności przepływów pieniężnych z tytułu aktywów o zmiennym oprocentowaniu, przy wykorzystaniu transakcji złotowych IRS. W ustanowionych powiązaniach zabezpieczających pozycje zabezpieczane stanowią przepływy pieniężne z tytułu portfela kredytów i pożyczek złotowych o zmiennej stopie procentowej, zaś pozycje zabezpieczające transakcje IRS, w ramach, których Bank otrzymuje stałe odsetki oparte na stopie stałej, a płaci odsetki oparte na stopie zmiennej. Pozycje zabezpieczane wyceniane wg zamortyzowanego kosztu, zaś pozycje zabezpieczające wg wartości godziwej przez inne całkowite dochody, a w miarę naliczania odsetek na pozycji zabezpieczanej odpowiednia część tej wyceny przenoszona jest z innych całkowitych dochodów do rachunku zysków i strat.
W ustanowionych powiązaniach zabezpieczających pozycje zabezpieczane stanowią również przepływy pieniężne z tytułu wyemitowanych przez bank obligacji opartych na zmiennej stopie procentowej, zaś pozycje zabezpieczające transakcje IRS w ramach, których Bank otrzymuje odsetki oparte na stopie zmiennej, a płaci odsetki oparte na stopie stałej.
Image should be here
Sprawozdanie finansowe Alior Banku SA
za rok zakończony 31 grudnia 2021r.
(w tysiącach złotych )
44
Bank tworząc powiązania zabezpieczające identyfikuje grupy kredytów, pożyczek lub obligacji o takich samych parametrach jak transakcje zabezpieczające, tj. waluta, data zapadalności, indeks referencyjny dla płatności odsetkowych oraz daty jego przeszacowania. W ramach wstępnej oceny efektywności zabezpieczenia w drodze oceny jakościowej Bank oczekuje wysokiego dopasowania zmian wycen oczekiwanych przepływów odsetkowych zabezpieczanej warstwy kredytów, pożyczek lub obligacji oraz odpowiadającej im nogi zmiennej zabezpieczającej transakcji IRS z uwagi na dopasowanie kluczowych parametrów tych transakcji. Bank oczekuje niewielkiej nieefektywności zabezpieczeń, co wynikać może z niedopasowania częstotliwości płatności odsetkowych z zabezpieczanego portfela kredytów lub obligacji oraz transakcji zabezpieczającej IRS. Ponadto na niewielką nieefektywność utrzymywanych powiązań zabezpieczających mogą wpływać niedopasowane daty przeszacowania indeksów referencyjnych zabezpieczanego portfela oraz nogi zmiennej transakcji IRS.
Bank analizuje efektywność utrzymywanych zabezpieczeń w trybie miesięcznym na podstawie relacji zakumulowanej zmiany wartości bieżącej oczekiwanych płatności odsetkowych z zabezpieczanego portfela kredytów oraz płatności odsetkowych transakcji zabezpieczających, wykorzystując do pomiaru efektywności koncepcję derywatu hipotetycznego.
21.2.2 Zabezpieczenie wartości godziwej
Bank zabezpiecza ryzyko zmiany wartości godziwej nabytych dłużnych papierów wartościowych o stałym oprocentowaniu wycenianych do wartości godziwej przez inne dochody całkowite z tytułu zmian krzywej swapowej stóp procentowych. W ramach powyższej strategii, Bank tworzy powiązania zabezpieczające, w których instrumentem zabezpieczanym stałokuponowe dłużne papiery wartościowe denominowane w danej walucie, a instrumentem zabezpieczającym swapy stopy procentowej (IRS) w tej samej walucie. W ramach powyższej strategii Bank zabezpiecza ryzyko wynikające ze zmian krzywej swapowej stóp procentowych (ryzyko zmienności rynkowych swapowych stóp procentowych) z wyłączeniem innych efektów wpływających na zmianę wyceny (w tym asset swap spread). Efektywność powiązań zabezpieczających testowana jest z częstotliwością miesięczną w ramach testów prospektywnych oraz testów retrospektywnych. Testy efektywności bazują na wycenie transakcji zabezpieczającej pomniejszonej o wartość narosłych odsetek w danym okresie odsetkowym.
Bank oczekuje, że powiązanie zabezpieczające będzie wysoce efektywne, jeżeli spełnione wszystkie poniższe kryteria:
na podstawie porównania podstawowych parametrów transakcji zabezpieczanych i zabezpieczających można spodziewać się, że efektywność zabezpieczenia będzie wysoka,
stosunek zmiany wartości godziwej pozycji zabezpieczanej i instrumentu zabezpieczającego zawiera się w przedziale <80%, 125%> lub udział kwoty nieefektywności w wartości nominalnej transakcji zabezpieczającej znajduje się w przedziale <-1%, 1%>,
w każdym okresie sprawozdawczym symulacja wskaźnika efektywności zabezpieczenia w zakładanych scenariuszach ewolucji rynkowych stóp procentowych należy do przedziału od <80%, 125%>.
Bank identyfikuje potencjalne źródła nieefektywności:
wpływ ryzyka kredytowego kontrahenta oraz własnego ryzyka kredytowego na wartość godziwą transakcji zabezpieczającej minimalizowany poprzez wymaganie od kontrahenta wpłacenia depozytu zabezpieczającego oraz poprzez rozliczanie transakcji na instrumentach pochodnych z udziałem centralnych izb rozliczeniowych (CCP),
różne terminy zapadalności transakcji zabezpieczającej oraz dłużnego papieru wartościowego,
różnice w terminach przeszacowania oraz płatności kuponów odsetkowych transakcji zabezpieczającej IRS oraz dłużnego papieru wartościowego.
Zabezpieczenie wartości godziwej ujmuje się w księgach poprzez prezentację zmian wartości godziwej zarówno transakcji zabezpieczającej, jak i pozycji zabezpieczanej w rachunku zysków i strat w nocie Wynik
Image should be here
Sprawozdanie finansowe Alior Banku SA
za rok zakończony 31 grudnia 2021r.
(w tysiącach złotych )
45
na instrumentach wycenianych do wartości godziwej przez rachunek zysków i strat i wynik z pozycji wymiany w pozycji część nieefektywna rachunkowości zabezpieczeń.
21.3 Ocena wpływu reformy IBOR na rachunkowość zabezpieczeń
Bank zamierza kontynuować dotychczasową politykę w ramach rachunkowości zabezpieczeń, pomimo niepewności w zakresie wysokości i momentu wystąpienia przepływów pieniężnych w następstwie reformy IBOR w rachunkowości zabezpieczeń przepływów pieniężnych, co dotyczy również wskaźników zreformowanych.
Bank ocenia jako niskie prawdopodobieństwo by testy retrospektywne dla poszczególnych powiązań zabezpieczających w następstwie reformy IBOR wygenerowały wyniki poza przyjętym zakresem 80-125%, z uwagi na ograniczone spektrum wskaźników referencyjnych i możliwych dla nich alternatyw oraz wypracowywane standardy rynkowe klauzul fallback, Bank zastosuje samą alternatywę zarówno w pozycji zabezpieczającej jak i zabezpieczanej.
Zmiana warunków kontraktowych dla instrumentów finansowych, innych niż instrumenty pochodne, w następstwie reformy IBOR, szczególnie gdy sens ekonomiczny zmienionych warunków jest zbliżony, zostanie przez Bank uwzględniony w dokumentacji powiązania zabezpieczającego oraz w prospektywnych przepływach kontraktowych pozycji zabezpieczanych.
21.4 Dane finansowe
31.12.2021
31.12.2020
Aktywa
Zobowiązania
Aktywa
Zobowiązania
Instrumenty zabezpieczające przepływy pieniężne
21 086
1 081 996
334 977
78 534
Instrumenty zabezpieczające wartość godziwą papierów wartościowych
17 724
0
0
7 628
Razem pochodne instrumenty zabezpieczające
38 810
1 081 996
334 977
86 162
W tabelach poniżej zostały zaprezentowane wartości godziwe i wartości nominalne instrumentów zabezpieczających i zabezpieczanych w rachunkowości zabezpieczeń przepływów pieniężnych
Stopy procentowej
CFH Kredyty/Obligacje
31.12.2021
31.12.2020
Instrumenty zabezpieczające
Wartość nominalna
22 689 729
17 670 148
Wartość bilansowa – aktywa
21 086
334 977
Wartość bilansowa – zobowiązania
1 081 996
78 534
Nazwa linii w bilansie, w której zaprezentowano instrument zabezpieczający
Pochodne instrumenty zabezpieczające
Pochodne instrumenty zabezpieczające
Zmiany wartości godziwej instrumentu zabezpieczającego stanowiące podstawę wyznaczenia kwoty nieefektywności zabezpieczenia
-891 309
187 800
Zyski lub straty wynikające z zabezpieczenia pozycji netto, ujęte w pozostałych całkowitych dochodach
-1 199 526
222 587
Kwota przeniesiona w okresie z pozostałych dochodów całkowitych do rachunku zysków i strat
-109 583
-80 401
Podatek odroczony
248 731
-27 015
Kwota nieefektywności zabezpieczenia rozpoznana w rachunku zysków i strat
-3 397
329
Nazwa linii rachunku zysków i strat, w której rozpoznano kwotę nieefektywności zabezpieczenia, wskazanej powyżej
Wynik na instrumentach wycenianych do wartości godziwej przez rachunek zysków i strat i wynik z pozycji wymiany,
Wynik na instrumentach wycenianych do wartości godziwej przez rachunek zysków i strat i wynik z pozycji wymiany,
Image should be here
Sprawozdanie finansowe Alior Banku SA
za rok zakończony 31 grudnia 2021r.
(w tysiącach złotych )
46
Stopy procentowej
CFH Kredyty/Obligacje
31.12.2021
31.12.2020
część nieefektywna rachunkowości zabezpieczeń
część nieefektywna rachunkowości zabezpieczeń
Pozycje zabezpieczane
Kwota zmiany wartości godziwej derywatu hipotetycznego reprezentującego pozycję zabezpieczaną, która to zmiana jest podstawą do oszacowania nieefektywności zabezpieczenia w danym okresie
939 403
-184 742
Saldo pozycji kapitału z tytułu CFH dla relacji, dla których rachunkowość zabezpieczeń będzie kontynuowana po zakończeniu danego okresu sprawozdawczego
-1 060 378
115 171
Instrumenty zabezpieczające (wartość nominalna)
31.12.2021
31.12.2020
Transakcje stopy procentowej - SWAP
22 689 729
17 670 148
Instrumenty zabezpieczające (wartość nominalna)
22 689 729
17 670 148
Aktywa finansowe - Instrumenty zabezpieczające
31.12.2021
31.12.2020
Poziom 2
21 086
334 977
Transakcje stopy procentowej - SWAP
21 086
334 977
Razem
21 086
334 977
Według terminów zapadalności
31.12.2021
31.12.2020
> 1M ≤ 3M
4 245
23 430
> 3M ≤ 6M
2 275
13 375
> 6M ≤ 1Y
0
13 293
> 1Y ≤ 2Y
686
40 409
> 2Y ≤ 5Y
13 879
244 470
Razem
21 086
334 977
Zobowiązania finansowe-Instrumenty zabezpieczające
31.12.2021
31.12.2020
Poziom 2
1 081 996
78 534
Transakcje stopy procentowej - SWAP
1 081 996
78 534
Razem
1 081 996
78 534
Według terminów zapadalności
31.12.2021
31.12.2020
> 1M ≤ 3M
6 932
0
> 3M ≤ 6M
20 733
0
> 6M ≤ 1Y
38 985
0
> 1Y ≤ 2Y
229 608
13 826
> 2Y ≤ 5Y
785 739
64 708
Razem
1 081 996
78 534
Image should be here
Sprawozdanie finansowe Alior Banku SA
za rok zakończony 31 grudnia 2021r.
(w tysiącach złotych )
47
Inne dochody całkowite z tytułu zabezpieczenia przepływów pieniężnych
01.01.2021 - 31.12.2021
01.01.2020 - 31.12.2020
Inne dochody całkowite na początek okresu brutto
192 280
50 094
Zyski odniesione na inne dochody całkowite w okresie
-1 199 526
222 587
Kwota przeniesiona w okresie z innych dochodów całkowitych do rachunku zysków i strat, w tym:
-109 583
-80 401
- wynik z tytułu odsetek
109 583
80 401
Skumulowane inne dochody całkowite na koniec okresu brutto
-1 116 829
192 280
Efekt podatkowy
212 198
-36 533
Skumulowane inne dochody całkowite na koniec okresu netto
-904 631
155 747
Nieefektywna część zabezpieczenia przepływów pieniężnych rozpoznana w rachunku zysków i strat w pozycji wynik na instrumentach wycenianych do wartości godziwej przez rachunek zysków i strat i wynik z pozycji wymiany
3 397
-329
Wpływ w okresie na inne dochody całkowite brutto
-1 309 109
142 186
Podatek odroczony z tytułu zabezpieczenia przepływów pieniężnych
248 731
-27 015
Wpływ w okresie na inne dochody całkowite netto
-1 060 378
115 171
W tabelach poniżej zostały zaprezentowane wartości godziwe i wartości nominalne instrumentów zabezpieczających i zabezpieczanych w rachunkowości zabezpieczeń wartości godziwej.
POWIĄZANIE FVH IRS OBLIGACJE - zabezpieczenie papierów wartościowych wycenianych według
31.12.2021
wartości godziwej przez inne całkowite dochody
zamortyzowanego kosztu
Instrumenty zabezpieczające
Wartość nominalna
250 000
153 620
Wartość bilansowa – aktywa
2 642
15 082
Wartość bilansowa – zobowiązania
0
0
Nazwa linii w bilansie, w której zaprezentowano instrument zabezpieczający
Pochodne instrumenty zabezpieczające
Pochodne instrumenty zabezpieczające
Kwota zmiany wartości godziwej instrumentu zabezpieczającego wykorzystana jako podstawa do oszacowania nieefektywności zabezpieczenia w danym okresie
4 435
16 793
Kwota nieefektywności zabezpieczenia rozpoznana w rachunku zysków i strat
1 362
-2 773
Nazwa linii rachunku zysków i strat, w której rozpoznano kwotę nieefektywności zabezpieczenia, wskazanej powyżej
Wynik na instrumentach wycenianych do wartości godziwej przez rachunek zysków i strat i wynik z pozycji wymiany, część nieefektywna rachunkowości zabezpieczeń
Wynik na instrumentach wycenianych do wartości godziwej przez rachunek zysków i strat i wynik z pozycji wymiany, część nieefektywna rachunkowości zabezpieczeń
Pozycje zabezpieczane
Wartość bilansowa – aktywa
158 287
181 621
Skumulowana niezamortyzowana kwota korekty do wartości godziwej pozycji zabezpieczanej uwzględniona w wartości bilansowej pozycji zabezpieczanej ujętej w bilansie – aktywa
0
-14 204
Nazwa linii w bilansie, w której zaprezentowano pozycję zabezpieczaną
Inwestycyjne aktywa finansowe wyceniane w wartości godziwej przez inne całkowite dochody
Inwestycyjne aktywa finansowe wyceniane według zamortyzowanego kosztu
Zmiana wartości pozycji zabezpieczanej wykorzystana jako podstawa do oszacowania nieefektywności zabezpieczenia w danym okresie
-3 074
-19 566
Skumulowana kwota korekty do wartości godziwej pozycji zabezpieczanej pozostającą w bilansie dla tych pozycji zabezpieczanych, dla których zaprzestano korygowania pozycji bilansowej o korekty do wartości godziwej
0
0
Image should be here
Sprawozdanie finansowe Alior Banku SA
za rok zakończony 31 grudnia 2021r.
(w tysiącach złotych )
48
POWIĄZANIE FVH IRS OBLIGACJE - zabezpieczenie papierów wartościowych wycenianych według
31.12.2020
wartości godziwej przez inne całkowite dochody
zamortyzowanego kosztu
Instrumenty zabezpieczające
Wartość nominalna
154 134
680 000
Wartość bilansowa – aktywa
0
0
Wartość bilansowa – zobowiązania
1 794
5 834
Nazwa linii w bilansie, w której zaprezentowano instrument zabezpieczający
Pochodne instrumenty zabezpieczające
Pochodne instrumenty zabezpieczające
Kwota zmiany wartości godziwej instrumentu zabezpieczającego wykorzystana jako podstawa do oszacowania nieefektywności zabezpieczenia w danym okresie
-1 149
-1 952
Kwota nieefektywności zabezpieczenia rozpoznana w rachunku zysków i strat
1 517
2 732
Nazwa linii rachunku zysków i strat, w której rozpoznano kwotę nieefektywności zabezpieczenia, wskazanej powyżej
Wynik na instrumentach wycenianych do wartości godziwej przez rachunek zysków i strat i wynik z pozycji wymiany, część nieefektywna rachunkowości zabezpieczeń
Wynik na instrumentach wycenianych do wartości godziwej przez rachunek zysków i strat i wynik z pozycji wymiany, część nieefektywna rachunkowości zabezpieczeń
Pozycje zabezpieczane
Wartość bilansowa – aktywa
153 017
674 304
Skumulowana niezamortyzowana kwota korekty do wartości godziwej pozycji zabezpieczanej uwzględniona w wartości bilansowej pozycji zabezpieczanej ujętej w bilansie – aktywa
0
1 656
Nazwa linii w bilansie, w której zaprezentowano pozycję zabezpieczaną
Inwestycyjne aktywa finansowe wyceniane w wartości godziwej przez inne całkowite dochody
Inwestycyjne aktywa finansowe wyceniane według zamortyzowanego kosztu
Zmiana wartości pozycji zabezpieczanej wykorzystana jako podstawa do oszacowania nieefektywności zabezpieczenia w danym okresie
2 666
4 684
Skumulowana kwota korekty do wartości godziwej pozycji zabezpieczanej pozostającą w bilansie dla tych pozycji zabezpieczanych, dla których zaprzestano korygowania pozycji bilansowej o korekty do wartości godziwej
0
0
Instrumenty zabezpieczające (wartość nominalna)
31.12.2021
31.12.2020
Transakcje stopy procentowej - SWAP
403 620
834 134
Instrumenty zabezpieczające (wartość nominalna)
403 620
834 134
Aktywa finansowe - Instrumenty zabezpieczające
31.12.2021
31.12.2020
Poziom 2
17 724
0
Transakcje stopy procentowej - SWAP
17 724
0
Razem
17 724
0
Według terminów zapadalności
31.12.2021
31.12.2020
> 1Y ≤ 2Y
15 082
0
> 2Y ≤ 5Y
2 642
0
Razem
17 724
0
Zobowiązania finansowe - Instrumenty zabezpieczające
31.12.2021
31.12.2020
Poziom 2
0
7 628
Transakcje stopy procentowej - SWAP
0
7 628
Razem
0
7 628
Image should be here
Sprawozdanie finansowe Alior Banku SA
za rok zakończony 31 grudnia 2021r.
(w tysiącach złotych )
49
Według terminów zapadalności
31.12.2021
31.12.2020
> 3M ≤ 6M
0
1 516
> 6M ≤ 1Y
0
4 133
> 2Y ≤ 5Y
0
586
> 5Y ≤ 10Y
0
1 393
Razem
0
7 628
21.5 Analiza wrażliwości istotnych szacunków i osądów
Na potrzeby ujawnień zgodnie z MSSF 7, Bank szacuje wartość zmiany wycen instrumentów pochodnych o liniowym profilu ryzyka przy założeniu równoległego przesunięcia krzywych dochodowości o 50pb. W tym celu Bank konstruuje krzywe dochodowości w oparciu o dane rynkowe. Bank analizuje, jaki wpływ na wycenę transakcji będzie miała zmiana krzywych dochodowości dla portfela instrumentów pochodnych o liniowym profilu ryzyka objętych rachunkowością zabezpieczeń.
31.12.2021
31.12.2020
scenariusz
scenariusz
scenariusz
scenariusz
Szacunkowa zmiana wyceny
+50pb
-50pb
+50pb
-50pb
Transakcje stopy procentowej – SWAP
-210 260
210 260
-162 296
162 296
22 Należności od klientów
22.1 Zasady rachunkowości
Na dzień 31.12.2021 r. oraz na 31.12.2020 r. Bank posiadał w tej kategorii należności z tytułu kredytów i pożyczek, skupione wierzytelności oraz inne należności od klientów. Ponadto Bank prezentuje w tej pozycji również transakcje z przyrzeczeniem odkupu na papierach wartościowych kierując się treścią ekonomiczną transakcji. Ocenie podlega czy zawarcie transakcji kupna/sprzedaży papierów wartościowych wiąże się z przeniesieniem ryzyka i korzyści z danego papieru wartościowego. W przypadku transakcji dotychczas zawieranych przez Bank zachowane zostaje zasadniczo całe ryzyko i korzyści po stronie zbywającego papiery wartościowe, ponieważ ryzyko zmiany wartości bieżącej składnika aktywów netto nie zmienia się istotnie w wyniku jego przeniesienia. Oznacza to, że zarówno transakcje kupna papierów wartościowych z jednoczesnym przyrzeczeniem odsprzedaży (revers repo, buy-sell-back), jak i transakcje sprzedaży papierów wartościowych z przyrzeczeniem odkupu (repo, sell-buy-back) prezentowane w bilansie Banku jako odpowiednio: zdeponowane u nabywcy papieru wartościowego lokaty lub przyjęte od nabywcy papieru wartościowego depozyty.
Papiery wartościowe będące przedmiotem transakcji z przyrzeczeniem odkupu nie wyłączane ze sprawozdania z sytuacji finansowej i podlegają wycenie według zasad określonych dla poszczególnych portfeli papierów wartościowych. Różnica pomiędzy ceną sprzedaży a ceną odkupu jest traktowana odpowiednio jako koszty albo przychody odsetkowe.
Bank wycenia należności od klientów wg zamortyzowanego kosztu, ponieważ utrzymywane w modelu biznesowym, którego celem jest realizacja przepływów pieniężnych zgodnie z warunkami umownymi
,
a kontraktowe przepływy pieniężne zawierają spłatę wyłącznie kwoty głównej i odsetek od kwoty głównej.
Szczegółowe zasady rachunkowości w zakresie klasyfikacji opisano w nocie 20.1.
Klasyfikacja i oszacowanie strat oczekiwanych dokonywane przez Bank, uwzględniają wymogi:
MSSF 9 „Instrumenty finansowe” oraz MSR 37 „Rezerwy, zobowiązania warunkowe i aktywa warunkowe”,
Image should be here
Sprawozdanie finansowe Alior Banku SA
za rok zakończony 31 grudnia 2021r.
(w tysiącach złotych )
50
Rekomendacji R Komisji Nadzoru Finansowego dotyczącej zasad klasyfikacji ekspozycji kredytowych, szacowania i ujmowania oczekiwanych strat kredytowych oraz zarządzania ryzykiem kredytowym wydanej w kwietniu 2021r.,
Rozporządzenia UE nr 575/2013, art. 178 oraz wytycznych EBA/GL/2016/07 dotyczących stosowania definicji niewykonania zobowiązania oraz Rozporządzenia Ministra Finansów, Inwestycji i Rozwoju z dnia 3/10/2019 w sprawie poziomu istotności przeterminowanego zobowiązania kredytowego oraz
Rozporządzenia UE nr 2021/451, załącznik V.
Klasyfikacja należności od klientów
Zgodnie z metodą wyceny wg zamortyzowanego kosztu, Bank dokonuje oszacowania odpisów i rezerw na straty oczekiwane. Zasady wyceny obejmują podział należności od klientów na 3 kategorie (koszyki) jakości implikujące sposób i horyzont szacowania odpisów:
Koszyk 1, należności bez przesłanek utraty wartości oraz bez istotnego pogorszenia jakości od początkowego ujęcia,
Koszyk 2, należności bez przesłanek utraty wartości, ale charakteryzujące się istotnym pogorszeniem jakości kredytowej od początkowego ujęcia,
Koszyk 3, należności z przesłankami utraty wartości.
Horyzont szacowania strat oczekiwanych
Należności klasyfikowane do Koszyka 1 podlegają oszacowaniu strat oczekiwanych w horyzoncie 12 miesięcy. Należności klasyfikowane do Koszyka 2 i 3 podlegają oszacowaniu strat w horyzoncie life-time (dożywotniego szacowanego horyzontu życia należności).
Horyzont life-time stosuje się również zawsze w przypadku ekspozycji, które na datę nabycia lub
utworzenia dotknięte były utratą wartości ze względu na ryzyko kredytowe (tzw. purchased or originated credit impaired, POCI) bez względu na ich jakość kredytową na datę wyceny.
Dodatkowo Bank wyodrębnia grupę ekspozycji niskiego ryzyka (ang. low credit risk), które wyłączone z oceny występowania istotnego pogorszenia ryzyka kredytowego i podlegają wycenie w horyzoncie 12 miesięcy (lub zapadalności, o ile krótszy). Do grupy tej Bank kwalifikuje:
ekspozycje wobec skarbu państwa (Ministerstwo Finansów, Narodowy Bank Polski, etc.),
ekspozycje o charakterze rozliczeń bieżących/terminowych wobec podmiotów z sektora bankowego.
Definicja odpisu
Odpis stanowi różnicę pomiędzy wartością ekspozycji brutto a spodziewanymi odzyskami po uwzględnieniu statusu/prawdopodobieństwa default w zadanym horyzoncie.
W przypadku należności POCI, odpis stanowi dodatnią lub ujemną różnicę pomiędzy skumulowanym poziomem strat szacowanym bieżąco, a skumulowanym poziomem strat w dniu nabycia/wytworzenia należności.
W przypadku stwierdzenia nieściągalności, Bank spisuje należności w całości lub części w ciężar odpisów utworzonych z tytułu utraty wartości. Kwoty należności spisanych odzyskane w późniejszych okresach pomniejszają wartość odpisów utworzonych z tytułu utraty wartości w rachunku zysków i strat. Szczegółowe zasady wyłączania składników aktywów finansowych zostały opisane w nocie 3.4.
22.2 Zasady klasyfikacji (wyznaczania jakości kredytowej /koszyków)
Na każdy dzień bilansowy Bank dokonuje oceny jakości kredytowej posiadanych należności i dokonuje ich klasyfikacji do odpowiednich kategorii (koszyków) ryzyka.
Image should be here
Sprawozdanie finansowe Alior Banku SA
za rok zakończony 31 grudnia 2021r.
(w tysiącach złotych )
51
Koszyk 3, z przesłankami utraty wartości
Bank definiuje przesłanki utraty wartości w oparciu o regulacje i wytyczne nadzorcze oraz własne doświadczenia związane z zarządzaniem ryzykiem kredytowym.
Z dniem 1 stycznia 2021, Bank wprowadził zmiany w zakresie identyfikacji przesłanek utraty wartości (niewykonania zobowiązania/ „default”) wypełniając wymogi Europejskiego Urzędu Nadzoru Bankowego (EBA) nr EBA/GL/2016/07.
Bank stosuje definicję default w formule pokrywającej również wymogi definicji przesłanek utraty wartości i definicji ekspozycji nieobsługiwanych.
Bank, zgodnie z art. 178 ust. 1 akapit drugi rozporządzenia (UE) nr 575/2013:
w przypadku ekspozycji detalicznych stosuje definicję niewykonania zobowiązania na poziomie poszczególnych instrumentów kredytowych (z wyłączeniem przypadku istotnych dla całej relacji zaległości),
w przypadku ekspozycji komercyjnych stosuje definicję niewykonania zobowiązania na poziomie dłużnika.
Kluczowe przesłanki utraty wartości to:
znaczące opóźnienie w spłacie, rozumiane jako opóźnienie w spłacie przez okres dłuższy niż 90 dni, przy jednoczesnym spełnieniu kryterium istotności kwoty zaległej,
znaczące pogorszenie sytuacji ekonomiczno-finansowej wpływające na zagrożenie wywiązania się klienta z pierwotnych warunków umownych dotyczących obsługi zobowiązań wobec Banku,
restrukturyzacja rozumiana jako przyznane udogodnienie w warunkach finansowania na skutek istotnych trudności finansowych kredytobiorcy, jeżeli między innymi wpływa na obniżenie NPV aktywa ponad ustalony próg, wprowadza ratę balonową lub istotnie odracza obsługę rat kapitałowych,
złożenie przez klienta biznesowego wniosku o postępowanie restrukturyzacyjne, upadłościowe, likwidacyjne,
skuteczne wypowiedzenie umowy,
upadłość konsumencka klienta indywidualnego,
znaczące pogorszenie wewnętrznej oceny scoringowej/ratingowej klientów biznesowych (poniżej poziomu akceptowalnego przez Bank), jeżeli wpływa na ryzyko niewywiązania się klienta z zobowiązań,
zgon klienta indywidualnego (z uwzględnieniem wpływu na zagrożenie obsługi długu w przypadku zobowiązań wielu dłużników),
brak informacji o miejscu pobytu klienta indywidualnego,
utrata pracy klientów indywidualnych (rozpoznawana na podstawie oceny braku możliwości spłaty zadłużenia przez klienta na skutek utraty pracy),
wszczęcie postępowania sądowego lub egzekucyjnego,
kwestionowanie ekspozycji przez dłużnika,
wyłudzenie,
zaprzestanie działalności,
odpisanie / sprzedaż ze stratą,
realizacja gwarancji,
default klienta indywidualnego na skutek rozpoznania defaultu na jego jednoosobowej działalności gospodarczej (JDG).
Powyższy katalog stanowi zbiór otwarty.
W przypadku wystąpienia zdarzenia mogącego stanowić przesłankę utraty wartości, nieobjętego ww. katalogiem ocenia się jego istotność dla ryzyka niewywiązania się klienta z zobowiązań wobec Banku w oparciu o pierwotne warunki umowne i jeśli jest to zasadne, dokonuje się oznaczenia przesłanek utraty wartości.
Image should be here
Sprawozdanie finansowe Alior Banku SA
za rok zakończony 31 grudnia 2021r.
(w tysiącach złotych )
52
Bank dokonuje oceny wszystkich ekspozycji kredytowych klienta pod kątem identyfikacji obiektywnych przesłanek utraty wartości
w trybie dziennym w zakresie przesłanek o charakterze ilościowym i procesowym oraz według najbardziej aktualnych danych w dniu dokonywania
oceny w zakresie przesłanek o charakterze oceny sytuacji finansowej klienta.
Proces identyfikacji default realizowany jest w dedykowanym, scentralizowanym systemie, gdzie ocena wszystkich dłużników Banku i Grupy Kapitałowej dokonywana jest według jednolitych kryteriów.
Za kluczową zmianę, w zakresie zasad wprowadzonych w styczniu 2021 roku Bank, postrzega odmienne zasady ustalania przeterminowania zobowiązania, gdzie zasadniczego znaczenia nabiera ciągłość występowania materialnego przeterminowania (zarówno w ujęciu względnym, jak i bezwzględnym).
Dla działalności bankowej, w dacie wprowadzenia zmiany, Bank rozpoznał wzrost wartości portfela z przesłankami utraty wartości o ok. 1,4%
, co spowodowało
wzrost odpisów w Koszyku 3 na poziomie ok. 100 milionów złotych i rozwiązanie odpisów dla Koszyka 1 i 2 na poziomie ok. 70 milionów złotych. W kolejnych miesiącach Bank nie obserwował zwiększonej zmienności w zakresie identyfikacji przesłanek utraty wartość na skutek wprowadzania nowych zasad.
W związku z pandemią COVID-19 Bank nie wprowadził żadnych zmian w zakresie zasad rozpoznawania przesłanek utraty wartości. W zakresie moratoriów ustawowych oferowanych klientom, którzy utracili źródło dochodów, Bank dokonuje reklasyfikacji do portfela z przesłankami utraty wartości części portfela dla której obserwuje się nieregularną obsługę po zakończeniu wakacji lub szacuje się ryzyko niewywiązania z zobowiązań. Metodyka oszacowania tego ryzyka oparta jest na obserwacji nieregularnych płatności populacji ekspozycji, która zakończyła okres moratoriów co stanowi punkt odniesienia dla wyznaczenia profilu ryzyka tego portfela.
Koszyk 2, bez przesłanek utraty wartości, z istotnym pogorszeniem od początkowego ujęcia
Dla ekspozycji bez przesłanek utraty wartości, na każdy dzień sprawozdawczy Bank dokonuje oceny czy ryzyko kredytowe związane z danym instrumentem finansowym istotnie wzrosło od dnia jego początkowego ujęcia. W celu dokonania takiej oceny Bank porównuje szacowane ryzyko niewykonania zobowiązania w horyzoncie life-time dla danego instrumentu finansowego ustalone na dzień sprawozdawczy z ryzykiem niewykonania zobowiązania dla tego instrumentu finansowego w analogicznym okresie ustalone w dniu początkowego ujęcia.
Na dzień 31 grudnia 2021 Bank wprowadził z zakresie zasad identyfikacji ekspozycji z istotnym pogorszeniem ryzyka kredytowego, wymogi Rekomendacji R Komisji Nadzoru Finansowego.
Zasady identyfikacji istotnego wzrostu ryzyka kredytowego od początkowego ujęcia oparte są na:
przesłankach o charakterze jakościowym i
przesłankach o charakterze ilościowym.
Do przesłanek o charakterze jakościowym Bank zalicza:
występowanie przeterminowania przekraczającego 30 dni,
klasyfikację klienta na listę podwyższonego ryzyka („watch lista”),
forbearance, o ile nie oznacza przesłanek utraty wartości,
identyfikację istotnego ryzyka
(branży, sektora lub grupy klientów),
brak początkowej lub bieżącej oceny scoringowej,
osiągnięcie bieżącej oceny scoringowej lub ratingowej powyżej ustalonych poziomów masterskali,
klasyfikacja do portfela POCI (o ile ekspozycja nie posiada przesłanek default),
występowanie przeterminowania przekraczającego 90 dni, które ze względu na nieistotność nie stanowi przesłanki default,
zjawiska / zdarzenia procesowe którym nie towarzyszy powstanie przeterminowania przez co nie skutkują klasyfikacją default (w tym np. śmierć dłużnika, utrata pracy, brak informacji o miejscu pobytu dłużnika),
default na innym rachunku klienta detalicznego.
Image should be here
Sprawozdanie finansowe Alior Banku SA
za rok zakończony 31 grudnia 2021r.
(w tysiącach złotych )
53
Do przesłanek o charakterze ilościowym Bank zalicza:
wzrost powyżej zdefiniowanych progów istotności, skumulowanego prawdopodobieństwa niewykonania zobowiązania w okresie do zapadalności ustalonego na datę wyceny w stosunku do analogicznego ustalenia w dacie udzielenia zaangażowania,
gdzie skumulowane prawdopodobieństwo niewykonania zobowiązania określane jest z wykorzystaniem modeli life- time PD.
W zakresie progu istotności Bank stosuje łącznie próg bezwzględny i próg względny.
Bezwzględny próg przejścia odpowiada maksymalnej wartości prawdopodobieństwa default w pierwszym nieinwestycyjnym ratingu.
Względne progi istotności pogorszenia ryzyka kredytowego definiowane na moment udzielenia zaangażowania i
uzależnione/dywersyfikowane według pierwotnej jakości kredytowej
opisanej masterskalą ratingową odrębnie dla segmentu klientów detalicznych i klientów biznesowych. Progi istotności pogorszenia mają tendencję spadkową wraz z wzrostem początkowego poziomu ryzyka.
W procesie definiowania względnych progów istotności Bank wykorzystuje szeroką paletę analiz, do których zasadniczo należą; minimalizacja błędów klasyfikacji, rozkład ocen ryzyka kredytowego, stopa niewykonania zobowiązania, koncentracja ocen ryzyka kredytowego, migracja ocen ryzyka kredytowego, jakość modeli wykorzystywanych do oceny ryzyka kredytowego, zwrot z aktywów, zależność stopy niewykonania zobowiązania od czynników makroekonomicznych, referencja do nadzorczego backstop, benchmark w zakresie progów istotności pogorszenia ryzyka kredytowego stosowanych przez inne banki.
Ekspozycje klasyfikowane do Koszyka 2 zostają przeklasyfikowane do Koszyka 1, jeśli ustąpią wszystkie zdarzenia klasyfikujące do Koszyka 2. W zakresie poszczególnych typów przesłanek obejmuje to adekwatne dla zjawiska okresy obserwacji, w tym np. dla przesłanek „klasyfikacja klienta na listę podwyższonego ryzyka” lub „wzrost powyżej zdefiniowanych progów istotności skumulowanego prawdopodobieństwa niewykonania zobowiązania” okresy potwierdzające ustabilizowane ustąpienie przyczyn zdarzenia. W szczególności, po ustąpieniu przesłanki utraty wartości „restrukturyzacja”, ekspozycja jeszcze przez co najmniej 24 miesiące klasyfikowana jest jako forbearance, co skutkuje w tym okresie klasyfikacją do Koszyka 2.
Identyfikacja przesłanek istotnego pogorszenia ryzyka kredytowego dokonywana jest na poziomie pojedynczej ekspozycji.
Za kluczową zmianę, w zakresie zmian wprowadzonych w grudniu 2021 roku (dostosowanie do wymogów Rekomendacji R) Bank postrzega zmiany dotyczące metodologii ustalania istotności pogorszenia ryzyka kredowego skutkującego klasyfikacją do Koszyka 2. Dotychczas Bank stosował metodologię charakteryzującą się podejściem bazującym na cyklicznej rekalkulacji progów względnych w oparciu o oczekiwany w zadanych horyzontach default rate portfela, gdzie horyzonty zależne były od prognozowanej przyszłej sytuacji gospodarczej. Nowa metodologia opiera się na zdefiniowaniu stałych progów na moment udzielenia zaangażowania (których poziom jest dywersyfikowany według pierwotnej jakości kredytowej).
Koszyk 1, bez przesłanek utraty wartości, bez istotnego pogorszenia od początkowego ujęcia
Ekspozycje kredytowe klientów, dla których nie identyfikuje się przesłanek utraty wartości oraz dla których Bank nie stwierdził istotnego pogorszenia jakości kredytowej od początkowego ujęcia klasyfikowane do Koszyka 1.
Klasyfikacja
forbearance
Ekspozycje, wobec których stosowane udogodnienia przyznawane klientom ze względu na pogorszoną sytuację finansową, klasyfikowane są jako ekspozycje restrukturyzowane (forbearance).
Dla celów klasyfikacji do forbearance, za pogorszoną sytuację finansową klienta Bank uznaje zdarzenie, kiedy na moment przyznawania udogodnienia występują poniższe:
Image should be here
Sprawozdanie finansowe Alior Banku SA
za rok zakończony 31 grudnia 2021r.
(w tysiącach złotych )
54
w ciągu trzech miesięcy przed datą udzielenia udogodnienia przeterminowanie na restrukturyzowanym rachunku klienta przekraczało 30 dni lub
na restrukturyzowanym rachunku klienta ocena jakości pogorszyła się o co najmniej 3 klasy ratingowe/scoringowe w ciągu trzech miesięcy przed przyznaniem udogodnienia lub
klient był na liście podwyższonego ryzyka (watch lista) w ciągu trzech miesięcy przed przyznaniem udogodnienia.
Dla celów klasyfikacji ekspozycji forbearance za nieobsługiwaną (skutkującej identyfikacją przesłanki utraty wartości) Bank uznaje zdarzenie, kiedy na moment przyznawania udogodnienia występują co najmniej poniższe:
ekspozycja jest uznawana za nieobsługiwaną (tj. występują inne przesłanki utraty wartości) lub
na skutek zastosowania udogodnienia dochodzi do zmniejszenia zobowiązań finansowych poprzez umorzenie istotnej części ekspozycji lub
udzielone udogodnienie powoduje spadek NPV restrukturyzowanej ekspozycji o ponad 1% lub
zastosowany plan spłaty nie jest oparty na wiarygodnych założeniach makroekonomicznych oraz ocenie kredytobiorcy w zakresie zdolności i gotowości do spłaty lub
zmieniona umowa zawiera istotne odroczenia w zakresie rozpoczęcia spłaty (dla kapitału powyżej 2 lat) lub
zmieniona umowa przewiduje dużą płatność ryczałtową (balonową) na koniec zmienionego harmonogramu spłat
Ekspozycje forbearance klasyfikowane do Koszyka 2, ekspozycje forbearance nieobsługiwane klasyfikowane są do Koszyka 3.
22.3 Istotne szacunki i osądy - odpisy na straty oczekiwane z tytułu utraty wartości
Zgodnie z MSSF 9, dla wszystkich aktywów finansowych wycenianych w zamortyzowanym koszcie lub w wartości godziwej przez inne całkowite dochody, Bank dokonuje oszacowania odpisów na oczekiwane straty kredytowe.
Zasady szacowania odpisów dla ekspozycji bez przesłanek utraty wartości (Koszyk 1 i Koszyk 2)
Ekspozycje, dla których nie zidentyfikowano przesłanek utraty wartości, ocenia się z zachowaniem zasady homogeniczności względem profilu ryzyka i tworzy odpis służący pokryciu strat oczekiwanych (expected credit loss, ECL). Oszacowanie strat oczekiwanych dla ekspozycji desygnowanych do Koszyka 1 oraz Koszyka 2 dokonywane jest w oparciu o:
szacowaną wartość ekspozycji w momencie niewykonania zobowiązania (model EAD),
szacowany rozkład ryzyka niewykonania zobowiązania w ciągu życia ekspozycji (model life-time PD
oparty o modele scoringowe i ratingowe),
szacowany poziom straty w przypadku niewywiązania się klienta z zobowiązań (model LGD).
Model EAD obrazuje spodziewany rozkład zaangażowania danej ekspozycji kredytowej w okresie do zapadalności. Dla produktów z harmonogramami spłat, model oparty jest na przepływach kontraktowych modyfikowanych o efekt przedpłat/niedopłat. Dla produktów bez harmonogramów spłat, model oparty jest na średnim spodziewanym wykorzystaniu przyznanego limitu kredytowego
w okresie do zapadalności, a dla produktów bez dodatkowo zdefiniowanej zapadalności na średnim spodziewanym wykorzystaniu limitu w behawioralnym okresie życia.
Model life-time PD
obrazuje spodziewany, w horyzoncie life-time, rozkład prawdopodobieństwa default każdej ekspozycji.
Model korzysta z następujących źródeł informacji:
ocena ratingowa wyznaczona w adekwatnym dla klienta systemie ratingowym stanowiącą najlepsze oszacowanie jego bieżącego standingu,
informacje o grupie segmentowej/produktowej,
Image should be here
Sprawozdanie finansowe Alior Banku SA
za rok zakończony 31 grudnia 2021r.
(w tysiącach złotych )
55
czynniki ryzyka informujące o momencie ekspozycji w cyklu życia.
Owe trzy źródła informacji wykorzystywane do wyznaczenia homogenicznych pul, w którym następuje estymacja rozkładu prawdopodobieństwa default. Model jest stosowany zarówno do wyznaczenia inicjalnego poziomu oczekiwanych strat kredytowych, w momencie początkowego ujęcia składnika aktywów, jak i oszacowania bieżącego poziomu ryzyka.
Model LGD obrazuje spodziewany poziom straty z ekspozycji, w przypadku której nastąpi niewywiązanie się klienta z zobowiązań.
Bank w ramach konstrukcji modeli LGD dąży do jak najpełniejszego pokrycia portfela ekspozycji niepracujących zaawansowanymi modelami statystycznymi umożliwiającymi prognozę odzysku dla poszczególnych ekspozycji. Finalna wartość LGD uwzględnia w sposób zindywidualizowany wycenę zabezpieczeń każdej z transakcji.
Oszacowanie
poszczególnych parametrów dokonywane jest na poziomie homogenicznych grup ekspozycji
wykazujących wspólne cechy w zakresie opisywanego zjawiska.
Dla Koszyka 1, horyzont oszacowania obejmuje okres najbliższych 12 miesięcy (lub zapadalności o ile krótszy). Dla Koszyka 2 (w tym POCI) obejmuje okres do spodziewanej zapadalności.
Zasady szacowania odpisów dla ekspozycji ze zidentyfikowanymi przesłankami utraty wartości (Koszyk 3)
Ekspozycje, dla których stwierdzono przesłanki utraty wartości, dzielone na wyceniane indywidualnie lub wyceniane grupowo (kolektywnie).
Do celów wyceny kolektywnej identyfikowane grupy o podobnych charakterystykach ryzyka kredytowego, które pod względem utraty wartości ocenia się zbiorczo. Wycena grupowa oparta
na modelach LGD, uwzględnia między innymi zachowania behawioralne w zakresie obsługi długu oraz czas pozostawania danej ekspozycji w default oraz uwzględnia specyfikę danej grupy pod kątem oczekiwanych odzysków oraz indywidualną wartość zabezpieczeń każdej z ekspozycji.
W zależności od stosowanego przez Bank modelu LGD parametry odpisu są wyznaczane:
indywidualnie jako poziom odzysku dla każdego rachunku, bazujący na jego indywidualnych cechach wynikających z historycznych spłat na rachunku, procesu windykacyjnego, historii klienta w Banku, historii klienta w BIK oraz struktury przesłanek lub
pulowo w oparciu o informację dotyczące segmentu produktowego / czasu przebywania ekspozycji w stanie utraty wartości.
Metodyka i założenia
modeli LGD przyjętych do oszacowania przyszłych przepływów pieniężnych regularnie analizowane,
kalibrowane i walidowane w celu zmniejszenia rozbieżności pomiędzy stratami oczekiwanymi a rzeczywistymi.
Ocena indywidualna obowiązuje dla ekspozycji klientów biznesowych zagrożonych utratą wartości przekraczających próg łącznego zaangażowania na poziomie 3 milionów złotych. Ocenę indywidualną dopuszcza się także dla innych ekspozycji zagrożonych utratą wartości, w których przypadku Bank nie jest w stanie wyodrębnić grupy aktywów o podobnych charakterystykach ryzyka kredytowego lub nie posiada wystarczającej próby do oszacowania parametrów grupowych.
Wycena indywidualna opiera się na analizie scenariuszowej. Każdy scenariusz posiada przypisane prawdopodobieństwo realizacji oraz oczekiwane odzyski odzwierciedlające prowadzone wobec klienta strategie restrukturyzacyjno-windykacyjne.
Ekspozycje obejmowane indywidualną lub grupową metodą oszacowania, dla których Bank nie identyfikuje jednostkowej straty, grupowane w homogeniczne populacje, dla których Bank ustala minimalny poziom straty (tzw. LGD floor).
22.4 Przyszłe czynniki makroekonomiczne w ocenie jakości kredytowej i szacowaniu strat
Image should be here
Sprawozdanie finansowe Alior Banku SA
za rok zakończony 31 grudnia 2021r.
(w tysiącach złotych )
56
Czynniki makroekonomiczne
Zgodnie z MSSF 9, zarówno ocena istotnego pogorszenia jakości kredytowej jak i szacowanie odpisów, poza odzwierciedleniem bieżącej jakości portfela kredytowego uwzględnia oczekiwane czynniki makroekonomiczne (FLI, forward-looking-information), które będą występować w przyszłości.
Bank zapewnia uwzględnienie przyszłych czynników makroekonomicznych we wszystkich istotnych komponentach oszacowania oczekiwanych strat kredytowych.
Wypracowane dla poszczególnych parametrów ryzyka korekty FLI modyfikują oszacowania parametrów ryzyka i uwzględniane na poziomie poszczególnych ekspozycji. W ramach poszczególnych modeli parametrów straty oczekiwanej Bank opracował rozwiązania ekonometryczne i analizy wrażliwości umożliwiające ocenę wpływu scenariuszy makroekonomicznych na zachowanie portfela kredytowego.
W obrębie modelu life-time PD:
Bank, dla klientów indywidualnych stosuje modele ekonometryczne uzależniające wartości miar ryzyka kredytowego od wartości zmiennych makroekonomicznych oraz analizy wrażliwości dotyczące zdolności klientów do regulowania zobowiązań,
Bank, dla klientów biznesowych stosuje modele ekonometryczne opisujące perspektywy poszczególnych branż umożliwiające symulację sprawozdań finansowych klientów oraz ich ratingu, a także analizy wrażliwości dotyczące zmian standingu klienta w oparciu o zmianę kosztów działalności.
Bank dla modelu LGD prowadzi analizy dotyczące zależności poszczególnych miar ryzyka takich jak poziom uzdrowień czy ceny sprzedawanego portfela od czynników makroekonomicznych
i zmian w otoczeniu Banku.
Na dzień 31 grudnia 2020 roku, Bank ze względu na istotną niepewność związaną z pandemią COVID -19 stosował modele oparte o identyfikowane na w/w datę czynniki ryzyka powiązane z wpływem pandemii, a w szczególności wpływem obostrzeń wprowadzanych przez rząd RP na sytuację ekonomiczną osób indywidualnych oraz przedsiębiorstw. Na dzień 31 grudnia 2021, ze względu na brak materializacji wcześniej identyfikowanych zagrożeń oraz znaczące przystosowanie się gospodarki do działania w warunkach obostrzeń, a także niższe oczekiwania co do przyszłych obostrzeń w konsekwencji niższej śmiertelności kolejnych wariantów wirusa, a także wyższego poziomu wyszczepienia populacji Polski, Bank zdecydował się nie stosować korekt FLI
ograniczonych jedynie do modelowania wpływu pandemii COVID- 19. Bank dysponuje szeregami czasowymi skoncentrowanymi na okresie dobrej koniunktury oraz obejmującymi poprawiającą się jakość portfela kredytowego, co utrudnia ocenę wpływu siły oddziaływania negatywnych zjawisk na portfele kredytowe. Ponadto Bank przeprowadził analizy dotyczące. zależności stopy zdarzeń niewykonania od czynników makroekonomicznych, ale nie okazały się one istotne dla prognozy jakości portfeli kredytowych. Z uwagi na istotne zmiany w środowisku stóp procentowych zdecydowano się zastosować metodykę FLI uzależniającą parametr PD od oczekiwanych zmian poziomu stóp procentowych.
W szczególności w zakresie metodyki zastosowanej dla parametru PD:
dla segmentu klienta indywidualnego, zdecydowano się zastosować metodykę oceny wpływu zmiany obciążeń finansowych w wyniku wzrostu stóp procentowych na ryzyko niewykonania zobowiązania,
dla segmentu klienta biznesowego zdecydowano się zastosować modele branżowe umożliwiające symulację oceny ratingowej klienta zasilone aktualnymi informacjami dotyczącymi zmiany otoczenia makroekonomicznego z uwzględnieniem wzrostu kosztów finansowania oraz cen energii.
W obszarze parametru LGD dla klientów indywidualnych, stosowane jest rozwiązanie uzależniające poziom uzdrowień od dynamiki zmian Produktu Krajowego Brutto przy jednoczesnej rezygnacji z korekt
Image should be here
Sprawozdanie finansowe Alior Banku SA
za rok zakończony 31 grudnia 2021r.
(w tysiącach złotych )
57
eksperckich na inne składowe parametru odzysku. Obecna postać rozwiązania FLI dla klientów biznesowych uwzględnia zmiany w otoczeniu prawno-regulacyjnym i biznesowym na oczekiwaną wartość łącznego odzysku z majątku klienta.
W zakresie zabezpieczeń uwzględnianych w wycenie utraty wartości ekspozycji kredytowych, Bank uwzględnia ryzyko wpływu na wartość zabezpieczeń negatywnych przyszłych czynników makroekonomicznych i stosuje dodatkowy haircut ponad bieżące wyceny rynkowe i szacowane stopy odzysku obrazujące odzyskiwalność ekonomiczną zabezpieczeń.
Scenariusze makroekonomiczne
Bank w celu uwzględnienia zmian w otoczeniu biznesowym wykorzystuje scenariusze makroekonomiczne obrazujące możliwe trajektorie rozwoju sytuacji gospodarczej. Scenariusze wykorzystywane przez Bank, opracowywane wewnętrznie przez Dział Analiz Makroekonomicznych i spójne z tymi uwzględnianymi w procesie planowania finansowania. Bank przyjmuje 2 scenariusze przyszłej sytuacji makroekonomicznej:
bazowy, z prawdopodobieństwem realizacji 85%,
alternatywny, z prawdopodobieństwem realizacji 15%.
W poniższej tabeli zostały zaprezentowane przyjęte wskaźniki makroekonomiczne w ramach wyżej wymienionych scenariuszy:
2021
2022
2023
Scenariusz bazowy
PKB (realnie, %, r/r)
5,7
4,3
4,5
Stopa bazowa NBP - koniec okresu (%)
1,75
3,75
3,75
Scenariusz alternatywny
PKB (realnie, %, r/r)
5,7
6,4
5,6
Stopa bazowa NBP - koniec okresu (%)
1,75
4,50
4,50
22.5 Jakość i struktura portfela kredytowego
Kluczowe wskaźniki jakości portfela kredytowego na dzień 31 grudnia 2021 roku
Na dzień 31 grudnia 2021 roku, mimo negatywnego otoczenia zewnętrznego wynikającego z pandemii COVID-19, Bank nie obserwuje negatywnego wpływu na jakość portfela kredytowego. Udział kredytów przeterminowanych o 30 dni w portfelu regularnym na dzień 31 grudnia 2021 r. wyniósł 0,76 % wobec poziomu 1,17 % obserwowanego na dzień 31 grudnia 2020 (przy czym z poprawy o ponad 40 bps, ok. 30 bps stanowił efekt wdrożenia nowych zasad identyfikacji default i reklasyfikacji ekspozycji kredytowych).
W ocenie Banku, sytuacja ta w znacznej mierze spowodowana jest skalą wsparcia jaką klienci otrzymali zarówno w zakresie moratoriów płatniczych, jak i pomocy publiczno-prawnej, które okazały się skutecznymi narzędziami przeciwdziałania skutkom pandemii. Znaczącym dla jakości portfela kredytowego pozostawało do IV kwartału 2021 roku również otoczenie niskich stóp procentowych.
Istotnym aspektem mitygującym wpływ pandemii na jakość portfela kredytowego Banku jest struktura branż, w jakich działają kredytobiorcy Banku. Bank prowadzi regularne analizy dotyczące narażenia poszczególnych branż na otoczenie gospodarcze. Analizy te obejmowały zasadniczo wpływ i skutki lockdownu, obserwacje aktywności biznesowej klientów, perspektywy w spodziewanym otoczeniu makroekonomicznym, wpływ zmian w nastrojach konsumentów, skutki zmian w globalnych łańcuchach dostaw, ale także skalę wsparcia publiczno-prawno-fiskalnego i jego fundamentalnego wpływu na wsparcie dla przedsiębiorców.
Bank dostosowywał swoje polityki i procesy kredytowe do bieżącej sytuacji makroekonomicznej i zagrożeń z niej płynących, przy czym kluczowe zmiany adresujące ryzyko pandemii zostały dokonane w 2020 roku.
Image should be here
Sprawozdanie finansowe Alior Banku SA
za rok zakończony 31 grudnia 2021r.
(w tysiącach złotych )
58
Zmiany miały na celu wsparcie klientów (w tym w zakresie prowadzonej przez klientów biznesowych działalności gospodarczej) z jednoczesnym zorientowaniem na minimalizację strat kredytowych Banku.
Bank aktywnie wspierał klientów z zakresie płynności oferując zarówno narzędzia pomocowe dotyczące kredytowania, jak i uczestnicząc w rządowych programach wsparcia. Na dzień 31 grudnia 2021 stan aktywnych ustawowych moratoriów płatniczych wynosił ok. 22 milionów złotych.
Dzięki wszystkim powyższym okolicznościom i działaniom, jakość portfela kredytowego pozostawała odporna na skutki pandemii. Wszystkie kluczowe parametry portfela kredytowego uległy poprawie w roku 2021 roku.
Poziom odpisów na ekspozycje zaklasyfikowane do Koszyka 1 i Koszyka 2 na dzień 31 grudnia 2021 wynosi ok. 1,16 miliarda złotych i stanowi spadek o ok. 9% wobec poziomu utrzymywanego na dzień 31 grudnia 2020 roku. Poniżej przedstawiono kluczowe parametry kredytowe portfela regularnego:
Na dzień 31 grudnia 2021 i 31 grudni a 2020 roku struktura portfela z przesłankami utraty wartości, wraz ze strukturą wartości odzyskiwalnej zabezpieczeń kształtowały się następująco (w mln zł):
portfel indywidualny
portfel kolektywny
Data
wartość ekspozycji
% pokrycia zabezpieczeniami*
% pokrycia odpisami
wartość ekspozycji
% pokrycia zabezpieczeniami*
% pokrycia odpisami
31.12.2020
3 631
50,7%
41,2%
5 136
16,1%
64,7%
31.12.2021
3 335
50,1%
46,4%
3 872
17,6%
62,3%
*wyrażone w ekonomicznej wartości odzyskiwalnej
W 2021 roku Bank zrealizował istotną redukcję kolektywnego portfela z przesłankami utraty wartości dzięki istotnym procesom sprzedaży portfela NPL (co było możliwe ze względu na wyjątkowo istotny popyt i korzystne warunki cenowe na rynku w tym zakresie w roku 2021).
Skala osądu eksperckiego
Bank w wyznaczeniu oczekiwanych strat kredytowych dąży do jak najpełniejszego wykorzystania rozwiązań statystycznych, obiektywizujących wpływ obecnych i przyszłych warunków na wartości parametrów ryzyka kredytowego. Osąd ekspercki wykorzystywany jest jako narzędzie wspomagające zarządzanie modelami w sytuacjach podwyższonej zmienności rynkowej. Niezależnie od skali stosowania osądu eksperckiego zarządzany jest on w sposób wystandaryzowany zgodnie z przyjętą w Banku Polityką Zarządzania Ryzykiem Modeli oraz poddany niezależnej walidacji. Decyzje podejmowane w oparciu o osąd ekspercki zatwierdzane na dedykowanych szczeblach decyzyjnych w postaci Komitetu Ryzyka Modeli i Zarządu Banku.
22.6 Dane finansowe (wartość brutto, odpisy aktualizujące)
31.12.2021
31.12.2020
Kredyty i pożyczki udzielone klientom
Wartość
brutto
Odpis z tytułu strat oczekiwanych
Wartość
netto
Wartość
brutto
Odpis z tytułu strat oczekiwanych
Wartość
netto
Segment detaliczny
38 592 653
-2 200 622
36 392 031
36 750 867
-2 857 250
33 893 617
Kredyty konsumpcyjne
18 715 866
-2 041 628
16 674 238
19 459 830
-2 631 996
16 827 834
Kredyty na nieruchomości mieszkaniowe
15 548 816
-114 561
15 434 255
13 391 070
-176 938
13 214 132
Kredyty consumer finance
4 327 971
-44 433
4 283 538
3 899 967
-48 316
3 851 651
Data
DPD 30+
PD
LGD
Udział Koszyk 2 w portfelu regularnym
Pokrycie odpisami portfela regularnego
31.12.2020
1,17%
4,55%
30,8%
13,2%
2,2%
31.12.2021
0,76%
3,67%
31,1%
11,7%
1,9%
Image should be here
Sprawozdanie finansowe Alior Banku SA
za rok zakończony 31 grudnia 2021r.
(w tysiącach złotych )
59
31.12.2021
31.12.2020
Kredyty i pożyczki udzielone klientom
Wartość
brutto
Odpis z tytułu strat oczekiwanych
Wartość
netto
Wartość
brutto
Odpis z tytułu strat oczekiwanych
Wartość
netto
Segment biznesowy
24 885 483
-3 043 067
21 842 416
25 470 129
-3 322 947
22 147 182
Kredyty operacyjne
15 065 857
-1 888 719
13 177 138
13 556 670
-2 217 633
11 339 037
Kredyty inwestycyjne
5 960 252
-742 422
5 217 830
7 178 009
-603 303
6 574 706
Pozostałe gospodarcze
3 859 374
-411 926
3 447 448
4 735 450
-502 011
4 233 439
Razem
63 478 136
-5 243 689
58 234 447
62 220 996
-6 180 197
56 040 799
31.12.2021
31.12.2020
Kredyty i pożyczki udzielone klientom
Wartość
brutto
Odpis z tytułu strat oczekiwanych
Wartość
netto
Wartość
brutto
Odpis z tytułu strat oczekiwanych
Wartość
netto
Segment detaliczny
38 592 653
-2 200 622
36 392 031
36 750 867
-2 857 250
33 893 617
Koszyk 1
34 331 648
-360 401
33 971 247
31 012 809
-364 336
30 648 473
Koszyk 2
1 981 672
-353 745
1 627 927
2 676 064
-450 325
2 225 739
Koszyk 3
2 246 043
-1 468 530
777 513
2 996 225
-2 013 430
982 795
POCI
33 290
-17 946
15 344
65 769
-29 159
36 610
Segment biznesowy
24 885 483
-3 043 067
21 842 416
25 470 129
-3 322 947
22 147 182
Koszyk 1
14 807 229
-71 393
14 735 836
15 043 617
-136 785
14 906 832
Koszyk 2
5 044 151
-374 924
4 669 227
4 604 215
-315 536
4 288 679
Koszyk 3
4 797 392
-2 540 115
2 257 277
5 608 994
-2 823 371
2 785 623
POCI
236 711
-56 635
180 076
213 303
-47 255
166 048
Razem
63 478 136
-5 243 689
58 234 447
62 220 996
-6 180 197
56 040 799
31.12.2021
31.12.2020
Kredyty i pożyczki udzielone klientom według metod kalkulacji odpisów
Wartość
brutto
Odpis z tytułu strat oczekiwanych
Wartość
netto
Wartość
brutto
Odpis z tytułu strat oczekiwanych
Wartość netto
Koszyk 3
7 043 435
-4 008 645
3 034 790
8 605 219
-4 836 801
3 768 418
metoda indywidualna
3 207 246
-1 553 867
1 653 379
3 537 981
-1 549 189
1 988 792
metoda kolektywna
3 836 189
-2 454 778
1 381 411
5 067 238
-3 287 612
1 779 626
Koszyk 2
7 025 823
-728 669
6 297 154
7 280 279
-765 861
6 514 418
Koszyk 1
49 138 877
-431 794
48 707 083
46 056 426
-501 121
45 555 305
POCI
270 001
-74 581
195 420
279 072
-76 414
202 658
Razem
63 478 136
-5 243 689
58 234 447
62 220 996
-6 180 197
56 040 799
31.12.2021
31.12.2020
Kredyty i pożyczki udzielone klientom – ekspozycja Banku na ryzyko kredytowe
Wartość
brutto
Odpis z tytułu strat oczekiwanych
Wartość
netto
Wartość
brutto
Odpis z tytułu strat oczekiwanych
Wartość netto
Koszyk 3
7 043 435
-4 008 645
3 034 790
8 605 219
-4 836 801
3 768 418
nieprzeterminowane
1 754 720
-609 217
1 145 503
1 538 401
-437 910
1 100 491
przeterminowane
5 288 715
-3 399 428
1 889 287
7 066 818
-4 398 891
2 667 927
Koszyk 1 i koszyk 2
56 164 700
-1 160 463
55 004 237
53 336 705
-1 266 982
52 069 723
nieprzeterminowane
53 742 982
-848 793
52 894 189
50 456 598
-860 789
49 595 809
przeterminowane
2 421 718
-311 670
2 110 048
2 880 107
-406 193
2 473 914
POCI
270 001
-74 581
195 420
279 072
-76 414
202 658
Razem
63 478 136
-5 243 689
58 234 447
62 220 996
-6 180 197
56 040 799
Image should be here
Sprawozdanie finansowe Alior Banku SA
za rok zakończony 31 grudnia 2021r.
(w tysiącach złotych )
60
W 2021 roku Bank sprzedał wierzytelności na łączną kwotę brutto
1 180 171 tys. zł, podczas gdy odpis z tytułu utraty wartości dla tego portfela wynosił
914 169 tys. zł. Wpływ sprzedaży wierzytelności na koszty ryzyka w 2021 roku wyniósł
(+) 21 770 tys. zł (zysk).
W 2020 roku Bank sprzedał wierzytelności na łączną kwotę brutto
483 996 tys. zł, podczas gdy odpis z tytułu utraty wartości dla tego portfela wynosił
388 918 tys. zł. Wpływ sprzedaży wierzytelności na koszty ryzyka w 2020 roku wyniósł
(-) 4 197 tys. zł (strata).
W 2021 roku Bank dokonał spisania aktywów w wysokości
1 309 068 tys. zł. W 2020 roku Bank dokonał spisania aktywów w wysokości 987 085 tys. zł. Spisania dotyczyły zarówno portfela kredytów klientów indywidualnych jak i biznesowych. Spisane w roku 2021 aktywa w wysokości 1 219 956 tys. zł. mogą być w dalszym ciągu przedmiotem działań służących ich odzyskaniu.
Kredyty i pożyczki udzielone klientom
Koszyk 1
Koszyk 2
Koszyk 3
POCI
RAZEM
Wartość bilansowa brutto
Stan na początek okresu 01.01.2021
46 056 426
7 280 279
8 605 219
279 072
62 220 996
Ujęcie instrumentów w momencie nabycia, powstania, udzielenia
17 675 717
0
0
0
17 675 717
Zmiany w poziomie ryzyka kredytowego, wyłączenia z bilansu (inne niż spisanie z bilansu): spłaty, zmiany z tytułu wyceny, sprzedaży lub wygaśnięcia instrumentu
-11 442 952
-1 595 335
-2 118 869
47 647
-15 109 509
Aktywa spisane z bilansu
0
0
-1 252 350
-56 718
-1 309 068
Reklasyfikacja do koszyka 1
872 486
-766 945
-105 541
0
0
Reklasyfikacja do koszyka 2
-3 236 356
3 053 835
182 521
0
0
Reklasyfikacja do koszyka 3
-786 444
-946 011
1 732 455
0
0
Stan na koniec okresu 31.12.2021
49 138 877
7 025 823
7 043 435
270 001
63 478 136
Oczekiwane straty kredytowe
0
Stan na początek okresu 01.01.2021
501 121
765 861
4 836 801
76 414
6 180 197
Utworzenie odpisów dla instrumentów nowo nabytych, powstałych, udzielonych
632 400
0
0
0
632 400
Zmiany w poziomie ryzyka kredytowego, wyłączenia z bilansu (inne niż spisanie z bilansu): spłaty, zmiany z tytułu wyceny, sprzedaży lub wygaśnięcia instrumentu
-811 456
154 483
342 248
54 885
-259 840
Aktywa spisane z bilansu
0
0
-1 252 350
-56 718
-1 309 068
Reklasyfikacja do koszyka 1
252 379
-171 882
-80 497
0
0
Reklasyfikacja do koszyka 2
-100 287
205 563
-105 276
0
0
Reklasyfikacja do koszyka 3
-42 363
-225 356
267 719
0
0
Stan na koniec okresu 31.12.2021
431 794
728 669
4 008 645
74 581
5 243 689
Wartość bilansowa netto 31.12.2021
48 707 083
6 297 154
3 034 790
195 420
58 234 447
Kredyty i pożyczki udzielone klientom
Koszyk 1
Koszyk 2
Koszyk 3
POCI
RAZEM
Wartość bilansowa brutto
Stan na początek okresu 01.01.2020
46 282 748
5 927 814
8 425 052
335 419
60 971 033
Ujęcie instrumentów w momencie nabycia, powstania, udzielenia
15 239 465
0
0
0
15 239 465
Zmiany w poziomie ryzyka kredytowego, wyłączenia z bilansu (inne niż spisanie z bilansu): spłaty, zmiany z tytułu wyceny, sprzedaży lub wygaśnięcia instrumentu
-11 682 740
-483 663
-818 102
-17 912
-13 002 417
Aktywa spisane z bilansu
0
0
-948 650
-38 435
-987 085
Reklasyfikacja do koszyka 1
1 032 970
-987 765
-45 205
0
0
Reklasyfikacja do koszyka 2
-3 657 820
3 906 392
-248 572
0
0
Reklasyfikacja do koszyka 3
-1 158 197
-1 082 499
2 240 696
0
0
Stan na koniec okresu 31.12.2020
46 056 426
7 280 279
8 605 219
279 072
62 220 996
Oczekiwane straty kredytowe
0
Stan na początek okresu 01.01.2020
474 772
728 326
4 123 591
90 618
5 417 307
Image should be here
Sprawozdanie finansowe Alior Banku SA
za rok zakończony 31 grudnia 2021r.
(w tysiącach złotych )
61
Kredyty i pożyczki udzielone klientom
Koszyk 1
Koszyk 2
Koszyk 3
POCI
RAZEM
Utworzenie odpisów dla instrumentów nowo nabytych, powstałych, udzielonych
536 821
0
0
0
536 821
Zmiany w poziomie ryzyka kredytowego, wyłączenia z bilansu (inne niż spisanie z bilansu): spłaty, zmiany z tytułu wyceny, sprzedaży lub wygaśnięcia instrumentu
-581 473
268 391
1 502 005
24 231
1 213 154
Aktywa spisane z bilansu
0
0
-948 650
-38 435
-987 085
Reklasyfikacja do koszyka 1
152 990
-140 677
-12 313
0
0
Reklasyfikacja do koszyka 2
-45 487
114 903
-69 416
0
0
Reklasyfikacja do koszyka 3
-36 502
-205 082
241 584
0
0
Stan na koniec okresu 31.12.2020
501 121
765 861
4 836 801
76 414
6 180 197
Wartość bilansowa netto 31.12.2020
45 555 305
6 514 418
3 768 418
202 658
56 040 799
Według terminów zapadalności (na datę bilansową)
31.12.2021
31.12.2020
Segment detaliczny
36 392 031
33 893 617
≤ 1M
105 675
2 107 775
> 1M ≤ 3M
1 116 133
1 030 049
> 3M ≤ 6M
1 523 249
1 443 624
> 6M ≤ 1Y
2 690 897
2 545 032
>1Y ≤ 2Y
4 296 078
3 839 293
>2Y ≤ 5Y
8 244 781
7 438 210
>5Y ≤ 10Y
7 519 304
6 715 900
>10Y ≤ 20Y
6 773 262
5 573 378
>20Y
4 122 652
3 200 356
Segment biznesowy
21 842 416
22 147 182
≤ 1M
2 658 584
4 975 289
> 1M ≤ 3M
1 231 621
815 407
> 3M ≤ 6M
1 341 177
1 483 550
> 6M ≤ 1Y
2 221 809
2 600 323
>1Y ≤ 2Y
3 675 243
3 412 407
>2Y ≤ 5Y
6 799 077
5 678 664
>5Y ≤ 10Y
3 441 963
2 719 644
>10Y ≤ 20Y
472 942
461 898
Razem
58 234 447
56 040 799
Według struktury walutowej
31.12.2021
31.12.2020
Segment detaliczny
36 392 031
33 893 617
PLN
33 127 947
31 003 755
EUR
2 244 915
1 925 178
GBP
434 461
411 420
USD
89 131
69 007
CHF
123 995
143 546
Pozostałe
371 582
340 711
Segment biznesowy
21 842 416
22 147 182
PLN
18 072 942
18 119 305
EUR
3 699 824
3 990 684
GBP
165
117
USD
51 520
14 547
CHF
17 964
22 529
Image should be here
Sprawozdanie finansowe Alior Banku SA
za rok zakończony 31 grudnia 2021r.
(w tysiącach złotych )
62
Według struktury walutowej
31.12.2021
31.12.2020
Pozostałe
1
0
Należności razem
58 234 447
56 040 799
22.7 Analiza wrażliwości istotnych szacunków i osądów
Odpisy aktualizujące w reżimie MSSF 9, ze względu na długi horyzont oszacowania (dożywotni) oraz stosowanie scenariuszy, charakteryzują się zasadniczo znaczącą wrażliwością.
W poniższych tabelach wskazano główne obszary wrażliwości z ich wpływem na poziom odpisów.
Wrażliwość wyników na założenia makroekonomiczne
Oszacowanie strat oczekiwanych w reżimie MSSF 9 ze względu na długi horyzont prognozy (dożywotni) oraz uzależnienie wyliczeń od scenariuszy makroekonomicznych charakteryzuje się znaczącą wrażliwością na poczynione założenia. W sytuacji uprawdopodobnienia jednego z rozważanych scenariuszy szacunki podlegają aktualizacji. W szczególności kluczowe znaczenie dla zmienności szacunku będzie miała trajektoria zmian Produktu Krajowego Brutto,
wpływ stóp procentowych na obsługę długu przez klientów oraz perspektywy rynku pracy.
Dla portfela regularnego, Bank dokonuje oszacowania strat kredytowych opartego na 2 scenariuszach przyszłego otoczenia makroekonomicznego, gdzie scenariusz bazowy przyjmuje 85% prawdopodobieństwo, a scenariusz alternatywny 15% prawdopodobieństwo.
Poniżej zaprezentowano wrażliwość oszacowań strat oczekiwanych dla portfela ekspozycji regularnych, w przypadku założenia realizacji scenariuszy skrajnych (w mln zł):
Zmiana prawdopodobieństwa scenariuszy
Łączna kwota
Zmiana strat oczekiwanych w przypadku realizacji scenariusza bazowego ze 100% prawdopodobieństwem
-2,4
Zmiana strat oczekiwanych w przypadku realizacji scenariusza alternatywnego ze 100% prawdopodobieństwem
+13,6
Wpływ zwiększenia/zmniejszenia parametru PD na zmianę odpisu ECL na oczekiwane straty kredytów i pożyczek portfela regularnego w obrębie poszczególnych koszyków przedstawia poniższa tabela (w mln zł):
31.12.2021
31.12.2020
Zmiana
Zmiana
-/+10%
-/+10%
Szacunkowa zmiana utraty wartości kredytów i pożyczek na skutek portfelowej zmiany prawdopodobieństwa default o +/- 10% lub LGD o +/- 10% - Koszyk 1
+/- 47
+/-53
Szacunkowa zmiana utraty wartości kredytów i pożyczek na skutek portfelowej zmiany prawdopodobieństwa default o +/- 10% lub LGD o +/- 10% - Koszyk 2
+ / - 72
+ /-78
Wrażliwość wyników na założenia/szacunki
Oszacowanie strat oczekiwanych obrazujących przyszłe zachowanie portfeli kredytowych (zarówno w zakresie zachowania klientów, jak i potencjału procesów odzyskiwalności) obarczone jest niepewnością wynikającą z ograniczeń dotyczących modelowni przyszłości.
Poniżej zaprezentowano wrażliwość oszacowań strat oczekiwanych dla poszczególnych komponentów/parametrów w oparciu o hipotetyczną 10% zmianę/odchylenia założeń.
Wpływ zwiększenia/zmniejszenia przepływów pieniężnych (w tym przepływów z realizacji zabezpieczeń) na utratę wartości dla portfela kredytów i pożyczek klasyfikowanych do Koszyka 3 i ocenianych przez Bank metodą indywidualną przedstawia poniższa tabela (w mln zł):
Image should be here
Sprawozdanie finansowe Alior Banku SA
za rok zakończony 31 grudnia 2021r.
(w tysiącach złotych )
63
31.12.2021
31.12.2020
Zmiana
Zmiana
-/+10%
-/+10%
Szacunkowa zmiana utraty wartości kredytów i pożyczek na skutek portfelowej zmiany wartości bieżącej szacowanych przepływów pieniężnych dla kredytów i pożyczek ocenianych przez Bank metodą indywidualną
+179/-155
+212 /-164
Wpływ zwiększenia/zmniejszenia przepływów pieniężnych (w tym przepływów z realizacji zabezpieczeń) na utratę wartości dla portfela kredytów i pożyczek
klasyfikowanych do Koszyka 3 i ocenianych przez Bank metodą portfelową przedstawia poniższa tabela (w mln zł):
31.12.2021
31.12.2020
Zmiana
Zmiana
-/+10%
-/+10%
Szacunkowa zmiana utraty wartości kredytów i pożyczek na skutek portfelowej zmiany wartości bieżącej szacowanych przepływów pieniężnych dla kredytów i pożyczek ocenianych przez Bank metodą portfelową
+147/-141
+186 /-168
23 Rzeczowe aktywa trwałe i wartości niematerialne
23.1 Zasady rachunkowości
Rzeczowe aktywa trwałe i nieruchomości inwestycyjne
Rzeczowe aktywa trwałe obejmują aktywa o przewidywanym okresie użytkowania dłuższym niż jeden rok, kompletne i użytkowane w celu świadczenia usług. Wyceniane początkowo według cen nabycia lub kosztu wytworzenia. Po początkowym ujęciu pozycji rzeczowych aktywów trwałych wykazywane w cenie nabycia lub koszcie wytworzenia pomniejszonym o umorzenie oraz skumulowane odpisy aktualizujące z tytułu utraty wartości.
Nakłady ponoszone po początkowym ujęciu nabytego składnika majątku rzeczowego ujmowane jako aktywa tylko wtedy, gdy zwiększają przyszłe korzyści ekonomiczne tego składnika. W pozostałych przypadkach te nakłady ujmowane są w rachunku zysków i strat jako koszty w momencie ich poniesienia.
Nieruchomości inwestycyjne obejmują nieruchomości, które Bank traktuje jako źródło korzyści ekonomicznych z tytułu przychodów z wynajmu lub przyrostu ich wartości godziwej (lub obu tych tytułów jednocześnie). Nieruchomości inwestycyjne wycenia się początkowo wg ceny nabycia lub kosztu wytworzenia z uwzględnieniem kosztów transakcji. Po początkowym ujęciu nieruchomości inwestycyjnych Bank stosuje metodę wyceny według metody ceny nabycia lub kosztu wytworzenia pomniejszonej o umorzenie oraz odpisy aktualizujące z tytułu utraty wartości.
Bank dokonuje oceny aktywów rzeczowych pod względem istnienia przesłanek wskazujących na utratę ich wartości. Jeśli wartość bilansowa danego składnika aktywów przewyższa jego wartość odzyskiwalną, uznaje się utratę jego wartości i dokonuje odpisu aktualizującego jego wartość do poziomu wartości odzyskiwalnej.
Do rzeczowych aktywów trwałych, Bank zalicza również aktywa, w stosunku do których, posiada prawo do użytkowania, zgodnie z MSSF 16.
Wartości niematerialne
Wartości niematerialne o zdefiniowanym okresie ekonomicznej użyteczności, w tym wytworzone we własnym zakresie, po początkowym ujęciu, wykazywane w cenie nabycia lub koszcie wytworzenia, pomniejszonym o umorzenie oraz odpisy aktualizujące z tytułu utraty wartości składnika aktywów. Bank dokonuje oceny aktywów pod względem istnienia przesłanek wskazujących na utratę ich wartości. W przypadku istnienia takiej przesłanki Bank dokonuje formalnego oszacowania wartości odzyskiwalnej. Jeśli
Image should be here
Sprawozdanie finansowe Alior Banku SA
za rok zakończony 31 grudnia 2021r.
(w tysiącach złotych )
64
wartość bilansowa danego składnika aktywów przewyższa jego wartość odzyskiwalną, uznaje się utratę jego wartości i dokonuje odpisu aktualizującego jego wartość do poziomu wartości odzyskiwalnej.
Wartość firmy stanowi nadwyżkę kosztu nabycia nad wartością godziwą nabytych aktywów netto możliwych do zidentyfikowania w transakcji połączenia jednostek. Po początkowym ujęciu, wartość firmy jest wykazywana według ceny nabycia pomniejszonej o wszelkie skumulowane odpisy aktualizujące z tytułu utraty wartości. W przypadku zbycia jednostki zależnej, wartość firmy rozpoznaną na nabyciu wlicza się w wynik finansowy stanowiący rozliczenie sprzedaży.
W odniesieniu do wartości firmy utrata wartości ustalana jest poprzez oszacowanie odzyskiwalnej wartości ośrodka wypracowującego środki pieniężne, którego dotyczy dana wartość firmy. W przypadku, gdy odzyskiwalna wartość ośrodka wypracowującego środki pieniężne jest niższa niż wartość bilansowa, tworzony jest odpis z tytułu utraty wartości. Stwierdzona w wyniku przeprowadzonych testów utrata wartości nie podlega odwróceniu w okresach późniejszych. Wartość firmy jest analizowana pod kątem utraty wartości na każdy dzień bilansowy kończący rok obrotowy lub cześciej - jeśli zidentyfikowano przesłanki utraty wartości.
Pozostałe składniki wartości niematerialnych to możliwe do zidentyfikowania składniki aktywów, bez postaci fizycznej. Początkowo wyceniane według cen nabycia lub kosztu wytworzenia. Bank kapitalizuje:
wydatki poniesione w związku z nabyciem licencji na oprogramowanie i wytworzeniem licencji lub modułu do nabytej licencji,
koszty wytworzenia składnika aktywów we własnym zakresie obejmujące wszystkie nakłady, w tym koszty z tytułu świadczeń pracowniczych, które mogą być bezpośrednio przyporządkowane czynnościom tworzenia i przygotowania składnika aktywów do użytkowania zgodnie z jego planowanym przeznaczeniem.
Koszt składnika wartości niematerialnych nabytego w oddzielnej transakcji obejmuje:
cenę zakupu łącznie z kwotą ceł importowych i niepodlegających odliczeniu podatków od zakupu, pomniejszoną o upusty handlowe i rabaty,
nakłady bezpośrednie związane z przygotowaniem składnika aktywów do użytkowania zgodnie z jego planowanym przeznaczeniem.
Nakłady poniesione po początkowym ujęciu składnika wartości niematerialnych ujmowane jako aktywa tylko wtedy, gdy zwiększają przyszłe korzyści ekonomiczne danego składnika. Koszt wytworzenia licencji lub dodatkowego modułu do nabytej licencji przez jednostkę we własnym zakresie obejmuje wszystkie nakłady, które mogą być bezpośrednio przyporządkowane czynnościom tworzenia, produkcji i przystosowania składnika aktywów do użytkowania w sposób zamierzony przez kierownictwo.
W pozostałych przypadkach są odnoszone do rachunku zysków i strat.
Odpisy amortyzacyjne
Amortyzacja naliczana jest od wszystkich aktywów trwałych o określonym okresie użytkowania metodą liniową przez szacowany okres użytkowania danego aktywa. Co najmniej raz w roku weryfikowana jest przyjęta metoda amortyzacji oraz okresy użytkowania.
Rozpoczęcie amortyzacji rzeczowych aktywów trwałych i wartości niematerialnych oraz nieruchomości inwestycyjnych następuje od pierwszego dnia miesiąca następującego po miesiącu, w którym ten środek przyjęto do używania, a jej zakończenie nie później niż z chwilą:
zrównania wartości odpisów amortyzacyjnych lub umorzeniowych z wartością początkową danego składnika aktywów, lub
przeznaczenia go do likwidacji lub
sprzedaży lub
stwierdzenia jego niedoboru lub
Image should be here
Sprawozdanie finansowe Alior Banku SA
za rok zakończony 31 grudnia 2021r.
(w tysiącach złotych )
65
ustalenia w wyniku weryfikacji, że przewidywana wartość końcowa składnika aktywów przewyższa jego wartość bilansową (netto) z uwzględnieniem przewidywanej przy likwidacji wartości końcowej składnika aktywów (wartości „rezydualnej”), tj. kwoty netto, którą Bank spodziewa się uzyskać na zakończenie okresu użytkowania, po odliczeniu oczekiwanych kosztów zbycia.
Okresy użytkowania rzeczowych aktywów trwałych i wartości niematerialnych
Wyszczególnienie
Okres użytkowania w latach
Rzeczowe aktywa trwałe
Lokale
5-40
Parkingi, elewacje
1-10
Opłaty za użytkowanie wieczyste
5-71
Ulepszenia w obcych budynkach lub budowlach
5–10
Maszyny i urządzenia
1–5
Wyposażenie
2–10
Środki transportu
2,5–5
Wartości niematerialne
Licencje
2–12,5
Oprogramowanie systemów informatycznych
2–10
Koszty prac rozwojowych
2–12,5
Prawo autorskie i inne wartości niematerialne
2–10
Odpisy aktualizujące z tytułu utraty wartości
Utrata wartości następuje wtedy, gdy wartość bilansowa składnika aktywów przewyższa jego wartość odzyskiwalną. Wyznaczony w ten sposób odpis aktualizujący jest ujmowany w rachunku zysków i strat.
Wartość odzyskiwalna odpowiada wyższej spośród dwóch wartości: godziwej pomniejszonej o koszty sprzedaży i użytkowej składnika aktywów.
Wartość użytkowa jest wyznaczana przez dyskonto szacowanych przyszłych przepływów pieniężnych dla danego składnika aktywów, przy użyciu stopy dyskonta sprzed opodatkowania. Dla aktywów, które nie generują niezależnych przepływów gotówki, Bank ustala wartość odzyskiwalną na poziomie ośrodka wypracowującego środki pieniężne, do którego należy dany składnik aktywów.
Odpis aktualizujący z tytułu utraty wartości może zostać odwrócony przez wynik finansowy do poziomu, przy którym wartość księgowa aktywów nie przekracza wartości księgowej danego składnika aktywów, przy założeniu, że nie dokonano odpisu aktualizującego.
Odpis aktualizujący z tytułu utraty wartości w odniesieniu do wartości firmy nie podlega odwracaniu. W przypadku innych aktywów ten odpis podlega odwracaniu pod warunkiem, że nastąpiła zmiana w szacunkach służących do określenia wartości możliwej do odzyskania.
Image should be here
Sprawozdanie finansowe Alior Banku SA
za rok zakończony 31 grudnia 2021r.
(w tysiącach złotych )
66
23.2 Dane finansowe
Rzeczowe aktywa trwałe
31.12.2021
Urządzenia techniczne (w tym sprzęt informatyczny)
Środki transportu
Środki trwałe w budowie
NIeruchomości
Inwestycje w obce obiekty
Pozostałe
Razem
Wartość w cenie nabycia na 01.01.2021
543 088
2 598
20 586
605 063
298 707
108 691
1 578 733
Wartość brutto aktywów z tytułu prawa do użytkowania na 01.01.2021
0
2 598
0
437 075
0
0
406 377
Zmiany z tytułu:
-1 968
9 674
5 536
53 457
15 075
-2 096
79 678
Zakupów
91
0
126 989
0
0
2
127 082
Zwiększenia/zmniejszenia aktywów z tytułu prawa do użytkowania
0
9 630
0
53 209
0
0
62 839
Sprzedaży i likwidacji
-43 244
0
-29
-32
-49 356
-22 328
-114 989
Przeksięgowań
41 451
0
-129 372
2 051
65 915
19 955
0
Inne zmiany
-266
44
7 948
-1 771
-1 484
275
4 746
Wartość w cenie nabycia na 31.12.2021
541 120
12 272
26 122
658 520
313 782
106 595
1 658 411
Skumulowana amortyzacja na 01.01.2021
392 562
2 133
0
200 022
188 391
75 182
858 290
Skumulowana amortyzacja aktywów z tytułu prawa do użytkowania na 01.01.2021
0
2 133
0
175 881
0
0
178 014
Zmiany z tytułu:
4 156
1 196
0
71 791
-27 334
-13 396
36 413
Amortyzacji
44 986
0
0
5 349
16 281
5 448
72 064
Amortyzacji w odniesieniu do aktywów z tytułu prawa do użytkowania
0
3 185
0
89 774
0
0
92 959
Sprzedaży i likwidacji
-40 742
-2 031
0
-19 681
-42 623
-19 427
-124 504
Inne zmiany
-88
42
0
-3 651
-992
583
-4 106
Skumulowana amortyzacja na 31.12.2021
396 718
3 329
0
271 813
161 057
61 786
894 703
Odpisy z tytułu utraty wartości na 01.01.2021
5 938
0
4
190
16 926
5 309
28 367
Zmiany z tytułu:
-1 804
0
52
-245
-4 130
-2 108
-8 235
Dowiązań/Rozwiązań
654
0
82
-220
2 603
764
3 883
Inne zmiany
-2 458
0
-30
-25
-6 733
-2 872
-12 118
Odpisy z tytułu utraty wartości 31.12.2021
4 134
0
56
-55
12 796
3 201
20 132
Wartość netto na 01.01.2021
144 588
465
20 582
404 851
93 390
28 200
692 076
Wartość netto na 31.12.2021
140 268
8 943
26 066
386 762
139 929
41 608
743 576
Wartość netto aktywów z tytułu prawa do użytkowania
0
8 943
0
247 620
0
0
256 563
31.12.2020
Urządzenia techniczne (w tym sprzęt informatyczny)
Środki transportu
Środki trwałe w budowie
NIeruchomości
Inwestycje w obce obiekty
Pozostałe
Razem
Wartość w cenie nabycia na 01.01.2020
506 703
2 563
47 994
570 876
258 459
106 699
1 493 294
Wartość brutto aktywów z tytułu prawa do użytkowania na 01.01.2020
0
2 563
0
403 814
0
0
406 377
Zmiany z tytułu:
36 385
35
-27 408
34 187
40 248
1 992
85 439
Zakupów
143
0
92 980
0
0
0
93 123
Zwiększenia/zmniejszenia aktywów z tytułu prawa do użytkowania
0
35
0
33 261
0
0
33 296
Sprzedaży i likwidacji
-24 884
0
-151
0
-330
-9 984
-35 349
Image should be here
Sprawozdanie finansowe Alior Banku SA
za rok zakończony 31 grudnia 2021r.
(w tysiącach złotych )
67
31.12.2020
Urządzenia techniczne (w tym sprzęt informatyczny)
Środki transportu
Środki trwałe w budowie
NIeruchomości
Inwestycje w obce obiekty
Pozostałe
Razem
Przeksięgowań
61 492
0
-114 165
559
40 185
11 929
0
Inne zmiany
-366
0
-6 072
367
393
47
-5 631
Wartość w cenie nabycia na 31.12.2020
543 088
2 598
20 586
605 063
298 707
108 691
1 578 733
Skumulowana amortyzacja na 01.01.2020
363 223
1 219
0
105 866
172 633
79 709
722 650
Skumulowana amortyzacja aktywów z tytułu prawa do użytkowania na 01.01.2020
0
1 219
0
87 204
0
0
88 423
Zmiany z tytułu:
29 339
914
0
94 156
15 758
-4 527
135 640
Amortyzacji
53 974
0
0
5 421
16 013
4 956
80 364
Amortyzacji w odniesieniu do aktywów z tytułu prawa do użytkowania
0
910
0
88 628
0
0
89 538
Sprzedaży i likwidacji
-24 698
0
0
0
-206
-9 487
-34 391
Inne zmiany
63
4
0
107
-49
4
129
Skumulowana amortyzacja na 31.12.2020
392 562
2 133
0
200 022
188 391
75 182
858 290
Odpisy z tytułu utraty wartości na 01.01.2020
6 018
0
4
0
12 189
3 762
21 973
Zmiany z tytułu:
-80
0
0
190
4 737
1 547
6 394
Dowiązań/Rozwiązań
453
0
126
190
4 757
2 374
7 900
Inne zmiany
-533
0
-126
0
-20
-827
-1 506
Odpisy z tytułu utraty wartości 31.12.2020
5 938
0
4
190
16 926
5 309
28 367
Wartość netto na 01.01.2020
137 462
1 344
47 990
465 010
73 637
23 228
748 671
Wartość netto na 31.12.2020
144 588
465
20 582
404 851
93 390
28 200
692 076
Wartość netto aktywów z tytułu prawa do użytkowania
0
465
0
261 151
0
0
261 616
Bank jako leasingobiorca
Prawa do użytkowania
lokale
użytkowanie wieczyste
parkingi
elewacje
środki transportu
razem
Wartość w cenie nabycia na 01.01.2021
397 516
22 077
16 233
1 249
2 598
439 673
Zmiany z tytułu:
48 127
416
4 690
-24
9 630
62 839
Zwiększenia*
67 051
467
5 954
51
12 672
86 195
Zmniejszenia*
-18 924
-51
-1 264
-75
-3 042
-23 356
Wartość księgowa brutto na 31.12.2021
445 643
22 493
20 923
1 225
12 228
502 512
Skumulowana amortyzacja na 01.01.2021
166 061
1 888
7 513
419
2 133
178 014
Amortyzacja
85 130
1 036
3 331
277
3 185
92 959
Inna zmian
-21 807
-4
-1 221
-2
-2 033
-25 067
Amortyzacja na 31.12.2021
229 384
2 920
9 623
694
3 285
245 906
Odpisy z tytułu utraty wartości 01.01.2021
43
0
0
0
0
43
Zmiany odpisów
0
0
0
0
0
0
Odpisy z tytułu utraty wartości 31.12.2021
43
0
0
0
0
43
Wartość netto na 31.12.2021
216 216
19 573
11 300
531
8 943
256 563
Prawa do użytkowania
lokale
użytkowanie wieczyste
parkingi
elewacje
środki transportu
razem
Wartość w cenie nabycia na 01.01.2020
368 972
18 851
14 801
1 190
2 563
406 377
Zmiany z tytułu:
28 544
3 226
1 432
59
35
33 296
Zwiększenia*
28 544
3 226
1 432
59
44
33 305
Image should be here
Sprawozdanie finansowe Alior Banku SA
za rok zakończony 31 grudnia 2021r.
(w tysiącach złotych )
68
Prawa do użytkowania
lokale
użytkowanie wieczyste
parkingi
elewacje
środki transportu
razem
Zmniejszenia*
0
0
0
0
-9
-9
Wartość księgowa brutto na 31.12.2020
397 516
22 077
16 233
1 249
2 598
439 673
Skumulowana amortyzacja na 01.01.2020
81 966
931
4 074
233
1 219
88 423
Amortyzacja
84 046
957
3 439
186
910
89 538
Inne zmiany
49
0
0
0
4
53
Amortyzacja na 31.12.2020
166 061
1 888
7 513
419
2 133
178 014
Odpisy z tytułu utraty wartości 31.12.2020
43
0
0
0
0
43
Zmiany odpisów
0
0
0
0
0
0
Odpisy z tytułu utraty wartości na 31.12.2020
43
0
0
0
0
43
Wartość netto na 31.12.2020
231 412
20 189
8 720
830
465
261 616
*Pozycja "zwiększenia" obejmuje nowe umowy i modyfikacje. Pozycja "zmniejszenia" obejmuje modyfikacje, spisania
Saldo zobowiązań z tytułu umów leasingowych oraz analizę zapadalności ujawniono w nocie 30.2 "Pozostałe zobowiązania - dane finansowe".
Koszty odsetkowe zobowiązań z tytułu umów leasingowych ujawniono w nocie 6.2 "Wynik z tytułu odsetek - dane finansowe".
Koszty z tytułu krótkoterminowych umów leasingu oraz umów z przedmiotem niskiej wartości Bank ujmuje w rachunku zysków i strat w pozycji "Koszty działania Banku".
W roku 2021 i 2020 Bank poniósł z tytułu umów krótkoterminowych oraz tytułu umów niskowartościowych koszty w wysokości
odpowiednio
423 tys. zł i 7 780 tys. zł.
Bank nie zidentyfikował zmiennych płatności leasingowych, które nie stanowiłyby elementu wyceny zobowiązań z tytułu leasingu.
Informacja na temat przepływów pieniężnych związanych z umowami leasingu ujęto wprost w "Sprawozdaniu z przepływów pieniężnych".
Wartości niematerialne
31.12.2021
Wartość firmy
Nakłady
Oprogramowanie, licencje i koszty prac rozwojowych
Znak towarowy
Pozostałe
Razem
Wartość w cenie nabycia na 01.01.2021
116 288
76 722
705 671
3 681
48 414
950 776
Zmiany wartości niematerialnych z tytułu
0
-23 909
-112 927
0
-2 911
-139 747
Zakupów
0
49 827
414
0
0
50 241
Przeksięgowań
0
-86 222
86 222
0
0
0
Skapitalizowanych kosztów wytworzenia
0
26 335
0
0
0
26 335
Inne zmiany
0
-13 849
-199 563
0
-2 911
-216 323
Wartość w cenie nabycia na 31.12.2021
116 288
52 813
592 744
3 681
45 503
811 029
Skumulowana amortyzacja na 01.01.2021
0
0
368 939
6
48 018
416 963
Amortyzacja
0
0
58 257
3
101
58 361
Inne zmiany
0
0
-184 487
0
-2 565
-187 052
Skumulowana amortyzacja na 31.12.2021
0
0
242 709
9
45 554
288 272
Odpisy z tytułu utraty wartości na 01.01.2021
116 288
13 386
19 322
3 367
0
152 363
Zmiany odpisów
0
725
5 313
0
0
6 038
Inne zmiany
0
-4 015
-15 025
0
-201
-19 241
Odpisy z tytułu utraty wartości na 31.12.2021
116 288
10 096
9 610
3 367
-201
139 160
Wartość netto na 01.01.2021
0
63 336
317 410
308
396
381 450
Wartość netto na 31.12.2021
0
42 717
340 425
305
150
383 597
Image should be here
Sprawozdanie finansowe Alior Banku SA
za rok zakończony 31 grudnia 2021r.
(w tysiącach złotych )
69
31.12.2020
Wartość firmy
Nakłady
Oprogramowanie, licencje i koszty prac rozwojowych
Znak towarowy
Pozostałe
Razem
Wartość w cenie nabycia na 01.01.2020
116 288
98 909
705 116
3 667
48 595
972 575
Zmiany wartości niematerialnych z tytułu
0
-22 187
555
14
-181
-21 799
Zakupów
0
51 897
26
0
0
51 923
Przeksięgowań
0
-95 604
95 507
14
84
1
Skapitalizowanych kosztów wytworzenia
0
28 955
0
0
0
28 955
Inne zmiany
0
-7 435
-94 978
0
-265
-102 678
Wartość w cenie nabycia na 31.12.2020
116 288
76 722
705 671
3 681
48 414
950 776
Skumulowana amortyzacja na 01.01.2020
0
0
355 187
0
47 827
403 014
Amortyzacja
0
0
107 598
6
199
107 803
Inne zmiany
0
0
-93 846
0
-8
-93 854
Skumulowana amortyzacja na 31.12.2020
0
0
368 939
6
48 018
416 963
Odpisy z tytułu utraty wartości na 01.01.2020
11 920
11 611
10 867
3 367
0
37 765
Zmiany odpisów
104 368
7 539
8 455
0
0
120 362
Inne zmiany
0
-5 764
0
0
0
-5 764
Odpisy z tytułu utraty wartości na 31.12.2020
116 288
13 386
19 322
3 367
0
152 363
Wartość netto na 01.01.2020
104 368
87 298
339 062
300
768
531 796
Wartość netto na 31.12.2020
0
63 336
317 410
308
396
381 450
23.3 Istotne szacunki i osądy
Ustalenia wartości szacunkowych dokonuje się w drodze osądu, na podstawie wiarygodnych informacji, przy zastosowaniu właściwych w danych warunkach metod szacunku.
Przedmiotem szacunku okresy użytkowania podlegających amortyzacji: środków trwałych i wartości niematerialnych oraz ich wartość odzyskiwalna.
Zgodnie z MSR 36 Bank dokonuje oceny aktywów trwałych pod względem istnienia przesłanek wskazujących na utratę ich wartości. W przypadku istnienia takiej przesłanki, Bank dokonuje oszacowania wartości odzyskiwalnej danego aktywa. W sytuacji, gdy wartość bilansowa danego składnika aktywów przewyższa jego wartość odzyskiwalną, uznaje się utratę jego wartości i dokonuje odpisu aktualizującego jego wartość do poziomu wartości odzyskiwanej.
23.4 Analiza wrażliwości istotnych szacunków i osądów
Wpływ zmiany długości okresu użytkowania dla składników majątkowych podlegających amortyzacji, z grupy urządzenia techniczne oraz inwestycji w obcych środkach trwałych, wpływających na zmiany wyniku finansowego przedstawia poniższa tabela:
31.12.2021
31.12.2020
Wpływ na koszty amortyzacji zmiany długości okresu użytkowania dla składników majątkowych
scenariusz +5 lat
scenariusz -5 lat
scenariusz +5 lat
scenariusz -5 lat
Urządzenia techniczne
19 720
-148 013
24 682
-201 671
Inwestycje w obce obiekty
10 083
-30 410
9 698
-30 869
29 803
-178 423
34 380
-232 540
Image should be here
Sprawozdanie finansowe Alior Banku SA
za rok zakończony 31 grudnia 2021r.
(w tysiącach złotych )
70
24 Pozostałe aktywa
24.1 Zasady rachunkowości
Aktywa finansowe ujęte w tej pozycji wycenia się w kwocie wymaganej zapłaty, obejmującej również ewentualne odsetki od tych aktywów, z uwzględnieniem odpisów z tytułu utraty wartości.
Obejmują one należności handlowe,
w tym przede wszystkim
wynagrodzenia od towarzystw ubezpieczeniowych z tytułu obsługi ubezpieczeń i inne należności. Bank zastosował uproszczone podejście w zakresie szacowania odpisu na oczekiwane straty kredytowe i ujmuje odpis w kwocie równej oczekiwanym stratom kredytowym w całym okresie życia należności. Poziom odpisu podlega okresowej weryfikacji. Należności handlowe objęte są 100% odpisami aktualizującymi po osiągnięciu progu przeterminowania w wysokości 90 dni.
Aktywa niefinansowe
stanowią koszty rozliczane w czasie i dotyczą poszczególnych rodzajów wydatków, o wartości początkowej przekraczającej 2 tys. złotych, których rozliczenie w ciężar rachunku zysków i strat nastąpi stosownie do upływu czasu w przyszłych okresach sprawozdawczych. Składnikami kosztów rozliczanych w czasie przede wszystkim: koszty utrzymania i wsparcia systemów IT, oraz opłacone z góry koszty ubezpieczeń majątku Banku i czynsze (o ile nie są objęte zakresem MSSF 16).
24.2 Dane finansowe
31.12.2021
31.12.2020
Dłużnicy różni
571 374
519 385
pozostałe rozrachunki
328 834
378 039
należności związane ze sprzedażą usług (w tym ubezpieczenia)
4 782
4 589
kaucje gwarancyjne
15 744
15 212
rozliczenia z tytułu środków w bankomatach
222 014
121 545
Koszty rozliczane w czasie
37 328
40 107
utrzymanie i wsparcie systemów, serwis sprzętu i urządzeń
20 880
27 110
pozostałe koszty rozliczane w czasie
16 448
12 997
Rozliczenia z tytułu VAT
3 979
6 132
Pozostałe aktywa (brutto)
612 681
565 624
Odpis
-52 650
-64 768
Pozostałe aktywa (netto)
560 031
500 856
w tym aktywa finansowe (brutto)
571 374
519 385
Zmiana stanu odpisów
31.12.2021
31.12.2020
Bilans otwarcia
64 768
68 416
utworzenie rezerw
8 547
16 866
rozwiązanie rezerw
-7 539
-10 219
aktywa spisane z bilansu
-12 031
-8 594
inne zmiany
-1 095
-1 701
Bilans zamknięcia
52 650
64 768
25 Aktywa stanowiące zabezpieczenie zobowiązań
25.1 Zasady rachunkowości
Bank prezentuje odrębnie w sprawozdaniu z sytuacji finansowej, aktywa stanowiące zabezpieczenie zobowiązań, w przypadku których, otrzymujący ma prawo sprzedać lub wymienić na inne zabezpieczenie przedmiot zabezpieczenia.
Image should be here
Sprawozdanie finansowe Alior Banku SA
za rok zakończony 31 grudnia 2021r.
(w tysiącach złotych )
71
25.2 Dane finansowe
31.12.2021
31.12.2020
Obligacje skarbowe zablokowane pod transakcje REPO
0
108 915
Aktywa finansowe wyceniane wg zamortyzowanego kosztu zabezpieczające kredyt w EBI
130 921
337 540
Razem
130 921
446 455
Obligacje skarbowe zablokowane pod transakcje REPO ewidencjonowane na rachunku Banku w Krajowym Depozycie Papierów Wartościowych. Papiery te stanowią zabezpieczenie przyjętej przez Bank pożyczki.
Bank zawarł z Europejskim Bankiem Inwestycyjnym (EIB) z siedzibą w Luxemburgu, umowę kredytową na wsparcie finansowania sektora SME oraz MID. W związku z powyższym ustanowił zastaw na papierach wartościowych w celu zabezpieczenia spłaty tego zobowiązania.
Poza aktywami stanowiącymi zabezpieczenie zobowiązań prezentowanymi odrębnie w sprawozdaniu z sytuacji finansowej, Bank posiada jeszcze następujące zabezpieczenia zobowiązań niespełniające kryterium oddzielnej prezentacji zgodnie z MSSF 9:
31.12.2021
31.12.2020
Obligacje skarbowe zablokowane pod BFG
434 973
429 321
Kaucje będące zabezpieczeniem transakcji pochodnych (ISDA)
1 567 971
421 255
Kaucja na zabezpieczenie transakcji zawieranych w Alior Traderze
65
238
Razem
2 003 009
850 814
26 Zobowiązania wobec banków
26.1 Zasady rachunkowości
Zobowiązania wobec banków wyceniane według zamortyzowanego kosztu z zastosowaniem metody efektywnej stopy procentowej. Jeżeli dla zobowiązania finansowego nie można ustalić harmonogramu przyszłych przepływów pieniężnych, a więc także ustalić efektywnej stopy procentowej, zobowiązanie to wycenia się według kwoty wymaganej zapłaty.
26.2 Dane finansowe
Według struktury rodzajowej
31.12.2021
31.12.2020
Depozyty bieżące
8 441
7 864
Depozyty jednodniowe
0
184 592
Depozyty terminowe
307 379
9 751
Kredyt otrzymany
41 279
54 594
Pozostałe zobowiązania
66 169
295 857
Repo
0
999
Zobowiązania wobec banków razem
423 268
553 657
Według terminów zapadalności (na datę bilansową)
31.12.2021
31.12.2020
≤ 1M
74 610
499 063
> 1M ≤ 3M
307 379
0
> 1Y ≤ 5Y
41 279
54 594
Zobowiązania wobec banków razem
423 268
553 657
Image should be here
Sprawozdanie finansowe Alior Banku SA
za rok zakończony 31 grudnia 2021r.
(w tysiącach złotych )
72
Według struktury walutowej
31.12.2021
31.12.2020
PLN
314 696
307 686
EUR
44 257
236 219
USD
62 011
0
GBP
2 304
9 752
Zobowiązania wobec banków razem
423 268
553 657
27 Zobowiązania wobec klientów
27.1 Zasady rachunkowości
Zobowiązania wobec klientów wyceniane według zamortyzowanego kosztu z zastosowaniem metody efektywnej stopy procentowej. Jeżeli dla zobowiązania finansowego nie można ustalić harmonogramu przyszłych przepływów pieniężnych, a więc także ustalić efektywnej stopy procentowej, zobowiązanie to wycenia się według kwoty wymaganej zapłaty.
Na dzień 31 grudnia 2021 r. i 31 grudnia 2020 r. kategoria ta obejmowała zobowiązania z tytułu depozytów oraz wyemitowanych bankowych papierów wartościowych (BPW).
27.2 Dane finansowe
Według struktury rodzajowej i segmentu klientów
31.12.2021
31.12.2020
Segment detaliczny
49 020 278
45 702 199
Depozyty bieżące
42 610 912
37 173 915
Depozyty terminowe
5 654 614
7 222 055
Emisja własna bankowych papierów wartościowych
514 433
1 085 210
Pozostałe zobowiązania
240 319
221 019
Segment biznesowy
22 992 072
21 122 382
Depozyty bieżące
17 349 864
16 461 794
Depozyty terminowe
5 440 650
4 353 389
Emisja własna bankowych papierów wartościowych
1 838
2 450
Pozostałe zobowiązania
199 720
304 749
Zobowiązania wobec klientów razem
72 012 350
66 824 581
Według terminów zapadalności (na datę bilansową)
31.12.2021
31.12.2020
Segment detaliczny
49 020 278
45 702 199
≤ 1M
44 208 398
39 432 502
> 1M ≤ 3M
1 836 987
2 493 427
> 3M ≤ 1Y
2 520 230
3 160 740
> 1Y ≤ 5Y
452 523
613 392
>5Y
2 140
2 138
Segment biznesowy
22 992 072
21 122 382
≤ 1M
20 394 290
19 798 967
> 1M ≤ 3M
2 160 250
514 191
> 3M ≤ 1Y
202 144
495 275
> 1Y ≤ 5Y
235 388
313 769
>5Y
0
180
Zobowiązania wobec klientów razem
72 012 350
66 824 581
Image should be here
Sprawozdanie finansowe Alior Banku SA
za rok zakończony 31 grudnia 2021r.
(w tysiącach złotych )
73
Według struktury walutowej
31.12.2021
31.12.2020
Segment detaliczny
49 020 278
45 702 199
PLN
41 120 935
38 678 524
EUR
3 999 123
3 040 403
GBP
602 767
568 894
USD
2 521 192
2 819 116
CHF
284 764
235 123
Pozostałe
491 497
360 139
Segment biznesowy
22 992 072
21 122 382
PLN
19 063 018
17 715 124
EUR
2 990 495
2 496 817
GBP
68 154
72 045
USD
744 178
731 904
CHF
40 603
28 767
Pozostałe
85 624
77 725
Zobowiązania wobec klientów razem
72 012 350
66 824 581
W 2021 r. Bank wyemitował 345 892 tys. zł. papierów wartościowych, a wykup przed terminem zapadalności wyniósł 36 469 tys. zł.
W 2020 r. Bank wyemitował
188 963 tys. zł. papierów wartościowych, wykup przed terminem zapadalności wyniósł
67 426 tys. zł.
28 Zobowiązania finansowe
28.1 Zasady rachunkowości
Do kategorii zobowiązań finansowych na dzień 31 grudnia 2021 r. i 31 grudnia 2020 r. Bank zaklasyfikował instrumenty pochodne oraz zobowiązania finansowe z tytułu krótkiej sprzedaży. Instrumenty te wyceniane są do wartości godziwej przez rachunek zysków i strat.
Transakcje pochodne zawierane w celach handlowych oraz w celu zarządzania ryzykiem rynkowym. Bank zawiera następujące rodzaje transakcji pochodnych: FX-Forward, FX-Swap, IRS, CIRS, FRA, Futures na towary, Forward na towary, terminowe transakcje papierami wartościowymi. Bank codziennie dokonuje wyceny instrumentów pochodnych, stosując model zdyskontowanych przepływów pieniężnych. Bank zawiera również transakcje opcyjne, które wyceniane są na podstawie modeli wyceny opcji.
28.2 Dane finansowe
31.12.2021
31.12.2020
Krótka sprzedaż obligacji skarbowych
46 423
108 639
Transakcje stopy procentowej
103 939
184 386
SWAP
101 948
184 372
Opcje Cap Floor
1 991
14
Transakcje walutowe
20 153
141 929
FX swap
4 489
57 412
FX forward
1 013
12 283
CIRS
5 545
44 406
Opcje FX
9 106
27 828
Pozostałe opcje
10 845
59 711
Pozostałe instrumenty
6 728
7 215
Zobowiązania finansowe
188 088
501 880
Image should be here
Sprawozdanie finansowe Alior Banku SA
za rok zakończony 31 grudnia 2021r.
(w tysiącach złotych )
74
Według terminów zapadalności
31.12.2021
31.12.2020
≤ 1W
5 113
25 283
> 1W ≤ 1M
6 794
38 846
> 1M ≤ 3M
11 427
41 033
> 3M ≤ 6M
23 447
44 017
> 6M ≤ 1Y
15 367
53 709
> 1Y ≤ 2Y
28 895
38 089
> 2Y ≤ 5Y
83 097
199 955
> 5Y ≤ 10Y
13 948
60 948
Razem
188 088
501 880
29 Rezerwy
29.1 Zasady rachunkowości
Rezerwy to zobowiązania o niepewnym terminie zapłaty bądź niepewnej kwocie. Bank tworzy rezerwy wtedy, gdy na jednostce ciąży obecny obowiązek (prawny lub zwyczajowo oczekiwany) wynikający ze zdarzeń przeszłych i gdy prawdopodobne jest, że wypełnienie tego obowiązku spowoduje wypływ środków zawierających w sobie korzyści ekonomiczne oraz można dokonać wiarygodnego szacunku kwoty tego obowiązku. Jeśli warunki te nie są spełnione, nie tworzy się rezerwy.
Rezerwy na odprawy emerytalne i rentowe
Rezerwę na odprawy emerytalne i rentowe tworzy się indywidualnie dla każdego pracownika, na podstawie wyceny aktuarialnej sporządzanej przez niezależną firmę doradztwa aktuarialnego. Podstawą do wyznaczania wartości rezerw jest przewidywana kwota odprawy emerytalnej lub rentowej, jaką Bank zobowiązuje się wypłacić na podstawie regulaminu wynagradzania pracowników.
Zgodnie z wymogami MSR 19, stopa dyskonta finansowego do obliczania wartości rezerw została ustalona na podstawie rynkowych stóp zwrotu z obligacji skarbowych, których waluta i termin wykupu zbieżne z walutą i szacunkowym terminem realizacji zobowiązań z tytułu świadczeń pracowniczych.
Rezerwa na sprawy sporne
Jest to rezerwa na sprawy sporne z pracownikami, kontrahentami, klientami oraz instytucjami zewnętrznymi (np. UOKiK),
tworzona ze względu na duże prawdopodobieństwo przegrania sprawy sądowej przez Bank.
Szczegóły zostały opisane w nocie 39.
Rezerwy na sprawy sporne tworzone są w wysokości oczekiwanych wypływów korzyści ekonomicznych.
Rezerwy na udzielone zobowiązania o charakterze finansowym i gwarancyjnym
Rezerwę na pozabilansowe ekspozycje kredytowe tworzy się
zgodnie z MSSF 9. Szczegółowe zasady oceny ryzyka zostały opisane w nocie 22. Rezerwy pozabilansowe tworzone z uwzględnieniem modelu EAD, gdzie rezerwa wyceniana jest w oparciu o nadwyżkę EAD nad zaangażowanie bilansowe. W procesie wyceny rezerw Bank stosuje parametry ryzyka i zasady oszacowania tożsame z wyceną należności.
Rezerwa restrukturyzacyjna
Rezerwa restrukturyzacyjna przeznaczona jest na wypłaty odpraw ustawowych w związku z rozwiązaniem stosunku pracy w ramach zwolnienia grupowego oraz na tzw. dodatkowe odszkodowanie wynikające z porozumienia zawartego z organizacjami związkowymi oraz rezerwę przeznaczoną na koszty związane z
Image should be here
Sprawozdanie finansowe Alior Banku SA
za rok zakończony 31 grudnia 2021r.
(w tysiącach złotych )
75
restrukturyzacją sieci oddziałów i opuszczeniem zlokalizowanych w zbyt bliskiej odległości placówek franczyzowych (rezerwa obejmuje koszty odszkodowań oraz wydatki związane z fizycznym opuszczeniem placówki i przywróceniem jej do stanu pierwotnego). Program restrukturyzacji został ogłoszony przez Bank i rozpoczęto jego realizację w grudniu 2016 r.
Rezerwa z tytułu zwrotu kosztów kredytu - wyrok Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej („TSUE”) z dnia 11 września 2019 roku
W dniu 11 września 2019 r. opublikowano wyrok Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej (TSUE) w sprawie C-383/18 (tzw. sprawa Lexitor). Rozstrzygając sprawę, TSUE orzekł, że artykuł 16 ust. 1 dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady 2008/48/WE z dnia 23 kwietnia 2008 r. w sprawie umów o kredyt konsumencki oraz uchylającej dyrektywę Rady 87/102/EWG należy interpretować w ten sposób, że prawo konsumenta do obniżki całkowitego kosztu kredytu w przypadku wcześniejszej spłaty kredytu obejmuje wszystkie koszty, które zostały nałożone na konsumenta.
Na podstawie posiadanych interpretacji prawnych, Zarząd Banku postanowił zastosować liniową formułę rozliczania się z kredytobiorcami z kosztów kredytu, której proporcjonalność odnosi do okresu pomiędzy rzeczywistą datą spłaty kredytu, a datą spłaty określoną w umowie i nakazuje równy podział kosztu jednorazowego na poszczególne terminy płatności.
W przypadku przedpłat kredytów konsumenckich i hipotecznych dokonanych przed dniem wyroku TSUE, Bank dokonuje oszacowania kwoty oczekiwanych wypłat zgodnie z MSR 37 i tworzy na ten cel rezerwę, która obciąża pozostałe koszty operacyjne.
Kwota rezerwy została oszacowana na podstawie obserwowanego historycznie trendu kwoty zwrotów kosztów kredytu wynikających z napływających do Banku reklamacji dyspozycji klientów oraz uwzględnia scenariusz zmiany podejścia Banku do komunikacji z klientami na skutek ewolucji praktyki rynkowej lub stanowiska regulatora. Rezerwa uwzględnia spodziewany przez Bank przyszły napływ dyspozycji klientów dotyczący zwrotu kosztów kredytów przedpłaconych przed dniem wyroku TSUE.
Rezerwa na ryzyko prawne związane z portfelem kredytów indeksowanych walutami obcymi
W dniu 3 października 2019 roku Trybunał Sprawiedliwości Unii Europejskiej (dalej „TSUE”) wydał orzeczenie w sprawie kredytu indeksowanego do CHF udzielonego przez inny bank, w którym dokonał wykładni przepisów dyrektywy Rady 93/13/EWG z dnia 5 kwietnia 1993 roku w sprawie nieuczciwych warunków w umowach konsumenckich na kanwie umowy kredytu indeksowanego do CHF. Wyrok wydano w związku z pytaniami prejudycjalnymi, które do TSUE w ubiegłym roku skierował Sąd Okręgowy w Warszawie. TSUE rozstrzygając cztery pytania polskiego Sądu, doszedł do dwóch rozwiązań:
po pierwsze: sąd może unieważnić umowę kredytu, jeśli dojdzie do przekonania, że po wyeliminowaniu z jej treści klauzul abuzywnych niemożliwe jest jej utrzymanie w mocy,
po drugie: sąd krajowy może utrzymać umowę w mocy, o ile po usunięciu z jej treści niedozwolonych postanowień waloryzacyjnych, możliwe będzie dalsze wykonywanie umowy (kredyt PLN+ LIBOR).
Orzeczenie TSUE stanowi ogólne wytyczne dla polskich sądów. Ostateczne rozstrzygnięcia podejmowane przez polskie sądy dokonywane na podstawie przepisów UE interpretowanych zgodnie z wyrokiem TSUE, mając na uwadze przepisy prawa krajowego i analizę indywidualnych okoliczności każdej sprawy.
Na dzień 31 grudnia 2021 roku przeciwko Bankowi toczyło się 27 postępowań sądowych dotyczących kredytów hipotecznych udzielonych w ubiegłych latach w walucie obcej o łącznej wartości przedmiotu sporu 11 134 tysięcy złotych. Na dzień 31 grudnia 2020 roku przeciwko Bankowi toczyło się 7 postępowań o łącznej wartości przedmiotu sporu 1 843 tysięcy złotych. Główna przyczyna sporu wskazywana przez powodów dotyczy kwestionowania zapisów umowy kredytu w zakresie stosowania przez Bank kursów przeliczeniowych i skutkuje roszczeniami dotyczącymi orzeczenia częściowej lub całkowitej nieważności umów kredytowych. Do dnia bilansowego tj. 31.12.2021 roku w sprawach spornych dotyczących kredytów hipotecznych udzielonych w ubiegłych latach w walucie obcej zapadł 1 prawomocny wyrok.
Image should be here
Sprawozdanie finansowe Alior Banku SA
za rok zakończony 31 grudnia 2021r.
(w tysiącach złotych )
76
29.2 Dane finansowe
Rezerwy na sprawy sporne
Rezerwy na odprawy emerytalne i rentowe
Rezerwy na udzielone zobowiązania o charakterze pozabilansowym
Rezerwy na restrukturyzację
Rezerwa z tytułu zwrotu kosztów kredytu (rezerwa TSUE)
Rezerwy ogółem
Stan 1 stycznia 2021 r.
47 414
5 860
172 585
2 872
108 140
336 871
Utworzenie rezerw
29 973
11 998
148 003
0
61 590
251 564
Rozwiązanie rezerw
-7 739
-147
-182 831
-312
0
-191 029
Wykorzystanie rezerw
-27 827
-11 345
0
-510
-66 299
-105 981
Inne zmiany
-411
0
82
0
0
-329
Stan 31 grudnia 2021 r.
41 410
6 366
137 839
2 050
103 431
291 096
Rezerwy na sprawy sporne
Rezerwy na odprawy emerytalne i rentowe
Rezerwy na udzielone zobowiązania o charakterze pozabilansowym
Rezerwy na restrukturyzację
Rezerwa z tytułu zwrotu kosztów kredytu (rezerwa TSUE)
Rezerwy ogółem
Stan 1 stycznia 2020 r.
49 822
9 413
67 665
4 446
227 554
358 900
Utworzenie rezerw
16 514
13 029
274 786
0
133 772
438 101
Rozwiązanie rezerw
-2 214
-16 232
-170 438
-374
0
-189 258
Wykorzystanie rezerw
-16 708
-350
0
-1 200
-253 186
-271 444
Inne zmiany
0
0
572
0
0
572
Stan 31 grudnia 2020 r.
47 414
5 860
172 585
2 872
108 140
336 871
Podział rezerwy restrukturyzacyjnej na 31.12.2021 r. zaprezentowano poniżej:
31.12.2020
wykorzystanie
rozwiązanie
31.12.2021
Odprawy dla pracowników
312
0
-312
0
Reorganizacja sieci placówek
2 560
-510
0
2 050
2 872
-510
-312
2 050
29.3 Istotne szacunki i osądy
Rezerwa aktuarialna
Wycena rezerw na świadczenia pracownicze dokonywana jest z zastosowaniem technik i założeń aktuarialnych. W kalkulacji rezerwy uwzględniono wszystkie odprawy emerytalne i rentowe, które mogą być w przyszłości wypłacone. Rezerwę utworzono na podstawie listy osób zawierającej wszystkie niezbędne dane o pracownikach, ze szczególnym uwzględnieniem stażu pracy, wieku oraz płci. Naliczone rezerwy równe zdyskontowanym płatnościom, które w przyszłości zostaną dokonane, z uwzględnieniem rotacji zatrudnienia i dotyczą okresu do końca okresu sprawozdawczego.
Rezerwa z tytułu zwrotu kosztów kredytu - wyrok Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej („TSUE”) z dnia 11 września 2019 roku
Oszacowanie rezerwy z tytułu zwrotu kosztów kredytu wymagało przyjęcia przez Bank szeregu eksperckich założeń odnośnie co do przyszłego napływu reklamacji, które wiążą się z istotną niepewnością wynikającą z ryzyka zmiany zachowań klientów w porównaniu z historycznym trendem jak również możliwej ewolucji praktyki rynkowej lub stanowiska regulatora. Kwota rezerwy będzie podlegała aktualizacji w kolejnych okresach w zależności od kształtowania się trendu kwot zwrotów. W szacunkach przyjęto tygodniowe tempo spadku wypłacanych kwot zwrotów na poziomie 1,8%. Tygodniowe tempo spadku na przestrzeni ostatnich 2 lat wyniosło 2,5%.
Image should be here
Sprawozdanie finansowe Alior Banku SA
za rok zakończony 31 grudnia 2021r.
(w tysiącach złotych )
77
29.4 Analiza wrażliwości istotnych szacunków i osądów
Rezerwa aktuarialna
Bank dokonał aktualizacji szacunków na dzień 31 grudnia 2021 roku wykorzystując kalkulacje przeprowadzone przez zewnętrznego niezależnego aktuariusza. Naliczone rezerwy równe zdyskontowanym płatnościom, które w przyszłości zostaną dokonane, z uwzględnieniem rotacji zatrudnienia i dotyczą okresu do dnia kończącego okres sprawozdawczy. Istotnym elementem wpływającym na wysokość rezerwy jest przyjęta stopa dyskonta finansowego, która została przyjęta w 2021 przez Bank na poziomie 3,2 % a w roku 2020 odpowiednio 1,3 %.
Wpływ zwiększenia/zmniejszenia stopy dyskonta finansowego oraz podstawowych założeń aktuarialnych o 1 p.p. na zmniejszenie/zwiększenie wartości rezerwy na odprawy emerytalne i rentowe na dzień 31 grudnia 2021 roku oraz na dzień 31 grudnia 2020 roku przedstawiają poniższe tabele:
Stopa dyskonta finansowego
Planowane wzrosty podstaw
Szacunkowa zmiana rezerwy na 31.12.2021
scenariusz +1p.p.
Scenariusz
-1p.p.
scenariusz +1p.p.
scenariusz
-1p.p.
Rezerwa na odprawy emerytalne oraz rentowe
5 788
7 041
7 034
5 783
Stopa dyskonta finansowego
Planowane wzrosty podstaw
Szacunkowa zmiana rezerwy na 31.12.2020
scenariusz +1p.p.
scenariusz
-1p.p.
scenariusz +1p.p.
scenariusz
-1p.p.
Rezerwa na odprawy emerytalne oraz rentowe
5 302
6 518
6 742
5 187
Rezerwa z tytułu zwrotu kosztów kredytu - wyrok Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej („TSUE”) z dnia 11 września 2019 roku
Istotne założenia przyjęte do oszacowania przez Bank rezerwy
z tytułu zwrotów kosztów kredytu na dzień
31 grudnia 2021 r. i 31 grudnia 2020 r. obejmują:
zmianę tempa spadku kwot zwrotów.
2021
2020
Zmiana tempa spadku kwot zwrotów
+10%
-10%
+10%
-10%
Wpływ zmiany tempa spadku na wysokość rezerwy
-5,1 mln
+6,3 mln
-14,8 mln
+18,2 mln
30 Pozostałe zobowiązania
30.1 Zasady rachunkowości
Zobowiązania finansowe ujęte w tej pozycji wycenia się w kwocie wymaganej zapłaty obejmującej ewentualne odsetki od tych zobowiązań, Zobowiązania niefinansowe, stanowią rozliczenia międzyokresowe, przychody pobrane z góry oraz rezerwy na przyszłe płatności. Rezerwy na przyszłe płatności wycenia się w uzasadnionej wiarygodnie oszacowanej wartości niezbędnej do wypełnienia obecnego obowiązku na koniec okresu sprawozdawczego. Rozliczenia międzyokresowe kosztów wyceniane w wysokości prawdopodobnych zobowiązań przypadających na bieżący okres sprawozdawczy, wynikających w szczególności:
ze świadczeń wykonanych na rzecz Banku przez kontrahentów Banku, jeśli kwotę zobowiązania można oszacować w sposób wiarygodny,
z obowiązku wykonania, związanych z bieżącą działalnością, przyszłych świadczeń, których kwotę można oszacować, mimo że data powstania zobowiązania nie jest jeszcze znana.
Przychody pobrane z góry obejmuj ą głównie prowizje rozliczane liniowo oraz inne dochody pobrane z góry, których rozliczenie do rachunku zysków i strat nastąpi w przyszłych okresach sprawozdawczych.
Image should be here
Sprawozdanie finansowe Alior Banku SA
za rok zakończony 31 grudnia 2021r.
(w tysiącach złotych )
78
30.2 Dane finansowe
31.12.2021
31.12.2020
Rozrachunki międzybankowe
429 510
431 543
Zobowiązania z tytułu podatków, ceł, ubezpieczeń społecznych i zdrowotnych oraz innych rozrachunków publiczno-prawnych
28 731
31 228
Zobowiązania z tytułu rozliczenia kart płatniczych
10 941
20 021
Pozostałe rozrachunki, w tym:
185 988
196 922
rozrachunki z ubezpieczycielami
28 105
21 365
Zobowiązanie z tytułu zwrotu kosztów kredytu
81 814
78 433
Rozliczenie z emisji bankowych certyfikatów depozytowych
39 692
22 047
Zobowiązania z tytułu składki na Bankowy Fundusz Gwarancyjny
162 979
133 569
Rozliczenia międzyokresowe
170 149
142 737
Przychody pobrane z góry
48 540
59 129
Rezerwa na odstąpienia
42 362
24 363
Rezerwa na premie
79 759
26 697
Rezerwa na niewykorzystane urlopy
18 396
19 671
Zobowiązania z tytułu programu na akcjach fantomowych
2 419
91
Rezerwa na programy retencyjne
85
265
Pozostałe rezerwy pracownicze
1 167
1 398
Zobowiązania z tytułu leasingu
277 380
277 751
Pozostałe zobowiązania
1 808
41 881
Pozostałe zobowiązania
1 581 720
1 507 746
w tym zobowiązania finansowe
708 253
726 919
Zapadalność zobowiązań z tytułu leasingu, przepływy niezdyskontowane
Zapadalność zobowiązań z tytułu leasingu, przepływy niezdyskontowane na 31.12.2021
lokale
Użytkowanie wieczyste
parkingi
elewacje
środki transportu
razem
Poniżej 1 roku
3 245
798
242
286
3 447
8 018
Od 1 roku do 2 lat
31 744
798
830
279
3 441
37 092
Od 2 roku do 3 lat
17 950
798
1 053
189
2 427
22 417
Od 3 roku do 4 lat
87 263
798
8 538
42
58
96 699
Od 4 roku do 5 lat
49 835
798
1 741
32
0
52 406
Powyżej 5 lat
46 614
23 709
584
25
0
70 932
Razem
236 651
27 699
12 988
853
9 373
287 564
Zapadalność zobowiązań z tytułu leasingu, przepływy niezdyskontowane na 31.12.2020
lokale
Użytkowanie wieczyste
parkingi
elewacje
środki transportu
razem
Poniżej 1 roku
2 000
797
2 846
207
262
6 112
Od 1 roku do 2 lat
7 499
837
2 602
184
21
11 143
Od 2 roku do 3 lat
84 893
837
2 602
183
0
88 515
Od 3 roku do 4 lat
105 869
837
1 220
89
0
108 015
Od 4 roku do 5 lat
3 897
837
1 220
0
0
5 954
Powyżej 5 lat
45 087
25 096
136
0
0
70 319
Razem
249 245
29 241
10 626
663
283
290 058
Image should be here
Sprawozdanie finansowe Alior Banku SA
za rok zakończony 31 grudnia 2021r.
(w tysiącach złotych )
79
31 Zobowiązania podporządkowane
31.1 Zasady rachunkowości
Zobowiązania podporządkowane wyceniane według zamortyzowanego kosztu z zastosowaniem metody efektywnej stopy procentowej.
31.2 Dane finansowe
Stan zobowiązań
Zobowiązania zaliczane do funduszy własnych
Wartość nominalna w walucie
Waluta
Okres
Oprocentowani e
31.12.2021
31.12.2020
Obligacje serii F
321 700
PLN
26.09.2014-26.09.2024
WIBOR6M +3,14
324 634
324 608
Obligacje serii G
0
PLN
31.03.2015-31.03.2021
WIBOR6M +3,50
0
194 798
Obligacje serii I i I1
0
PLN
04.12.2015-06.12.2021
WIBOR6M +3,35
0
183 857
Obligacje serii B (Meritum Bank)
0
PLN
29.04.2013-29.04.2021
WIBOR6M +5,80
0
67 884
Obligacje serii EUR001
10 000
EUR
04.02.2016-04.02.2022
LIBOR6M + 6,00
47 128
47 286
Obligacje serii P1A
150 000
PLN
27.04.2016-16.05.2022
WIBOR6M +3,25
150 960
150 663
Obligacje serii P1B
70 000
PLN
29.04.2016-16.05.2024
WIBOR6M +3,00
70 427
70 288
Obligacje serii K i K1
600 000
PLN
20.10.2017-20.10.2025
WIBOR6M +2,70
604 224
603 540
Obligacje serii P2A
150 000
PLN
14.12.2017-29.12.2025
WIBOR6M +2,70
150 068
150 038
Zobowiązania podporządkowane
1 347 441
1 792 962
Obligacje podporządkowane zostały za zgodą Komisji Nadzoru Finansowego zaliczone do funduszy własnych uzupełniających Banku.
32 Kapitały
32.1 Zasady rachunkowości
Na kapitał własny składa się kapitał akcyjny, kapitał zapasowy, kapitał z aktualizacji wyceny, pozostałe kapitały (w tym kapitał rezerwowy na świadczenia pracownicze rozliczane instrumentami kapitałowymi) oraz wynik roku bieżącego i lat ubiegłych.
Kapitał akcyjny
Kapitał zakładowy wykazany jest w wartości nominalnej zgodnie ze statutem oraz wpisem do Krajowego Rejestru Sądowego.
Kapitał zapasowy
Kapitał zapasowy tworzony jest z odpisów z zysku, na podstawie uchwały Walnego Zgromadzenia. Na kapitał zapasowy odnoszone także nadwyżki osiągnięte przy emisji akcji powyżej ich wartości nominalnej, pomniejszone o koszty przeprowadzenia emisji. Kapitał zapasowy przeznaczony jest na pokrycie strat bilansowych, jakie mogą wyniknąć w związku z działalnością Banku.
Kapitał z aktualizacji wyceny
Kapitał z aktualizacji wyceny tworzony jest w wyniku wyceny:
instrumentów finansowych zakwalifikowanych
jako wyceniane do wartości godziwej przez inne całkowite dochody,
efektywnej części zabezpieczenia dla programu rachunkowości zabezpieczeń przepływów pieniężnych,
odroczonego podatku dochodowego utworzonego w związku z tymi pozycjami.
Kapitał z aktualizacji wyceny nie podlega dystrybucji.
Image should be here
Sprawozdanie finansowe Alior Banku SA
za rok zakończony 31 grudnia 2021r.
(w tysiącach złotych )
80
Pozostałe kapitały
Pozostały kapitał tworzony jest z odpisów z zysku. Jest przeznaczony na cele określone w statucie Banku lub w przepisach prawa.
Wynik roku bieżącego i lat ubiegłych
Wynik finansowy netto to wynik brutto z rachunku zysków i strat roku bieżącego skorygowany o obciążenie z tytułu podatku dochodowego.
W dniu 28 maja 2021 roku, Zwyczajne Walne Zgromadzenie Banku postanowiło o pokryciu straty Banku netto za 2020 rok w łącznej kwocie 316 388 134,06 zł w następujący sposób:
strata Banku do pokrycia za rok obrotowy 2020 w kwocie 320 421 822,47 będzie pokryta z zysków z przyszłych okresów,
niepodlegający podziałowi zysk Kasy Mieszkaniowej Banku w kwocie 4 033 688,41 będzie przeznaczony na kapitał zapasowy.
Dywidendy
Dywidendy za dany rok obrotowy, które zostały zatwierdzone przez Walne Zgromadzenie, ale nie zostały wypłacone do dnia bilansowego, ujawnia się w pozycji zobowiązania z tytułu dywidendy w ramach pozostałych zobowiązań.
32.2 Dane finansowe
Kapitał własny
31.12.2021
31.12.2020
Kapitał akcyjny
1 305 540
1 305 540
Kapitał zapasowy
5 399 229
5 395 195
Kapitał z aktualizacji wyceny
-906 659
217 330
Kapitał z tytułu wyceny aktywów finansowych wycenianych w wartości godziwej przez inne całkowite dochody
-2 028
61 583
Kapitał z tytułu wyceny instrumentów zabezpieczających
-904 631
155 747
Pozostałe kapitały rezerwowe
174 447
174 447
Różnice kursowe z przeliczenia jednostek działających za granicą
-43
-1 620
Niepodzielony wynik z lat ubiegłych
-439 669
-119 247
Zysk/strata roku bieżącego
439 293
-316 388
Kapitały razem
5 972 138
6 655 257
Kapitał z aktualizacji wyceny
31.12.2021
31.12.2020
Wycena aktywów finansowych wycenianych w wartości godziwej przez inne całkowite dochody
-2 028
61 583
obligacje skarbowe
-62 368
30 713
pozostałe instrumenty dłużne
-11 254
9 239
instrumenty kapitałowe
71 148
36 073
podatek odroczony
446
-14 442
Wycena instrumentów zabezpieczających
-904 631
155 747
IRS
-1 116 829
192 280
podatek odroczony
212 198
-36 533
Kapitał z aktualizacji wyceny
-906 659
217 330
Image should be here
Sprawozdanie finansowe Alior Banku SA
za rok zakończony 31 grudnia 2021r.
(w tysiącach złotych )
81
32.3 Akcjonariusze Alior Banku Spółki Akcyjnej
Według aktualnych informacji na dzień 31 grudnia 2021 r. akcjonariuszami posiadającymi 5 i więcej procent ogólnej liczby głosów na Walnym Zgromadzeniu były następujące podmioty:
Akcjonariusz
Liczba akcji
Wartość nominalna akcji (zł)
Udział akcji w kapitale zakładowym
Liczba głosów
Udział głosów w ogólnej liczbie głosów
31.12.2021
Grupa PZU SA*
41 658 850
416 588 500
31,91%
41 658 850
31,91%
Aviva OFE Aviva Santander
8 677 162
86 771 620
6,65%
8 677 162
6,65%
Nationale-Nederlanden OFE
12 394 509
123 945 090
9,49%
12 394 509
9,49%
Pozostali akcjonariusze
67 823 470
678 234 700
51,95%
67 823 470
51,95%
Razem
130 553 991
1 305 539 910
100,00%
130 553 991
100,00%
Akcjonariusz
Liczba akcji
Wartość nominalna akcji (zł)
Udział akcji w kapitale zakładowym
Liczba głosów
Udział głosów w ogólnej liczbie głosów
31.12.2020
Grupa PZU SA*
41 658 850
416 588 500
31,91%
41 658 850
31,91%
Aviva OFE Aviva Santander
9 467 180
94 671 800
7,25%
9 467 180
7,25%
Nationale-Nederlanden OFE
12 656 361
126 563 610
9,69%
12 656 361
9,69%
Pozostali akcjonariusze
66 771 600
667 716 000
51,15%
66 771 600
51,15%
Razem
130 553 991
1 305 539 910
100,00%
130 553 991
100,00%
*Grupa PZU to podmioty, które zawarły pisemne porozumienie dotyczące nabywania lub zbywania akcji Banku oraz zgodnego wykonywania prawa głosu na walnych zgromadzeniach Banku tj.: Powszechny Zakład Ubezpieczeń SA, Powszechny Zakład Ubezpieczeń Na Życie SA, PZU Specjalistyczny Fundusz Inwestycyjny Otwarty UNIVERSUM, PZU Fundusz Inwestycyjny Zamknięty Aktywów Niepublicznych BIS 1 oraz PZU Fundusz Inwestycyjny Zamknięty Aktywów Niepublicznych BIS 2. O zawarciu ww. porozumienia Bank informował w raporcie bieżącym nr 21/2017.
32.4 Struktura kapitału akcyjnego
Liczba akcji
Liczba akcji
Wartość serii według wartości nominalnej (w złotych)
Seria
Rodzaj akcji
31.12.2021
31.12.2020
Wartość nominalna akcji
31.12.2021
31.12.2020
Seria A
Zwykłe
50 000 000
50 000 000
10
500 000 000
500 000 000
Seria B
Zwykłe
1 250 000
1 250 000
10
12 500 000
12 500 000
Seria C
Zwykłe
12 332 965
12 332 965
10
123 329 650
123 329 650
Seria D
Zwykłe
863 827
863 827
10
8 638 270
8 638 270
Seria E
Zwykłe
524 404
524 404
10
5 244 040
5 244 040
Seria F
Zwykłe
318 701
318 701
10
3 187 010
3 187 010
Seria G
Zwykłe
6 358 296
6 358 296
10
63 582 960
63 582 960
Seria H
Zwykłe
2 355 498
2 355 498
10
23 554 980
23 554 980
Seria I
Zwykłe
56 550 249
56 550 249
10
565 502 490
565 502 490
Seria J
Zwykłe
51
51
10
510
510
Razem
130 553 991
130 553 991
1 305 539 910
1 305 539 910
Image should be here
Sprawozdanie finansowe Alior Banku SA
za rok zakończony 31 grudnia 2021r.
(w tysiącach złotych )
82
Pozostałe informacje dodatkowe
33
Pozycje pozabilansowe
33.1 Zasady rachunkowości
W pozycji tej Bank prezentuje zobowiązania dotyczące finansowania oraz o charakterze gwarancyjnym.
W pozycji zobowiązań o charakterze finansowym Bank posiada zobowiązania do udzielenia kredytów. Na zobowiązania te składają się zatwierdzone kredyty, limity na kartach kredytowych, limity zadłużenia w rachunku bieżącym oraz akredytywy.
W pozycji o charakterze gwarancyjnym prezentowane gwarancje, które stanowią zabezpieczenie wywiązania się klientów Banku ze swoich zobowiązań wobec podmiotów trzecich.
Z tytułu udzielonych zobowiązań Bank pobiera prowizje, które rozliczane zgodnie z charakterystyką danego instrumentu.
Wartości gwarancji pokazane w tabeli odzwierciedlają maksymalną możliwą do poniesienia stratę, jaka zostałaby ujawniona w dniu bilansowym, gdyby wszyscy klienci nie wywiązali się ze swoich zobowiązań.
33.2 Dane finansowe
Pozabilansowe zobowiązania warunkowe udzielone klientom
31.12.2021
31.12.2020
Pozabilansowe zobowiązania udzielone
10 365 636
9 619 892
Dotyczące finansowania
9 594 504
8 706 649
Gwarancyjne
771 132
913 243
Gwarancje dobrego wykonania
427 093
490 443
Gwarancje finansowe
344 039
422 800
Według terminów zapadalności - finansowe
31.12.2021
31.12.2020
≤ 1W
4 619 139
3 622 205
> 1W ≤ 1M
44 982
17 654
> 1M ≤ 3M
132 672
94 117
> 3M ≤ 6M
107 242
183 091
> 6M ≤ 1Y
488 111
710 809
> 1Y ≤ 2Y
1 908 578
1 365 989
> 2Y ≤ 5Y
1 677 119
1 079 096
> 5Y ≤ 10Y
358 350
591 003
> 10Y ≤ 20Y
146 793
580 721
> 20Y
111 518
461 964
Zobowiązania pozabilansowe udzielone, dotyczące finansowania
9 594 504
8 706 649
Według terminów zapadalności - gwarancyjne
31.12.2021
31.12.2020
≤ 1W
4 543
1 805
> 1W ≤ 1M
5 405
12 088
> 1M ≤ 3M
90 444
95 107
> 3M ≤ 6M
111 499
49 734
> 6M ≤ 1Y
139 762
190 796
> 1Y ≤ 2Y
208 138
168 961
Image should be here
Sprawozdanie finansowe Alior Banku SA
za rok zakończony 31 grudnia 2021r.
(w tysiącach złotych )
83
Według terminów zapadalności - gwarancyjne
31.12.2021
31.12.2020
> 2Y ≤ 5Y
117 665
270 858
> 5Y ≤ 10Y
93 222
123 440
> 10Y ≤ 20Y
454
454
Zobowiązania pozabilansowe udzielone, gwarancyjne
771 132
913 243
34 Informacje dodatkowe do sprawozdania z przepływów pieniężnych
34.1 Zasady rachunkowości
Bank sporządza sprawozdanie dotyczące przepływów pieniężnych z działalności operacyjnej metodą pośrednią, w której wynik netto z danego okresu sprawozdawczego koryguje się o skutki transakcji mających charakter bezgotówkowy, o czynne i bierne rozliczenia międzyokresowe dotyczące przyszłych lub przeszłych wpływów lub płatności środków pieniężnych dotyczących działalności operacyjnej.
34.2 Dane finansowe
Działalność operacyjna
Przepływy pieniężne z działalności operacyjnej Banku obejmują, przede wszystkim, działalność kredytową, depozytową, transakcje wymiany walut oraz zakup i sprzedaż papierów wartościowych.
Zmiana stanu kredytów i innych należności
01.01.2021 - 31.12.2021
01.01.2020 - 31.12.2020
Zmiana stanu należności od klientów - bilans
-2 193 648
-487 073
Zmiana stanu należności od banków - bilans
-1 181 408
-295 486
Zmiana stanu kredytów i innych należności
-3 375 056
-782 559
Zmiana stanu innych zobowiązań
01.01.2021 - 31.12.2021
01.01.2020 - 31.12.2020
Zmiana stanu innych zobowiązań - bilans
73 974
131 881
Zmiana kapitału z aktualizacji wyceny - bilans
-1 123 989
140 926
Zmiana stanu pozostałych zobowiązań wycenianych wg zamortyzowanego kosztu – bilans
-329 731
199 785
Rezerwa na wydatki związane z nabyciem środków trwałych
-4 696
34 028
Rezerwa na wydatki związane z nabyciem wartości niematerialnych
-16 305
-25 896
Inne dochody całkowite
-204 050
132 595
Zmiana stanu innych zobowiązań
-1 604 797
613 319
Zmiana stanu innych aktywów
01.01.2021 - 31.12.2021
01.01.2020 - 31.12.2020
Zmiana stanu pozostałych aktywów - bilans
-59 175
-85 080
Zmiana stanu innych aktywów
-59 175
-85 080
Image should be here
Sprawozdanie finansowe Alior Banku SA
za rok zakończony 31 grudnia 2021r.
(w tysiącach złotych )
84
Działalność inwestycyjna
Działalność inwestycyjna Banku obejmuje zakup i sprzedaż środków trwałych oraz wartości niematerialnych.
Nabycie rzeczowych aktywów trwałych i wartości niematerialnych
01.01.2021 - 31.12.2021
01.01.2020 - 31.12.2020
Nabycie rzeczowych aktywów trwałych
-127 082
-93 123
Nabycie wartości niematerialnych
-50 241
-51 923
Wydatki z tytułu działalności inwestycyjnej
-177 323
-145 046
Działalność finansowa
Do przepływów działalności finansowej Bank zalicza wpływy i wydatki związane zarówno z pozyskaniem, jak i spłatą własnych i obcych źródeł finansowania, w tym wpływy i wydatki powodujące zwiększenie lub zmniejszenie kapitału (funduszu) własnego, a także wpływy z emisji długo- i krótkoterminowych dłużnych instrumentów finansowych oraz spłatę zobowiązań z tytułu leasingu finansowego.
Przepływy środków pieniężnych
Zmiany niepieniężne
31.12.2020
Wpływ
Wypływ
Odsetki naliczone
Róznice kursowe
31.12.2021
Zobowiązania podporządkowane
1 792 962
0
-499 056
53 705
-170
1 347 441
35 Hierarchia wartości godziwej
35.1 Zasady rachunkowości oraz szacunki i osądy
Wartość godziwa to cena, którą by otrzymano za sprzedaż składnika aktywów lub zapłacono za przeniesienie zobowiązania w transakcji przeprowadzonej na zwykłych warunkach na głównym (lub najkorzystniejszym) rynku na dzień wyceny w aktualnych warunkach rynkowych (tj. cena wyjścia) bez względu na to, czy cena ta jest bezpośrednio obserwowalna lub oszacowana przy użyciu innej techniki wyceny.
W zależności od kategorii klasyfikacji aktywów i zobowiązań finansowych do danego poziomu hierarchii, stosuje się przy tym różnorodne metody ustalania ich wartości godziwej.
Poziom 1: Na podstawie cen kwotowanych na głównym (lub najkorzystniejszym) rynku
Aktywa i zobowiązania finansowe, których wartość godziwa wyceniana jest bezpośrednio w oparciu o ceny notowane (nieskorygowane) z aktywnych rynków dla identycznych aktywów lub zobowiązań. Do tej kategorii Bank klasyfikuje instrumenty finansowe i kapitałowe wyceniane do wartości godziwej przez rachunek zysków i strat, dla których istnieje aktywny rynek i dla których wartość godziwa ustalana jest w oparciu o wartość rynkową, będącą ceną kupna:
dłużne skarbowe papiery wartościowe wyceniane do fixingu z platformy Bondspot lub serwisów informacyjnych Bloomberg oraz Reuters,
dłużne i kapitałowe papiery wartościowe będące przedmiotem obrotu na rynku regulowanym, w tym w portfelu Biura Maklerskiego,
instrumenty pochodne będące przedmiotem obrotu na rynku regulowanym
Poziom 2: Na podstawie technik wyceny opartych na założeniach wykorzystujących informacje pochodzące z głównego (lub najkorzystniejszego) rynku
Image should be here
Sprawozdanie finansowe Alior Banku SA
za rok zakończony 31 grudnia 2021r.
(w tysiącach złotych )
85
Aktywa i zobowiązania finansowe, których wartość godziwa wyceniana jest za pomocą modeli wyceny, w przypadkach których wszystkie znaczące dane wejściowe obserwowalne na rynku w sposób bezpośredni (jako ceny) lub pośrednio (bazujące na cenach). Do tej kategorii Bank klasyfikuje instrumenty finansowe dla których brak jest aktywnego rynku:
Metoda (techniki) wyceny
Istotne obserwowalne dane wejściowe
POCHODNE INSTRUMENTY FINANSOWE – CIRS, IRS, FRA, TRANSAKCJE FX, FORWARD, FX SWAP
Model zdyskontowanych przyszłych przepływów pieniężnych w oparciu o krzywe rentowności.
Krzywe rentowności zbudowane w oparciu o stawki rynkowe, dane rynkowe rynku pieniężnego, rynku transakcji FRA, IRS, OIS basis swap. Do wyceny instrumentów walutowych wykorzystuje się kursy fixingowe NBP oraz rynkowe stawki punktów swapowych.
OPCJE WALUTOWE, OPCJE NA STOPĘ PROCENTOWĄ,
Wycena opcji walutowych i opcji na stopę procentową odbywa się według określonych modeli wyceny charakterystycznych dla danego typu opcji.
Dla instrumentów opcyjnych dodatkowo pobierane są rynkowe kwotowania zmienności par walutowych i stóp procentowych.
BONY PIENIĘŻNE NBP
Metoda krzywej rentowności
Krzywe rentowności zbudowane w oparciu o dane rynku pieniężnego.
COMMODITY FORWARD/SWAP
Wycena instrumentów towarowych odbywa się w oparciu o przyszłe przepływy obliczone na podstawie krzywych terminowych charakterystycznych dla danego towaru.
Krzywe terminowe zbudowane w oparciu o kwotowania kontraktów commodity futures.
Poziom 3: Dla których przynajmniej jeden z czynników wpływających na cenę nie jest obserwowany na rynku
Aktywa i zobowiązania finansowe, których wartość godziwa wyceniana jest za pomocą modeli wyceny, w przypadku których dane wejściowe nie oparte na możliwych do zaobserwowania danych rynkowych (dane wejściowe nieobserwowalne).
Do instrumentów z tego poziomu należą opcje wbudowane w certyfikaty depozytowe wyemitowane przez Bank oraz opcje zawarte na rynku międzybankowym w celu zabezpieczenia pozycji z tytułu opcji wbudowanych. Wartość godziwa wyznaczona jest na podstawie cen rynkowych tych opcji lub modelu wewnętrznego z uwzględnieniem zarówno parametrów obserwowalnych (np. cena instrumentu bazowego, kwotowania z rynku wtórnego opcji) jaki i nieobserwowalnych (np. zmienności, korelacje między instrumentami bazowymi w opcjach opartych na koszyku walorów). Parametry modelu wyznaczone na podstawie analizy statystycznej. Na koniec okresu sprawozdawczego pozycja w wyżej wymienionych instrumentach była domknięta na zasadzie back-to-back co oznacza, że zmiana wycen opcji wbudowanych w produkty strukturyzowane jest równoważona przez zmiany wycen opcji zawieranych na rynku międzybankowym. W tej grupie wykazano również pozycję Banku w dłużnych komercyjnych papierach wartościowych, w przypadku których oprócz parametrów pochodzących z kwotowań rynkowych na wartość godziwą ma wpływ nieobserwowalna wysokość spreadu kredytowego. Spread ustalany jest na podstawie ceny rynku pierwotnego lub z momentu zawarcia transakcji. Podlega on okresowej aktualizacji w okresach wystąpienia wiarygodnych kwotowań rynkowych bądź pozyskania cen z transakcji o porównywalnym wolumenie. Wysokość spreadu ulega również zmianie na podstawie informacji o zmianie standingu finansowego emitenta papieru.
Na koniec 2021 r. wrażliwość zmiany wyceny tych aktywów w przypadku wzrostu spreadu kredytowego o 1 punkt bazowy wynosiła 19,18 tys. zł.
Metoda (techniki) wyceny
Istotne obserwowalne dane wejściowe
OBLIGACJE KORPORACYJNE
Model krzywej rentowności oraz marży ryzyka
Krzywe rentowności zbudowane w oparciu o stawki z rynku obligacji
OPCJE EGZOTYCZNE
Ceny egzotycznych opcji wbudowanych w produkty strukturyzowane pozyskiwane są z rynku lub wyceniane z modelu wewnętrznego z uwzględnieniem zarówno parametrów obserwowalnych (np. cena instrumentu bazowego, kwotowania z rynku wtórego opcji) jaki i nieobserwowalnych (np. zmienności, korelacje między instrumentami bazowymi)
Ceny egzotycznych opcji wbudowanych w produkty strukturyzowane pozyskiwane są z rynku
Image should be here
Sprawozdanie finansowe Alior Banku SA
za rok zakończony 31 grudnia 2021r.
(w tysiącach złotych )
86
Metoda (techniki) wyceny
Istotne obserwowalne dane wejściowe
AKCJE
VISA INC SERII A
UPRZYWILEJOWANE
Obecną wartość rynkową notowanych akcji zwykłych Visa Inc. z uwzględnieniem haircutu biorącego pod uwagę zmiany cen akcji Visa Inc
Wartość rynkowa notowanych akcji zwykłych Visa Inc
AKCJE
VISA INC SERII C
UPRZYWILEJOWANE
Obecną wartość rynkową notowanych akcji zwykłych Visa Inc. z uwzględnieniem współczynnika konwersji i dyskonta biorącego pod uwagę zmian cen akcji Visa Inc
Wartość rynkowa notowanych
akcji zwykłych Visa Inc
Udziały w PSP sp. z o.o.
Oszacowanie wartości godziwej w oparciu o obecną wartość prognozowanych wyników spółki.
Stopa wolna od ryzyka
Udziały w RUCH SA
Oszacowanie wartości godziwej w oparciu o obecną wartość prognozowanych wyników spółki.
Stopa wolna od ryzyka
Przeniesienia instrumentów pomiędzy poziomami wyceny następują wg stanu na koniec okresu sprawozdawczego. Przesłankami przeniesienia warunki opisane w międzynarodowych standardach sprawozdawczości finansowej, tj. m.in. dostępność kwotowań instrumentu z aktywnego rynku, dostępność kwotowań czynników wyceny bądź występowanie wpływu czynników nieobserwowalnych na wartość godziwą.
35.2 Dane finansowe
Poniżej zaprezentowano wartości bilansowe aktywów i zobowiązań finansowych w rozbiciu na poszczególne kategorie (poziomy) wyceny.
W porównaniu do poprzedniego okresu sprawozdawczego nie uległy zmianie zasady klasyfikacji i wyceny dla poszczególnych poziomów hierarchii wartości godziwej.
31.12.2021
Poziom 1
Poziom 2
Poziom 3
Razem
Aktywa finansowe
Aktywa finansowe wyceniane w wartości godziwej przez rachunek zysków i strat
54 409
221 732
101 052
377 193
SWAP
0
80 570
0
80 570
Opcje Cap Floor
0
1 994
0
1 994
FX swap
0
24 453
0
24 453
FX forward
0
62 491
0
62 491
CIRS
0
31 175
0
31 175
Opcje FX
0
9 704
0
9 704
Pozostałe opcje
0
0
10 845
10 845
Pozostałe instrumenty
1 028
11 345
0
12 373
Pochodne instrumenty finansowe
1 028
221 732
10 845
233 605
Obligacje skarbowe
53 381
0
0
53 381
Obligacje pozostałe
0
0
11 420
11 420
Instrumenty kapitałowe
0
0
78 787
78 787
Papiery wartościowe
53 381
0
90 207
143 588
Aktywa finansowe wyceniane w wartości godziwej przez inne całkowite dochody
7 275 366
1 849 371
140 708
9 265 445
Bony pieniężne
0
1 849 371
0
1 849 371
Obligacje skarbowe
6 695 287
0
0
6 695 287
Obligacje pozostałe
580 079
0
34 979
615 058
Instrumenty kapitałowe
0
0
105 729
105 729
Pochodne instrumenty zabezpieczające
0
38 810
0
38 810
Transakcje stopy procentowej-SWAP
0
38 810
0
38 810
Image should be here
Sprawozdanie finansowe Alior Banku SA
za rok zakończony 31 grudnia 2021r.
(w tysiącach złotych )
87
31.12.2020
Poziom 1
Poziom 2
Poziom 3
Razem
Aktywa finansowe
Aktywa finansowe wyceniane w wartości godziwej przez rachunek zysków i strat
123 710
322 539
150 572
596 821
SWAP
0
171 705
0
171 705
Opcje Cap Floor
0
14
0
14
FX swap
0
22 702
0
22 702
FX forward
0
82 590
0
82 590
CIRS
0
12 720
0
12 720
Opcje FX
0
30 123
0
30 123
Pozostałe opcje
0
0
59 711
59 711
Pozostałe instrumenty
230
2 685
0
2 915
Pochodne instrumenty finansowe
230
322 539
59 711
382 480
Obligacje skarbowe
123 480
0
0
123 480
Obligacje pozostałe
0
0
15 249
15 249
Instrumenty kapitałowe
0
0
75 612
75 612
Papiery wartościowe
123 480
0
90 861
214 341
Aktywa finansowe wyceniane w wartości godziwej przez inne całkowite dochody
5 652 556
1 199 973
126 886
6 979 415
Bony pieniężne
0
1 199 973
0
1 199 973
Obligacje skarbowe
5 545 235
0
0
5 545 235
Obligacje pozostałe
107 321
0
55 992
163 313
Instrumenty kapitałowe
0
0
70 894
70 894
Pochodne instrumenty zabezpieczające
0
334 977
0
334 977
Transakcje stopy procentowej-SWAP
0
334 977
0
334 977
Alior Bank wyznaczył inwestycje w instrumenty kapitałowe jako wyceniane w wartości godziwej przez inne całkowite dochody. Inwestycje kapitałowe, w stosunku, do których Bank wybrał opcję wyceny w wartości godziwej przez inne dochody całkowite zostały nabyte z celem długoterminowego i strategicznego utrzymywania ich w portfelu inwestycyjnym bez intencji realizacji zysku na sprzedaży w krótkim lub średnim horyzoncie czasowym.
Emitent
Poziom wartości godziwej
Wartość godziwa
na 31.12.2021
Wartość godziwa
na 31.12.2020
PSP Sp.z o.o.
III
94 353
58 557
SWIFT
III
1 016
1 202
Pozostałe udziały w spółdzielniach
III
20
20
RUCH SA
III
10 340
11 115
Razem
105 729
70 894
31.12.2021
Poziom 1
Poziom 2
Poziom 3
Razem
Zobowiązania finansowe
Zobowiązania finansowe wyceniane w wartości godziwej przez rachunek zysków i strat
46 430
130 813
10 845
188 088
Obligacje
46 423
0
0
46 423
SWAP
0
101 948
0
101 948
Opcje Cap Floor
0
1 991
0
1 991
FX swap
0
4 489
0
4 489
FX forward
0
1 013
0
1 013
CIRS
0
5 545
0
5 545
Opcje FX
0
9 106
0
9 106
Pozostałe opcje
0
0
10 845
10 845
Image should be here
Sprawozdanie finansowe Alior Banku SA
za rok zakończony 31 grudnia 2021r.
(w tysiącach złotych )
88
31.12.2021
Poziom 1
Poziom 2
Poziom 3
Razem
Pozostałe instrumenty
7
6 721
0
6 728
Pochodne instrumenty zabezpieczające
0
1 081 996
0
1 081 996
Transakcje stopy procentowej-SWAP
0
1 081 996
0
1 081 996
31.12.2020
Poziom 1
Poziom 2
Poziom 3
Razem
Zobowiązania finansowe
Zobowiązania finansowe wyceniane w wartości godziwej przez rachunek zysków i strat
108 651
333 518
59 711
501 880
Obligacje
108 639
0
0
108 639
SWAP
0
184 372
0
184 372
Opcje Cap Floor
0
14
0
14
FX swap
0
57 412
0
57 412
FX forward
0
12 283
0
12 283
CIRS
0
44 406
0
44 406
Opcje FX
0
27 828
0
27 828
Pozostałe opcje
0
0
59 711
59 711
Pozostałe instrumenty
12
7 203
0
7 215
Pochodne instrumenty zabezpieczające
0
86 162
0
86 162
Transakcje stopy procentowej-SWAP
0
86 162
0
86 162
Uzgodnienie zmian na poziomie 3 hierarchii wartości godziwej
Aktywa
Zobowiązania
Zmiana stanu aktywów i zobowiązań finansowych
31.12.2021
31.12.2020
31.12.2021
31.12.2020
Bilans otwarcia
277 458
264 137
59 711
68 289
Nabycia
2 669
48 211
2 200
5 987
Zmiany netto ujęte w innych całkowitych dochodach
35 813
2 772
0
0
Zmiany netto ujęte w rachunku zysków u strat
-3 172
2 922
1 503
19 132
Różnice kursowe
5 461
25
0
0
Rozliczenia/wykupy
-76 469
-40 609
-52 569
-33 697
Razem
241 760
277 458
10 845
59 711
Na koniec 2021 r. wpływ spreadu kredytowego na wycenę instrumentów dłużnych wycenianych w wartości godziwej przez inne dochody całkowite (FVOCI) wynosił ok. 3,60 mln natomiast dla instrumentów dłużnych wycenianych w wartości godziwej przez rachunek zysków i strat ok. 0,95 mln zł.
W 2021 roku Bank nie dokonywał reklasyfikacji instrumentów finansowych do poziomu 3 hierarchii wartości godziwej.
Image should be here
Sprawozdanie finansowe Alior Banku SA
za rok zakończony 31 grudnia 2021r.
(w tysiącach złotych )
89
Wycena według wartości godziwej na potrzeby ujawnień
Poniżej zaprezentowano wartość bilansową i godziwą aktywów i zobowiązań, które nie są prezentowane w sprawozdaniu z sytuacji finansowej według wartości godziwej.
Wartość godziwa
31.12.2021
Wartość bilansowa
Poziom 1
Poziom 2
Poziom 3
Razem
Aktywa
Środki pieniężne i ich ekwiwalenty
3 723 577
2 102 186
1 621 391
0
3 723 577
Należności od banków
1 689 779
0
1 689 779
0
1 689 779
Należności od klientów
58 234 447
0
0
59 328 727
59 328 727
Segment detaliczny
36 392 031
0
0
36 917 074
36 917 074
Kredyty konsumpcyjne
16 674 238
0
0
17 998 027
17 998 027
Kredyty na nieruchomości mieszkaniowe
15 434 255
0
0
14 457 438
14 457 438
Kredyty consumer finance
4 283 538
0
0
4 461 609
4 461 609
Segment biznesowy
21 842 416
0
0
22 411 653
22 411 653
Kredyty operacyjne
13 177 138
0
0
13 635 520
13 635 520
Kredyty inwestycyjne
5 217 830
0
0
5 328 685
5 328 685
Pozostałe
3 447 448
0
0
3 447 448
3 447 448
Aktywa stanowiące zabezpieczenie zobowiązań
130 921
126 691
0
0
126 691
Aktywa finansowe wyceniane wg zamortyzowanego kosztu
6 451 313
6 347 777
0
0
6 347 777
Pozostałe aktywa finansowe
571 374
0
0
571 374
571 374
Zobowiązania
Zobowiązania wobec banków
423 268
0
423 268
0
423 268
Depozyty bieżące
8 441
0
8 441
0
8 441
Depozyty terminowe
307 379
0
307 379
0
307 379
Kredyt otrzymany
41 279
0
41 279
0
41 279
Pozostałe zobowiązania
66 169
0
66 169
0
66 169
Zobowiązania wobec klientów
72 012 350
0
0
72 035 435
72 035 435
Depozyty bieżące
59 960 776
0
0
59 960 776
59 960 776
Depozyty terminowe
11 095 264
0
0
11 095 264
11 095 264
Emisja własna bankowych papierów wartościowych
516 271
0
0
539 356
539 356
Pozostałe zobowiązania
440 039
0
0
440 039
440 039
Pozostałe zobowiązania finansowe
708 253
0
0
708 253
708 253
Zobowiązania podporządkowane
1 347 441
0
0
1 347 441
1 347 441
Wartość godziwa
31.12.2020
Wartość bilansowa
Poziom 1
Poziom 2
Poziom 3
Razem
Aktywa
Środki pieniężne i ich ekwiwalenty
2 409 077
1 575 143
833 934
0
2 409 077
Należności od banków
508 371
0
508 371
0
508 371
Należności od klientów
56 040 799
0
0
54 079 462
54 079 462
Segment detaliczny
33 893 617
0
0
32 261 809
32 261 809
Kredyty konsumpcyjne
16 827 834
0
0
16 021 777
16 021 777
Kredyty na nieruchomości mieszkaniowe
13 214 132
0
0
12 400 139
12 400 139
Kredyty consumer finance
3 851 651
0
0
3 839 893
3 839 893
Segment biznesowy
22 147 182
0
0
21 817 653
21 817 653
Kredyty operacyjne
11 339 037
0
0
11 120 812
11 120 812
Kredyty inwestycyjne
6 574 706
0
0
6 463 405
6 463 405
Pozostałe
4 233 439
0
0
4 233 436
4 233 436
Image should be here
Sprawozdanie finansowe Alior Banku SA
za rok zakończony 31 grudnia 2021r.
(w tysiącach złotych )
90
Wartość godziwa
31.12.2020
Wartość bilansowa
Poziom 1
Poziom 2
Poziom 3
Razem
Aktywa stanowiące zabezpieczenie zobowiązań
446 455
450 625
0
0
450 625
Aktywa finansowe wyceniane wg zamortyzowanego kosztu
8 165 842
8 219 082
0
0
8 219 082
Pozostałe aktywa finansowe
519 385
0
0
519 385
519 385
Zobowiązania
Zobowiązania wobec banków
553 657
0
553 657
0
553 657
Depozyty bieżące
7 864
0
7 864
0
7 864
Depozyty jednodniowe
184 592
0
184 592
0
184 592
Depozyty terminowe
9 751
0
9 751
0
9 751
Kredyt otrzymany
54 594
0
54 594
0
54 594
Pozostałe zobowiązania
295 857
0
295 857
0
295 857
Repo
999
0
999
0
999
Zobowiązania wobec klientów
66 824 581
0
0
66 867 303
66 867 303
Depozyty bieżące
53 635 709
0
0
53 635 709
53 635 709
Depozyty terminowe
11 575 444
0
0
11 575 444
11 575 444
Emisja własna bankowych papierów wartościowych
1 087 660
0
0
1 130 382
1 130 382
Pozostałe zobowiązania
525 768
0
0
525 768
525 768
Pozostałe zobowiązania finansowe
726 919
0
0
726 919
726 919
Zobowiązania podporządkowane
1 792 962
0
0
1 792 962
1 792 962
Dla wielu instrumentów finansowych wartości rynkowe niedostępne, stąd wartości godziwe oszacowane przy zastosowaniu szeregu technik wyceny. Do wyceny wartości godziwej instrumentów finansowych zastosowano model oparty na oszacowaniach wartości bieżącej przyszłych przepływów pieniężnych poprzez zdyskontowanie przepływów pieniężnych przy zastosowaniu odpowiednich stóp dyskontowych.
Wszystkie wyliczenia modelowe zawierają pewne uproszczenia i wrażliwe na przyjmowane założenia. Poniżej przedstawiono podsumowanie głównych metod i założeń wykorzystywanych podczas szacowania wartości godziwej instrumentów finansowych niewycenianych do wartości godziwej.
Należności od klientów :
W stosowanej przez Bank metodzie wyliczania wartości godziwej należności od klientów (z pominięciem kredytów w rachunku bieżącym) Bank porównuje marże osiągane na nowo udzielonych kredytach (w miesiącu poprzedzającym datę sprawozdawczą) z marżami na całym portfelu kredytowym. Jeśli marże na nowo przyznawanych kredytach wyższe niż marże na dotychczasowym portfelu, wartość godziwa kredytu jest niższa od jego wartości bilansowej.
Należności od klientów zostały zaklasyfikowane w całości do poziomu 3 hierarchii wartości godziwej ze względu na fakt zastosowania modelu wyceny z istotnymi nieobserwowanymi danymi wejściowymi, czyli bieżącymi marżami osiąganymi na nowo udzielanych kredytach.
Zobowiązania finansowe wyceniane według zamortyzowanego kosztu :
Bank przyjął, że wartość godziwa depozytów klientowskich i bankowych oraz innych zobowiązań finansowych o zapadalności do 1 roku jest w przybliżeniu równa ich wartości bilansowej. Depozyty przyjmowane w ramach bieżącej działalności banku na bazie dziennej, zatem ich warunki zbliżone do aktualnych warunków rynkowych identycznych transakcji. Czas do zapadalności tych pozycji jest krótki, stąd nie ma istotnej różnicy między wartością bilansową a wartością godziwą.
Na potrzeby ujawnień Bank wyznacza wartość godziwą zobowiązań finansowych o zapadalności rezydualnej (lub przeszacowaniu stopy zmiennej) powyżej 1 roku. Do tej grupy pasywów należą emisje własne oraz pożyczki podporządkowane. Wyznaczając wartość godziwą tej grupy zobowiązań Bank
Image should be here
Sprawozdanie finansowe Alior Banku SA
za rok zakończony 31 grudnia 2021r.
(w tysiącach złotych )
91
wyznacza wartość bieżącą oczekiwanych płatności w oparciu o bieżące krzywe procentowe oraz pierwotny spread emisji.
Pozostałe aktywa i zobowiązanie finansowe
Dla pozostałych instrumentów finansowych Bank przyjmuje, że wartość bilansowa jest w przybliżeniu równa wartości godziwej. Dotyczy to następujących pozycji: kasa i operacje z Bankiem Centralnym, aktywa przeznaczone do sprzedaży, pozostałe aktywa finansowe oraz pozostałe zobowiązania finansowe.
36 Transakcje z jednostkami powiązanymi
Jednostką dominującą wobec Banku jest Powszechny Zakład Ubezpieczeń SA. Jednostkami powiązanymi z Bankiem PZU SA oraz jednostki z nią powiązane oraz jednostki powiązane z członkami Zarządu oraz Rady Nadzorczej Banku. Poprzez PZU SA, Bank jest pośrednio kontrolowany przez Skarb Państwa.
Jednostki zależne i stowarzyszone Banku to:
Nazwa spółki – jednostki zależne
31.12.2021
31.12.2020
Alior Services sp. z o.o.
100%
100%
Alior Leasing sp. z o.o.
100%
100%
- AL Finance sp. z o.o.*
100%
100%
- NewCommerce Services sp. z o.o.**
-
100%
Meritum Services ICB SA
100%
100%
Alior TFI SA
100%
100%
Absource sp. z o.o.
100%
100%
Corsham sp. z o.o.
100%
100%
RBL_VC sp. z o. o
100%
100%
RBL_VC sp z o.o. ASI spółka komandytowo-akcyjna
100%
100%
Harberton sp. z o.o. zlikwidowana***
-
100%
*W dniu 6 sierpnia 2021 r. spółka Serwis Ubezpieczeniowy sp. z o.o. zmieniła nazwę na AL Finance sp. z o.o..
**W dniu 25 maja 2021 roku Nadzwyczajne Zgromadzenie Wspólników Serwis Ubezpieczeniowy sp. z o.o. oraz Nadzwyczajne Zgromadzenie Wspólników NewCommerce Services sp. z o.o. podjęły uchwały w sprawie połączenia Serwis Ubezpieczeniowy sp. z o.o. (spółka przejmująca) z NewCommerce Services sp. z o.o. (spółka przejmowana). W dniu1 lipca 2021 roku, zostało zarejestrowane w Krajowym Rejestrze Sądowym połączenie wyżej wymienionych spółek w trybie art. 492 §1 pkt 1 Kodeksu Spółek Handlowych, to jest poprzez przeniesienie całego majątku spółki przejmowanej NewCommerce Services sp. z o.o. na spółkę przejmującą Serwis Ubezpieczeniowy sp. z o.o. (łączenie przez przejęcie).
***W dniu 1 lutego 2021 r. Nadzwyczajne Zgromadzenie Wspólników podjęło uchwałę o rozwiązaniu spółki Harberton sp. z o.o. z siedzibą w Warszawie i rozpoczęciu likwidacji. Otwarcie likwidacji zostało zarejestrowane w KRS w dniu 25 lutego 2021 r. W dniu 29 września 2021 roku, spółka Harberton sp. z o.o. została wykreślona z Krajowego Rejestru Sądowego
Nazwa spółki – jednostka stowarzyszona
31.12.2021
31.12.2020
PayPo sp. z o.o.*
-
20%
*W dniu 7 stycznia 2021 r. Corsham sp. z o.o. zbyła 3.346 udziałów PayPo sp. z o.o.
W 2021 roku nastąpiła zmiana w bilansie Banku w pozycji Inwestycje w jednostkach zależnych i stowarzyszonych o
wartość (+) 1 633 tys. zł. Zmiana ta wynika:
podwyższenia kapitału w spółkach zależnych
zmiany z tytułu likwidacji spółki zależnej
Alior Leasing sp. z o.o.
1 895
-
Harberton sp. z o.o.
-
-262
1 895
-262
Image should be here
Sprawozdanie finansowe Alior Banku SA
za rok zakończony 31 grudnia 2021r.
(w tysiącach złotych )
92
W zamieszczonych poniżej tabelach przedstawiono rodzaj i wartość transakcji z podmiotami powiązanymi oraz zależnymi.
Jednostki zależne
31.12.2021
31.12.2020
Należności od klientów
3 060 686
1 632 626
Pozostałe aktywa
808
963
Aktywa razem
3 061 494
1 633 589
Zobowiązania wobec klientów
109 666
55 006
Rezerwy
1 096
525
Pozostałe zobowiązania
1 886
1 742
Zobowiązania razem
112 648
57 273
Jednostka dominująca
31.12.2021
31.12.2020
Pozostałe aktywa
4 250
3 472
Aktywa razem
4 250
3 472
Zobowiązania wobec klientów
23
39
Zobowiązania razem
23
39
Spółki zależne jednostki dominującej
31.12.2021
31.12.2020
Środki pieniężne i ich ekwiwalenty
415
237
Inwestycyjne aktywa finsnowe wyceniane w wartości godziwej przez rachunek zysków i strat
39
0
Należności od klientów
70 323
61 894
Pozostałe aktywa
866
358
Aktywa razem
71 643
62 489
Zobowiązania wobec klientów
298 046
368 980
Rezerwy
0
40
Pozostałe zobowiązania
1 132
3 231
Zobowiązania i kapitały razem
299 178
372 251
Jednostki zależne
31.12.2021
31.12.2020
Pozabilansowe zobowiązania udzielone klientom
420 288
298 101
dotyczące finansowania
299 885
177 698
gwarancyjne
120 403
120 403
Spółki zależne jednostki dominującej
31.12.2021
31.12.2020
Pozabilansowe zobowiązania udzielone klientom
8 375
25 496
dotyczące finansowania
8 375
25 496
Jednostki współzależne przez osoby powiązane z Bankiem
31.12.2021
31.12.2020
Należności od klientów
0
3
Aktywa razem
0
3
Zobowiązania wobec klientów
0
33 316
Pozostałe zobowiązania
0
636
Zobowiązania razem
0
33 952
Image should be here
Sprawozdanie finansowe Alior Banku SA
za rok zakończony 31 grudnia 2021r.
(w tysiącach złotych )
93
Jednostki współzależne przez osoby powiązane z Bankiem
31.12.2021
31.12.2020
Pozabilansowe zobowiązania udzielone klientom
0
41 839
dotyczące finansowania
0
2 267
gwarancyjne
0
39 572
Jednostki zależne
01.01.2021–31.12.2021
01.01.2020–31.12.2020
Przychody z tytułu odsetek
49 903
41 177
Koszty z tytułu odsetek
-15
-132
Przychody z tytułu prowizji i opłat
3 576
3 596
Koszty z tytułu prowizji i opłat
-444
-695
Przychody z tytułu dywidend
6 814
7 463
Wynik na instrumentach wycenianych do wartości godziwej przez rachunek zysków i strat i wynik z pozycji wymiany
119
-150
Pozostałe przychody operacyjne
3 385
1 930
Pozostałe koszty operacyjne
0
-21 000
Koszty działania Banku
-6 444
-6 255
Wynik z tytułu odpisów na straty oczekiwane
-5 511
-3 162
Razem
51 383
22 772
Jednostka dominująca
01.01.2021–31.12.2021
01.01.2020–31.12.2020
Przychody z tytułu odsetek
7 079
734
Przychody z tytułu prowizji i opłat
21 357
55
Koszty z tytułu prowizji i opłat
-6 315
-3 821
Wynik z tytułu pozostałych przychodów i kosztów operacyjnych
148
81
Koszty działania Banku
-4 518
-3 610
Wynik z tytułu odpisów na straty oczekiwane
0
79
Razem
17 751
-6 482
Spólki zależne jednostki dominującej
01.01.2021–31.12.2021
01.01.2020–31.12.2020
Przychody z tytułu odsetek
56 337
28 574
Koszty z tytułu odsetek
-9 479
-10 209
Przychody z tytułu prowizji i opłat
29 150
16 383
Koszty z tytułu prowizji i opłat
-3
-4
Wynik na instrumentach wycenianych do wartości godziwej przez rachunek zysków i strat i wynik z pozycji wymiany
-135
-63
Wynik z tytułu pozostałych przychodów i kosztów operacyjnych
710
12
Koszty działania Banku
-5 007
-4 654
Wynik z tytułu odpisów na straty oczekiwane
79
-91
Razem
71 652
29 948
Jednostki współzależne przez osoby powiązane z Bankiem
01.01.2021–31.12.2021
01.01.2020–31.12.2020
Przychody z tytułu odsetek
0
411
Koszty z tytułu odsetek
0
-14
Przychody z tytułu prowizji i opłat
0
1 187
Image should be here
Sprawozdanie finansowe Alior Banku SA
za rok zakończony 31 grudnia 2021r.
(w tysiącach złotych )
94
Jednostki współzależne przez osoby powiązane z Bankiem
01.01.2021–31.12.2021
01.01.2020–31.12.2020
Wynik z tytułu odpisów na straty oczekiwane
0
28 901
Razem
0
30 485
Charakter transakcji z podmiotami powiązanymi
Wszystkie transakcje z podmiotami powiązanymi odbywają się zgodnie z regulaminami korzystania z produktów bankowych, przy zastosowaniu stawek rynkowych.
Transakcje ze Skarbem Państwa i jednostkami powiązanymi
Komisja Nadzoru Finansowego w komunikacie z dnia 6 grudnia 2016 r. pkt. 5 jednogłośnie uznała Skarb Państwa Rzeczypospolitej Polskiej za podmiot dominujący wobec Alior Banku SA w rozumieniu art. 4 ust. 1 pkt 8 lit. b i pkt 14 ustawy Prawo bankowe stwierdzając, że ma możliwość wywierania znaczącego wpływu na Alior Bank SA za pośrednictwem Powszechnego Zakładu Ubezpieczeń SA.
Poniżej zaprezentowano istotne transakcje ze Skarbem Państwa i jego podmiotami powiązanymi zgodnie z wyjątkiem zawartym w MSR 24.25.
Skarb Państwa i jednostki powiązane
31.12.2021
31.12.2020
Inwestycyjne aktywa finansowe
13 957 321
14 459 524
wyceniane w wartości godziwej przez inne całkowite dochody
7 310 345
5 796 987
wyceniane w wartości godziwej przez rachunek zysków i strat
64 797
138 725
wyceniane według zamortyzowanego kosztu
6 582 179
8 523 812
Należności od banków
49 496
44
Należności od klientów
165 554
97 989
Aktywa razem
14 172 371
14 557 557
Zobowiązania finansowe
46 423
108 639
Zobowiązania wobec banków
70 703
38 004
Zobowiązania wobec klientów
781 589
552 749
Zobowiązania razem
898 715
699 392
Transakcje ze Skarbem Państwa i jednostkami powiązanymi
01.01.2021–31.12.2021
01.01.2020–31.12.2020
Przychody z tytułu odsetek
84 832
193 665
Koszty z tytułu odsetek
-880
-4 367
Koszty zapłaconych podatków
-384 761
-341 113
Razem
-300 809
-151 815
Wszystkie transakcje ze Skarbem Państwa i jego podmiotami powiązanymi zawierane na zasadach rynkowych.
37 Świadczenia dla kluczowego personelu Banku
37.1 Zasady rachunkowości
Krótkoterminowe świadczenia pracownicze to świadczenia pracownicze, które podlegają w całości rozliczeniu przed upływem 12 miesięcy od końca rocznego okresu sprawozdawczego, w którym pracownicy wykonywali związaną z nimi pracę. Jako krótkoterminowe świadczenie pracownicze obok wynagrodzenia zasadniczego ujęta została nieodroczona część składnika zmiennego wynagrodzenia w formie gotówkowej oraz nieodroczona spieniężona część wynagrodzenia zmiennego przyznana w akcjach fantomowych.
Image should be here
Sprawozdanie finansowe Alior Banku SA
za rok zakończony 31 grudnia 2021r.
(w tysiącach złotych )
95
Jako długoterminowe świadczenia pracownicze Bank ujmuje odroczoną na kolejne okresy część wynagrodzenia zmiennego.
Polityka wynagrodzeń w zakresie osób mających wpływ na profil ryzyka
W Banku obowiązuje Polityka Wynagrodzeń, obejmująca swoimi postanowieniami wszystkich pracowników. Polityka Wynagrodzeń jest opiniowana przez Komitet ds. Nominacji i Wynagrodzeń oraz uchwalana przez Zarząd i zatwierdzana przez Radę Nadzorczą. W zakresie dotyczącym osób mających wpływ na profil ryzyka (
MRT) zidentyfikowanych na podstawie kryteriów zdefiniowanych w Rozporządzeniu Delegowanym Komisji (UE) nr 2021/923 z dnia 25 marca 2021 r., zasady Polityki ustalono m. in. w oparciu o postanowienia Rozporządzenia Ministra Finansów, Funduszy i Polityki Regionalnej z dnia 8 czerwca 2021 r. w sprawie systemu zarządzania ryzykiem i systemu kontroli wewnętrznej oraz polityki wynagrodzeń w bankach.
Główne złożenia Polityki w stosunku do MRT:
wynagrodzenie składające się z wynagrodzenia stałego i wynagrodzenia zmiennego,
nieprzyznawanie MRT nieokreślonych z góry świadczeń emerytalnych,
zobowiązanie MRT do niekorzystania z indywidualnych strategii hedgingowych lub ubezpieczeń dotyczących wynagrodzenia i odpowiedzialności w celu podważania skutków uwzględniania ryzyka w mającym do nich zastosowanie systemie wynagradzania,
maksymalny stosunek wynagrodzenia zmiennego MRT do wynagrodzenia stałego: 100%,
co najmniej 50% wynagrodzenia zmiennego MRT jest zachętą do szczególnej dbałości o długoterminowe dobro Banku i składające się w z instrumentów finansowych powiązanych z akcjami Banku; pozostała część wynagrodzenia zmiennego wypłacana jest w formie pieniężnej jako Pieniężne Wynagrodzenie Zmienne,
co najmniej 40% wynagrodzenia zmiennego MRT, a w przypadku, gdy wynagrodzenie zmienne MRT opiewa na szczególnie wysoką kwotę, co najmniej 60% wynagrodzenia zmiennego - jest odroczonym wynagrodzeniem,
wynagrodzenie zmienne Zarządu dostosowane do przepisów ustawy z dnia 9 czerwca 2016 r. o zasadach kształtowania wynagrodzeń osób kierujących niektórymi spółkami.
37.2 Dane finansowe
Poniżej zaprezentowano pozycje w sprawozdaniu z sytuacji finansowej, w których ujęte salda transakcji Banku z osobami zarządzającymi i sprawującymi nadzór. Transakcje te zawierane zgodnie z regulaminami produktów bankowych, przy zastosowaniu standardowych stawek oferowanych klientom Banku.
31.12.2021
Osoby nadzorujące, zarządzające
Rada Nadzorcza
Zarząd Banku
Należności od klientów
417
2
415
Aktywa razem
417
2
415
Zobowiązania wobec klientów
16
11
5
Zobowiązania razem
16
11
5
31.12.2020
Osoby nadzorujące, zarządzające
Rada Nadzorcza
Zarząd Banku
Należności od klientów
0
0
0
Aktywa razem
0
0
0
Zobowiązania wobec klientów
999
11
988
Zobowiązania razem
999
11
988
Image should be here
Sprawozdanie finansowe Alior Banku SA
za rok zakończony 31 grudnia 2021r.
(w tysiącach złotych )
96
31.12.2021
Osoby nadzorujące, zarządzające
Rada Nadzorcza
Zarząd Banku
Pozabilansowe zobowiązania udzielone klientom
0
0
0
dotyczące finansowania
0
0
0
31.12.2020
Osoby nadzorujące, zarządzające
Rada Nadzorcza
Zarząd Banku
Pozabilansowe zobowiązania udzielone klientom
10
0
10
dotyczące finansowania
10
0
10
Koszty wynagrodzeń Rady Nadzorczej i Zarządu w okresie sprawozdawczym
01.01.2021–31.12.2021
01.01.2020–31.12.2020
Zarząd Banku
Krótkoterminowe świadczenia pracownicze
8 805
5 742
Długoterminowe świadczenia pracownicze
2 246
0
Świadczenia po okresie zatrudnienia
553
3 033
Świadczenia z tytułu zaprzestania pełnienia funkcji
575
0
Zarząd Banku razem
12 179
8 775
Rada Nadzorcza
Krótkoterminowe świadczenia pracownicze
954
949
Rada Nadzorcza razem
954
949
Kwoty w tabeli powyżej obejmują wynagrodzenia stanowiące koszt danego okresu (należne lub wypłacone).
Liczba akcji w posiadaniu członków Zarządu
31.12.2021
31.12.2020
Agata Strzelecka
n/d
1 500
Dariusz Szwed
n/d
4 600
Razem
n/d
6 100
Na dzień 31.12.2021 roku członkowie Zarządu i Rady Nadzorczej nie posiadali akcji Alior Banku.
Umowy członków Zarządu zgodne z uchwałą Nadzwyczajnego Walnego Zgromadzenia Banku z dnia 5 grudnia 2017 r. w sprawie uregulowania zasad wynagradzania członków Zarządu Alior Banku oraz zasadami przyjętymi przez Radę Nadzorczą:
umowy o świadczenie usług, odnoszące się do ustawy z 9 czerwca 2016 r. o zasadach kształtowania wynagrodzenia osób kierujących niektórymi spółkami,
umowy zawarte na czas pełnienia funkcji w Zarządzie,
okres wypowiedzenia:
­ 1-miesięczny termin wypowiedzenia w przypadku pełnienia przez członka Zarządu funkcji przez okres krótszy niż 12 miesięcy ze skutkiem na koniec miesiąca kalendarzowego,
­ 3-miesięczny termin wypowiedzenia w przypadku pełnienia przez członka Zarządu funkcji przez co najmniej 12 miesięcy,
odprawa w wysokości 3-krotności wynagrodzenia stałego w razie rozwiązania umowy albo wypowiedzenia przez Bank umowy z innych przyczyn niż naruszenie przez członka Zarządu podstawowych obowiązków, pod warunkiem pełnienia przez członka Zarządu funkcji przez okres co najmniej 12 miesięcy przed rozwiązaniem umowy,
zakaz konkurencji, na podstawie którego członek Zarządu zobowiązuje się, po rozwiązaniu umowy, pod warunkiem pełnienia funkcji przez członka Zarządu przez okres co najmniej 3 miesięcy, w okresie 6 miesięcy od dnia ustania pełnienia przez niego funkcji albo rozwiązania
Image should be here
Sprawozdanie finansowe Alior Banku SA
za rok zakończony 31 grudnia 2021r.
(w tysiącach złotych )
97
umowy nie będzie prowadził działalności konkurencyjnej, w związku z tym będzie mu przysługiwało odszkodowanie w łącznej wysokości obliczonej jako 6-krotność miesięcznego wynagrodzenia stałego.
37.3 Systemy Premiowe dla Kadry Zarządzającej
Od 2016 roku Zarząd objęty jest systemem premiowym dla Zarządu. Celem Programu jest stworzenie dodatkowych bodźców motywujących jego uczestników do efektywnego wykonania powierzonych obowiązków w szczególności kierowania Bankiem oraz podejmowania wysiłków nakierowanych na dalszy trwały rozwój Banku i jego Grupy Kapitałowej przy jednoczesnym zachowaniu prawidłowego i skutecznego zarządzania ryzykiem w Banku, stabilizacji kadry zarządzającej Banku oraz realizacji długoterminowych interesów akcjonariuszy poprzez doprowadzenie do trwałego wzrostu giełdowej wyceny akcji Banku przy jednoczesnym utrzymaniu wzrostu wartości aktywów netto Banku i jego spółek. Wynagrodzenia zmienne Zarządu są przyznawane i wypłacane zgodnie z opisaną powyżej Polityką wynagrodzeń.
Pozostali członkowie kadry zarządzającej, ze szczególnym uwzględnieniem osób mających wpływ na profil ryzyka (MRT) objęci premią roczną. Z wyjątkiem osób sprawujących funkcje kontrolne, podstawą do określenia łącznej wysokości wynagrodzenia zmiennego jest ocena wyników MRT i danej jednostki organizacyjnej oraz wyników Banku w obszarze odpowiedzialności tej osoby, z uwzględnieniem wyników całego Banku.
Zgodnie z Polityką Wynagrodzeń obowiązującą w momencie przyznania, wynagrodzenia zmienne Zarządu i pozostałych MRT były przyznawane częściowo w instrumentach finansowych w postaci akcji fantomowych.
Rozliczenie akcji fantomowych następuje w środkach pieniężnych:
Liczba akcji fantomowych
Średnia cena akcji dla wykonanych akcji fantomowych
Liczba akcji fantomowych
Średnia cena akcji dla wykonanych akcji fantomowych
01.01.2021-31.12.2021
01.01.2020-31.12.2020
Występujące na początek okresu
27 264
-
57 510
-
Przyznane w danym okresie
-
-
30 925
-
Umorzone w danym okresie
-
-
-
-
Wykonane w danym okresie
17 730
0,01
61 171
0,01
Występujące na koniec okresu
9 534
-
27 264
-
Możliwe do wykonania na koniec okresu
0
-
0
-
Akcje fantomowe na 31.12.2021
Akcje fantomowe na 31.12.2020
Średnia wartość godziwa instrumentu występującego na koniec okresu (zł)
54,7
16,97
Cena wykonania instrumentu (dla instrumentów występujących na koniec okresu) (zł)
0,01
0,01
Średnia data zapadalności instrumentu występującego na koniec okresu
08.05.2022
17.10.2021
Wartość godziwa akcji fantomowych jest równa cenie akcji
na koniec okresu.
Transze odroczone wypłacane zgodnie z Polityką Wynagrodzeń po potwierdzeniu, że nie zaistniały zdarzenia powodujące ich redukcję lub wstrzymanie.
Image should be here
Sprawozdanie finansowe Alior Banku SA
za rok zakończony 31 grudnia 2021r.
(w tysiącach złotych )
98
38 Kompensowanie aktywów i zobowiązań finansowych
38.1 Zasady rachunkowości
Bank kompensuje aktywa i zobowiązania finansowe i wykazuje je w sprawozdaniu z sytuacji finansowej netto, jeżeli występuje możliwe do wyegzekwowania na drodze prawnej prawo do skompensowania ujętych kwot oraz zamiar rozliczenia ich w kwocie netto lub jednoczesna realizacja danego składnika aktywów i uregulowanie zobowiązania.
Bank zawiera porozumienia dotyczące kompensowania, czyli umowy ISDA (International Swaps and Derivatives Association Master Agreements) oraz GMRA (Global Master Repurchase Agreement), które umożliwiają kompensowanie aktywów i zobowiązań finansowych (końcowe potrącenie i rozliczenie transakcji, tzw. close out netting) w przypadku zaistnienia przypadku naruszenia w stosunku do którejś ze stron umowy. Umowy te mają szczególne znaczenie dla ograniczania ryzyka związanego z instrumentami pochodnymi, gdyż umożliwiają kompensowanie zarówno wymagalnych (redukcja ryzyka rozliczeniowego), jak i niewymagalnych zobowiązań stron (redukcja ryzyka przedrozliczeniowego). Umowy te nie spełniają jednak wymogów określonych w MSR 32, dotyczących ujmowania efektu kompensowania w sprawozdaniu z sytuacji finansowej, gdyż tytuł kompensaty uwarunkowany jest wystąpieniem określonego zdarzenia w przyszłości (przypadki naruszenia).
Dodatkowym zabezpieczeniem ekspozycji wynikającej z instrumentów pochodnych depozyty zabezpieczające składane przez kontrahentów w ramach realizacji umów CSA (Credit Support Annex).
38.2 Dane finansowe
31.12.2021
31.12.2020
Aktywa finansowe
Pochodne instrumenty finansowe\ transakcje z przyrzeczeniem odkupu
Wartość bilansowa pozycji ze sprawozdania z sytuacji finansowej
383 012
844 974
Wartość bilansowa pozycji niepodlegających ewentualnym kompensatom
97 140
292 180
Wartość bilansowa netto – podlegająca ewentualnym kompensatom
285 872
552 794
Potencjalne kwoty kompensaty
171 927
506 876
- instrumenty finansowe (zawiera otrzymane zabezpieczenia na papierach wartościowych)
130 376
291 982
- otrzymane zabezpieczenia pienieżne
41 551
214 894
Wartość netto
113 945
45 918
Zobowiązania finansowe
Pochodne instrumenty finansowe\ transakcje z przyrzeczeniem odkupu
Wartość bilansowa pozycji ze sprawozdania z sytuacji finansowej
1 223 661
588 733
Wartość bilansowa pozycji niepodlegających ewentualnym kompensatom
39 921
186 504
Wartość bilansowa netto – podlegająca ewentualnym kompensatom
1 183 740
402 229
Potencjalne kwoty kompensaty
1 182 788
391 412
- instrumenty finansowe (zawiera złożone zabezpieczenia na papierach wartościowych)
130 376
291 982
- złożone zabezpieczenia pieniężne
1 052 412
99 430
Wartość netto
952
10 817
39 Sprawy sporne
Żadne z pojedynczych postępowań toczących się w ciągu 2021 r. przed sądem, organem właściwym dla postępowania arbitrażowego lub organem administracji publicznej, jak również wszystkie postępowania łącznie nie stwarzają zagrożenia dla płynności finansowej Banku. Istotne w ocenie Zarządu Banku, postępowania zostały zaprezentowane poniżej.
Image should be here
Sprawozdanie finansowe Alior Banku SA
za rok zakończony 31 grudnia 2021r.
(w tysiącach złotych )
99
Sprawa z powództwa klienta - spółki z o.o. o zapłatę kwoty 109 967 tys. z tytułu odszkodowania za szkodę poniesioną w związku z zawieraniem i rozliczaniem transakcji skarbowych. Pozew z 27 kwietnia 2017 roku, wniesiony przeciwko Alior Bank SA oraz Bank BPH SA. W ocenie Banku, powództwo nie ma uzasadnionych podstaw faktycznych i prawnych
, a prawdopodobieństwo wypływu środków jest znikome,
Bank w ramach prowadzonej działalności w ramach wyodrębnionej jednostki organizacyjnej Biura Maklerskiego Alior Bank SA w latach 2012 2016 prowadził działalność w zakresie dystrybucji certyfikatów uczestnictwa funduszy inwestycyjnych: Inwestycje Rolne Fundusz Inwestycyjny Zamknięty Aktywów Niepublicznych, Inwestycje Selektywne Fundusz Inwestycyjny Zamknięty Aktywów Niepublicznych, Lasy Polskie Fundusz Inwestycyjny Zamknięty Aktywów Niepublicznych oraz Vivante Fundusz Inwestycyjny Zamknięty Aktywów Niepublicznych (dalej łącznie jako „Fundusze”). Bank rozdystrybuował ponad 250 tys. certyfikatów inwestycyjnych Funduszy.
Komisja Nadzoru Finansowego („KNF”) w dniu 21 listopada 2017 roku wydała decyzję o cofnięciu zezwolenia na wykonywanie działalności przez FinCrea TFI SA, będącej organem zarządzającym Funduszy. KNF uzasadniło wydanie decyzji stwierdzonymi w trakcie postępowania administracyjnego rażące naruszenia przepisów ustawy o funduszach inwestycyjnych i zarządzania alternatywnymi funduszami inwestycyjnymi. Decyzja miała rygor natychmiastowej wykonalności. Żadne towarzystwo nie zdecydowało się na przejęcie zarządzania Funduszami, co zgodnie z art. 68 ust. 2 w zw. z art. 246 ust. 1 pkt 2 ustawy o funduszach inwestycyjnych i zarządzania alternatywnymi funduszami inwestycyjnymi było przyczyną rozwiązania Funduszy. Rozwiązanie funduszu inwestycyjnego następuje po przeprowadzeniu likwidacji.
Fundusze aktualnie likwidowane przez depozytariusza, Raiffeisen Bank International AG z siedzibą w Wiedniu. Likwidacja funduszu inwestycyjnego polega na zbyciu jego aktywów, ściągnięciu należności funduszu, zaspokojeniu wierzycieli funduszu i umorzeniu jednostek uczestnictwa lub certyfikatów inwestycyjnych przez wypłatę uzyskanych środków pieniężnych uczestnikom funduszu, proporcjonalnie do liczby posiadanych przez nich jednostek uczestnictwa lub certyfikatów inwestycyjnych (art. 249 ust. 1 ustawy o funduszach inwestycyjnych i zarządzania alternatywnymi funduszami inwestycyjnymi). Z dniem rozpoczęcia likwidacji fundusz inwestycyjny nie może zbywać jednostek uczestnictwa albo emitować certyfikatów inwestycyjnych, a także odkupywać jednostek uczestnictwa albo wykupywać certyfikatów inwestycyjnych oraz wypłacać dochodów lub przychodów funduszu (art. 246 ust. 3 wspomnianej wyżej ustawy).
Pozwy o zapłatę
Bank jest pozwanym w 59 sprawach z powództwa nabywców certyfikatów inwestycyjnych Funduszy o zapłatę (naprawienie szkody). Łączna wartość przedmiotu sporu w tych sprawach to
23 432 tys. zł.
Ostateczna wartość certyfikatów inwestycyjnych Funduszy zostanie ustalona po zakończeniu likwidacji. Z uwagi na powyższe, w ocenie Banku do czasu zakończenia likwidacji funduszy, wszelkie (istniejące i przyszłe) powództwa o zapłatę niezasadne . Bank przyjmuje, że prawdopodobieństwo wypływu środków z tytułu ww. pozwów jest szacowane na poziomie niższym niż 50%, wobec tego na dzień 31 grudnia 2021 r. Bank nie utworzył rezerw w odniesieniu do tych pozwów.
Pozwy o ustalenie odpowiedzialności
Bank jest pozwanym w 1 sprawie zbiorowej z powództwa osoby fizycznej reprezentanta grupy 84 osób fizycznych i prawnych o ustalenie odpowiedzialności Banku za szkodę
oraz w 3 sprawach indywidualnych o ustalenie odpowiedzialności Banku za szkodę.
Pozew zbiorowy został wniesiony w dniu 5 marca 2018 r. przeciwko Bankowi w przedmiocie ustalenia odpowiedzialności Banku za szkodę spowodowaną nienależytym wykonywaniem
Image should be here
Sprawozdanie finansowe Alior Banku SA
za rok zakończony 31 grudnia 2021r.
(w tysiącach złotych )
100
obowiązków informacyjnych przez Bank wobec klientów oraz nienależytym wykonywaniem umów o świadczenie usług przyjmowania i przekazywania zleceń nabycia lub zbycia certyfikatów inwestycyjnych Funduszy. Sąd postanowił rozpoznać sprawę w postępowaniu grupowym.
Pismem z dnia 15 lipca 2021 roku powództwo zostało rozszerzone o grupę kolejnych 283 osób. Jednocześnie, oświadczenia o wystąpieniu z grupy złożyło 14 osób. Sąd nie wydał postanowienia o ustaleniu składu grupy.
Pozwy zostały złożone w przedmiocie ustalenia odpowiedzialności (nie o zapłatę, czyli naprawienie szkody), w związku z tym Bank nie przewiduje wypływu środków pieniężnych z tytułu tego postępowania, innych niż koszty procesowe,
których wysokość Bank szacuje na kwotę 600 tys. zł.
Komisja Nadzoru Finansowego decyzją z 6 sierpnia 2019 roku wydaną na postawie art. 167 ust. 2 pkt 1 w zw. z art. 167 ust. 1 pkt 1 ustawy o obrocie instrumentami finansowymi nałożyła na Bank karę pieniężną w wysokości 10 000 000 (kara została zapłacona). Postępowanie dotyczyło prawidłowości działania Alior Banku i Biura Maklerskiego Banku w zakresie dystrybucji certyfikatów inwestycyjnych funduszy zarządzanych poprzednio przez Fincrea TFI SA, a obecnie Raiffeisen Bank International AG (Spółka Akcyjna) Oddział w Polsce. Bank wniósł do KNF o ponowne rozpatrzenie sprawy.
Komisja Nadzoru Finansowego po ponownym rozpoznaniu sprawy decyzją z 3 grudnia 2019 roku utrzymała w mocy pierwotną decyzję. Bank w dniu 3 stycznia 2020 roku zaskarżył decyzję do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie.
W dniu 17 czerwca 2020 r. Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie (WSA) wydał wyrok, w którym to uchylił decyzję Komisji Nadzoru Finansowego (KNF) z dnia 3 grudnia 2019 r. utrzymującą w mocy wcześniejszą decyzję KNF z dnia 6 sierpnia 2019 r. o nałożeniu na Bank dwóch kar pieniężnych w łącznej kwocie 10 mln złotych oraz umorzył postępowanie prowadzone przez KNF w tej sprawie. KNF złożyła skargę kasacyjną do Naczelnego Sądu Administracyjnego (NSA). Na dzień publikacji niniejszego sprawozdania NSA nie rozpatrzył wspomnianej skargi.
W sprawach, w których Bank był pozwanym wartość przedmiotu sporu na dzień 31.12.2021 r. wyniosła 359 873 tys. zł, a na dzień 31.12.2020 r. 354 899 tys. zł. Wartość rezerw na sprawy sporne na koniec grudnia 2021 r. wyniosła 41 410 tys. zł a na koniec 2020 r. 47 414 tys. zł.
Noty objaśniające dotyczące ryzyka
Cele i zasady zarządzania ryzykiem
Zarządzanie ryzykiem jest jednym z najważniejszych procesów wewnętrznych w Alior Banku SA. Zarządzanie ryzykiem wspiera realizację strategii Banku i ma na celu zapewnienie odpowiedniego poziomu rentowności i bezpieczeństwa działalności biznesowej, przy zapewnieniu kontroli poziomu ryzyka i jego utrzymaniu w ramach przyjęte go poziomu apetytu na ryzyko w zmieniającym się otoczeniu makroekonomicznym i prawnym. Nadrzędnym celem strategii zarządzania ryzykiem jest zapewnienie wczesnego rozpoznawania i odpowiedniego zarządzania wszystkimi istotnymi rodzajami ryzyka związanymi z prowadzoną działalnością.
Celem zarządzania ryzykiem poprzez dążenie do utrzymywania poziomu ryzyka w ramach przyjętego poziomu tolerancji jest:
ochrona wartości kapitału akcjonariuszy,
ochrona depozytów klientów,
wsparcie Grupy Kapitałowej w prowadzeniu efektywnej działalności.
Image should be here
Sprawozdanie finansowe Alior Banku SA
za rok zakończony 31 grudnia 2021r.
(w tysiącach złotych )
101
Zarządzanie ryzykiem w Alior Banku opiera się w szczególności na następujących zasadach:
Bank zarządza wszystkimi rodzajami ryzyka zidentyfikowa n ymi w ramach działalności,
struktura organizacyjna oraz sposób przypisania funkcji do poszczególnych jednostek Banku zapewniają precyzyjny podział obowiązków oraz mitygują ryzyko powstawania konfliktu interesów,
proces i metody zarządzania ryzykiem adekwatne do skali działalności Banku oraz dostosowane do istotności, skali i złożoności danego ryzyka,
proces zarządzania ryzykiem jest regularnie dostosowywany do nowych czynników i źródeł ryzyka oraz zmieniającego się otoczenia ekonomiczn e go i regulacyjnego,
metody zarządzania ryzykiem są okresowo weryfikowane i walidowane,
zarządzanie ryzykiem jest zintegrowane z procesami planistycznymi i kontrolingowymi,
poziom ryzyka jest regularnie monitorowany i odnoszony do systemu limitów obowiązujących w Banku,
a Zarząd i Rada Nadzorcza Banku otrzymują regularnie informacje na temat profilu i poziomu ryzyka ,
Bank przeprowadza cykliczny proces przeglądu ryzyk identyfikowanych w ramach działalności oraz dokonuje regularnej oceny i stotności poszczególnych rodzajów ryzyka.
Przy określaniu kryteriów uznawania danego rodzaju ryzyka za istotne uwzględniany jest wpływ danego rodzaju ryzyka na działalność Banku, przy czym rozróżniane są trzy typy rodzajów ryzyka:
ryzyka istotne – podlegające aktywnemu zarządzaniu,
ryzyka potencjalnie istotne – dla których przeprowadza się monitoring istotności,
inne niezdefiniowane lub niewystępujące w Banku rodzaje ryzyka (nieistotne i niemonitorowane).
W poniższych notach Bank zaprezentował szczegóły dotyczące zarządzania wybranymi rodzajami ryzyka:
Rodzaj ryzyka
numer noty
Ryzyko kredytowe
40
Ryzyko rynkowe* w tym: ryzyko stopy procentowej i ryzyko walutowe
41,42
Ryzyko płynności
43
Ryzyko operacyjne
44
*Ryzyko rynkowe to ryzyko negatywnego wpływu na bieżący wynik lub wartość bieżącą netto kapitałów Banku na skutek zmian czynników rynkowych.
W Banku wyróżnia następujące czynniki ryzyka rynkowego podlegające zarządzaniu: kursy walutowe, indeksy stóp procentowych, ceny akcji/indeksów, ceny towarów, spread kredytowy związany z ratingiem danego emitenta, parametry zmienności opcji. Szczegółowy opis dotyczący zarządzan i a ryzykiem rynkowym Banku znajduje się w Sprawozdaniu z działalności Zarządu.
Proces zarządzania ryzykiem odbywa się w ramach przyjętych przez Bank polityk zarządzania ryzykiem i obejmuje jego identyfikację, pomiar i ocenę , kontrolę, monitorowanie , raportowanie i działania zarządcze . Dotyczy również kontroli transakcji skarbowych przez ustalanie i weryfikację zasad ich zawierania, organizacji i wyceny.
W obrębie poszczególnych funkcji istnieje jasny rozdział kompetencji i odpowiedzialności oraz zasad określonych wewnętrznymi regulacjami.
Proces zarządzania ryzykiem jest nadzorowany przez Radę Nadzorczą Banku, która regularnie otrzymuje informacje o profilu ryzyka Banku oraz o najważniejszych działaniach podejmowanych w zakresie zarządzania ryzykiem. Radę Nadzorczą Banku wspierają m.in. Komitet ds. Wynagrodzeń i Nominacji Rady Nadzorczej, Komitet ds. Ryzyka Rady Nadzorczej i Komitet Audytu Rady Nadzorczej.
Zarząd Alior Banku SA projektuje, wprowadza oraz zapewnia działanie spójnego, dostosowanego do profilu ryzyka, systemu zarządzania ryzykiem w Banku, w tym określa zasady zarządzania poszczególnymi rodzajami ryzyka, zapewniając ich spójność ze strategią zarządzania ryzykiem, a także określa apetyt na ryzyko. Ponadto Zarząd określa strukturę organizacyjną Banku, dbając o właściwy podział ról kluczowych z punktu widzenia zarządzania ryzykiem. W zarządzaniu ryzykiem Zarząd wspierają następujące komitety działające w Banku:
Komitet Ryzyka Kredytowego oraz Inicjatyw Biznesowych (KRK),
Image should be here
Sprawozdanie finansowe Alior Banku SA
za rok zakończony 31 grudnia 2021r.
(w tysiącach złotych )
102
Komitet Zarządzania Kapitałem, Aktywami i Pasywami ( CALCO ),
Komitet Kredytowy Banku (KKB),
Komitetu Produktów Inwestycyjnych ,
Komitet Ryzyka Operacyjnego (KRO) ,
Komitet Ryzyka Modeli (KRM).
Celem działania KRK jest wspieranie Zarządu Banku w efektywnym zarządzaniu ryzykiem kredytowym Banku, w tym ryzykiem koncentracji kredytowej.
Celem działania Komitetu CALCO jest wspieranie Zarządu Banku w efektywnym zarządzaniu ryzykiem rynkowym, ryzykiem płynności, ryzykiem kontrahenta, ryzykiem biznesowym, ryzykiem kapitałowym i ryzykiem nadmiernej dźwigni, a także nadzór nad funkcjonowaniem Planu Naprawy.
Przedmiotem działania KKB jest zatwierdzanie decyzji kredytowych o podjęciu przez Bank zaangażowania bilansowego i pozabilansowego oraz podejmowanie decyzji we wszystkich sprawach nieuregulowanych w Zasadach Kompetencji Kredytowych, wiążących się z podejmowaniem przez Bank ryzyka kredytowego, do wysokości przyznanego limitu kompetencji.
Komitet Produktów Inwestycyjnych jest stałym komitetem powołanym przez Zarząd Banku jako element systemu zarządzania sprzedażą i ofertą produktów inwestycyjnych, oraz usług związanych z produktami inwestycyjnymi, również w zakresie w działalności maklerskiej dla klientów indywidualnych, biznesowych i Private Banking w Alior Banku SA.
KRO został utworzony w celu wspierania Zarządu w efektywnym zarządzaniu ryzykiem operacyjnym w Banku. Komitet monitoruje poziom ekspozycji na ryzyko operacyjne i ocenia sytuację w zakresie ryzyka operacyjnego w skali całego Banku.
KRM wspiera Zarząd Banku w efektywnym zarządzaniu ryzykiem modeli z uwzględnieniem istotnych podmiotów zależnych, w których ryzyko modeli zostało uznane za istotne w ramach Procesu Oceny Adekwatności Kapitału Wewnętrznego (ICAAP).
W 2021 roku Komitet Ryzyka Modeli odbył 10 posiedzeń.
W Banku ekspozycja na ryzyko jest formalnie ograniczana przez system limitów, okresowo aktualizowanych, wprowadzanych uchwałą Rady Nadzorczej lub Komitetu CALCO, obejmujących wszystkie miary ryzyka, których poziom jest monitorowany i raportowany przez niezależne od biznesu jednostki organizacyjne Banku. W Banku funkcjonują trzy rodzaje limitów, różniące się zakresem oraz sposobem funkcjonowania: limity podstawowe (ustalane na poziomie Rady Nadzorczej), limity uzupełniające oraz limity dodatkowe. Zarządzanie ryzykiem skupia się na potencjalnych zmianach wyniku ekonomicznego; poprzez funkcjonujące w Banku wymagania jakościowe związane z procesem zarządzania ryzykiem (system kontroli wewnętrznej, wdrażanie nowych produktów, analiza ryzyka prawnego, analiza ryzyka operacyjnego) ograniczane również ryzyka niekwantyfikowalne, związane z prowadzeniem działalności skarbowej.
40 Ryzyko kredytowe
40.1 Opis ryzyka
Definicja ryzyka kredytowego
Ryzyko kredytowe jest rozumiane jako ryzyko poniesienia straty w wyniku niewywiązania się klienta z zobowiązań wobec Banku lub jako ryzyko spadku wartości ekonomicznej wierzytelności Banku w wyniku pogorszenia się zdolności klienta do obsługi zobowiązań.
Image should be here
Sprawozdanie finansowe Alior Banku SA
za rok zakończony 31 grudnia 2021r.
(w tysiącach złotych )
103
Cel zarządzania ryzykiem kredytowym
Celem zarządzania ryzykiem kredytowym jest ograniczenie strat na portfelu kredytowym oraz minimalizacja ryzyka wystąpienia ekspozycji kredytowych zagrożonych utratą wartości, przy zachowaniu oczekiwanego poziomu dochodowości i wartości portfela kredytowego.
Zarządzanie ryzykiem kredytowym i utrzymywanie go na bezpiecznym poziomie ma fundamentalne znaczenie dla stabilności działania Banku. Kontroli ryzyka kredytowego służą obowiązujące w Banku regulacje, w szczególności metodyki kredytowania i modele wyceny ryzyka dostosowane do segmentu klienta, rodzaju produktu i transakcji, zasady ustanawiania i monitorowania prawnych zabezpieczeń kredytów oraz procesy monitoringu i windykacji należności. Bank dąży do pełnej centralizacji i optymalizacji procesów w ramach infrastruktury systemowej, przy jednoczesnym wykorzystaniu dostępnych informacji zewnętrznych i wewnętrznych o klientach.
System zarządzania ryzykiem kredytowym ma charakter kompleksowy i jest zintegrowany z procesami operacyjnymi Banku. Podstawowe etapy procesu zarządzania ryzykiem kredytowym stanowią:
identyfikacja,
pomiar,
kontrola,
monitoring,
raportowanie.
Bank posiada i wykorzystuje narzędzia szybkiego reagowania na zmiany w otoczeniu gospodarczym, w szczególności dostosowując do bieżącej sytuacji makroekonomicznej i prawnej swoje procesy zarządzania ryzykiem kredytowym, w tym stosowane polityki kredytowe, procesy ograniczania ryzyka braku terminowej spłaty oraz odzyskiwania należności przeterminowanych.
W segmencie klienta indywidualnego Bank realizował powyższe podejście także w 2021 roku poprzez m.in:
wprowadzenie do oferty produktów bancassurance zabezpieczających bank oraz klientów przed negatywnymi skutkami zmiany ich sytuacji finansowej,
zacieśnienie polityki przyjmowania zabezpieczeń, w tym także w ramach produktów niehipotecznych,
optymalizację wysokości dostępnego zaangażowania wobec pojedynczego klienta w zależności od oceny tego klienta,
utrzymanie tych spośród zmian polityki wprowadzanych w 2020 roku, których pozytywny efekt na jakość generowanego portfela jest niezależny od reakcji rynku na wprowadzanie lub znoszenie zasad społeczno-gospodarczych dotyczących walki z pandemią koronawirusa,
rewizję zasad stosowanych buforów na zmienność stóp procentowych w ocenie zdolności kredytowej.
dostosowanie do nowych wytycznych regulatorów, w tym znowelizowanej Rekomendacji S KNF.
W obszarze kredytów dla przedsiębiorstw, w 2021 roku Bank kontynuował strategię finansowania uzależniającą parametry polityki od grupy ryzyka branżowego klienta, wdrożoną w 2020 roku w reakcji na zwiększone ryzyko finansowania, wynikające z efektów pandemii COVID-19. Utrzymano także wiele z wprowadzonych w 2020 roku uproszczeń procesowych, mających na celu ograniczenie kontaktów z klientem i zapewnienie ciągłości procesów przy ograniczonej liczbie pracowników.
Nowa akcja kredytowa charakteryzuje się lepszą jakością i wyższym poziomem zabezpieczeń dzięki czemu będzie bardziej odporna w czasach pogorszenia się otoczenia makroekonomicznego.
Image should be here
Sprawozdanie finansowe Alior Banku SA
za rok zakończony 31 grudnia 2021r.
(w tysiącach złotych )
104
Pomiar i ocena ryzyka kredytowego
Poziom ryzyka kredytowego jest limitowany zgodnie z ograniczeniami wynikającymi z przepisów zewnętrznych i wewnętrznych zasad ustalanych przez Bank, szczególnie dotyczących ograniczeń zaangażowania kredytowego wobec jednego klienta, grupy podmiotów powiązanych kapitałowo i organizacyjnie oraz branż gospodarki.
Bank dokonuje analizy ryzyka zarówno w ujęciu indywidualnym, jak i portfelowym, w związku z czym podejmuje działania, które prowadzą do:
minimalizacji poziomu ryzyka kredytowego pojedynczego kredytu przy założonym poziomie zwrotu,
redukcji łącznego ryzyka kredytowego wynikającego z posiadania przez Bank określonego portfela kredytowego.
W ramach minimalizacji poziomu ryzyka pojedynczego zaangażowania Bank każdorazowo przy udzielaniu kredytu lub innego produktu kredytowego:
ocenia wiarygodność oraz zdolność kredytową z uwzględnieniem m.in. szczegółowej analizy źródła spłaty ekspozycji,
ocenia zabezpieczenia, w tym weryfikuje ich stan formalno-prawny oraz ekonomiczny, z uwzględnieniem m.in. adekwatności LTV/LTVc.
Ponadto w ramach wzmocnienia kontroli ryzyka indywidualnych ekspozycji Bank cyklicznie monitoruje klientów podejmując stosowne działania minimalizujące w przypadku zidentyfikowania czynników podwyższonego ryzyka.
W zakresie minimalizacji poziomu ryzyka kredytowego wynikającego z posiadania określonego portfela, Bank:
wyznacza i kontroluje limity koncentracji,
monitoruje sygnały wczesnego ostrzegania w ramach systemu EWS,
regularnie monitoruje portfel kredytowy kontrolując wszystkie istotne parametry ryzyka kredytowego (m.in. PD, LTV, DTI, CoR, LGD, NPL, Coverage),
przeprowadza regularne testy warunków skrajnych.
Udzielanie produktów kredytowych przez Bank realizowane jest zgodnie z metodyk ami kredytowania właściw ymi dla segmentu k lienta i rodzaju produktu /
sposobu finansowania . Ocena zdolności kredytowej k lienta poprzedzająca wydanie decyzji o udzieleni u produktu kredytowego przeprowadzana jest z wykorzystaniem systemu wspierającego proces kredytowy , narzędzi: scoringowego lub ratingowego ; zewnętrznych informacji (np.
b az : C entralna B aza Danych dokumenty zastrzeżone , Centralna Baza Danych - bankowy rejestr, B iuro I nformacji K redytowej , B iura I nformacji G ospodarczych,
CB (Biroul de Credit) - Biuro Informacji Kredytowej w Rumunii, CRC (Centrala Riscului de Credit) Baza danych ryzyka Kredytowego prowadzona przez Narodowy Banku Rumunii) i wewnętrznych baz Banku . Udzielanie produktów kredytowych przebiega zgodnie z obowiązującymi w Banku procedurami operacyjnymi wskazującymi właściwe czynności wykonywane w procesie kredytowym, odpowiedzialne za nie jednostki Banku oraz wykorzystywane narzędzia.
Decyzje kredytowe zapadają zgodnie z obowiązującym w Banku system em podejmowania decyzji kredytowych ( szczebl e kompetencyjn e dopasowane do poziomu ryzyka związanego z k lientem oraz transakcją ) .
W celu regularnej oceny podejmowanego ryzyka kredytowego oraz mitygowania ewentualnych strat na ekspozycjach kredytowych w okresie kredytowania Bank monitoruje sytuację klienta poprzez identyfikację sygnałów wczesnego ostrzegania oraz okresowe, indywidualne przeglądy ekspozycji kredytowych.
Image should be here
Sprawozdanie finansowe Alior Banku SA
za rok zakończony 31 grudnia 2021r.
(w tysiącach złotych )
105
Bank realizuje politykę rozdzielenia funkcji związanych z pozyskaniem klienta i sprzedaży produktów kredytowych od funkcji związanych z oceną ryzyka kredytowego, podejmowaniem decyzji kredytowych oraz monitorowaniem ekspozycji kredytowej.
Monitoring i raportowanie ryzyka kredytowego
Stałą ochronę jakości portfela kredytowego zapewniają:
bieżące monitorowanie terminowej obsługi kredytów,
okresowe przeglądy, w szczególności sytuacji finansowo-ekonomicznej klientów i wartości przyjętych zabezpieczeń.
Monitoring klienta indywidualnego zawiera następujące obszary:
ocenę wypełniania warunków umowy,
ocenę wartości zabezpieczeń, w szczególności w relacji do aktualnej kwoty ekspozycji kredytowej,
ocenę wiarygodności i ocenę sytuacji ekonomiczno- finansowej wybranych grup klientów.
Monitoring klienta biznesowego dotyczy przede wszystkim:
rozpoznania symptomów pogorszenia sytuacji klienta (EWS),
oceny sytuacji ekonomiczno - finansowej klienta,
oceny sytuacji formalno-prawnej klienta,
oceny wypełniania warunków umowy kredytu,
oceny wartości zabezpieczeń,
identyfikacji przesłanek trwałej utraty wartości ekspozycji i niewykonania zobowiązania (default).
Wszystkie ekspozycje kredytowe w segmencie klienta biznesowego obejmowane dodatkowo monitoringiem portfelowym, tj.:
oceną na podstawie dedykowanego modelu oceny behawioralnej oraz
procesem identyfikacji sygnałów wczesnego ostrzegania.
Wszystkie ekspozycje kredytowe klientów indywidualnych i biznesowych podlegają monitoringowi oraz bieżącej klasyfikacji do właściwych ścieżek procesowych. W celu usprawnienia monitoringu i kontroli ryzyka operacyjnego zostały wdrożone rozwiązania w systemach kredytowych Banku. Narzędzia systemowe zostały skonsolidowane w celu efektywnego wykonywania procedur monitoringu, którymi objęte zostaną wszystkie rachunki.
Regularnie wykonywany jest monitoring zaangażowań klasyfikowanych jako normalne i jako zagrożone, które mogłyby powodować intensyfikację działań na etapie postępowania przedegzekucyjnego lub windykacyjnego. Rachunki poddawane ocenie pod względem przekształcenia zadłużenia w ramach procedury restrukturyzacyjnej, w celu minimalizacji strat Banku z tytułu niespłacanych terminowo zobowiązań kredytowych.
Proces monitoringu kończy się wydaniem rekomendacji dotyczącej strategii dalszej współpracy z Klientem.
W Alior Banku sporządzane miesięczne i kwartalne raporty na temat ryzyka kredytowego. Raportowanie ryzyka kredytowego obejmuje cykliczne informowanie o skali narażenia na ryzyko portfela kredytowego.
Narzędzia zarządzania ryzykiem kredytowym
Podstawowym narzędziem wspierającym decyzje kredytowe akceptacyjne modele parametrów ryzyka. Opierają się one o szeroki zakres informacji pozyskiwany w ramach procesu kredytowego bądź przetwarzany przez Bank w oparciu o dane wewnętrzne. Bank w ramach procesu akceptacji ryzyka stosuje modele parametru PD określające prawdopodobieństwo spłaty przez dłużnika zobowiązania oraz modele parametru LGD określające procent ekspozycji, który zostanie utracony w sytuacji niewywiązania się dłużnika z zobowiązań.
Image should be here
Sprawozdanie finansowe Alior Banku SA
za rok zakończony 31 grudnia 2021r.
(w tysiącach złotych )
106
Wykorzystywanie modeli parametrów ryzyka pozwalają na:
ocenę zgodności poziomu ryzyka danego klienta / ekspozycji kredytowej z przyjętym apetytem na ryzyko,
dopasowanie ceny produktu kredytowego z uwzględnieniem profilu ryzyka klienta,
ujednolicenie kryteriów podejmowania decyzji kredytowych z zachowaniem bezstronności i obiektywizmu,
skrócenie czasu podejmowania decyzji kredytowych i zagwarantowanie większej skuteczności ocen wniosków kredytowych (zwiększenie wydajności pracy i zmniejszenie kosztów obsługi),
monitorowanie i prognozowanie jakości portfela kredytowego,
ułatwienie oceny dotychczasowej polityki kredytowej i szybsze wprowadzanie zmian w procesach decyzyjnych służących do oceny ryzyka kredytowego klientów biznesowych oraz indywidualnych.
W Banku regularnie przeprowadza się proces monitorowania poprawności funkcjonowania modeli parametrów ryzyka. Jego celem jest stwierdzenie, czy stosowane modele właściwie różnicują ryzyko, a oszacowania parametrów ryzyka właściwie odzwierciedlają odpowiednie aspekty profilu klienta.
Bank dąży do systematycznego podnoszenia stopnia zaawansowania stosowanych modeli akceptacyjnych poprzez; rozbudowę infrastruktury technologicznej służącej do procesów budowy i stosowania modeli, uwzględnianie szerszego zakresu informacji oraz wykorzystanie nowych algorytmów.
Stosowane obecnie modele parametrów ryzyka zostały zbudowane wewnętrznie w Banku. Objęte one formalnym procesem zarządzania ryzykiem modeli, którego jednym z elementów jest niezależna walidacja ukierunkowana na potwierdzenie zgodności jakości modelu z poziomem apetytu na ryzyko modeli. Modele stosowane w procesach akceptacyjnych zgodne z przyjętymi przez Bank kryteriami akceptowalności obejmującymi między innymi poziom dokładności prognoz wyznaczanych w oparciu o nie.
Znajomość skali potencjalnych niebezpieczeństw związanych z koncentracją zaangażowań w Banku umożliwia prawidłowe zarządzanie aktywami i zobowiązaniami, a przede wszystkim tworzenie bezpiecznej struktury portfela kredytowego. W celu zapobiegania niekorzystnym zdarzeniom wynikającym z nadmiernej koncentracji Bank ogranicza ryzyko koncentracji, ustanawiając limity i stosując normy koncentracji wynikające z przepisów zewnętrznych oraz norm koncentracji przyjętych wewnętrznie.
Bank wprowadził:
zasady identyfikacji obszarów wystąpienia ryzyka koncentracji z tytułu działalności kredytowej,
proces ustalania i aktualizowania wysokości limtów,
proces zarządzania limitami wraz z ustaleniem sposobu postępowania w przypadku przekroczenia dozwolonego poziomu limitu,
proces monitorowania ryzyka koncentracji, w tym sprawozdawczość,
kontrolę procesu zarządzania ryzykiem koncentracji.
W procesie ustalenia i aktualizacji limitów koncentracji bierze się pod uwagę:
informacje o poziomie ryzyka kredytowego limitowanych segmentów portfela i ich wpływie na realizację założeń apetytu na ryzyko w zakresie jakości portfela kredytowego i pozycji kapitałowej Banku,
wrażliwość limitowanych segmentów portfela na zmiany w otoczeniu makroekonomicznym ocenianą w ramach cyklicznie przeprowadzanych testów warunków skrajnych,
wiarygodne informacje ekonomiczne i rynkowe dotyczące każdego z obszarów koncentracji zaangażowań, w szczególności wskaźniki makroekonomiczne, branżowe, informacje dotyczące trendów gospodarczych, z uwzględnieniem projekcji wysokości stóp procentowych, kursów wymiany, analizy ryzyka politycznego, ratingi rządów oraz instytucji finansowych,
Image should be here
Sprawozdanie finansowe Alior Banku SA
za rok zakończony 31 grudnia 2021r.
(w tysiącach złotych )
107
wiarygodne informacje na temat sytuacji ekonomicznej podmiotów, branż, gałęzi, sektorów gospodarki, informacji ogólnogospodarczych, w tym o sytuacji gospodarczej i politycznej krajów, oraz inne informacje potrzebne do oceny występującego w Banku ryzyka koncentracji,
interakcje między różnymi rodzajami ryzyka, tj.: ryzykiem kredytowym, rynkowym, płynności i operacyjnym.
Stosowanie technik ograniczenia ryzyka kredytowego - zabezpieczenia
Zabezpieczenia ustanawia się w stosunku do ponoszonego przez Bank ryzyka kredytowego i w sposób elastyczny wobec możliwości klienta. Jego ustanowienie nie zwalnia Banku z obowiązku badania zdolności kredytowej klienta.
Zabezpieczenie kredytu ma na celu zapewnienie Bankowi zwrotu udzielonego kredytu wraz z należnymi odsetkami i kosztami, jeśli kredytobiorca nie ureguluje należności w terminach ustalonych umową kredytu, a działania restrukturyzacyjne nie przyniosą oczekiwanych efektów.
Bank akceptuje w szczególności następujące formy prawne zabezpieczeń:
gwarancje, regwarancje i poręczenia,
blokady,
zastawy rejestrowe,
przewłaszczenia,
cesje wierzytelności,
cesje z ubezpieczenia kredytu,
weksle,
hipoteki,
pełnomocnictwa do rachunku bankowego,
kaucje (jako szczególną formę zabezpieczenia).
Przedmioty zabezpieczeń weryfikowane w procesie kredytowym pod kątem prawnych możliwości skutecznego zabezpieczenia Banku oraz oceniana jest ich wartość rynkowa jak również wartość możliwa do odzyskania w ew. procesie egzekucji.
Dominującymi zabezpieczeniami ekspozycji kredytowych w Banku hipoteki na nieruchomościach komercyjnych i mieszkalnych oraz gwarancje BGK. Oba te zabezpieczenia stanowią łącznie ponad 88% wartości wszystkich zabezpieczeń ekspozycji kredytowych.
Na dzień 31 grudnia 2020 roku, Bank posiadał zabezpieczenia ekspozycji kredytowych których wartość odzyskiwalna szacowna była na kwotę 24,75 miliarda złotych. Na dzień 31 grudnia 2021 roku, Bank posiadał zabezpieczenia ekspozycji kredytowych których wartość odzyskiwalna szacowna jest na kwotę 28,9 miliarda złotych.
40.2 Dane finansowe
Maksymalne narażenie na ryzyko kredytowe
Pozycje sprawozdania z sytuacji finansowej
31.12.2021
31.12.2020
Rachunek bieżący w banku centralnym
1 482 741
892 836
Inwestycyjne aktywa finansowe
16 093 951
15 742 078
wyceniane w wartości godziwej przez inne całkowite dochody
9 265 445
6 979 415
wyceniane w wartości godziwej przez rachunek zysków i strat
377 193
596 821
wyceniane według zamortyzowanego kosztu
6 451 313
8 165 842
Pochodne instrumenty zabezpieczające
38 810
334 977
Należności od banków
1 689 779
508 371
Należności od klientów
58 234 447
56 040 799
Image should be here
Sprawozdanie finansowe Alior Banku SA
za rok zakończony 31 grudnia 2021r.
(w tysiącach złotych )
108
Pozycje sprawozdania z sytuacji finansowej
31.12.2021
31.12.2020
Segment detaliczny
36 392 031
33 893 617
Kredyty konsumpcyjne
16 674 238
16 827 834
Kredyty na nieruchomości mieszkaniowe
15 434 255
13 214 132
Kredyty consumer finance
4 283 538
3 851 651
Segment biznesowy
21 842 416
22 147 182
Kredyty operacyjne
13 177 138
11 339 037
Kredyty inwestycyjne
5 217 830
6 574 706
Pozostałe
3 447 448
4 233 439
Aktywa stanowiące zabezpieczenie zobowiązań
130 921
446 455
Inne aktywa finansowe
571 374
519 385
Razem
78 242 023
74 484 901
Aktywa finansowe nieprzeterminowane
Wewnętrzne klasy ratingowe
Segment klienta indywidualnego objęty jest spójnym systemem scoringowym.
Segment klienta biznesowego objęty jest spójnym system ratingowym.
Dla obydwu systemów wprowadzono jednolite skale ratingowe. Skala modeli PD klientów segmentu detalicznego składa się z 20 klas. Skala modeli PD klientów segmentu biznesowego składa się z 25 klas.
Poniżej zaprezentowano rozkład aktywów nieprzeterminowanych wg powyższych modeli na zagregowanej skali PD.
Koszyk 1,2
31.12.2021
31.12.2020
Koszyk 1
Koszyk 2
Razem
Koszyk 1
Koszyk 2
Razem
Segment detaliczny
< 0.18%
11 108 507
80 292
11 188 799
3 479 252
24 220
3 503 472
0.18% - 0.28%
1 903 699
14 463
1 918 162
3 495 528
26 160
3 521 688
0.28% - 0.44%
2 403 700
30 660
2 434 360
3 082 761
24 799
3 107 560
0.44% - 0.85%
2 915 598
28 594
2 944 192
5 134 125
66 652
5 200 777
0.85% - 1.33%
3 094 997
36 855
3 131 852
2 937 606
72 285
3 009 891
1.33% - 2.06%
3 359 180
53 601
3 412 781
3 204 405
152 086
3 356 491
2.06% - 3.94%
2 855 985
79 360
2 935 345
5 003 066
396 665
5 399 731
3.94% - 9.10%
4 004 537
361 070
4 365 607
2 125 516
297 882
2 423 398
> 9.1%
1 346 288
440 915
1 787 203
1 274 190
551 139
1 825 329
Brak scoringu
42 608
39
42 647
88 104
0
88 104
Razem segment detaliczny
33 035 098
1 125 849
34 160 948
29 824 553
1 611 888
31 436 441
Segment biznesowy
< 0.28%
62 006
41
62 047
0
0
0
0.28% - 0.44%
376 344
367
376 711
39 539
803
40 342
0.44% - 0.85%
308 540
70 042
378 582
224 496
65 653
290 149
0.85% - 1.33%
3 834 533
216 132
4 050 665
506 919
100 166
607 085
1.33% - 2.06%
1 810 960
216 579
2 027 539
2 520 783
184 629
2 705 412
2.06% - 3.94%
4 457 296
357 739
4 815 035
5 164 684
377 167
5 541 851
3.94% - 9.1%
2 266 568
1 318 533
3 585 101
3 670 247
1 233 036
4 903 283
> 9.1%
1 091 480
2 183 091
3 274 571
2 029 105
1 804 919
3 834 024
Brak ratingu
162 990
0
162 990
237 222
0
237 222
Razem segment biznesowy
14 370 717
4 362 524
18 733 241
14 392 995
3 766 373
18 159 368
Razem
47 405 815
5 488 373
52 894 189
44 217 548
5 378 261
49 595 809
Image should be here
Sprawozdanie finansowe Alior Banku SA
za rok zakończony 31 grudnia 2021r.
(w tysiącach złotych )
109
Maksymalne narażenie na ryzyko w zakresie instrumentów pochodnych zostało zaprezentowane w nocie 21.4.
Zewnętrzne klasy ratingowe
Portfel/Rating
AAA
AA- do AA+
A- do A+
BBB- do BBB+
BB- do BB+
B- do B+
bez ratingu
31.12.2021
Należności od banków
0
10 322
1 547 310
109 629
0
0
22 518
1 689 779
Aktywa finansowe wyceniane do wartości godziwej przez inne całkowite dochody w tym:
0
0
9 124 737
0
0
0
140 708
9 265 445
Dłużne papiery wartościowe
0
0
9 124 737
0
0
0
34 979
9 159 716
emitowane przez Bank Centralny
0
0
1 849 371
0
0
0
0
1 849 371
emitowane przez Skarb Państwa
0
0
6 695 287
0
0
0
0
6 695 287
emitowane przez banki
0
0
580 079
0
0
0
0
580 079
emitowane przez inne podmioty niefinansowe
0
0
0
0
0
0
34 979
34 979
Instrumenty kapitałowe
0
0
0
0
0
0
105 729
105 729
emitowane przez inne podmioty finansowe
0
0
0
0
0
0
95 372
95 372
emitowane przez podmioty niefinansowe
0
0
0
0
0
0
10 357
10 357
Aktywa finansowe wyceniane wg. zamortyzowanego kosztu
0
0
6 451 259
0
0
0
54
6 451 313
Aktywa stanowiące zabezpieczenie zobowiązań
0
0
130 921
0
0
0
0
130 921
Aktywa finansowe wyceniane w wartości godziwej przez rachunek zysków i strat
0
70 461
53 381
0
0
0
19 746
143 588
Dłużne papiery wartościowe
0
0
53 381
0
0
0
11 420
64 801
emitowane przez Skarb Państwa
0
0
53 381
0
0
0
0
53 381
emitowane przez inne podmioty finansowe
0
0
0
0
0
0
4
4
emitowane przez podmioty niefinansowe
0
0
0
0
0
0
11 416
11 416
Instrumenty kapitałowe
0
70 461
0
0
0
0
8 326
78 787
Instrumenty pochodne
0
0
132 048
43 291
0
0
97 076
272 415
Razem
0
80 783
17 439 656
152 920
0
0
280 102
17 953 461
Portfel/Rating
AAA
AA- do AA+
A- do A+
BBB- do BBB+
BB- do BB+
B- do B+
bez ratingu
31.12.2020
Należności od banków
0
4 153
413 057
67 116
0
0
24 045
508 371
Aktywa finansowe wyceniane do wartości godziwej przez inne całkowite dochody w tym:
0
0
6 852 529
0
0
0
126 886
6 979 415
Dłużne papiery wartościowe
0
0
6 852 529
0
0
0
55 992
6 908 521
emitowane przez Bank Centralny
0
0
1 199 973
0
0
0
0
1 199 973
emitowane przez Skarb Państwa
0
0
5 545 235
0
0
0
0
5 545 235
emitowane przez banki
0
0
107 321
0
0
0
0
107 321
emitowane przez inne podmioty niefinansowe
0
0
0
0
0
0
55 992
55 992
Instrumenty kapitałowe
0
0
0
0
0
0
70 894
70 894
emitowane przez inne podmioty finansowe
0
0
0
0
0
0
59 762
59 762
emitowane przez podmioty niefinansowe
0
0
0
0
0
0
11 132
11 132
Aktywa finansowe wyceniane według zamortyzowanego kosztu
0
0
8 165 797
0
0
0
45
8 165 842
Aktywa stanowiące zabezpieczenie zobowiązań
0
0
446 455
0
0
0
0
446 455
Aktywa finansowe wyceniane w wartości godziwej przez rachunek zysków i strat
0
65 937
123 480
0
0
0
24 924
214 341
Dłużne papiery wartościowe
0
0
123 480
0
0
0
15 249
138 729
emitowane przez Skarb Państwa
0
0
123 480
0
0
0
0
123 480
emitowane przez inne podmioty finansowe
0
0
0
0
0
0
4
4
emitowane przez podmioty niefinansowe
0
0
0
0
0
0
15 245
15 245
Instrumenty kapitałowe
0
65 937
0
0
0
0
9 675
75 612
Image should be here
Sprawozdanie finansowe Alior Banku SA
za rok zakończony 31 grudnia 2021r.
(w tysiącach złotych )
110
Portfel/Rating
AAA
AA- do AA+
A- do A+
BBB- do BBB+
BB- do BB+
B- do B+
bez ratingu
31.12.2020
Instrumenty pochodne
0
0
465 355
84 093
0
0
168 009
717 457
Razem
0
70 090
16 466 673
151 209
0
0
343 909
17 031 881
Aktywa finansowe przeterminowane
31.12.2021
do 1 miesiąca
powyżej 1 miesiąca do 3 miesięcy
powyżej 3 miesiący do 1 roku
powyżej 1 roku do 5 lat
powyżej 5 lat
Razem
Koszyk 1 i Koszyk 2
1 796 646
285 960
25 458
1 762
222
2 110 048
Segment detaliczny
1 201 037
223 092
13 395
580
123
1 438 227
Segment biznesowy
595 609
62 868
12 063
1 182
99
671 821
Koszyk 3
218 154
188 437
493 734
818 860
170 102
1 889 287
Segment detaliczny
50 981
107 855
206 586
284 355
63 045
712 822
Segment biznesowy
167 173
80 582
287 148
534 505
107 057
1 176 465
Razem
2 014 800
474 397
519 192
820 622
170 324
3 999 335
31.12.2020
do 1 miesiąca
powyżej 1 miesiąca do 3 miesięcy
powyżej 3 miesiący do 1 roku
powyżej 1 roku do 5 lat
powyżej 5 lat
Razem
Koszyk 1 i Koszyk 2
2 001 960
466 486
3 842
1 326
300
2 473 914
Segment detaliczny
1 101 024
332 831
2 661
1 112
143
1 437 771
Segment biznesowy
900 936
133 655
1 181
214
157
1 036 143
Koszyk 3
266 019
267 970
844 371
1 099 861
189 706
2 667 927
Segment detaliczny
55 375
95 024
259 429
384 800
71 055
865 683
Segment biznesowy
210 644
172 946
584 942
715 061
118 651
1 802 244
Razem
2 267 979
734 456
848 213
1 101 187
190 006
5 141 841
POCI
31.12.2021
31.12.2020
Segment detaliczny
5 349
17 764
Segment biznesowy
126 285
44 655
Razem
131 634
62 419
Kredyty podlegające praktykom forbearance
Bank jako forbearance traktuje uzgodnione z klientem udogodnienia warunków finansowania, wymuszone jego trudną sytuacją finansową (działania restrukturyzacyjne wprowadzające udogodnienia, które w innym przypadku nie byłyby przyznane). Celem działań forbearance jest przywrócenie dłużnikowi lub emitentowi zdolności wywiązania się ze zobowiązań wobec Banku oraz maksymalizacja efektywności zarządzania wierzytelnościami trudnymi, tj. uzyskanie możliwie najwyższych odzysków, przy jednoczesnym ograniczaniu do minimum ponoszonych w związku z tym kosztów.
W procesie restrukturyzacji klienta indywidualnego Bank wykorzystuje następujące
narzędzia (które można ze sobą łączyć):
wydłużenie okresu kredytowania; wydłużenie okresu kredytowania skutkuje zmniejszeniem wysokości miesięcznych rat kapitałowo-odsetkowych i jest możliwe standardowo do 144 miesięcy (dla produktów niezabezpieczonych), niezależnie od pierwotnego okresu kredytowania; przy wydłużeniu okresu kredytowania brane pod uwagę ograniczenia wynikające z metryki produktu np. wiek kredytobiorcy,
Image should be here
Sprawozdanie finansowe Alior Banku SA
za rok zakończony 31 grudnia 2021r.
(w tysiącach złotych )
111
udzielenie karencji w spłacie (pełnej raty lub części raty); w okresie karencji w spłacie rat kapitałowo-odsetkowych kredytobiorca nie jest zobowiązany do jakichkolwiek płatności z tytułu zawartej umowy; okres spłaty kredytu może ulec wydłużeniu, o tyle miesięcy na ile została przyznana karencja (nie jest to tożsame z zastosowaniem narzędzia wydłużenie okresu kredytowania); karencja pełnej raty stosowana jest standardowo do 6 miesięcy, karencja części kapitałowej raty standardowo do 12 miesięcy,
konsolidacja kilku zobowiązań w Alior Banku, w tym zamiana limitu w rachunku LOR/nieuprawnionego debetu w ROR/KK, na kredyt spłacany w ratach; konsolidacja skutkuje przekształceniem kilku wierzytelności wynikających z różnych umów w jedną wierzytelność; uruchomiony w wyniku konsolidacji produkt jest spłacany w miesięcznych ratach na podstawie ustalonego harmonogramu; parametry produktu uruchamianego w wyniku zastosowania danego narzędzia zgodne z Metryką produktu: pożyczka gotówkowa/kredyt konsolidacyjny.
W szczególnie uzasadnionych sytuacjach istnieje możliwość zastosowania innych narzędzi.
W procesie restrukturyzacji klienta biznesowego nie wprowadzono ograniczeń dotyczących form stosowanych praktyk typu forbearance. Z uwagi na specyfikę klientów, najczęściej stosowanymi narzędziami są:
porozumienie poprzez zmianę harmonogramu zapadłych ekspozycji (po dacie zapadalności lub wypowiedzeniu). Polega to na przeniesieniu zadłużenia z jednej lub więcej ekspozycji na rachunek nieodnawialny z możliwymi wariantami harmonogramu: rozliczającym całe zadłużenie w czasie lub rozliczającym część zadłużenia w czasie, a część w formie płatności na końcu okresu,
aneks zmniejszający limit w kredytach odnawialnych. Polega na systematycznym zmniejszaniu limitu kredytowego (najczęściej z częstotliwością miesięczną) o określoną w aneksie kwotę,
aneks zmieniający warunki w zakresie terminu spłaty/wysokości raty lub karencji na kapitał/odsetki.
Za pogorszoną sytuację finansową kredytobiorcy, skutkującą klasyfikacją przyznanego udogodniania do forbearance Bank uznaje zasadniczo sytuację, gdy:
w ciągu trzech miesięcy przed datą udzielenia udogodnienia przeterminowanie na restrukturyzowanym rachunku klienta przekraczało 30 dni lub
ocena ratingowa/scoringowa (prawdopodobieństwo niewykonania zobowiązania) na restrukturyzowanym rachunku klienta pogorszyła się o co najmniej 3 klasy ratingowe/scoringowe w ciągu trzech miesięcy przed przyznaniem udogodnienia lub
jeżeli klient był na liście podwyższonego ryzyka (watch lista) w ciągu trzech miesięcy przed przyznaniem udogodnienia.
Praktyki forbearance skutkujące stratą (rozumianą jako obniżenie NPV aktywa poniżej ustalonych progów), a także wprowadzające płatność balonową lub istotne odroczenie płatności kapitałowej, skutkują reklasyfikacją do portfela z przesłankami utratą wartości.
Ekspozycja, wobec której w wyniku klasyfikacji jako forbearance zidentyfikowana została przesłanka utraty wartości (default) utrzymuje taką przesłankę przez co najmniej 12 miesięcy. Po tym okresie ekspozycja ta może wyjść ze statusu default, jeżeli nie ma istotnych opóźnień ani żadnych innych przesłanek utraty wartości. Ekspozycja taka pozostaje w statusie forbearance jeszcze przez 24 miesiące. W tym okresie identyfikacja przesłanek utraty wartości jest realizowana wg zaostrzonych kryteriów.
Kredyty udzielone klientom podlegające forbearance
31.12.2021
31.12.2020
Segment detaliczny
483 937
825 133
bez rozpoznanej utraty wartości
396 684
763 855
z rozpoznaną utratą wartości
348 846
414 545
odpisy aktualizujące z tytułu utraty wartości
-261 593
-353 267
oceniane metodą indywidualną
0
0
oceniane metodą portfelową
-261 593
-353 267
Image should be here
Sprawozdanie finansowe Alior Banku SA
za rok zakończony 31 grudnia 2021r.
(w tysiącach złotych )
112
Kredyty udzielone klientom podlegające forbearance
31.12.2021
31.12.2020
Segment biznesowy
1 140 470
1 296 591
bez rozpoznanej utraty wartości
207 043
331 089
z rozpoznaną utratą wartości
1 682 626
1 525 569
odpisy aktualizujące z tytułu utraty wartości
-749 199
-560 067
oceniane metodą indywidualną
-627 779
-437 911
oceniane metodą portfelową
-121 420
-122 156
POCI
64 311
23 682
Razem należności netto
1 688 718
2 145 406
Kredyty udzielone klientom podlegające forbearance
31.12.2021
31.12.2020
z rozpoznaną utratą wartości
1 092 339
1 143 471
w tym wartość zabezpieczenia
943 837
923 146
bez rozpoznanej utraty wartości
532 068
978 253
w tym wartość zabezpieczenia
214 332
359 988
nieprzeterminowane
457 616
839 720
przeterminowane
74 452
138 533
POCI
64 311
23 682
Razem należności netto
1 688 718
2 145 406
Kredyty udzielone klientom podlegające forbearance według regionu geograficznego
31.12.2021
31.12.2020
Dolnośląski
127 208
171 367
Kujawsko-pomorski
40 394
61 013
Lubelski
57 658
54 864
Lubuski
46 299
55 926
Łódzki
81 772
106 541
Małopolski
154 861
193 121
Mazowiecki
494 753
671 881
Opolski
20 902
30 592
Podkarpacki
17 647
25 747
Podlaski
19 151
25 893
Pomorski
208 699
118 930
Śląski
112 964
170 913
Świętokrzyski
11 302
18 389
Warmińsko-mazurski
28 036
42 950
Wielkopolski
227 789
335 625
Zachodniopomorski
39 283
61 654
Razem należności netto
1 688 718
2 145 406
Zmiana wartości bilansowej kredytów udzielonych klientom podlegających forbearance
31.12.2021
31.12.2020
Wartość bilansowa netto na początek okresu
2 145 406
1 737 489
Odpis aktualizujący z tytułu utraty wartości
-97 458
-363 277
Wartość bilansowa brutto kredytów i pożyczek wyłączonych w okresie
-1 051 282
-304 723
Wartość bilansowa brutto kredytów i pożyczek nowo ujętych w okresie
916 294
1 433 665
Inne zmiany
-224 242
-357 748
Wartość bilansowa netto na koniec okresu
1 688 718
2 145 406
Image should be here
Sprawozdanie finansowe Alior Banku SA
za rok zakończony 31 grudnia 2021r.
(w tysiącach złotych )
113
W latach 2021 i 2020 wartość przychodów odsetkowych od kredytów, które podlegały forbearance wynosiła odpowiednio
108 681 tys. zł 113 241 tys. zł.
Koncentracja
Dziesięciu największych kredytobiorców
Waluta
31.12.2021
Waluta
31.12.2020
Firma 1
EUR, PLN
3 067 872
EUR, PLN
1 637 525
Firma 2
EUR
321 958
PLN
242 500
Firma 3
PLN
242 500
PLN
206 341
Firma 4
EUR, PLN
168 324
EUR, PLN
196 050
Firma 5
PLN
165 918
EUR, PLN
191 185
Firma 6
PLN
156 936
EUR
164 946
Firma 7
EUR
156 711
EUR, PLN, USD
155 685
Firma 8
PLN
148 591
PLN
150 801
Firma 9
EUR, PLN, USD
143 967
EUR, PLN
138 819
Firma 10
EUR, PLN
138 042
PLN
137 006
W poniższej tabeli przedstawiono zaangażowania klientów biznesowych Alior Banku w podziale na branże.
Sekcja według PKD 2007
Nazwa sekcji
31.12.2021
31.12.2020
Sekcja A
Rolnictwo, leśnictwo, łowiectwo i rybactwo
554 747
625 699
Sekcja B
Górnictwo i wydobywanie
119 294
152 530
Sekcja C
Przetwórstwo przemysłowe
5 120 461
5 310 213
Sekcja D
Wytwarzanie i zaopatrywanie w energię elektryczną, gaz, parę wodną, gorącą wodę i powietrze do układów klimatyzacyjnych
582 249
920 910
Sekcja E
Dostawa wody; gospodarowanie ściekami i odpadami oraz działalność związana z rekultywacją
126 378
130 675
Sekcja F
Budownictwo
4 873 583
4 055 177
Sekcja G
Handel hurtowy i detaliczny, naprawa pojazdów samochodowych, w tym motocykli
6 901 607
6 503 669
Sekcja H
Transport i gospodarka magazynowa
3 173 718
3 362 816
Sekcja I
Działalność związana z zakwaterowaniem i usługami gastronomicznymi
1 350 816
1 588 750
Sekcja J
Informacja i komunikacja
1 098 027
1 042 891
Sekcja K
Działalność finansowa i ubezpieczeniowa
5 334 315
3 383 569
Sekcja L
Działalność związana z obsługą rynku nieruchomości
4 334 311
5 024 117
Sekcja M
Działalność profesjonalna, naukowa i techniczna
1 020 903
1 245 711
Sekcja N
Działalność w zakresie usług administrowania i działalność wspierająca
874 753
913 647
Sekcja O
Administracja publiczna i obrona narodowa, obowiązkowe zabezpieczenie społeczne
6 011
6 178
Sekcja P
Edukacja
120 230
127 719
Sekcja Q
Opieka zdrowotna i pomoc społeczna
732 390
711 562
Sekcja R
Działalność związana z kulturą, rozrywką i rekreacją
130 296
158 540
Sekcja S
Pozostała działalność usługowa
157 180
181 192
Sekcja T
Gospodarstwa domowe zatrudniające pracowników; gospodarstwa domowe produkujące wyroby i świadczące usługi na własne potrzeby
26
0
Sekcja U
Organizacje i zespoły eksterytorialne
57
24
Razem
36 611 352
35 445 589
Powyższe zaangażowania wobec klientów biznesowych zawierają:
kwotę kredytu (zaangażowanie bilansowe oraz pozabilansowe, bez odsetek i opłat oraz uwzględniania odpisów) pomniejszoną o wniesione kaucje pieniężne,
nieautoryzowane debety na rachunkach bieżących,
limity skarbowe pomniejszone o wniesione kaucje, z uwzględnieniem papierów dłużnych na księgach Banku, których emitentem jest podmiot z danej sekcji.
Image should be here
Sprawozdanie finansowe Alior Banku SA
za rok zakończony 31 grudnia 2021r.
(w tysiącach złotych )
114
Na koniec 2021 r. wartość ekspozycji obciążająca wewnętrzne limity koncentracji wyniosła 77 713 708 tys. zł, z czego 36 611 352 tys. to ekspozycja wobec klientów biznesowych, natomiast
41 102 356 tys. wobec klientów indywidualnych. Natomiast na koniec 2020 r. wartość ekspozycji obciążająca wewnętrzne limity koncentracji wyniosła 74 824 217 tys. zł, z czego 35 445 589 tys. to ekspozycja wobec klientów biznesowych, natomiast 39 378 628 tys. zł wobec klientów indywidualnych.
Kraj
31.12.2021
31.12.2020
Polska
75 115 435
72 753 190
Wielka Brytania
663 755
337 483
Luksemburg
318 779
357 532
Cypr
2 040
1 809
Szwecja
1 689
1 384
Węgry
53
55
Szwajcaria
16 399
23 772
Niemcy
450 528
306 016
Irlandia
97 952
126 535
Holandia
113 153
94 802
Pozostałe kraje
933 925
821 639
RAZEM
77 713 708
74 824 217
Aktywa finansowe podlegające modyfikacji
Poniższa tabela prezentuje informacje dotyczące aktywów finansowych, które podlegały modyfikacji niepowodującej wyłączenia z bilansu i dla których odpis na oczekiwane straty kredytowe kalkulowany był jako strata kredytowa w okresie życia ekspozycji.
2021
2020
Aktywa finansowe podlegające modyfikacji w danym okresie
Wartość bilansowa według zamortyzowanego kosztu przed modyfikacją
1 727 217
7 514 189
Zysk/strata rozpoznana na modyfikacji
-6 540
-21 785
Aktywa finansowe, które podlegały modyfikacji od momentu początkowego ujęcia
Wartość bilansowa brutto aktywów finansowych, dla których Bank w okresie zmienił sposób kalkulacji odpisu z tytułu utraty wartości – z horyzontu dożywotniego na okres 12 miesięcy
651 156
230 037
41 Ryzyko stopy procentowej
41.1 Opis ryzyka
Definicja ryzyka stopy procentowej
Ryzyko stopy procentowej (w tym ryzyko stopy procentowej w księdze bankowej) definiowane jest jako ryzyko negatywnego wpływu zmiany poziomu rynkowych stóp procentowych na bieżący wynik lub wartość bieżącą netto kapitałów Banku. Ze względu na politykę ograniczania ryzyka w księdze handlowej, Bank przywiązuje szczególną wagę do specyficznych aspektów ryzyka stopy procentowej związanych z księgą bankową, takich jak:
ryzyko niedopasowania terminów przeszacowania,
ryzyko bazowe, czyli wpływ nierównoległej zmiany różnych indeksów referencyjnych o zbliżonym terminie przeszacowania na wynik Banku,
ryzyko krzywej dochodowości,
ryzyko opcji klienta.
Image should be here
Sprawozdanie finansowe Alior Banku SA
za rok zakończony 31 grudnia 2021r.
(w tysiącach złotych )
115
Ponadto w zakresie ryzyka stopy procentowej Bank zwraca szczególną uwagę na modelowanie przedpłat kredytów o stałym oprocentowaniu i produktów o nieokreślonym terminie zapadalności oraz wysokości oprocentowania ustalanego przez Bank (np. dla depozytów bieżących), a także wpływ na ryzyko pozycji pozaodsetkowych (np. kapitał, majątek trwały).
Cel zarządzania ryzykiem stopy procentowej
Celem zarządzania ryzykiem stopy procentowej jest ograniczanie ewentualnych strat z tytułu zmian rynkowych stóp procentowych do akceptowalnego poziomu poprzez odpowiednie kształtowanie struktury pozycji bilansowych i pozabilansowych.
Do celów zarządzania ryzykiem stopy procentowej Bank wyróżnia działalność handlową, obejmującą papiery wartościowe i instrumenty pochodne, zawarte w celach handlowych, oraz działalność bankową, obejmującą pozostałe papiery wartościowe, emisje własne, pożyczki, depozyty, kredyty oraz transakcje pochodne służące zabezpieczeniu ryzyka księgi bankowej.
Pomiar i ocena ryzyka stopy procentowej
Pomiar i ocena ryzyka stopy procentowej portfela bankowego odbywa się poprzez ograniczenie zmienności wyniku odsetkowego (NII) oraz ograniczanie zmian wartości ekonomicznej kapitałów własnych Banku (EVE). Oprócz miar NII oraz EVE w pomiarze ryzyka stopy procentowej Bank wykorzystuje miarę BPV i VaR, Expected Shortfall oraz testy warunków skrajnych. Miara BPV określa szacowaną zmianę wyceny danej transakcji/pozycji w wyniku przesunięcia krzywej dochodowości w danym jej punkcie o 1 punkt bazowy. Wartości BPV mierzy się codziennie w każdym punkcie krzywej, w odniesieniu do każdej waluty.
Miara VaR, określa potencjalną wartość straty na utrzymywanych pozycjach związanych ze zmianami stóp procentowych, przy zachowaniu założonego poziomu ufności oraz okresu utrzymania pozycji. Do wyznaczenia VaR Bank stosuje horyzont 10 dniowy oraz poziom ufności równy 99%. Wielkość jest ustalana codziennie dla poszczególnych obszarów odpowiedzialnych za podejmowanie i zarządzanie ryzykiem, indywidualnie oraz łącznie.
Monitoring i raportowanie ryzyka stopy procentowej
W Alior Banku regularnie monitoruje się i raportuje:
poziom miar ryzyka stopy procentowej,
stopień wykorzystania kapitału wewnętrznego alokowanego na ryzyko stopy procentowej,
stopień wykorzystania wewnętrznych limitów i
progów ostrzegawczych na ryzyko stopy procentowej,
wyniki testów warunków skrajnych.
Raporty dotyczące ryzyka stopy procentowej opracowywane w trybie dziennym, tygodniowym, miesięcznym oraz kwartalnym.
Narzędzia zarządzania ryzykiem stopy procentowej
Główne narzędzia zarządzania ryzykiem stopy procentowej w Alior Banku to:
wewnętrzne procedury dotyczące zarządzania ryzykiem stopy procentowej,
miary ryzyka stopy procentowej takie jak NII, EVE, VaR, BPV,
limity i wartości progowe na poszczególne miary ryzyka stopy procentowej,
testy warunków skrajnych (w tym analiza scenariuszy obejmująca m.in. wpływ określonych zmian stóp procentowych na przyszły wynik odsetkowy, wartość ekonomiczną kapitału, testy odwrócone oraz dynamiczne prognozy wrażliwości na zmiany stóp procentowych).
Image should be here
Sprawozdanie finansowe Alior Banku SA
za rok zakończony 31 grudnia 2021r.
(w tysiącach złotych )
116
41.2 Ocena wpływu reformy IBOR na sytuację Banku
Od dnia 1 stycznia 2018 roku na terenie Unii Europejskiej obowiązuje nowy standard w zakresie opracowywania wskaźników referencyjnych, którego podstawą prawną jest Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 2016/1011 w sprawie indeksów stosowanych jako wskaźniki referencyjne w instrumentach finansowych i umowach finansowych lub do pomiaru wyników funduszy inwestycyjnych (dalej: rozporządzenie BMR, reforma IBOR). Głównym celem przyświecającym organom unijnym podczas prac nad reformą IBOR była potrzeba zwiększenia ochrony konsumentów. Zgodnie z reformą IBOR wszystkie wskaźniki referencyjne, które bazą do ustalania odsetek od kredytów czy stopy procentowej dla różnych instrumentów finansowych, muszą być wyliczane i stosowane według ściśle określonych zasad, tak by uniknąć podejrzeń o jakiekolwiek nadużycia. Wskaźnik referencyjny wg reformy IBOR w szczególności:
ma opierać się w pierwszej kolejności na danych transakcyjnych,
ma wiernie odzwierciedlać rynek bazowy, którego pomiar jest celem wskaźnika,
ma być możliwy do zweryfikowania przez administratora,
ma być odporny na manipulację,
ma być transparentny dla odbiorców wskaźników referencyjnych.
Bank podjął i zrealizował szereg działań w celu wdrożenia IBOR tj.:
dokonano nowelizacji planu awaryjnego, który w szczególności obejmuje schemat działań na wypadek istotnej zmiany lub zaprzestania opracowywania danego wskaźnika referencyjnego oraz listę stosowanych wskaźników referencyjnych wraz z ich alternatywami,
przyjęto priorytety aneksowania umów w zakresie zastąpienia wygaszanych wskaźników,
przygotowano i wprowadzono wzory aneksów dla umów, których reforma IBOR dotyczy,
przeprowadzono proces aneksowania umów,
przeprowadzono kampanię informacyjno-przypominającą skierowaną do klientów,
przyjęto scenariusze postępowania w przypadku umów, które nie zostały aneksowane do końca 2021 r,
przeprowadzono szkolenia pracowników w zakresie IBOR.
Bank monitoruje działania po stronie regulatorów i administratorów wskaźników, zarówno na szczeblu krajowym, europejskim oraz ogólnoświatowym, w zakresie wskaźników referencyjnych.
W związku z reformą IBOR, Bank narażony jest na następujące rodzaje ryzyka:
Zdarzenia prawne
W szczególności dotyczy to możliwości kwestionowania stosowanych zapisów w umowie klienta z Bankiem oraz brak porozumienia w zakresie zastosowania zapisów fallback dotyczących wskaźników referencyjnych. Klauzule fallback określają plan działania, jaki zamierza uruchomić Bank w sytuacji zaprzestania publikacji bądź istotnej zmiany wskaźnika referencyjnego.
Przesłanką do kwestionowania zapisów umownych może być w szczególności różnica pomiędzy wartościami wskaźników referencyjnych. Bank zarządza ryzykami wynikającymi z reformy IBOR aktywnie aneksując umowy z klientami Banku. Różnicę w poziomach wskaźników referencyjnych bank mityguje natomiast stosując odpowiednie korekty dostosowawcze, niwelujące wpływ ekonomiczny zmiany wskaźnika na umowę z klientem.
Ryzyko stopy procentowej
Dotyczy niedopasowania wskaźników referencyjnych pomiędzy aktywami, pasywami oraz instrumentami pochodnymi. Bank zarządza tymi ryzykami stosując tożsame rozwiązania w poszczególnych produktach, doprowadzając do możliwie największej zbieżności metodologicznej pomiędzy nimi.
Dodatkowo ryzyko stopy procentowej może się zmaterializować, szczególnie w zakresie stawki LIBOR EUR, w postaci niepomyślnego aneksowania umów z klientami. Efektem tego jest utrzymanie stawki w
Image should be here
Sprawozdanie finansowe Alior Banku SA
za rok zakończony 31 grudnia 2021r.
(w tysiącach złotych )
117
umowie klientowskiej z ostatniego dnia obowiązywania LIBOR EUR, z ostatniej daty przeszacowania bądź na poziomie zero. Bank ogranicza to ryzyko aktywnie zachęcając klientów do aneksowania umów oraz w ramach bieżącego zarządzania ekspozycją na ryzyko stopy procentowej w księdze bankowej.
Na dzień 31 grudnia 2021 r. reforma IBOR w odniesieniu do walut, wobec których Bank posiada ekspozycje została w dużej mierze zakończona. Poniższa tabela przedstawia status przejścia na nowe w skaźniki referencyjne wg reformy IBOR.
Waluta
Wskaźnik referencyjny przed reformą
Status wskaźnika na 01.01.2022
Wskaźnik referencyjny stosowany przez Bank po reformie
31.12.2021
31.12.2020
PLN
WIBOR
Zgodny z BMR
zreformowany WIBOR
Aneksowanie portfela w trakcie
Aneksowanie portfela w trakcie
EUR
LIBOR EUR
Zlikwidowany
zreformowany EURIBOR
Aneksowanie portfela w trakcie
Aneksowanie portfela w trakcie
EUR
EURIBOR
Zgodny z BMR
zreformowany EURIBOR
Aneksowanie portfela w trakcie
Aneksowanie portfela w trakcie
USD
LIBOR USD
Obowiązuje do 06.2023
SOFR
Aneksowanie portfela w trakcie
Aneksowanie portfela w trakcie
CHF
LIBOR CHF
Zlikwidowany
SARON
Aneksowanie portfela zakończone
Aneksowanie portfela w trakcie
GBP
LIBOR GBP
Zlikwidowany – do wygaszenia portfela dostępny w 2022 jako wskaźnik syntetyczny
SONIA
Aneksowanie portfela w trakcie
Aneksowanie portfela w trakcie
Wszystkie nowe umowy zawarte po dniu 31.12.2021 roku zawierają odpowiednie klauzule fallback, mitygujące ryzyko związane z zaprzestaniem publikacji wskaźników referencyjnych.
Wskaźniki zgodne z rozporządzeniem BMR to wskaźniki, które zostały zatwierdzone przez odpowiedni podmiot określony na podstawie rozporządzenia BMR (rejestr ESMA Europejski Urząd Nadzoru Giełd i Papierów Wartościowych - https://www.esma.europa.eu/policy-rules/benchmarks).
Z dniem 31.12.2021 roku publikacja LIBOR EUR, LIBOR CHF oraz LIBOR GBP została wstrzymana. Wskaźnik LIBOR USD będzie opracowywany do końca czerwca 2023 roku.
W zakresie zamiennika dla LIBOR CHF, Bank opiera się na Rozporządzeniu Wykonawczym Komisji Europejskiej z 14 października 2021 r., w myśl którego zamiennikiem dla LIBOR CHF odpowiednio skonstruowane wskaźniki na podstawie wskaźnika SARON.
Dla LIBOR EUR, Bank aktywnie prowadzi akcję aneksowania umów kredytowych.
Dla LIBOR GBP, Bank również aktywnie prowadzi akcję aneksowania umów. W przypadku jej niepowodzenia w roku 2022, Bank zastosuje wskaźnik LIBOR GPB opracowany w sposób syntetyczny (https://www.theice.com/iba/libor).
Wskaźniki WIBOR (https://gpwbenchmark.pl/dokumentacja) oraz EURIBOR (https://www.emmi- benchmarks.eu/benchmarks/euribor/) zgodne z rozporządzeniem BMR, jednakże Bank będzie aneksował umowy zawierające powyższe wskaźniki ze względu na konieczność uwzględnienia w umowach klauzul fallback.
Image should be here
Sprawozdanie finansowe Alior Banku SA
za rok zakończony 31 grudnia 2021r.
(w tysiącach złotych )
118
Ekspozycja Banku
w podziale na poszczególne wskaźniki referencyjne IBOR
Wskaźnik referencyjny
Aktywa
(wartość bilansowa brutto)
Pasywa
(wartość bilansowa brutto)
Zobowiązania pozabilansowe – udzielone
(wartość nominalna)
Instrumenty pochodne
(wartość nominalna)
WIBOR
50 181 231
15 439 838
4 384
19 279 652
LIBOR EUR
2 027 925
53 199
116
0
LIBOR USD
101 117
561
747
1 395 277
LIBOR CHF
154 494
0
0
0
EURIBOR
3 817 018
281
1 955
86 272
Pozostałe
537 840
2 737
224
0
Razem
56 819 625
15 496 616
7 426
20 761 201
Ekspozycja transakcji
zawartych w ramach rachu nkowości zabezpieczeń w podziale na wskaźniki referencyjne
Wskaźnik referencyjny
Instrumenty pochodne (wartość nominalna)
WIBOR
22 397 000
EURIBOR
699 109
Razem
23 096 109
41.3 Dane finansowe
Miary wrażliwości
Oszacowanie BPV w dniu 31 grudnia 2021 r. oraz 31 grudnia 2020 r. przedstawiają tabele:
BPV na koniec 2021 r. rozbicie na tenory:
Waluta
Do 6 miesięcy
6 miesięcy - 1 rok
1 -3 lata
3 - 5 lat
5 - 10 lat
Łącznie
PLN
-419,9
-308,2
-154,4
-474,2
161,6
-1 195,0
EUR
-71,5
63,7
341,3
535,7
1,1
870,2
USD
7,3
39,5
137,4
207,2
-0,8
390,5
CHF
-2,0
0,2
0,1
0,0
0,0
-1,6
GBP
-3,3
1,1
0,0
0,0
0,0
-2,2
Inne
-1,0
1,3
20,8
-6,5
-0,8
13,8
Razem
-490,5
-202,4
345,3
262,1
161,1
75,7
BPV na koniec 2020 r. rozbicie na tenory:
Waluta
Do 6 miesięcy
6 miesięcy - 1 rok
1 -3 lata
3 - 5 lat
5 - 10 lat
Łącznie
PLN
-282,5
-269,5
-1 241,1
1 043,2
-0,3
-750,2
EUR
-46,8
22,0
323,1
427,7
5,8
731,9
USD
6,5
36,8
133,3
206,1
-1,3
381,5
CHF
-1,7
0,0
0,2
0,0
0,0
-1,4
GBP
-2,8
1,7
0,1
0,0
0,0
-1,0
Inne
-2,0
-1,5
22,0
-13,8
0,0
4,7
Razem
-329,4
-210,5
-762,3
1 663,3
4,2
365,3
Image should be here
Sprawozdanie finansowe Alior Banku SA
za rok zakończony 31 grudnia 2021r.
(w tysiącach złotych )
119
Statystyka BPV
01.01.2021-31.12.2021
01.01.2020-31.12.2020
Księga
Minimalny
Średni
Maksymalny
Minimalny
Średni
Maksymalny
Księga bankowa
-580
-290
94
-2 671
-961
14
Księga handlowa
-71
-33
19
-100
-35
87
C
ALCO
-258
474
1 215
698
2 526
3 332
Razem
-570
151
1 123
16
1 531
3 032
Kształtowanie się miary VaR w latach 2021 i 2020 prezentuje poniższa tabela (99% VaR o horyzoncie 10 dni).
01.01.2021-31.12.2021
01.01.2020-31.12.2020
Minimalny
Średni
Maksymalny
Minimalny
Średni
Maksymalny
Księga handlowa
876
2 185
4 473
1 607
3 480
8 588
Zmiana wartości ekonomicznej kapitału
Zmianę wartości ekonomicznej kapitału przy przesunięciu równoległym krzywych procentowych o +/- 200 p.b. oraz scenariuszach określonych przez EBA na koniec grudnia 20 21 r. i 20 20 r., przedstawiono poniżej zł:
Scenariusz
Zmiana wartości ekonomicznej kapitału 31.12.2021
Zmiana wartości ekonomicznej kapitału 31.12.2020
równoległe przesunięcie krzywych stóp procentowych w górę (EBA)
-240 547
-124 382
równoległe przesunięcie krzywych stóp procentowych w dół (EBA)
70 422
-13 627
wystromienie krzywej stóp procentowych (EBA)
7 736
37 957
wypłaszczenie krzywej stóp procentowych (EBA)
-108 170
-138 961
wzrost krótkoterminowych stóp procentowych (EBA)
-186 502
-172 215
spadek krótkoterminowych stóp procentowych (EBA)
32 069
3 089
równoległe przesunięcie krzywych o 200 pb w górę
-173 295
-79 330
równoległe przesunięcie krzywych o 200 pb w dół
34 941
-10 775
najbardziej niekorzystny scenariusz
-240 547
-172 215
najbardziej niekorzystny scenariusz jako % Tier 1
3,7%
2,5%
Zmienność wyniku odsetkowego
Zmienność wyniku odsetkowego w horyzoncie do 1 roku przy zmianie stóp procentowych o 100 p.b. (negatywny scenariusz) na koniec 2021 r. i na koniec 2020 r. przedstawiono poniżej.
31.12.2021
31.12.2020
NII- łączna, urealniona wrażliwość wyniku odsetkowego na zmiany stóp procentowych
7,71%
13,10%
Luka przeszacowań
Luka przeszacowań prezentuje różnicę między wartością bieżącą pozycji aktywnych oraz pasywnych narażonych na ryzyko stopy procentowej, podlegających przeszacowaniu w danym przedziale czasowym, przy czym pozycje te ujmowane są w dacie transakcji.
Lukę przeszacowania w walutach: PLN, EUR i USD na koniec 2021 r. i 2020 r. przedstawiono poniżej
.
Image should be here
Sprawozdanie finansowe Alior Banku SA
za rok zakończony 31 grudnia 2021r.
(w tysiącach złotych )
120
Luka przeszacowania w PLN
2021
1M
3M
6M
1Y
2Y
5Y
>5Y
Razem
Luka okresowa
-5 611 628
-11 780 646
10 092 116
4 374 482
3 365 688
5 020 955
2 042 842
7 503 807
Luka skumulowana
-5 611 628
-17 392 274
-7 300 159
-2 925 677
440 010
5 460 965
7 503 807
2020
1M
3M
6M
1Y
2Y
5Y
>5Y
Razem
Luka okresowa
-4 481 556
-6 705 660
10 168 328
-322 782
4 083 441
3 967 861
1 219 230
7 928 861
Luka skumulowana
-4 481 556
-11 187 217
-1 018 889
-1 341 671
2 741 770
6 709 632
7 928 861
Luka przeszacowania w USD
2021
1M
3M
6M
1Y
2Y
5Y
>5Y
Razem
Luka okresowa
390 013
62 046
-130 633
-66 664
-91 064
-195 899
49
-32 152
Luka skumulowana
390 013
452 059
321 426
254 762
163 697
-32 202
-32 152
2020
1M
3M
6M
1Y
2Y
5Y
>5Y
Razem
Luka okresowa
223 664
229 063
-220 723
-94 449
-88 419
-201 331
312
-151 884
Luka skumulowana
223 664
452 727
232 004
137 555
49 136
-152 195
-151 884
Luka przeszacowania w EUR
2021
1M
3M
6M
1Y
2Y
5Y
>5Y
Razem
Luka okresowa
129 265
8 908
401 137
-62 139
-254 310
-379 367
-2 613
-159 121
Luka skumulowana
129 265
138 173
539 310
477 170
222 860
-156 507
-159 121
2020
1M
3M
6M
1Y
2Y
5Y
>5Y
Razem
Luka okresowa
391
74 797
413 641
-117 522
-71 349
-373 117
3 611
-69 548
Luka skumulowana
391
75 188
488 829
371 307
299 958
-73 158
-69 548
42 Ryzyko walutowe
42.1 Opis ryzyka
Definicja ryzyka walutowego
Ryzyko walutowe definiowane jest jako ryzyko wystąpienia straty spowodowanej zmianą kursów walutowych. Bank dodatkowo wyróżnia wpływ kursu walutowego na swoje wyniki w perspektywie długookresowej, na skutek przewalutowania przyszłych przychodów i kosztów walutowych po potencjalnie bardziej niekorzystnym kursie. Ryzyko związane z przyszłymi wynikami może być zarządzane w ramach walutowego portfela modelowego.
Image should be here
Sprawozdanie finansowe Alior Banku SA
za rok zakończony 31 grudnia 2021r.
(w tysiącach złotych )
121
Cel zarządzania ryzykiem walutowym
Podstawowym celem zarządzania ryzykiem walutowym jest identyfikacja obszarów działalności Banku, które mogą być na nie narażone i podejmowanie przedsięwzięć maksymalnie ograniczających ewentualne straty z tego tytułu. Zarząd Banku określa profil ryzyka walutowego, który musi cechować się zgodnością z obowiązującym planem finansowym Banku.
Pomiar i ocena ryzyka walutowego
Pomiar i ocena ryzyka walutowego odbywają się poprzez ograniczenie pozycji walutowych zajmowanych przez Bank. W pomiarze ryzyka walutowego Bank wykorzystuję miarę VaR i testy warunków skrajnych.
Miara VaR określa potencjalną wartość straty na utrzymywanych pozycjach związanych ze zmianami kursów walutowych, przy zachowaniu założonego poziomu ufności oraz okresu utrzymania pozycji. Do wyznaczenia VaR Bank stosuje horyzont 10 dniowy oraz poziom ufności równy 99%. Wielkość jest ustalana codziennie dla poszczególnych obszarów odpowiedzialnych za podejmowanie i zarządzanie ryzykiem, indywidualnie oraz łącznie.
Monitoring i raportowanie ryzyka walutowego
W Alior Banku regularnie monitoruje się i raportuje:
poziom miar ryzyka walutowego,
stopień wykorzystania wewnętrznych limitów i progów ostrzegawczych na ryzyko walutowe,
wyniki testów warunków skrajnych.
Raporty dotyczące ryzyka walutowego opracowywane w trybie dziennym, tygodniowym, miesięcznym oraz kwartalnym.
Limity ryzyka walutowego ustalane w taki sposób, aby ryzyko to pozostawało na ograniczonym poziomie.
Bank może także przeprowadzać transakcje zabezpieczania przyszłych przepływów walutowych o odpowiednio wysokiej pewności realizacji (np. koszt czynszu, dochód odsetkowy netto denominowany w walutach obcych). Ich celem jest ograniczanie zmienności wyniku w bieżącym roku kalendarzowym.
Narzędzia zarządzania ryzykiem walutowym
Główne narzędzia zarządzania ryzykiem walutowym w Alior Banku to:
wewnętrzne procedury dotyczące zarządzania ryzykiem walutowym,
wewnętrzne modele i miary ryzyka walutowego,
limity i
progi ostrzegawcze na ryzyko walutowe,
ograniczenia dopuszczalnych transakcji walutowych,
testy warunków skrajnych.
42.2 Dane finansowe
Miary wrażliwości
Na koniec grudnia 2021 r. maksymalna strata na posiadanym przez Bank portfelu walutowym (zarządzanym w ramach księgi handlowej), wyznaczona w oparciu o VaR w horyzoncie czasowym 10 dni, mogła wynieść 234,6 tys. zł, przy zakładanym poziomie ufności 99%.
31.12.2021
31.12.2020
Horyzont [dni]
10
10
VaR [tys. zł]
234,6
176,60
Statystyka VaR na portfelu handlowym Banku w latach 2021 i 2020
Image should be here
Sprawozdanie finansowe Alior Banku SA
za rok zakończony 31 grudnia 2021r.
(w tysiącach złotych )
122
VaR
31.12.2021
31.12.2020
Min
876
1 607
Średni
2 185
3 480
Max
4 473
8 588
Na datę
2 815
3 571
Założenie normalności rozkładu zmian wartości czynników ryzyka w modelu VaR może w praktyce prowadzić do niedoszacowania strat w skrajnych scenariuszach (zjawisko „grubych ogonów”). W związku z tym Bank przeprowadza testy warunków skrajnych.
W pomiarze narażenia Banku na ryzyko zmian kursów walutowych Bank przeprowadza testy warunków skrajnych. Poniżej przedstawiono wyniki testów warunków skrajnych badających wpływ zmian kursów walutowych w relacji do PLN o +/- 20%.
31.12.2021
31.12.2020
kursy + 20%
-13 157
8 619
kursy -20%
30 550
10 343
Pozycja walutowa
Wielkość globalnych pozycji walutowych w Alior Banku na dzień 31.12.2021 r. i 31.12.2020 r. prezentuje poniższa tabela:
Pozycje bilansowe
Pozycje pozabilansowe
Pozycje netto
Pozycja walutowa
Długa
Krótka
Długa
Krótka
Długa
Krótka
31.12.2021
10 349 211
-12 279 630
5 512 124
-3 618 227
4 586
-41 108
31.12.2020
9 295 678
-11 084 469
8 003 450
-6 180 657
34 766
-764
Wielkość pozycji walutowych jest kluczowym (poza zmiennościami kursów walutowych) czynnikiem determinującym poziom ryzyka walutowego, na jaki narażony jest Bank. Na poziom pozycji walutowych wpływają wszystkie zawarte transakcje walutowe, bilansowe i pozabilansowe.
Narażenie Banku na ryzyko walutowe jest niskie (w odniesieniu do funduszy własnych) VaR 10-dniowy dla portfela walutowego Banku na dzień 31 grudnia 2021 roku wynosił ok.
0,003%, oraz odpowiednio na dzień 31 grudnia 2020 roku ok. 0,0022%.
43 Ryzyko płynności
43.1 Opis ryzyka
Definicja ryzyka płynności
Ryzyko płynności oznacza ryzyko niemożności zrealizowania, na dogodnych dla Banku warunkach i po rozsądnej cenie, zobowiązań płatniczych wynikających z pozycji bilansowych i pozabilansowych, które Bank posiada.
W ramach ryzyka płynności wyróżnia się ryzyko finansowania, które jest ryzykiem utraty posiadanych źródeł finansowania oraz ryzyko braku możliwości odnowienia wymagalnych środków finansowania lub utraty dostępu do nowych źródeł finansowania.
Cel zarządzania ryzykiem płynności
Celem zarządzania ryzykiem płynności jest zapewnienie niezbędnej wysokości środków finansowych koniecznych do wywiązywania się z bieżących i przyszłych (również potencjalnych) zobowiązań, z uwzględnieniem specyfiki prowadzonej działalności oraz potrzeb mogących się pojawić w wyniku zmiany warunków rynkowych lub makroekonomicznych.
Organizacja procesu zarządzania ryzykiem płynności
Image should be here
Sprawozdanie finansowe Alior Banku SA
za rok zakończony 31 grudnia 2021r.
(w tysiącach złotych )
123
W Banku funkcjonuje powołany specjalnie do celów zarządzania aktywami i pasywami Komitet Zarządzania Kapitałem, Aktywami i Pasywami (CALCO). Strategia dotycząca ryzyka płynności, w tym akceptowalny poziom ryzyka, zakładana struktura bilansu oraz plan finansowania zatwierdzane przez Zarząd Banku, a następnie akceptowane przez Radę Nadzorczą Banku. Za zawieranie transakcji międzybankowych odpowiada Departament Skarbu, rozliczanie i księgowanie transakcji ma miejsce w Pionie Operacji, natomiast monitorowanie i pomiar ryzyka płynności odbywa się w Departamencie Zarządzania Ryzykiem Finansowym. Podział kompetencji w zakresie zarządzania ryzykiem płynności jest jasny oraz zapewnia rozdzielenie do poziomu Członka Zarządu, co gwarantuje pełną niezależność ich działania.
Zarządzanie ryzykiem płynności
Polityka zarządzania ryzykiem płynności w Banku polega zatem na utrzymaniu własnych pozycji płynnościowych tak, aby w każdym momencie można było wypełnić zobowiązania płatnicze za pomocą dostępnych środków w kasie, wpływów z transakcji o danej dacie zapadalności lub za pomocą sprzedaży zbywalnych aktywów, przy jednoczesnym minimalizowaniu kosztów utrzymania płynności.
W Banku funkcjonuje proces oceny adekwatności zasobów płynności (ILAAP),
który w sposób kompleksowy ocenia adekwatność zarządzania ryzykiem płynności i jego dostosowanie do charakteru, skali i stopnia złożoności Banku. Proces ten realizuje następujące cele:
zapewnienie zdolności do terminowego regulowania wszelkich zobowiązań w każdej chwili także w sytuacji skrajnej,
utrzymanie na odpowiednim poziomie bufora płynności tj. wysokiej jakości aktywów płynnych zapewniającego adekwatną nadwyżkę płynności,
ustalenie skali podejmowanego przez Bank ryzyka płynności, poprzez ustanowienie wewnętrznych limitów płynności, zgodnych z apetytem oraz strategią Banku, uwzględniających wyniki testów warunków skrajnych,
minimalizowanie ryzyka przekroczenia zdefiniowanych w Banku limitów płynności,
monitorowanie sytuacji płynnościowej Banku pod kątem wystąpienia sytuacji awaryjnej w celu uruchomienia Planu Awaryjnego utrzymania płynności oraz Planu Naprawy,
zapewnienie zgodności funkcjonujących w Banku procesów z wymogami regulacyjnymi dotyczącymi zarządzania ryzykiem płynności.
W ramach ILAAP Bank:
identyfikuje ryzyka oraz istotne czynniki ryzyka,
dokonuje pomiaru i raportuje ryzyko płynności,
opracowuje procedury i polityki płynności, w tym plan finansowania na kolejne lata działalności Banku,
zarządza Planami Awaryjnymi Płynności i Planem Naprawy w zakresie płynności,
utrzymuje bufor płynności składający się z wysokiej jakości aktywów płynnych,
opracowuje system limitów płynności zgodny z apetytem na ryzyko, monitoruje limity płynności oraz wskaźniki wczesnego ostrzegania identyfikujące negatywne trendy mogące mieć wpływ na wzrost ryzyka płynności,
przeprowadza testy warunków skrajnych ryzyka płynności, na podstawie których
ocenia, w jakim stopniu Bank jest przygotowany do regulowania zobowiązań w sytuacji skrajnej,
uwzględnia w systemie stawek transferowych funduszy korekty wspierające zarządzanie ryzykiem płynności.
Poszczególne elementy ILAAP zintegrowane ze sobą i stanowią spójną całość. Każdy zidentyfikowany rodzaj ryzyka płynności jest mierzony przy pomocy szeregu analiz i zdefiniowanych wskaźników. Na określone wskaźniki nałożony jest system limitów płynności, który stanowi ograniczenie w podejmowanym przez Bank ryzyku oraz dostarcza sygnałów ostrzegawczych służących rozpoznaniu sytuacji zagrożenia mogącej prowadzić do uruchomienia planów awaryjnych lub Planu Naprawy. Przy określaniu poziomu
Image should be here
Sprawozdanie finansowe Alior Banku SA
za rok zakończony 31 grudnia 2021r.
(w tysiącach złotych )
124
limitów oraz wymaganego bufora płynności brane pod uwagę wyniki testów warunków skrajnych. Testy planów awaryjnych i Planu Naprawy porównywane z wynikami testów warunków skrajnych i służą zapewnieniu, Bank jest w stanie zachować płynność zarówno w sytuacji normalnej, jak i w sytuacji skrajnej.
Takie związki między poszczególnymi elementami ILAAP pozwalają na efektywne zarządzanie ryzykiem płynności, ograniczenie go oraz zapewnienie dostępu do wystarczających źródeł płynności, nawet w sytuacji skrajnej.
Elementy ILAAP spójne z ogólną strategią Banku oraz z apetytem na ryzyko. Poprzez elementy ILAAP Bank określa tolerancję ryzyka płynności, czyli poziom ryzyka, jaki zamierza ponosić. Tolerancja ryzyka zdefiniowana jest jako system limitów nałożonych na ryzyko płynności, który wynika z apetytu na ryzyko wpisanego w założenia całościowej strategii działalności Banku i jest z nim spójny oraz poprzez wyznaczenie horyzontu przeżycia uwzględniającego m.in. wyniki testów warunków skrajnych płynności. Elementy ILAAP brane pod uwagę przy konstruowaniu planu finansowego Banku w taki sposób, by założenia dotyczące przyszłej struktury bilansu uwzględniały konieczność zapewnienia bezpiecznej sytuacji płynnościowej Banku.
Identyfikacja, pomiar i ocena ryzyka płynności
W ramach identyfikacji ryzyka płynności Bank rozpoznaje czynniki ryzyka, które w istotny sposób determinują jego zdolność do zachowania adekwatnego poziomu płynności oraz możliwość finansowania zobowiązań, wynikających z działalności operacyjnej.
Pomiar ryzyka płynności w Banku dokonywany jest z uwzględnieniem wszystkich istotnych pozycji zarówno bilansowych, jak i pozabilansowych (w tym w szczególności instrumentów pochodnych). Wśród wykorzystywanych miar zarządzania płynnością, Bank wyróżnia współczynniki i powiązane z nimi limity następujących rodzajów płynności:
płynność śróddzienna - zdolność do wykonywania wszystkich zobowiązań pieniężnych w bieżącym dniu,
płynność bieżąca zdolność do finansowania aktywów i terminowego wykonania zobowiązań w toku normalnej działalności Banku lub w innych warunkach, które można przewidzieć, bez konieczności poniesienia straty w ciągu kolejnych 7 dni,
płynność krótkoterminowa zdolność wykonania wszystkich zobowiązań pieniężnych w terminie płatności przypadającym w okresie 30 kolejnych dni,
płynność średnioterminowa zdolność wykonania wszystkich zobowiązań w terminie zapadalności w okresie powyżej 1 i do 12 miesięcy,
płynność długoterminowa monitorowanie możliwości wykonania wszystkich zobowiązań pieniężnych w terminie płatności przypadającym w okresie dłuższym niż 12 miesięcy.
Do pomiaru i analizy ryzyka płynności Bank stosuje szereg wskaźników i analiz, w tym m.in.:
kalkulacja i monitoring wskaźników nadzorczych LCR, NSFR– ocena spełniania przez Bank ilościowych wymogów nadzorczych,
prognozy kształtowania się nadzorczych miar płynności zapewnienie spełniania przez Bank ilościowych wymogów nadzorczych w przyszłości,
kalkulacja i monitoring wewnętrznych wskaźników płynności, w tym miar płynności śróddziennej, bieżącej, krótkoterminowej, średnio- i długoterminowej, nadwyżki podstawowego i całkowitego bufora płynności,
luka płynności - umożliwia oszacowanie wielkości niedopasowania (różnicę) pomiędzy bilansowymi i pozabilansowymi aktywami i pasywami dla każdego pasma zapadalności/ wymagalności (luka okresowa), jak również dla sumy aktywów i pasywów łącznie we wszystkich pasmach zapadalności/wymagalności (luka skumulowana). Bank wyznacza kontraktową oraz urealnioną lukę płynności. Urealnienie przepływów następuje wskutek zastosowania wag urealnień do
Image should be here
Sprawozdanie finansowe Alior Banku SA
za rok zakończony 31 grudnia 2021r.
(w tysiącach złotych )
125
przepływów kontraktowych w celu określenia najbardziej prawdopodobnego (ekonomicznego) terminu zapadalności/wymagalności. Urealnianie wartości i terminów stosowane jest zarówno dla pozycji bilansowych jak i pozabilansowych, m. in. takich jak: aktywa, dla których istnieje możliwość wcześniejszego zbycia, pozycje nie posiadające kontraktowych terminów zapadalności, produkty bankowe, w przypadku których analiza trendów i zachowań klientów wskazuje na różnice pomiędzy kontraktowym terminem zapadalności, a rzeczywistym terminem płatności, zobowiązania pozabilansowe z tytułu przyznanych linii kredytowych i gwarancji,
analiza stabilności środków obcych stabilnych - określenie na podstawie danych historycznych, jaka część tych zobowiązań wykazuje cechy stałości i może z wysokim prawdopodobieństwem w normalnych warunkach rynkowych stanowić stabilne źródło finansowania,
analiza odnawialności/zrywalności depozytów celem jest zweryfikowanie stabilności behawioralnej zachowań klientów będącej podstawą do wyznaczenia osadu i wag urealnień przepływów pieniężnych w Banku,
analiza koncentracji środków obcych stabilnych - wskazanie potencjalnego ryzyka nadmiernego uzależnienia Banku od źródeł finansowania cechujących się zbyt niskim stopniem dywersyfikacji, co mogłoby mieć negatywny wpływ na stabilność środków obcych,
analiza stabilności należności z tytułu udzielonych zobowiązań pozabilansowych - określenie poziomu wykorzystania linii gwarancyjnych i kredytowych przez klientów,
analiza płynności długoterminowej ma na celu określenie ryzyka związanego z finansowaniem kredytów długoterminowych (głównie zabezpieczonych hipotecznie lub na finansowanie dużych projektów niezwiązanych z nieruchomościami, w tym inwestycji przemysłowych) pasywami o krótszym terminie zapadalności,
analiza koncentracji aktywów płynnych ma na celu ograniczenie ryzyka pozyskania środków pieniężnych poprzez upłynnienie ww. aktywów w sytuacji konieczności pokrycia oczekiwanych, jak również nieoczekiwanych zobowiązań Banku.
Kontrola, monitoring i raportowanie ryzyka płynności
Kontrola ryzyka płynności obejmuje ustalanie dostosowanych do skali i złożoności działalności Banku limitów dotyczących ryzyka płynności, w szczególności limitów apetytu na ryzyko płynności.
Alior Bank regularnie monitoruje i raportuje poziom miar dotyczących ryzyka płynności oraz stopień wykorzystania wewnętrznych limitów i wartości progowych. Raporty dotyczące ryzyka płynności opracowywane w trybie dziennym, tygodniowym, miesięcznym, kwartalnym oraz rocznym. Ich częstotliwość, zakres
i lista odbiorców (w tym CALCO, Zarząd Banku i Rada Nadzorcza) uregulowana jest w wewnętrznych przepisach Banku.
Limity wyznaczają granice działalności Banku, które nie mogą być przekroczone. Wybrane limity Bank poszerza o progi ostrzegawcze, których funkcją jest zabezpieczenie przed przekroczeniem limitów wewnętrznych poprzez określenie poziomu wykorzystania limitów (minimalnej nadwyżki), którego osiągnięcie oznaczało będzie wystąpienie podwyższonego ryzyka płynności oraz realne ryzyko możliwości wystąpienia przekroczenia limitu w określonym przedziale czasowym.
Testy warunków skrajnych ryzyka płynności
Testy warunków skrajnych istotnym elementem zarządzania ryzykiem płynności. Zasadniczą część testów warunków skrajnych stanowi analiza scenariuszowa, która polega na zbadaniu wpływu na płynność Banku danego scenariusza uwzględniającego różne czynniki ryzyka oraz różny poziom dotkliwości poszczególnych czynników ryzyka (przy zachowaniu nadrzędnej zasady konserwatywnego podejścia przy konstruowaniu scenariuszy). Dodatkowo Bank przeprowadza oddzielne scenariusze dla płynności śróddziennej. Uzupełnieniem do testów scenariuszowych analizy wrażliwości, gdzie Bank testuje jedynie wybrane czynniki ryzyka, które w jego ocenie mają największy wpływ na sytuację płynnościową oraz testy odwrócone, gdzie Bank testuje, jaki poziom najważniejszych czynników ryzyka doprowadza Bank do utraty płynności. Bank przeprowadza testy odwrócone analizując dwa aspekty: utrata płynności oznaczająca brak możliwości regulowana zobowiązań oraz spadek płynności powodujący brak spełniania wymogów
Image should be here
Sprawozdanie finansowe Alior Banku SA
za rok zakończony 31 grudnia 2021r.
(w tysiącach złotych )
126
nadzorczych dotyczących płynności. Wyniki testów warunków skrajnych akceptowane przez CALCO, Zarząd Banku i Radę Nadzorczą.
Scenariusze testów warunków skrajnych, które przyjmowane przez Zarząd Banku, opracowywane w trzech podstawowych wariantach, dla których konstruowane są co najmniej dwa scenariusze:
kryzys wewnętrzny sytuacja, w której za problemy z płynnością odpowiedzialne czynniki wewnątrzbankowe lub też inne czynniki, jednak dotyczące jedynie Banku (2 scenariusze zakładające utratę reputacji),
kryzys systemowy sytuacja, w której w całym lub znaczącej części systemu bankowego występują problemy z utrzymaniem płynności w związku z kryzysem gospodarczym lub finansowym (2 scenariusze, w tym 1 związany z pandemią COVID-19),
kombinacja kryzysu wewnętrznego jak i kryzysu systemowego sytuacja będąca kombinacją elementów z dwóch powyższych wariantów (2 scenariusze zakładające jednoczesne problemy Banku oraz całego sektora).
Wyniki testów warunków skrajnych wykorzystywane w szczególności do oceny, w jakim stopniu Bank jest przygotowany do regulowania zobowiązań w sytuacji skrajnej, do oceny adekwatności nadwyżki płynności poprzez zestawienie posiadanego bufora płynności z wymaganym buforem płynności w sytuacji skrajnej oraz do weryfikacji dostosowania profilu płynnościowego Banku do przyjętej tolerancji ryzyka płynności poprzez sprawdzenie, czy horyzont przeżycia w każdym scenariuszu jest co najmniej równy założonemu przez Bank. Zestawienie zapotrzebowania na środki płynne dla każdego scenariusza z wartościami możliwymi do pozyskania na podstawie przeprowadzonych testów planów awaryjnych pozwala sprawdzić, czy Bank jest w stanie regulować zobowiązania w dłuższych horyzontach (poza horyzontem przeżycia) przy wykorzystaniu działań awaryjnych. Poza tym wyniki testów warunków skrajnych służą do ustalania limitów wewnętrznych, dostosowywania i ulepszania regulacji wewnętrznych, codziennej praktyki zarządzania ryzykiem płynności poprzez wykorzystywanie wyników testów warunków skrajnych do bieżącej oceny sytuacji płynnościowej Banku, kształtowania planu awaryjnego płynności.
Testy planów awaryjnych ryzyka płynności
Na wypadek wystąpienia kryzysu płynności rozumianego jako hipotetyczne ryzyko jak i realne zaistnienie sytuacji, w której Bank nie będzie zdolny do terminowego realizowania bieżących lub przewidywanych przyszłych zobowiązań płatniczych Bank opracował plany awaryjne płynności, których celem jest określenie rozwiązań zapewniających przetrwanie sytuacji kryzysu płynności, w tym działań naprawczych. Bank na bieżąco monitoruje sytuację płynnościową pod kątem rozpoznania sytuacji zagrożenia poprzez zdefiniowanie i monitorowanie szerokiego zakresu przesłanek dotyczących sytuacji wewnątrz Banku, jak i otoczenia rynkowego i makroekonomicznego, które służą rozpoznaniu sytuacji podwyższonego ryzyka płynności, wysokiego ryzyka płynności oraz kryzysu ryzyka płynności i umożliwiają podjęcie adekwatnych działań, określonych w planach awaryjnych. Bank dokonuje przeglądu i testów planów awaryjnych co najmniej raz w roku lub gdy wymaga tego zmiana warunków rynkowych. W ramach testów planów awaryjnych Bank określa: realność i możliwość przeprowadzenia działań, proces decyzyjny, kompetencje poszczególnych jednostek, kwotę środków możliwych do uzyskania oraz czas konieczny do wdrożenia działań.
Image should be here
Sprawozdanie finansowe Alior Banku SA
za rok zakończony 31 grudnia 2021r.
(w tysiącach złotych )
127
43.2 Dane finansowe
Przepływy kontraktowe
Zestawienie terminów zapadalności/wymagalności przepływów kontraktowych aktywów i pasywów Banku na dzień 31 grudnia 2021 roku (w mln zł):
31.12.2021
1D
1M
3M
6M
1Y
2Y
5Y
5Y+
Razem
AKTYWA
3 744
3 021
2 611
3 851
9 374
11 392
24 344
42 865
101 202
Gotówka i Nostro
3 710
0
0
0
0
0
0
0
3 710
Należności od banków
32
63
0
0
0
0
0
1608
1 703
Należności od klientów
2
1 022
2 568
3 247
5 696
9 389
18 278
35 508
75 710
Papiery wartościowe
0
1 936
43
604
3678
2 003
6 066
2 457
16 787
Pozostałe aktywa
0
0
0
0
0
0
0
3 292
3 292
ZOBOWIĄZANIA I KAPITAŁY
-64 723
-2 574
-4 379
-1 615
-1 391
-456
-1 733
-6 265
-83 136
Zobowiązania wobec banków
-75
-46
-308
0
0
0
-41
0
-470
Zobowiązania wobec klientów
-62 078
-2 504
-3 919
-1 409
-1 264
-214
-148
-2
-71 538
Emisje własne
0
-24
-136
-182
-79
-146
-1 461
0
-2 028
Kapitały własne
0
0
0
0
0
0
0
-5 972
-5 972
Pozostałe zobowiązania
-2 570
0
-16
-24
-48
-96
-83
-291
-3 128
Luka bilansowa
-60 979
447
-1 768
2 236
7 983
10 936
22 611
36 600
18 066
Skumulowana luka bilansowa
-60 979
-60 532
-62 300
-60 064
-52 081
-41 145
-18 534
18 066
Instrumenty pochodne – wpływy
0
4 926
689
213
210
220
212
0
6 470
Instrumenty pochodne – wypływy
0
-4 887
-667
-206
-204
-213
-208
0
-6 385
Instrumenty pochodne – netto
0
39
22
7
6
7
4
0
85
Linie gwarancyjne i finansowe
-10 366
0
0
0
0
0
0
0
-10 366
Luka pozabilansowa
-10 366
39
22
7
6
7
4
0
-10 281
Luka ogółem
-71 345
486
-1 746
2 243
7 989
10 943
22 615
36 600
7 785
Luka skumulowana ogółem
-71 345
-70 859
-72 605
-70 362
-62 373
-51 430
-28 815
7 785
Zestawienie terminów zapadalności/wymagalności przepływów kontraktowych aktywów i pasywów Banku na dzień 31 grudnia 2020 roku (w mln zł):
31.12.2020
1D
1M
3M
6M
1Y
2Y
5Y
5Y+
Razem
AKTYWA
2 794
2 301
1 993
3 771
7 118
13 629
20 093
39 783
91 482
Gotówka i Nostro
2 341
0
0
0
0
0
0
0
2 341
Należności od banków
55
100
0
0
0
0
0
421
576
Należności od klientów
398
952
1 955
3 096
5 478
8 039
15 067
33 992
68 977
Papiery wartościowe
0
1 249
38
675
1 640
5 590
5 026
1 864
16 082
Pozostałe aktywa
0
0
0
0
0
0
0
3 506
3 506
ZOBOWIĄZANIA I KAPITAŁY
-58 758
-2 860
-3 235
-1 976
-2 072
-1 015
-1 571
-6 943
-78 430
Zobowiązania wobec banków
-304
-304
0
0
0
0
-55
0
-663
Zobowiązania wobec klientów
-56 678
-2 515
-2 970
-1 618
-1 235
-504
-271
-2
-65 793
Emisje własne
0
-41
-248
-332
-786
-409
-1 174
0
-2 990
Kapitały własne
0
0
0
0
0
0
0
-6 655
-6 655
Pozostałe zobowiązania
-1 776
0
-17
-26
-51
-102
-71
-286
-2 329
Luka bilansowa
-55 964
-559
-1 242
1 795
5 046
12 614
18 522
32 840
13 052
Skumulowana luka bilansowa
-55 964
-56 523
-57 765
-55 970
-50 924
-38 310
-19 788
13 052
Instrumenty pochodne – wpływy
0
7 368
1 913
436
414
493
277
0
10 901
Instrumenty pochodne – wypływy
0
-7 358
-1 897
-434
-412
-469
-291
0
-10 861
Instrumenty pochodne – netto
0
10
16
2
2
24
-14
0
40
Image should be here
Sprawozdanie finansowe Alior Banku SA
za rok zakończony 31 grudnia 2021r.
(w tysiącach złotych )
128
31.12.2020
1D
1M
3M
6M
1Y
2Y
5Y
5Y+
Razem
Linie gwarancyjne i finansowe
-9 620
0
0
0
0
0
0
0
-9 620
Luka pozabilansowa
-9 620
10
16
2
2
24
-14
0
-9 580
Luka ogółem
-65 584
-549
-1 226
1 797
5 048
12 638
18 508
32 840
3 472
Luka skumulowana ogółem
-65 584
-66 133
-67 359
-65 562
-60 514
-47 876
-29 368
3 472
Urealniona luka płynności
Analiza zapadalności/wymagalności aktywów i zobowiązań dla Banku, według terminów urealnionych na dzień 31 grudnia 2021 roku
(w mln zł):
31.12.2021
1D
1M
3M
6M
1Y
2Y
5Y
>5Y
Razem
Urealniona luka okresowa
4 072
7 276
-1 986
427
1 836
3 967
6 829
-22 337
85
Urealniona luka skumulowana
4 072
11 348
9 363
9 790
11 626
15 593
22 422
85
Analiza zapadalności/wymagalności aktywów i zobowiązań dla Banku, według terminów urealnionych na dzień 31 grudnia 2020 roku (w mln zł):
31.12.2020
1D
1M
3M
6M
1Y
2Y
5Y
>5Y
Razem
Urealniona luka okresowa
6 309
5 154
-1 651
467
1 603
3 661
5 511
-21 014
40
Urealniona luka skumulowana
6 309
11 463
9 812
10 279
11 882
15 543
21 054
40
Nadzorcze miary płynności i miary wrażliwości
Nadzorcze miary płynności
31.12.2021
31.12.2020
LCR
155%
171%
NSFR
131%*
122%
*Począwszy od danych za 30.06.2021 r. nastąpiła zmiana kalkulacji wskaźnika NSFR zgodnie z Rozporządzeniem (UE) 2019/876 z dnia 20 maja 2019r.
W okresie od 31 grudnia 2020 roku do 31 grudnia 2021 roku wartości wskaźników miar nadzorczych utrzymywały się powyżej limitów nadzorczych.
Poniższa tabela przedstawia części składowe wskaźnika pokrycia wypływów netto (LCR), czyli wartość zabezpieczenia przed utratą płynności oraz wypływ środków pieniężnych netto. Dodatkowo zaprezentowana została nadwyżka zabezpieczenia przed utratą płynności rozumiana jako nadwyżka możliwości pokrycia potrzeb płynnościowych przez okres występowania warunków skrajnych trwający 30 dni.
31.12.2021
31.12.2020
Zabezpieczenie przed utratą płynności (mln zł)
16 031
16 104
Wypływy środków pieniężnych netto ogółem (mln zł)
10 368
9 422
Nadwyżka zabezpieczenia przed utratą płynności (mln zł)
5 663
6 682
Wskaźnik pokrycia wypływów netto (LCR)
155%
171%
Stabilność bazy depozytowej
Na dzień 31 grudnia 2021 roku poziom osadu depozytów w horyzoncie 30 dni wynosił ok. 95,5% % dla bazy depozytowej w Banku (z wyłączeniem rynku międzybankowego) oraz 82,7% dla emisji własnych.
Na dzień 31 grudnia 2020 roku poziom osadu depozytów w horyzoncie 30 dni wynosił ok. 95,5% dla bazy depozytowej w Banku (z wyłączeniem rynku międzybankowego) oraz 95,2% dla emisji własnych.
Image should be here
Sprawozdanie finansowe Alior Banku SA
za rok zakończony 31 grudnia 2021r.
(w tysiącach złotych )
129
Struktura finansowania
Głównym źródłem finansowania Banku jest baza depozytowa, która na dzień 31.12.2021 roku wyniosła ok. 69 mld złotych, co stanowi ok. 83% pasywów Banku. W bazie depozytowej dominują rachunki bieżące (ok. 85 % bazy), z czego większość (ok.72%) stanowią rachunki klientów indywidualnych wobec 28% rachunków klientów biznesowych. Pozostałą część bazy depozytowej tj. ok. 15% stanowią depozyty terminowe, w tym 54% depozyty terminowe klientów indywidualnych i 46% depozyty klientów biznesowych. Zobowiązania wobec klientów finansowych wynoszą ok. 2 mld złotych i stanowią ok. 2% pasywów. Emisje własne, w wartości 1,8 mld złotych, stanowią ok. 2% pasywów.
W kolejnych latach Bank zakłada umiarkowany przyrost sumy bilansowej i utrzymanie depozytów klientowskich jako głównego źródła finansowania (w szczególności od klientów indywidualnych).
Koncentracja
Bank w cyklach miesięcznych przeprowadza analizę koncentracji bazy depozytowej, która ma na celu wskazanie potencjalnego ryzyka nadmiernego uzależnienia Banku od źródeł finansowania cechujących się zbyt niskim stopniem dywersyfikacji. W celu oszacowania poziomu koncentracji Bank wyznacza wskaźnik WWK (Wskaźnik Wysokiej Koncentracji) liczony jako stosunek wartości środków zgromadzonych przez największych depozytariuszy do wartości bazy depozytowej. Na dzień 31 grudnia 2021 r. WWK wyniósł 1,09 %, co wskazuje na brak koncentracji. Wskaźnik na dzień 31 grudnia 2020 r. wynosił 0,98%.
Statystykę WWK za 2021 r. i 2020 r. przedstawia poniższa tabela.
Minimalny
Średni
Maksymalny
31.12.2021
0,80%
1,00%
1,14%
31.12.2020
0,77%
0,85%
1,00%
W celu ograniczenia ryzyka koncentracji Bank dywersyfikuje strukturę bazy depozytowej w podziale na klientów detalicznych, biznesowych, finansowych, instytucji rządowych i samorządowych, monitorując i raportując miesięcznie udział poszczególnych grup w całości bazy depozytowej.
Waluta
31.12.2021
Waluta
31.12.2020
Klient 1
EUR, PLN, USD
900 646
EUR, PLN, USD
368 479
Klient 2
EUR, PLN, USD
550 838
EUR, PLN, USD
343 608
Klient 3
CHF, CZK, EUR, PLN, USD
393 976
CHF, CZK, EUR, PLN, USD
316 083
Klient 4
EUR, PLN, USD
293 612
PLN
306 596
Klient 5
CHF, EUR, GBP, HDK, MXN, PLN, RUB, USD
200 847
CZK, EUR, PLN, USD
294 617
Klient 6
EUR, PLN
198 098
PLN
216 168
Klient 7
EUR, PLN
155 712
PLN
175 608
Klient 8
PLN
152 727
EUR, PLN
159 859
Klient 9
EUR, PLN, USD
148 728
EUR, PLN
112 326
Klient 10
CZK, EUR, PLN
147 281
CHF, EUR, PLN, USD
89 257
W 2021 r. sytuacja płynnościowa Banku pozostawała na bezpiecznym poziomie. Sytuacja była ściśle monitorowana i utrzymywana na adekwatnym do potrzeb poziomie poprzez dostosowywanie poziomu bazy depozytowej oraz uruchamianie dodatkowych źródeł finansowania w zależności od rozwoju akcji kredytowej i pozostałych potrzeb płynnościowych.
Image should be here
Sprawozdanie finansowe Alior Banku SA
za rok zakończony 31 grudnia 2021r.
(w tysiącach złotych )
130
44 Ryzyko operacyjne
44.1
Opis ryzyka
Definicja ryzyka operacyjnego
Ryzyko operacyjne to ryzyko powstania straty wynikającej z niedostosowania lub zawodności wewnętrznych procesów, ludzi i systemów lub zdarzeń zewnętrznych. Ryzyko operacyjne uwzględnia ryzyko prawne, a nie obejmuje ryzyka utraty reputacji i ryzyka strategicznego.
Cel zarządzania ryzykiem operacyjnym
Celem zarządzania ryzykiem operacyjnym Banku jest utrzymanie ryzyka operacyjnego na poziomie bezpiecznym i adekwatnym w stosunku do działalności, celów, strategii i rozwoju Banku, a także akceptowalnym przez Zarząd i Radę Nadzorczą Banku.
Zarządzanie ryzykiem operacyjnym
Bank posiada sformalizowany system zarządzania ryzykiem operacyjnym w ramach którego przeciwdziała występowaniu zdarzeń i incydentów operacyjnych oraz ogranicza straty w przypadku materializacji ryzyka. Zarządzanie ryzykiem operacyjnym obejmuje identyfikację, pomiar i ocenę ryzyka operacyjnego, kontrolę, monitorowanie, raportowanie oraz działania zarządcze.
Identyfikacja ryzyka operacyjnego
W ramach identyfikacji ryzyka operacyjnego, Bank rozpoznaje czynniki ryzyka, które w istotny sposób wpływają na jego poziom. Na etapie identyfikacji wykorzystywane różne sposoby pozyskiwania informacji m.in.:
gromadzenie danych o zdarzeniach i stratach w Banku,
identyfikacja ryzyka w procesach, produktach i zgłoszeniach biznesowych,
identyfikacja ryzyka w procesach outsourcowanych,
analiza zewnętrznych zdarzeń ryzyka operacyjnego.
Pomiar i ocena ryzyka operacyjnego
Pomiar i ocena ryzyka operacyjnego przeprowadzana jest przy wykorzystaniu mierników ilościowych i jakościowych i obejmuje m.in.:
kluczowe wskaźniki ryzyka (KRI) dla których zdefiniowano progi tolerancji,
cel i limit
na koszty ryzyka operacyjnego oraz określanie poziomu ich wykorzystania,
obliczanie wymogu w zakresie funduszy własnych z tytułu ryzyka operacyjnego od 01.01.2018 r. Bank oblicza wymóg w zakresie funduszy własnych z tytułu ryzyka operacyjnego zgodnie z zaawansowaną metodą (AMA) dla Banku z wyłączeniem Oddziału w Rumunii, dla którego zastosowanie ma metoda standardowa (TSA),
szacowanie kapitału wewnętrznego dla Banku na ryzyko operacyjne z wykorzystaniem wyników modelu AMA, dla Oddziału w Rumunii oraz spółki podlegającej konsolidacji Alior Leasing Sp. z o.o. – z zastosowaniem metody standardowej (TSA),
testy warunków skrajnych,
analizy scenariuszowe,
samoocenę ryzyka operacyjnego,
ocenę nowych i modyfikowanych procesów, produktów i zgłoszeń biznesowych.
Kontrola ryzyka operacyjnego
Celem kontroli jest utrzymanie ryzyka operacyjnego na akceptowanym przez Bank poziomie. Kontrola ryzyka operacyjnego odbywa się na kilku poziomach: komórek organizacyjnych odpowiedzialnych za zarządzanie ryzykiem operacyjnym w swoich obszarach, Departamentu Zarządzania Ryzykiem
Image should be here
Sprawozdanie finansowe Alior Banku SA
za rok zakończony 31 grudnia 2021r.
(w tysiącach złotych )
131
Operacyjnym, Komitetu Ryzyka Operacyjnego, Zarządu, Komitetu ds. Ryzyka Rady Nadzorczej oraz Rady Nadzorczej.
Kontrola ryzyka obejmuje m.in. opracowanie, wdrożenie i wykorzystanie narzędzi w ramach systemu zarządzania ryzykiem operacyjnym, zbieranie informacji dotyczących ryzyka operacyjnego, sprawowanie nadzoru nad zarządzaniem ryzykiem operacyjnym oraz jego poziomem, akceptowanie wyników zarządzania ryzykiem operacyjnym oraz realizacji przyjętych założeń, analizę cyklicznych raportów z obszaru ryzyka operacyjnego i akceptację najważniejszych założeń i weryfikację ich realizacji.
Monitoring i raportowanie ryzyka operacyjnego Monitorowanie ryzyka operacyjnego ma na celu diagnozowanie obszarów wymagających działań zarządczych. Monitorowanie umożliwia obserwację profilu ryzyka operacyjnego oraz zapewnia regularne przekazywanie Zarządowi i Radzie Nadzorczej niezbędnych informacji na temat ryzyka operacyjnego. Jest ono realizowane w sposób ciągły na poziomie poszczególnych komórek organizacyjnych oraz przez Departament Zarządzania Ryzykiem Operacyjnym w ramach bieżącej analizy oraz nadzoru nad procesem zarządzania ryzykiem operacyjnym.
Departament Zarządzania Ryzykiem Operacyjnym jest to komórka organizacyjna odpowiedzialna m.in. za:
rozwój i wprowadzanie odpowiednich metodyk oraz instrumentów kontroli ryzyka operacyjnego,
monitorowanie wymogu w zakresie funduszy własnych z tytułu ryzyka operacyjnego zgodnie z metodą standardową (TSA) w zakresie oddziału w Rumunii oraz zgodnie z metodą zaawansowaną (AMA) w zakresie pozostałej działalności prowadzonej przez Bank,
opiniowanie i konsultowanie oceny ryzyka operacyjnego w prowadzonych projektach, produktach oraz procedurach (nowych i modyfikowanych),
monitorowanie poziomu wykorzystania celu i limitu na koszty ryzyka operacyjnego oraz podejmowanie działań zarządczych związanych z występowaniem podwyższonego lub wysokiego poziomu ryzyka operacyjnego,
gromadzenie wysokiej jakości danych o zdarzeniach i skutkach operacyjnych,
monitorowanie zdarzeń wewnętrznych i zewnętrznych,
monitorowanie poziomu ryzyka operacyjnego Banku z wykorzystaniem narzędzi, m.in. kluczowych wskaźników ryzyka (KRI), samooceny, testów warunków skrajnych,
przygotowywanie cyklicznych raportów dotyczących poziomu ryzyka operacyjnego w Banku.
Obowiązek monitorowania i ograniczania ryzyka operacyjnego w codziennej pracy dotyczy wszystkich pracowników i jednostek organizacyjnych Banku. Pracownicy na bieżąco kontrolują poziom ryzyka operacyjnego w obsługiwanych procesach i aktywnie minimalizują ryzyko, podejmując możliwe działania mające na celu uniknięcie/ograniczenie strat operacyjnych. Odpowiadają za bieżącą rejestrację zdarzeń i finansowych skutków operacyjnych dotyczących ich obszarów działalności oraz raportują wartości Kluczowych Wskaźników Ryzyka (KRI) dla procesów szczególnie narażonych na ryzyko operacyjne, a także biorą udział w procesie samooceny.
Wyniki monitorowania ryzyka operacyjnego prezentowane w raportach skierowanych do Komitetu Ryzyka Operacyjnego, Zarządu, Komitetu ds. Ryzyka Rady Nadzorczej i Rady Nadzorczej. Raporty przedstawiają poziom ryzyka operacyjnego i opracowywane w trybie miesięcznym, kwartalnym oraz rocznym.
Raportowanie informacji dotyczących zdarzeń i skutków z tytułu ryzyka operacyjnego wykonywane jest na potrzeby wewnętrzne i zewnętrzne. Informacje dotyczące ryzyka operacyjnego wspierają system zarządzania Bankiem, poprzez ich uwzględnianie przy podejmowaniu decyzji biznesowych. Zakres raportowania zarządczego z ryzyka operacyjnego jest szeroki i przekrojowy, co daje możliwość właściwej oceny realizacji systemu zarządzania i kontroli tego ryzyka oraz umożliwia podejmowanie działań wspomagających ten proces.
Działania zarządcze
Image should be here
Sprawozdanie finansowe Alior Banku SA
za rok zakończony 31 grudnia 2021r.
(w tysiącach złotych )
132
Na podstawie prowadzonej identyfikacji, pomiaru i oceny, Bank podejmuje adekwatne działania zarządcze, których celem jest kształtowanie procesu zarządzania ryzykiem operacyjnym i poziomu tego ryzyka. Działania zarządcze obejmują m.in.:
ustalanie akceptowalnych poziomów ryzyka w postaci limitów ograniczających ryzyko,
podejmowanie decyzji o zastosowaniu narzędzi wspierających zarządzanie ryzykiem,
wydawanie regulacji wewnętrznych dotyczących zarządzania ryzykiem operacyjnym.
akceptację poziomu ryzyka operacyjnego,
ograniczenie ryzyka operacyjnego, w tym transfer,
unikanie ryzyka operacyjnego.
Narzędzia zarządzania ryzykiem operacyjnym
Zarządzanie ryzykiem operacyjnym w Alior Banku jest wpierane przez system informatyczny OpRisk, w którym m.in. rejestrowane zdarzenia i straty operacyjne, KRI oraz ewidencjonowane wyniki analiz scenariuszowych oraz samooceny.
Pomiar kapitału wewnętrznego na ryzyko operacyjne dokonywany jest przy wykorzystaniu metody AMA. W oparciu o metodę AMA Alior Bank zbudował wewnętrznymi siłami model statystyczny służący do szacowania poziomu ryzyka operacyjnego w oparciu o metodę Loss Distribution Approach (LDA).
W dniu 10 lutego 2021 r. Bank otrzymał zezwolenie KNF na wdrożenie zmian znacznych w metodzie AMA. W szczególności zmiana dotyczy uwzględnienia w modelu odzysków nieubezpieczeniowych. Jest to kolejny krok związany ze wzmocnieniem systemu zarządzania ryzykiem operacyjnym w Banku oraz odzwierciedleniem rzeczywistego poziomu tego ryzyka w pomiarze.
Koszty ryzyka operacyjnego, które zostały zarejestrowane w 2021 r. dla Alior Banku SA mieściły się w ramach przyjętego celu oraz limitu.
W związku ze stosowaniem zaawansowanej metody pomiaru ryzyka operacyjnego (AMA), zgodnie z wymogami Art. 454 CRR, Bank dążąc do ograniczenia ryzyka materializacji skutków rzadkich, ale potencjalnie dotkliwych zdarzeń operacyjnych, wykupił szereg polis ubezpieczeniowych. Ww. polisy obejmowały m.in. ubezpieczenie w zakresie: mienia (w tym sprzętu elektronicznego), odpowiedzialności cywilnej, odpowiedzialności karnoskarbowej oraz odpowiedzialności zawodowej.
Warunki poszczególnych polis dostosowane do skali i zakresu ponoszonego ryzyka. Ww. polisy nie stosowane jako mechanizm ograniczający wysokość wymogów w zakresie funduszy własnych na ryzyko operacyjne ani też jako czynnik mitygujący wysokość kapitału wewnętrznego na ryzyko operacyjne.
45 Zarządzanie kapitałem
Definicja adekwatności kapitałowej
Adekwatność kapitałowa to proces mający na celu zapewnienie, poziom ryzyka, które Bank podejmuje w związku z rozwojem działalności biznesowej, może zostać pokryty posiadanym kapitałem, biorąc pod uwagę określony poziom tolerancji na ryzyko oraz horyzont czasowy. Proces zarządzania adekwatnością kapitałową obejmuje w szczególności przestrzeganie obowiązujących regulacji organów nadzoru i kontroli, a także określonego w Banku poziomu tolerancji na ryzyko oraz proces planowania kapitałowego, w tym politykę dotyczącą źródeł pozyskiwania kapitału.
Celem zarządzania kapitałem w Banku jest utrzymywanie w każdym momencie działania odpowiedniej wartości funduszy własnych oraz kapitału Tier 1 do pokrycia ryzyka na odpowiednim poziomie, zgodnie z założonym apetytem na ryzyko.
W ramach apetytu na ryzyko Bank określa oczekiwane poziomy pokrycia przez fundusze własne oraz kapitał Tier 1 potencjalnej straty nieoczekiwanej z tytułu poszczególnych rodzajów ryzyka określonego w
Image should be here
Sprawozdanie finansowe Alior Banku SA
za rok zakończony 31 grudnia 2021r.
(w tysiącach złotych )
133
przepisach Rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i rady (UE) nr 575/2013 z dnia 26 czerwca 2013 r. w sprawie wymogów ostrożnościowych dla instytucji kredytowych i firm inwestycyjnych (Rozporządzenie CRR), a także poszczególnych rodzajów ryzyka zidentyfikowanego w ramach procesu oceny adekwatności kapitału wewnętrznego (ICAAP). Potencjalna strata nieoczekiwana jest wyznaczana za pomocą kapitału regulacyjnego, którego metodyka wyznaczania została określona w Rozporządzeniu CRR, a także za pomocą kapitału wewnętrznego, wyznaczanego za pomocą metod o których mowa poniżej.
W procesie zarządzania kapitałem nadrzędną rolę odgrywają Rada Nadzorcza, Zarząd Banku, Komitet ds. Ryzyka Rady Nadzorczej oraz Komitet Zarządzania Ryzykiem i ICAAP.
Miary adekwatności kapitałowej
W Banku do podstawowych narzędzi wykorzystywanych do zarządzania kapitałem należą:
łączny współczynnik kapitałowy oraz współczynnik kapitału Tier 1,
analiza regulacyjnego wymogu kapitałowego,
kapitał wewnętrzny (ICAAP) oraz współczynnik pokrycia kapitału wewnętrznego przez fundusze własne.
Łączny współczynnik kapitałowy
Łączny współczynnik kapitałowy oraz współczynnik Tier 1 na dzień 31 grudnia 2021 r. zostały obliczone zgodnie z Rozporządzeniem Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 575/2013 z dnia 26 czerwca 2013 roku w sprawie wymogów ostrożnościowych dla instytucji kredytowych i firm inwestycyjnych, zmieniającym rozporządzenie (UE) nr 648/2012 („Rozporządzenie CRR”) oraz innymi regulacjami wdrażającymi „opcje narodowe”, m. in. ustawa Prawo Bankowe z dnia 29 sierpnia 1997 r. (z późn. zm.) i rozporządzenie Ministra Rozwoju i Finansów z dnia 25 maja 2017 r. w sprawie wyższej wagi ryzyka dla ekspozycji zabezpieczonych hipotekami na nieruchomościach (z późn. zm.).
Fundusze własne dla potrzeb adekwatności kapitałowej
31.12.2021
31.12.2020
Fundusze własne ogółem dla współczynnika wypłacalności
7 268 731
7 915 086
Kapitał podstawowy Tier I (CET1)
6 471 004
6 801 904
Wpłacony kapitał
1 305 540
1 305 540
Kapitał zapasowy
5 399 229
5 395 195
Pozostałe kapitały
174 448
174 448
Zysk zweryfikowany przez biegłego rewidenta
197 559
-316 388
Niepodzielony wynik z lat ubiegłych
-439 669
-119 247
Kapitał z aktualizacji wyceny - niezrealizowane straty
-99 774
-12 553
Wartości niematerialne wycenione według wartości bilansowej
-281 303
-295 453
Kapitał z aktualizacji wyceny - niezrealizowane zyski
97 703
72 517
Dodatkowe korekty wartości – korekta AVA
-11 171
-8 824
Pozostałe pozycje korygujące (korekty okresu przejściowego dotyczące MSSF 9, niedobór pokrycia z tytułu ekspozycji nieobsługiwanych, aktywa z tytułu odroczonego podatku dochodowego)
128 442
606 669
Kapitał Tier II
797 727
1 113 182
Zobowiązania podporządkowane
797 727
1 113 182
Wymogi kapitałowe
3 982 039
3 878 182
Wymogi kapitałowe razem dla ryzyka: kredytowego, kredytowego kontrahenta, korekty wyceny kredytowej, rozmycia i dostawy instrumentów do rozliczenia w późniejszym terminie
3 663 593
3 555 830
Wymogi kapitałowe razem dla ryzyka: cen kapitałowych papierów wartościowych, cen instrumentów dłużnych, cen towarów i walutowego
9 275
8 552
Wymóg kapitałowy z tytułu ryzyka ogólnego stóp procentowych
11 631
24 728
Wymogi kapitałowe razem z tytułu ryzyka operacyjnego
297 540
289 072
Współczynnik Tier 1
13,00%
14,03%
Łączny współczynnik wypłacalności
14,60%
16,33%
Image should be here
Sprawozdanie finansowe Alior Banku SA
za rok zakończony 31 grudnia 2021r.
(w tysiącach złotych )
134
Alior Bank SA, zdecydował o zastosowaniu przepisów przejściowych przewidzianych przez rozporządzenie nr 2017/2395 dotyczących złagodzenia wpływu wprowadzenia MSSF 9 oraz rozporządzenie 2020/873 w odniesieniu do niektórych dostosowań w odpowiedzi na pandemię COVID-19, co oznacza, że na potrzeby oceny adekwatności kapitałowej Banku nieuwzględniany będzie pełen wpływ wdrożenia MSSF 9, w tym związany z utworzonymi odpisami COVID-19.
W celu ograniczenia wpływu pandemii koronowirusa na gospodarkę instytucje nadzorujące rynek przyjęły szereg modyfikacji w regulacjach dotyczących współczynnika wypłacalności. Obejmują one głównie:
zmiany Rozporządzenia nr 575/2013 z dnia 26 czerwca 2013 r. w sprawie wymogów ostrożnościowych dla instytucji kredytowych i finansowych (wraz z późniejszymi zmianami) CRR,
zmiany Rozporządzenia 101/2016 dotyczącego ostrożnej wyceny (AVA),
wytyczne EBA w zakresie postępowania z programami odroczenia spłat,
dodatkowe działania polskich instytucji nadzorujących rynek finansowy zmniejszające obciążenie kapitałowe banków oraz zmniejszające obciążenia regulacyjne - zniesienie bufora ryzyka systemowego i zmiana wymogów regulacyjnych w zakresie współczynnika, w dniu 18 marca 2020 roku, Minister Finansów podpisał rozporządzenie w sprawie rozwiązania bufora ryzyka systemowego. Minimalna regulacyjna wartość współczynników Tier 1 oraz TCR dla Alior Banku po zniesieniu bufora to odpowiednio 8,5% oraz 10,5%, w związku z czym nadwyżka współczynników kapitałowych ponad regulacyjne poziomy minimalne to odpowiednio 4,50 pkt proc. (ok. 2,24 mld zł) i 4,10 pkt proc (ok. 2,04 mld zł).
W dniu 28 czerwca 2021 r. weszła w życie kolejna transza zmian regulacyjnych w ramach tzw. CRR 2 wprowadzanych Rozporządzeniem Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2019/876 z dnia 20 maja 2019 r. zmieniającego rozporządzenie (UE) nr 575/2013 w odniesieniu do wskaźnika dźwigni, wskaźnika stabilnego finansowania netto, wymogów w zakresie funduszy własnych i zobowiązań kwalifikowalnych, ryzyka kredytowego kontrahenta, ryzyka rynkowego, ekspozycji wobec kontrahentów centralnych, ekspozycji wobec przedsiębiorstw zbiorowego inwestowania, dużych ekspozycji, wymogów dotyczących sprawozdawczości i ujawniania informacji, a także rozporządzenie (UE) nr 648/2012. W szczególności zmiany wprowadzane 28 czerwca dotyczą wyliczania wymogu kapitałowego na ryzyko kontrahenta.
W drugim kwartale 2021 r. operacyjnie weszła w życie zmiana Rozporządzenia 575/2013, a stanowiąca Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2019/630 zmieniające rozporządzenie (UE) nr 575/2013 w odniesieniu do minimalnego pokrycia strat z tytułu ekspozycji nieobsługiwanych.
MREL
W grudniu 2021 r. Bank otrzymał z Bankowego Funduszu Gwarancyjnego pismo dotyczące ustalenia minimalnego wymogu w zakresie funduszy własnych oraz zobowiązań podlegających umorzeniu lub konwersji („MREL”).
Zgodnie z powyższym pismem, wymóg MRELtrea (obliczony jako odsetek łącznej kwoty na ryzyko) dla Banku na poziomie skonsolidowanym został określony na poziomie 15,36% TREA.
Wymóg MRELtem (obliczany jako odsetek miary ekspozycji całkowitej) dla Banku na poziomie skonsolidowanym został natomiast określony na poziomie 5,91% TEM. Zgodnie z powyższym pismem wymogi muszą zostać spełnione do 31 grudnia 2023 r.
Dodatkowo wyznaczona została ścieżka osiągnięcia docelowego poziomu MREL określająca cele śródokresowe, które Bank powinien spełnić do końca każdego roku kalendarzowego w okresie dojścia do poziomu docelowego. Cele te w relacji do TREA wynoszą odpowiednio 11,68% do dnia 31 grudnia 2021 r. oraz 13,52% do dnia 31 grudnia 2022 r. Minimalne śródokresowe cele dla wymogu podporządkowania w relacji do TREA wynoszą odpowiednio 11,68% do dnia 31 grudnia 2021 r. oraz 13,52% do dnia 31 grudnia 2022 r.
Image should be here
Sprawozdanie finansowe Alior Banku SA
za rok zakończony 31 grudnia 2021r.
(w tysiącach złotych )
135
Cele śródokresowe w odniesieniu do TEM wynoszą 3% do dnia 31 grudnia 2021 r. oraz 4,46% do dnia 31 grudnia 2022 r. Minimalne śródokresowe cele dla wymogu podporządkowania w relacji do TEM wynoszą odpowiednio 3% do dnia 31 grudnia 2021 r. oraz 4,45% do dnia 31 grudnia 2022 r.
Na 31 grudnia 2021 r. Bank wypełniał wymogi MREL, które wskazane zostały jako cele śródokresowe dla tego okresu.
Wskaźniki kapitałowe i płynnościowe Banku pozostają na poziomach znacząco przekraczających minimalne wymagania regulacyjne i pozwalają na bezpieczne funkcjonowanie Banku.
Analiza regulacyjnego wymogu kapitałowego
W ramach procesu wyliczenia współczynnika wypłacalności Bank analizuje poziom regulacyjnego wymogu kapitałowego oraz relacji funduszy własnych do kapitału wewnętrznego. Analiza polega na porównaniu rzeczywistych wartości z wartościami budżetowanymi oraz wskazaniu przyczyn ewentualnych różnic (inna niż planowana skala działalności Banku, zwłaszcza wielkość portfela kredytowego czy inny niż planowany profil ryzyka aktywów). Kapitały własne Banku przewyższały łączny wymóg kapitałowy w ciągu całego 2021 roku.
Kapitał wewnętrzny
W ramach procesu ICAAP Bank dokonuje identyfikacji oraz oceny istotności wszystkich rodzajów ryzyka, na które jest narażony w związku z podejmowaną działalnością.
Istotne rodzaje ryzyka w dniu 31 grudnia 2021 r.:
Ryzyko kredytowe – niewypłacalności
Ryzyko kredytowe - koncentracji branżowej
Ryzyko kredytowe - koncentracji wobec klienta
Ryzyko kredytowe - koncentracji w walucie
Ryzyko operacyjne
Ryzyko płynności
Ryzyko stopy procentowej w księdze bankowej
Ryzyko rynkowe
Ryzyko rozliczenia/dostawy z późniejszym terminem rozliczenia
Ryzyko modeli
Ryzyko utraty reputacji
Ryzyko biznesowe
Ryzyko kapitałowe
Ryzyko braku zgodności.
Na poszczególne rodzaje ryzyka, zidentyfikowane jako istotne, Bank alokuje kapitał wewnętrzny przy zastosowaniu wewnętrznych modeli szacowania ryzyka.
Kapitał wewnętrzny szacowany jest:
dla ryzyka kredytowego w oparciu o metodykę portfelową jako wartość 99,95 kwantyla rozkładu strat na portfelu kredytowym,
dla ryzyka rynkowego w oparciu o metodykę VaR,
dla ryzyka stopy procentowej w oparciu o miarę wartości ekonomicznej kapitału,
dla ryzyka płynności w oparciu o model luki płynności przy założeniu scenariusza skrajnego,
dla ryzyko operacyjnego w oparciu o model AMA.
Wyznaczony całkowity kapitał wewnętrzny jest zabezpieczany wartością kapitału dostępnego przy uwzględnieniu odpowiednich buforów bezpieczeństwa.
Pakiet CRD IV/CRR
Image should be here
Sprawozdanie finansowe Alior Banku SA
za rok zakończony 31 grudnia 2021r.
(w tysiącach złotych )
136
Na 31 grudnia 2021 r. Bank w pełni uwzględniał przepisy Rozporządzenia CRR w zakresie zarządzania kapitałem, w tym rachunku funduszy własnych oraz wyliczania wymogów kapitałowych z tytułu poszczególnych rodzajów ryzyka.
Inne
46 Zdarzenia istotne dla działalności Banku
Informacja na temat ratingu Alior Banku nadanego przez agencję Standard & Poor’s Global Ratings
W dniu 8 grudnia 2021 r. agencja ratingowa Standard and Poor’s Global Ratings poinformowała Bank o potwierdzeniu długoterminowych i krótkoterminowych ocen ratingowych Banku na dotychczasowym poziomie. Rating Banku na dzień publikacji niniejszego raportu przedstawia się następująco:
Rating długoterminowy emitenta („Long-Term Issuer Credit Rating”) na poziomie ‘BB’ z perspektywą stabilną,
Rating krótkoterminowy emitenta („Short-Term Issuer Credit Rating”) na poziomie ‘B’.
Informacja na temat ratingu Alior Banku nadanego przez agencję Fitch Ratings Ltd.
W dniu 8 grudnia 2021 r. agencja ratingowa Fitch Ratings Ltd. poinformowała Bank o potwierdzeniu długoterminowych i krótkoterminowych ocen ratingowych Banku na dotychczasowym poziomie oraz o zmianie perspektywy ratingowej Banku z „Negatywnej” na „Stabilną”.
Pełna lista ratingów nadanych przez Agencję prezentuje się następująco:
Rating długoterminowy podmiotu (Long-Term IDR): ‘BB’, perspektywa stabilna,
Rating krótkoterminowy podmiotu (Short-Term IDR): ‘B’,
Długoterminowy rating krajowy (National Long-Term Rating): ‘BBB+(pol)’, perspektywa stabilna,
Krótkoterminowy rating krajowy (National Short-Term Rating): ‘F2(pol)’,
Viability Rating (VR): ‘bb’,
Rating wsparcia rządowego: ‘ns’.
Przyjęcie i zatwierdzenie aktualizacji strategii Alior Banku na lata 2020-2022 w zakresie lat 2021- 2022
W dniu 29 marca 2021 roku Zarząd Banku podjął uchwałę w sprawie przyjęcia aktualizacji strategii Banku ,,Więcej niż Bank” na lata 2020-2022 w zakresie lat 2021-2022. Aktualizacja Strategii została zatwierdzona przez Radę Nadzorczą Banku w dniu 29 marca 2021 roku.
Rozpoczęcie procesu budowy książki popytu w związku z przygotowywaniem emisji obligacji Alior Bank SA
W dniu 23 lutego 2022 r. Zarząd Banku, podjął uchwałę o wyrażeniu zgody na rozpoczęcie procesu budowy księgi popytu w związku z przygotowywaniem przez Bank emisji obligacji, które po uzyskaniu zgody Komisji Nadzoru Finansowego będą stanowiły instrumenty w kapitale Tier II Banku. Podstawowe parametry przygotowywanej emisji są następujące:
maksymalna łączna wartość nominalna obligacji wynosi do 400.000.000 PLN,
oprocentowanie obligacji będzie zmienne, oparte o stawkę referencyjną WIBOR6M, powiększone o ustaloną w procesie budowy księgi popytu marżę,
obligacje będą niezabezpieczone,
obligacje będą miały 10-letni okres zapadalności,
Bank skieruje ofertę obligacji do inwestorów kwalifikowanych, w rozumieniu art. 2 lit. e) Rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2017/1129 z dnia 14 czerwca 2017 r. w sprawie prospektu, który ma być publikowany w związku z ofertą publiczną papierów
Image should be here
Sprawozdanie finansowe Alior Banku SA
za rok zakończony 31 grudnia 2021r.
(w tysiącach złotych )
137
wartościowych lub dopuszczeniem ich do obrotu na rynku regulowanym oraz uchylenia dyrektywy 2003/71/WE , w trybie bezprospektowym,
Bank będzie ubiegał się o wprowadzenie obligacji do notowań na rynku Catalyst,
rozważany termin emisji obligacji to kwiecień 2022 r. z zastrzeżeniem, że Bank podejmie decyzję o emisji obligacji oraz ich parametrach, po analizie warunków rynkowych. Po analizie warunków rynkowych Bank może również podjąć decyzję o zmianie łącznej wartości nominalnej lub odstąpieniu od emisji obligacji.
47 Istotne zdarzenia po dacie bilansowej
Konflikt zbrojony na Ukrainie
W związku z trwającym na Ukrainie od dnia 24.02.2022 roku konfliktem zbrojnym, Bank uruchomił w ramach Komitetu Ryzyka Operacyjnego działanie sztabu antykryzysowego, który na bieżąco analizuje wpływ konfliktu zbrojnego na otoczenie makroekonomiczne Banku. Istniejący konflikt może mieć w przyszłości wpływ na ryzyko kredytowe, rynkowe oraz operacyjne i cyfrowe, jednakże Bank na datę sprawozdawczą tj. 31.12.2021 nie identyfikuje istotnego wpływu na zaprezentowane w niniejszym sprawozdaniu dane finansowe. Bank nie prowadzi działalności na terenie Ukrainy. Ekspozycja kredytowa Banku wobec firm istotnie zaangażowanych na Ukrainie, Rosji i Białorusi stanowi poniżej 0,2% portfela kredytowego Banku.
Image should be here
Sprawozdanie finansowe Alior Banku SA
za rok zakończony 31 grudnia 2021r.
(w tysiącach złotych )
138
Podpisy wszystkich Członków Zarządu
Data
Podpis
01.03.2022
Grzegorz Olszewski- Wiceprezes Zarządu kierujący pracami Zarządu
Podpisano kwalifikowanym podpisem elektronicznym
01.03.2022
Maciej Brzozowski - Wiceprezes Zarządu
Podpisano kwalifikowanym podpisem elektronicznym
01.03.2022
Radosław Gibała - Wiceprezes Zarządu
Podpisano kwalifikowanym podpisem elektronicznym
01.03.2022
Rafał Litwińczuk - Wiceprezes Zarządu
Podpisano kwalifikowanym podpisem elektronicznym
01.03.2022
Marek Majsak - Wiceprezes Zarządu
Podpisano kwalifikowanym podpisem elektronicznym
01.03.2022
Jacek Polańczyk – Wiceprezes Zarządu
Podpisano kwalifikowanym podpisem elektronicznym
01.03.2022
Paweł Tymczyszyn – Wiceprezes Zarządu
Podpisano kwalifikowanym podpisem elektronicznym
Podpis osoby, której powierzono prowadzenie ksiąg rachunkowych
Data
Podpis
01.03.2022
Urszula Nowik-Krawczyk – Dyrektor Departamentu Rachunkowości, Główny Księgowy Banku
Podpisano kwalifikowanym podpisem elektronicznym