O ile nie wskazano inaczej, informacje zawarte w sprawozdaniu odnoszą się do całej Grupy Kapitałowej ONDE
Grupa ONDE
Sprawozdanie z działalności za 2022 r.
www.onde.pl 2
SPIS TREŚCI
LIST ZARZĄDU ONDE S.A. .................................................................................................................................... 4
WYBRANE DANE F/INANSOWE ............................................................................................................................ 6
LICZBY OKRESU ..................................................................................................................................................... 8
PODSUMOWANIE 2022 ROKU .............................................................................................................................. 9
1 DZIAŁALNOŚĆ GRUPY KAPITAŁOWEJ ONDE ........................................................................................... 13
1.1 GRUPA ONDE ........................................................................................................................................... 13
1.1.1 KRÓTKO O GRUPIE ......................................................................................................................... 13
1.1.2 ZATRUDNIENIE ................................................................................................................................ 14
1.1.3 MODEL ZARZĄDZANIA I STRUKTURA GRUPY ............................................................................ 14
1.1.4 STRATEGIA ROZWOJU ONDE S.A. ............................................................................................... 16
1.1.5 ŹRÓDŁA ZAOPATRZENIA (DOSTAWCY) I RYNKI ZBYTU (ODBIORCY) ..................................... 18
1.2 DZIAŁALNOŚĆ SEGMENTÓW ................................................................................................................. 18
1.2.1 SEGMENT „BUDOWNICTWO W SEGMENCIE OZE” ..................................................................... 19
1.2.2 SEGMENT „BUDOWNICTWO W SEGMENCIE OZE – ZAGRANICA”............................................ 22
1.2.3 SEGMENT BUDOWNICTWA DROGOWO-INŻYNIERYJNEGO ..................................................... 22
1.2.4 SEGMENT „POZOSTAŁE ................................................................................................................ 23
1.2.5 SEGMENT „PROJEKTY OZE” .......................................................................................................... 23
1.3 OTOCZENIE BIZNESOWE I MAKROEKONOMICZNE ........................................................................... 25
1.3.1 OTOCZENIE REGULACYJNE .......................................................................................................... 25
1.3.2 WSKAŹNIKI GOSPODARCZE ......................................................................................................... 28
1.3.3 KONIUNKTURA SEKTORA BUDOWLANEGO ................................................................................ 28
1.3.4 PERSPEKTYWY RYNKOWE ........................................................................................................... 29
2 WYNIKI FINANSOWE .................................................................................................................................... 31
2.1 WYBRANE DANE FINANSOWE GRUPY ONDE ..................................................................................... 31
2.2 PRZEPŁYWY PIENIĘŻNE GRUPY ONDE ............................................................................................... 33
2.3 SYTUACJA FINANSOWA GRUPY ONDE ................................................................................................ 33
2.4 WYNIKI SEGMENTÓW GRUPY ONDE ................................................................................................... 34
2.5 WYBRANE JEDNOSTKOWE DANE FINANSOWE ONDE S.A. .............................................................. 34
2.6 FINANSOWANIE ....................................................................................................................................... 39
2.7 ZADŁUŻENIE, PORĘCZENIA I GWARANCJE ........................................................................................ 39
2.8 PRZEWIDYWANA SYTUACJA FINANSOWA I PERSPEKTYWY ........................................................... 42
3 ZARZĄDZANIE RYZYKIEM ........................................................................................................................... 46
3.1.1 RYZYKO ZWIĄZANE Z DZIAŁALNOŚCIĄ GRUPY ......................................................................... 46
3.1.2 RYZYKO ZWIĄZANE Z OTOCZENIEM GRUPY.............................................................................. 48
3.1.3 ZASADY ZARZĄDZANIA RYZYKIEM FINANSOWYM GRUPY ...................................................... 50
4 ŁAD KORPORACYJNY .................................................................................................................................. 51
4.1 ZBIÓR ZASAD ŁADU KORPORACYJNEGO ........................................................................................... 51
4.2 STATUT ..................................................................................................................................................... 55
4.3 WŁADZE SPÓŁKI ...................................................................................................................................... 55
4.3.1 ZARZĄD ............................................................................................................................................ 55
                                        
Grupa ONDE
Sprawozdanie z działalności za 2022 r.
www.onde.pl 3
4.3.2 ZASADY DZIAŁANIA ZARZĄDU EMITENTA ................................................................................... 57
4.3.3 RADA NADZORCZA ......................................................................................................................... 58
4.3.4 KOMPETENCJE RADY NADZORCZEJ ........................................................................................... 61
4.3.5 ZASADY DZIAŁANIA RADY NADZORCZEJ .................................................................................... 62
4.3.6 KOMITETY RADY NADZORCZEJ .................................................................................................... 62
4.4 WALNE ZGROMADZENIE ........................................................................................................................ 64
4.4.1 KOMPETENCJE WALNEGO ZGROMADZENIA.............................................................................. 64
4.4.2 UCZESTNICTWO I GŁOSOWANIE .................................................................................................. 65
4.5 AKCJE ONDE S.A. .................................................................................................................................... 65
4.5.1 AKCJONARIAT ................................................................................................................................. 65
4.5.2 SKUP AKCJI WŁASNYCH ................................................................................................................ 67
4.5.3 STAN POSIADANIA AKCJI PRZEZ CZŁONKÓW ORGANÓW SPÓŁKI ......................................... 68
4.5.4 KURS AKCJI ..................................................................................................................................... 68
4.6 WYNAGRODZENIA ................................................................................................................................... 69
4.6.1 POLITYKA WYNAGRODZEŃ ........................................................................................................... 69
4.6.2 SYSTEM MOTYWACYJNY ............................................................................................................... 71
4.7 SYSTEMY KONTROLI I ZARZĄDZANIA RYZYKIEM W PROCESIE SPORZĄDZANIA SPRAWOZDAŃ
FINANSOWYCH ................................................................................................................................................. 71
5 POZOSTAŁE INFORMACJE.......................................................................................................................... 73
5.1 POSTĘPOWANIA SĄDOWE .................................................................................................................... 73
5.2 TRANSAKCJE Z PODMIOTAMI POWIĄZANYMI .................................................................................... 73
5.3 INFORMACJE O POWIAZANIACH ORGANIZACYJNYCH LUB KAPITAŁOWYCH Z INNYMI
PODMIOTAMI I OKREŚLENIE GŁÓWNYCH INWESTYCJI KRAJOWYCH I ZAGRANICZNYCH .................. 73
5.4 ZDARZENIA PO DNIU BILANSOWYM ..................................................................................................... 74
5.5 AUDYTOR ................................................................................................................................................. 74
5.6 OŚWIADCZENIE NA TEMAT INFORMACJI NIEFINANSOWYCH .......................................................... 76
5.7 SPRAWOZDANIA Z DZIAŁALNOŚCI W FORMIE JEDNEGO DOKUMENTU ........................................ 76
SŁOWNIK POJĘĆ ORAZ SKRÓTÓW ................................................................................................................... 77
SPIS TABEL ORAZ WYKRESÓW ......................................................................................................................... 79
PODPISY CZŁONKÓW ZARZĄDU ONDE S.A. .................................................................................................... 80
                              
Grupa ONDE
Sprawozdanie z działalności za 2022 r.
www.onde.pl 4
LIST ZARZĄDU ONDE S.A.
Drodzy Akcjonariusze, Szanowni Państwo,
Rok 2022 stał pod znakiem wybuchu wojny w Ukrainie i jej konsekwencji. Zmieniła się sytuacja ekonomiczna nie
tylko w naszym kraju i regionie, ale niemal na całym świecie.
W efekcie w minionym roku, nasza Grupa tak jak i pozostali uczestnicy życia gospodarczego, mierzyła się z dużą
zmiennością oraz licznymi wyzwaniami: wahaniami kursów walut i deprecjacją polskiej waluty, wzrostem cen
materiałów budowlanych, surowców i komponentów, energii oraz szeregu usług, a także gwałtownym wzrostem
kosztów finansowania związanych ze wzrostem stóp procentowych. Dodatkowo w ważnym dla nas segmencie
budownictwa farm wiatrowych wciąż panował zastój związany z procedowaniem zmian w tzw. zasadzie 10H
choć uchwalona w marcu 2023 r. nowelizacja ustawy istotnie poprawiła jego perspektywy. Dlatego warto
przypomnieć, że w obszarze budowy farm wiatrowych ONDE od kilku lat jest liderem rynkowym w Polsce.
Jednak jeszcze w ub.r., w zmiennym i nieprzewidywalnym środowisku, wielu inwestorów zamierzających
realizować projekty OZE wstrzymało się z decyzjami. W efekcie nasze skonsolidowane przychody ze sprzedaży
wyniosły około 1,1 mld zł, czyli -10,2% mniej niż w 2021 r., co oceniamy jako wynik optymalny do osiągnięcia.
Działając w tak trudnych okolicznościach jako organizacja zdobyliśmy cenne doświadczenie, które powoduje, że
organizacyjnie jesteśmy jeszcze sprawniejsi, pozostając w gotowości do dalszego skalowania naszej działalności.
W ub.r. kontrolowaliśmy koszty, co przełożyło się na spadek kosztów operacyjnych o 56 mln zł, ale nie pozwoliło
to zrekompensować szybkiego wzrostu cen materiałów, surowców i usług w wielu kategoriach. W efekcie istotnie
spadł poziom naszych marż, a zysk netto dodatkowo obarczony skokowym wzrostem kosztów finansowych
ostatecznie osiągnął poziom 7,2 mln zł.
W najbliższym okresie będziemy kontynuować działania w segmentach, w których obecnie działamy. Nasze plany
rozwoju będziemy realizować także poprzez dalszą dywersyfikację geograficzną po podpisanych już dwóch
pierwszych, znaczących kontraktów w Litwie. Nadal będziemy poszukiwać nowych obszarów wzrostu poprzez
inwestycje własne w OZE, tj. rozbudowę portfolio projektów własnych.
Warto przy tym wskazać, że rok 2022 był dla nas rekordowy pod względem skali wykonawstwa w segmencie
OZE: Nasza Grupa zakończyła realizację 20 projektów wiatrowych oraz 26 farm fotowoltaicznych, o łącznym
potencjale wytwórczym na poziomie ponad 0,9 GW. Tym samym Grupa ONDE osiągnęła 3,9 GW mocy urządzeń
na wszystkich farmach wiatrowych (FW) i fotowoltaicznych (PV) zakończonych i realizowanych od początku
istnienia spółki.
Z podwójną satysfakcją wskazujemy, że w 2022 r. osiągnęliśmy pierwsze przychody z budownictwa OZE za
granicą, na rynku litewskim. Po pierwsze, zdobyliśmy bezcenne doświadczenia a wartość pilotażowego kontraktu
wyniosła ok. 3,3 mln euro, czyli 15,4 mln zł, a łączny potencjał wytwórczy turbin to ok. 28 MW. Po drugie nasza
aktywność na tamtejszym rynku przyniosła kolejne owoce, w postaci kolejnej umowy podpisanej na początku
2023 r. o wartości ok. 26 mln euro.
Równie ważne jest, że w 2022 r. kontynuowaliśmy działalność w obszarze budowy własnych odnawialnych źródeł
energii w modelu develop, build and sell. Na koniec ub.r. posiadaliśmy projekty własne o łącznej mocy ok. 788
MW, z czego ok. 69 MW to projekty wiatrowe. Projekt fotowoltaiczny „Cyranka” o mocy 18 MW rozpoczął
rozruchową produkcję energii elektrycznej.
W rok 2023 weszliśmy z portfelem zleceń o wartości około 900 mln zł, z czego do zrealizowania w tym roku jest
ponad 800 mln zł. Dla porównania rok 2022 Grupa rozpoczynała z portfelem zleceń 925 mln zł. Utrzymanie
portfela zleceń w tak trudnym otoczeniu na poziomie nieodbiegającym bardzo znacząco od ubiegłorocznego,
pozwala nam ze spokojem patrzeć w przyszłość.
W ONDE wierzymy, że niezbęddo życia energię, człowiek może pozyskiwać w zgodzie i porozumieniu z naturą,
dlatego będąc skoncentrowani w swojej działalności na budowaniu nowych źródeł odnawialnej energii,
priorytetowo podchodzimy nie tylko do zagadnień ochrony środowiska, ale także zaangażowania społecznego
oraz ładu korporacyjnego. Utrzymujemy w Grupie najwyższe standardy bezpieczeństwa pracy i dbałości
o naszych pracowników, angażujemy się w szereg inicjatyw na rzecz społeczności lokalnych oraz rozwoju branży.
W nowy, 2023 r. weszliśmy z solidną bazą do dalszego wzrostu. Jesteśmy przekonani, że pozwoli nam to
z sukcesem realizować naszą misję zostać, utrzymać i ugruntować pozycję Lidera i Eksperta w zakresie
kompleksowych rozwiązań wykonawczych dla sektora Odnawialnych Źródeł Energii oraz budownictwa drogowo-
inżynieryjnego w Polsce i Unii Europejskiej. Nasz rozwój w najbliższych latach będzie dobrze nawiązywał do
Grupa ONDE
Sprawozdanie z działalności za 2022 r.
www.onde.pl 5
nazwy ONDE fal, przenikających przestrzeń i symbolizujących energię pochodzącą z natury. ONDE daje
każdemu z nas dostęp do tej energii, która ma moc zmieniania świata, w którym żyjemy.
Dziękujemy wszystkim pracownikom i współpracownikom, których praca i zaangażowanie przyczynia się do
rozwoju ONDE.
Paweł Średniawa
Piotr Gutowski
Marcin Szerszeń
Prezes Zarządu
Wiceprezes Zarządu
Wiceprezes Zarządu
Grupa ONDE
Sprawozdanie z działalności za 2022 r.
www.onde.pl 6
WYBRANE DANE F/INANSOWE
Dane skonsolidowane (dla Grupy ONDE)
Wyszczególnienie
w tys. zł
12 miesięcy
zakończone 31 grudnia
2022 r.
Przychody netto ze sprzedaży produktów, towarów
i materiałów
1 092 852
Zysk (strata) z działalności operacyjnej
21 860
Zysk (strata) brutto z działalności kontynuowanej
11 946
Podatek dochodowy
4 772
Zysk (strata) netto z działalności kontynuowanej
7 174
Zysk (strata) netto z działalności zaniechanej
0
Zysk (strata) netto za rok obrotowy
7 174
Przepływy pieniężne netto z działalności operacyjnej
-78 047
Przepływy pieniężne netto z działalności inwestycyjnej
-31 080
Przepływy pieniężne netto z działalności finansowej
15 545
Przepływy pieniężne netto, razem
-93 582
Aktywa razem
618 019
Kapitały własne ogółem
310 925
Zobowiązania długoterminowe
51 175
Zobowiązania krótkoterminowe
255 919
Kapitał zakładowy (w zł)
1 100 600
Średnia ważona liczba akcji (w szt.)
54 719 655
Zysk (strata) na jedną akcję zwykłą (w zł)
0,13
Grupa ONDE
Sprawozdanie z działalności za 2022 r.
www.onde.pl 7
Dane jednostkowe (dla ONDE S.A.)
Wyszczególnienie
w tys. zł
12 miesięcy zakończone 31
grudnia 2022 r.
12 miesięcy zakończone 31
grudnia 2021 r.
Przychody netto ze sprzedaży produktów,
towarów i materiałów
1 141 033
1 216 638
Zysk (strata) z działalności operacyjnej
28 303
62 093
Zysk (strata) brutto z działalności
kontynuowanej
22 266
62 358
Podatek dochodowy
4 737
16 187
Zysk (strata) netto z działalności
kontynuowanej
17 529
46 171
Zysk (strata) netto z działalności zaniechanej
0
0
Zysk (strata) netto za rok obrotowy
17 529
46 171
Przepływy pieniężne netto z działalności
operacyjnej
-74 678
-101 426
Przepływy pieniężne netto z działalności
inwestycyjnej
-36 110
-89 450
Przepływy pieniężne netto z działalności
finansowej
16 064
182 428
Przepływy pieniężne netto, razem
-94 724
-8 448
Aktywa razem
605 059
564 485
Kapitały własne ogółem
321 251
333 722
Zobowiązania długoterminowe
29 035
27 890
Zobowiązania krótkoterminowe
254 773
202 873
Kapitał zakładowy (w zł)
1 100 600
1 100 600
Średnia ważona liczba akcji (w szt.)
54 719 655
50 358 082
Zysk (strata) na jedną akcję zwykłą (w zł)
0,32
0,92
Grupa ONDE
Sprawozdanie z działalności za 2022 r.
www.onde.pl 8
LICZBY OKRESU
1 093 mln zł
przychody ze sprzedaży w 2022 r.
863 mln zł
przychody segmentu OZE
w 2022 r.
12 mln zł
przychody segmentu OZE
zagranica w 2022 r.
213 mln zł
przychody segmentu
drogowo-inżynieryjnego w 2022 r.
30 mln zł
wynik EBITDA w 2022 r.
7 mln zł
zysk netto w 2022 r.
733 MW
łączna moc budowanych FW
na 31.12.2022 r.
453 MW
łączna moc budowanych PV
na 31.12.2022 r.
901 mln zł
backlog Grupy na koniec 2022 r., w tym:
373 mln zł
backlog inwestycji wiatrowych
290 mln zł
backlog inwestycji
fotowoltaicznych
238 mln zł
backlog inwestycji
drogowo-inżynieryjnych
(w tym 1 mln pozostałe)
Grupa ONDE
Sprawozdanie z działalności za 2022 r.
www.onde.pl 9
PODSUMOWANIE 2022 ROKU
Pomimo wymagającego i niestabilnego otoczenia biznesowego Grupa ONDE kontynuowała w 2022 r. rozwój,
umacniając się na pozycji wiodącego dostawcy rozwiązań projektowo-budowlanych dla sektora energetyki
odnawialnej w Polsce.
Ponadto w ub.r. Grupa osiągnęła pierwsze przychody z budownictwa OZE poza rynkiem polskim. Na początku
2023 r. zawarto kolejny kontrakt i perspektywy osiągania przychodów na rynkach zagranicznych są pozytywne.
W związku z rozwojem działalności na koniec grudnia 2022 r. Grupa zatrudniała 629 osób, tj. o 35 więcej
w porównaniu z 594 osób na koniec 2021 r.
Spółka poprzez zakup udziałów w spółkach celowych realizujących inwestycje w obszarze energetyki
odnawialnej tworzy Grupę Kapitałową ONDE, w której skład na koniec 2022 r. wchodziło 27 spółek zależnych.
Podsumowanie wyników biznesowych
Rok 2022 był rekordowy pod względem wykonawstwa dla OZE: Grupa zakończyła realizac 20 projektów
wiatrowych oraz 26 farm fotowoltaicznych dla swoich klientów, o łącznym potencjale wytwórczym na poziomie
ponad 0,9 GW. W 2022 r. Grupa ONDE osiągnęła 3,9 GW mocy urządzeń na wszystkich farmach wiatrowych
(FW) i fotowoltaicznych (PV) realizowanych od początku istnienia spółki.
Poza tym w 2022 r. Grupa ONDE realizowała projekty budowy i przebudowy dróg w segmencie „Budownictwo
drogowo-inżynieryjne”, projekty kompleksowych realizacji inwestycji budowlanych w segmentach „Budownictwo
w segmencie odnawialnych źródeł energii” i Budownictwo w segmencie odnawialnych źródeł energii – zagranica”
oraz kontrakty w segmencie „Pozostałe”.
W 2022 r. Spółka zawarła kontrakty o łącznej wartości 775,7 mln zł i 7,3 mln euro, czyli łącznie ok. 810,2 mln zł.
W tym:
farmy wiatrowe: W 2022 r. spółka zawarła kontrakty w segmencie farm wiatrowych o łącznej wartości umów
491,0 mln zł. Łączny potencjał wytwórczy realizowanych w tym segmencie farm wiatrowych to ok. 422 MW;
farmy fotowoltaiczne: w 2022 r. spółka zawarła kontrakty w segmencie farm fotowoltaicznych o łącznej
wartości umów ok. 127,5 mln zł, w tym 108,4 mln i 4,0 mln euro. Łączny potencjał wytwórczy realizowanych
farm fotowoltaicznych to ok. 80 MW;
OZE za granicą - w 2022 r. ONDE osiągnęło pierwsze przychody z budownictwa OZE za granicą, na rynku
litewskim. Wartość pilotażowego kontraktu wyniosła ok. 3,3 mln euro, czyli 15,4 mln zł. Łączny potencjał
wytwórczy turbin to ok. 28 MW;
w segmencie budownictwa drogowo-inżynieryjnego Spółka zawarła kontrakty o łącznej wartości 166,7 mln zł;
w ramach segmentu „Pozostałe” w 2022 r. Spółka zawarła kontrakty o łącznej wartości 9,6 mln zł.
Wśród najważniejszych projektów realizowanych przez ONDE w 2022 r. wskazać należy m.in:
budowa Farmy Wiatrowej Ujście,
budowa Farmy Wiatrowej Człuchów,
budowa Farmy Wiatrowej Bąków II,
budowa Farmy Wiatrowej Dzwola,
budowa Farm Fotowoltaicznych dla spółek należących do Wind Power AS,
budowa Farm Fotowoltaicznych Projekt Braniewo,
budowa Farm Fotowoltaicznych Dla spółek należących do Grupy R.Power,
budowa Farm Fotowoltaicznych Projekt Pożarowo,
dostawa, montaż i uruchomienie systemu fotowoltaicznego obejmującego 19 projektów fotowoltaicznych,
budowa drogi S3 na odcinku Legnica (A4) Lubawka, zadanie IV.
przebudowa DW 152 na odcinku Świdwin – Połczyn Zdrój - etap I.
Grupa ONDE
Sprawozdanie z działalności za 2022 r.
www.onde.pl 10
W 2022 r. ONDE zakończyło realizację 20 projektów FW o łącznym potencjale wytwórczym na poziomie
916,5 MW oraz 26 projektów farm PV o łącznej mocy 26 MW.
Dodatkowo Grupa z początkiem 2021 r. rozpoczęła działalność w obszarze budowy własnych odnawialnych
źródeł energii w modelu develop, build and sell. Działalność ta opiera się o zakup, dewelopment, budowę,
a następnie sprzedaż projektów fotowoltaicznych i wiatrowych. Grupa pozyskuje zarówno projekty na wczesnym
etapie rozwoju (greenfield), jak i posiadające ustalone już warunki przyłączenia do sieci lub pozwolenie na
budowę, co oznacza możliwość szybszej komercjalizacji.
Na 31 grudnia 2022 r. Grupa posiadała projekty własne o łącznej mocy ok. 788 MW, z czego ok. 69 MW to projekty
wiatrowe. Projekt fotowoltaiczny „Cyranka” o mocy 18 MW rozpoczął rozruchową produkcję energii elektrycznej
(projekt o mocy 80 MW ma wygraną aukcję). Kolejne 129 MW – z czego 69 MW to projekty farm wiatrowych to
inwestycje z projektem i pozwoleniem na budowę, ok. 205 MW to projekty z warunkami przyłączeniowymi i około
355 MWz wnioskiem o ich uzyskanie.
Grupa ONDE rozszerzyła swój łańcuch wartości o etapy projektowania i zarządzania obiektami powierzonymi do
eksploatacji poprzez świadczenie usług operation&maintenance (serwisu i utrzymania) dla farm fotowoltaicznych.
Podsumowanie wyników finansowych
W 2022 r. Grupa ONDE wygenerowała przychody na poziomie 1 092,9 mln zł, tj. o 124,6 mln i 10,2% mniej
niż w 2021 r. Na zmniejszenie poziomu przychodów wpłynęło trudne i zmienne otoczenie makroekonomiczne,
które przełożyło się na wstrzymywanie się części inwestorów z decyzjami o rozpoczynaniu inwestycji oraz
ostrożne zwiększanie zaawansowania prac na już realizowanych projektach budowlanych. Na decyzje
inwestorów wpływało także niestabilne otoczenie regulacyjne, w tym przedłużające się prace nad zmianą tzw.
zasady 10H dla farm wiatrowych.
Grupa utrzymuje reżim kosztowy, co przełożyło się na spadek kosztów operacyjnych względem osiągniętych
w roku poprzednim. Koszty te spadły o 56,0 mln zł (5,2%r/r), ale nie pozwoliło to zrekompensować w pełni presji
trudnego otoczenia biznesowego. W efekcie zysk operacyjny (EBIT) osiągnął poziom 21,9 mln zł. I bniższy
o 40,5 mln (64,9%) w porównaniu do EBIT w roku 2021 oraz 68,9 mln (75,9%) niższy w porównaniu do
skorygowanego EBIT w 2021 r.
Wynik EBITDA osiągnął poziom 30 mln i był o 39,0 mln niższy niż w 2021 r. i o 69,2% (67,4 mln zł) niższy
w porównaniu do skorygowanej EBITDA za 2021 r.
Grupa ONDE r/r uzyskała poziom marż EBITDA i EBIT, które wyniosły w 2022 r. odpowiednio 2,7% (spadek
o 3 pp.) i 2,0% (spadek o 3,1 pp.) W porównaniu do marży liczonej na EBITDA i EBIT skorygowanych spadek
wyniósł odpowiednio 5,3 pp. i 5,5 pp.
W 2022 r. wskaźniki marżowości EBITDA i EBIT w segmencie „Budownictwo OZE” spadły, i wyniosły odpowiednio
2,5% i 1,9% (spadek odpowiednio o 3,9 pp. i 4,2 pp.). Te same wskaźniki w odniesieniu do skorygowanych
wartości EBITDA i EBIT spadły o 7,0 pp. i 7,3 pp. odpowiednio.
Natomiast w segmencie „Budownictwo drogowo-inżynieryjne” wskaźnik marżowości na poziomie EBITDA wzrósł
o 0,2 pp. do poziomu 3,4%. Natomiast na poziomie EBIT marża wzrosła o 0,7 pp., do 2,5%. Marże EBITDA i EBIT
przeliczone w odniesieniu do skorygowanych wartości EBITDA i EBIT w 2021 r. nie zmieniają się.
Na wynik netto wpłynęły negatywnie również koszty finansowe (wzrost z 2,4 mln tys. do 14,5 mln r/r).
Zadłużenie Grupy z tytułu kredytów i pożyczek wyniosło 60,5 mln (w tym 58,5 mln krótkoterminowych i 2,0
mln zł długoterminowych).
W efekcie Grupa wypracowała zysk netto na poziomie 7,2 mln zł, tj. o 84,5% niższy niż w całym 2021 r.
Na dzień bilansowy 31.12.2022 r. Spółka ONDE S.A. posiada dostęp do bankowych i ubezpieczeniowych linii
wielocelowych o łącznej wartości 0,7 mln zł. Mogą one zostać wykorzystane głównie na kredyty, akredytywę,
gwarancje bankowe i ubezpieczeniowe. Na dzień 31.12.2022 r. Spółka ONDE S.A. korzystała z 57,3 mln
w liniach kredytowych i z 253,5 mln zł w liniach gwarancji bankowych i ubezpieczeniowych.
Grupa ONDE
Sprawozdanie z działalności za 2022 r.
www.onde.pl 11
Podsumowanie perspektyw rozwoju
W rok 2023 Grupa ONDE weszła z portfelem zleceń o wartości ponad 900 mln zł, z czego do zrealizowania w roku
2023 jest ponad 800 mln zł. Dla porównania rok 2022 Grupa rozpoczynała z portfelem zleceń o wartości
925 mln zł.
Według przygotowanego przez Forum Energii raportu „Transformacja energetyczna w Polsce. Edycja 2022"
produkcja z OZE w 2021 r. była rekordowa i wyniosła 30 TWh. Kolejny rok przyczynił się do pobicia kolejnego
rekordu, ponieważ produkcja z OZE wzrosła o niemal 9 TWH. W 2022 r. polskie elektrownie fotowoltaiczne
podwoiły swoją generację, dostarczając o niemal 5 TWh więcej niż rok wcześniej. O jedczwartą więcej (4 TWh)
dostarczyły także elektrownie wiatrowe.
Na koniec 2022 r. w OZE zainstalowanych było prawie 22,7 GW, co oznacza przyrost o 6 GW (+36% r/r). Moc
instalacji fotowoltaicznych stanowiła 54% wszystkich odnawialnych źródeł energii, natomiast farmy wiatrowe
stanowiły 36,4% produkcji OZE.
Energetyka wiatrowa
Grupa ONDE działa na dynamicznie rozwijającym się rynku odnawialnych źródeł energii, który jest kluczowym
elementem transformacji energetycznej Polski i Europy. Jak wynika z raportu WindEurope, „Energia wiatrowa
w Europie: statystyki z 2021 r. i prognozy na lata 2022–2026”, prognoza na lata 2022–2026 obejmuje
zainstalowanie 116 GW nowych mocy wiatrowych (według scenariusza realistycznego).
Krajowy Plan Działań na Rzecz Energii i Klimatu przewiduje zwiększenie mocy instalacji OZE w Polsce do 24 GW
w 2030 r. i 37 GW w 2040 r. także wzrost udziału produkcji energii elektrycznej pochodzącej z OZE do 32% i 40%
(do 2030 r. i 2040 r.).
Na koniec 2022 r. moc zainstalowana farm wiatrowych wyniosła 8,3 GW. W porównaniu do roku ubiegłego wzrosła
o 16%. W 2022 r. Grupa ONDE ukończyła 20 projektów farm wiatrowych o łącznym potencjale wytwórczym na
poziomie 916,5 MW.
Energetyka słoneczna
Energetyka słoneczna (dalej PV”) rozwija się obecnie najszybciej ze wszystkich sektorów OZE w Polsce. Według
Instytutu Energetyki Odnawialnej dzięki instalacji 4,5 GW nowych mocy fotowoltaicznych, Polska powinna zająć
trzecie miejsce w Europie pod względem przyrostowym, zaraz po Niemczech (7 GW) oraz Hiszpanii (5,2 GW).
Rok 2022 po raz pierwszy należał do dużych farm PV, których dynamicznie zaczęło przybywi w 2023 r. będzie
jeszcze więcej, biorąc pod uwagę aukcje OZE, projekty komercyjne i wydane warunki przyłączenia do sieci.
W strukturze mocy zainstalowanej OZE dominuje energia słoneczna. W 2022 r. moc zainstalowana wzrosła
o 4,5 GW, zaś łączna moc zainstalowana przekroczyła 12 GW. Jest to wzrost o 58,7% r/r. Instalacje prosumenckie
PV miały moc 8,8 GW.
Development: budowa własnych OZE
Działalność w obszarze budowy własnych Odnawialnych Źródeł Energii opiera się na modelu develop, build and
sell. Do końca 2022 r. zakupiono projekty o łącznej mocy ok. 788 MW.
Strategia ONDE w perspektywie długoterminowej zakłada podjęcie działalności w zakresie wytwarzania
i sprzedaży energii elektrycznej ze zbudowanych przez Grupę instalacji fotowoltaicznych. W listopadzie 2021 r.
Spółka rozpoczęła budowę pierwszego własnego 18-megawatowego projektu fotowoltaicznego "Cyranka” pod
Giżyckiem, która pod koniec roku 2022 rozpoczęła produkcję energii elektrycznej.
Budownictwo drogowe
Istotny dla działalności Grupy w segmencie „Budownictwo drogowo-inżynieryjne” jest kształt rządowych
programów infrastrukturalnych, takich jak Program Budowy Dróg Krajowych do 2030 r. (z perspektywą
do 2033 r.) o budżecie w wysokości około 292 mld złotych, w którego ramach realizowane m.in. projekty
budowy i modernizacji dróg.
Rozwój działalności za granicą
W związku z przedłużającymi się pracami legislacyjnymi dotyczącymi nowelizacji Prawa Odległościowego, Grupa
ONDE podjęła działania na rzecz dywersyfikacji rynków, na których działa.
W sierpniu 2022 r. ONDE pozyskała zlecenie, zaś we wrześniu podpisała kontrakt na wykonanie pierwszego
projektu zagranicznego: wybudowanie fundamentów przy budowie farmy wiatrowej o łącznej mocy 60,5 MW dla
Grupa ONDE
Sprawozdanie z działalności za 2022 r.
www.onde.pl 12
duńskiego inwestora European Energy, z którym Spółka od lat współpracuje w Polsce. W ramach zlecenia dla
spółki celowej ww. inwestora, UAB VEVP, ONDE wykonuje fundamenty pod turbiny wiatrowe o łącznej mocy
27,5 MW.
W lutym 2023 r. ONDE pozyskała kolejne kontrakty na Litwie na prace przy budowie farmy wiatrowej o łącznej
mocy 80 MW dla spółki z grupy Enefit Green, UAB „Energijos žara”, Wartość obu kontraktów wynosi
25,7 mln euro.
Grupa ONDE
Sprawozdanie z działalności za 2022 r.
www.onde.pl 13
1 DZIAŁALNOŚĆ GRUPY KAPITAŁOWEJ ONDE
1.1 GRUPA ONDE
1.1.1 KRÓTKO O GRUPIE
Grupa ONDE działa w zdywersyfikowanym modelu biznesowym, którego głównym elementem jest segment
budownictwa OZE, uzupełniany przez segment projektów OZE oraz działalność w obszarze budownictwa
drogowo-inżynieryjnego.
ONDE posiada ugruntowaną pozycję na rynku budownictwa farm wiatrowych oraz fotowoltaicznych i pozycjonuje
się jako największy wykonawca inwestycji w OZE pod względem łącznej wielkości zrealizowanych projektów
wiatrowych na polskim rynku. W swoim portfolio ONDE ma ponad 400 projektów OZE (zakończonych lub w trakcie
realizacji) i w 2022 r. Grupa ONDE osiągnęła 3,9 GW mocy urządzeń na wszystkich FW i PV realizowanych od
początku istnienia Spółki.
W skład grupy kapitałowej wchodzi spółka dominująca ONDE S.A., posiadająca bogate doświadczenie
w realizacji projektów budowy i modernizacji dróg oraz projektów energetycznych dla segmentu OZE, wraz z 27
spółkami zależnymi: IDE Projekt Sp. z o.o. pracownią wyspecjalizowaną w usługach projektowych, ONDE
Beteiligungs GmbH, założoną w celu prowadzenia akwizycji firm działających w segmencie OZE na rynku
niemieckim, oraz 25 spółkami celowymi, powołanymi do realizacji projektów OZE. Siedziba Spółki znajduje się
w Toruniu, przy ulicy Wapiennej 40. W Toruniu zlokalizowane też: serwis ONDE S.A., Wytwórnia Mas
Bitumicznych oraz pracownia IDE Projekt. Ponadto Spółka posiada WytwórnMas Bitumicznych w Koszalinie.
Struktura Grupy pozwala na transfer kompetencji między segmentami działalności zdobywane przez lata
doświadczenie w jednym segmencie może być wykorzystywane podczas realizacji projektów w innych obszarach.
Ponadto ONDE wykorzystuje korzyści płynące z przynależności do Grupy ERBUD, posiadającej ponad 30-letnie
doświadczenie w zakresie budownictwa.
W zakresie energetyki wiatrowej działalność skoncentrowana jest na realizacji projektów w formule Balance
of Plants (dalej BoP”). Wykonywane prace obejmują więc wszystkie roboty budowlane przygotowujące pod
instalację turbin wiatrowych poza ich dostawą i montażem. ONDE jest odpowiedzialne za roboty
elektroenergetyczne, w tym projekty i budowy stacji elektroenergetycznych oraz linii kablowych średniego
i wysokiego napięcia. Projektuje i wykonuje fundamenty, drogi dojazdowe do farm czy place manewrowe. Spółka
może również pochwalić się zakończonymi realizacjami farm wiatrowych „pod klucz”, co obejmuje dodatkowo
dostawę, montaż oraz uruchomienie elektrowni.
W obszarze farm fotowoltaicznych zakres prac obejmuje wszystkie etapy procesu budowlanego, od
sporządzenia projektu wykonawczego, przez wybudowanie dróg dojazdowych, po dostai montaż modułów
fotowoltaicznych, wykonanie przyłącza kablowego i uruchomienie instalacji farmy fotowoltaicznej. Grupa realizuje
większość projektów fotowoltaicznych w formule pod klucz, a także wykonuje projekty instalacji.
W segmencie budownictwa OZE zagranica ONDE osiągnęło w 2022 r. pierwsze przychody z budownictwa
OZE poza Polską. Zgodnie z długoterminową strategią Spółka zakłada perspektywę osiągania przychodów na
rynkach zagranicznych w przyszłych okresach.
Działalność w segmencie budownictwa drogowo-inżynieryjnego uzupełnia źródła przychodów Grupy. Spółka
posiada kompetencje do realizowania projektów również w formule projektuj i buduj (design-build). W zakresie
budownictwa drogowo-inżynieryjnego oraz projektów energetyki odnawialnej Grupa korzysta z aktywów, jakimi
posiadane Wytwórnie Mas Bitumicznych zlokalizowane w Toruniu i Koszalinie oraz specjalistyczny sprzęt
budowlany wykorzystywany w realizowanych projektach (znaczna część robót drogowych wykonywana jest przy
użyciu własnego parku maszyn).
Do segmentu pozostałe wchodzą przychody Grupy osiągane z pozostałych usług (sprzedaż kruszywa,
materiałów budowlanych oraz produkcji pomocniczej) oraz budowy stacji elektroenergetycznych. W segmencie
projektów OZE działalność opiera się o zakup, dewelopment, budowę, a następnie sprzedaż projektów (develop,
build and sell). Rozwój tej gałęzi działalności jest odpowiedzią Grupy ONDE na obecne wyzwania rynkowe. Grupa
pozyskuje zarówno projekty na wczesnym etapie (greenfield), jak i na bardziej zaawansowanym etapie,
posiadające ustalone już warunki przyłączenia do sieci lub pozwolenie na budowę, co oznacza możliwość
szybszej komercjalizacji. Strategia Grupy dopuszcza również możliwość uzyskiwania w dłuższej perspektywie
przychodów z tytułu sprzedaży energii elektrycznej z instalacji OZE, właścicielem których pozostanie. Na dzień
publikacji Sprawozdania Grupa ONDE nie osiąga przychodów z segmentu projektów OZE.
Grupa ONDE
Sprawozdanie z działalności za 2022 r.
www.onde.pl 14
Jednostką dominującą w Grupie ONDE jest ONDE S.A. (dawniej: Przedsiębiorstwo Budownictwa Drogowo-
Inżynieryjnego S.A.), powstała 25 września 1998 r. wpisana jest do Rejestru Przedsiębiorców pod numerem KRS
0000028071 przez Sąd Rejonowy w Toruniu, VII Wydział Gospodarczy Krajowego Rejestru Sądowego 18 lipca
2001 r.
Siedziba Spółki znajduje się w Toruniu, przy ulicy Wapiennej 40.
Głównym przedmiotem działalności Grupy ONDE są roboty związane z budową i remontami dróg (PKD 42.11 Z)
oraz budowa farm wiatrowych i fotowoltaicznych (PKD 42.99).
Spółka jest jednostką zależną należącą do Grupy Kapitałowej ERBUD. Podmiotem kontrolującym Spółkę na
najwyższym poziomie jest ERBUD S.A.
1.1.2 Zatrudnienie
Grupa ONDE na koniec 2022 r. zatrudniała 629 osób (543 na podstawie umów o pracę oraz 86 na podstawie
umów cywilnoprawnych), tj. o 35 więcej (+5,9%) w porównaniu ze stanem na koniec 2021 r.
Tabela 1 Zatrudnienie w Grupie ONDE
Pracownicy
Stan na 31 grudnia 2022 r.
Stan na 31 grudnia 2021 r.
Grupa ONDE
629
594
ONDE S.A. (spółka dominująca), w tym:
601
565
- umowy o pracę (pełnozatrudnieni)
508
474
- umowy o pracę (niepełnozatrudnieni)
8
17
- umowy cywilnoprawne
85
74
ONDE S.A. (w przeliczeniu na pełne etaty)
516
483
IDE Projekt
28
29
- umowy o pracę (pełnozatrudnieni)
27
28
- umowy o pracę (niepełnozatrudnieni)
0
0
- umowy cywilnoprawne
1
1
IDE Projekt* (w przeliczeniu na pełne etaty)
27
28
* IDE Projekt Sp. z o.o. wchodzi w skład Grupy ONDE od 19 kwietnia 2021 r.
1.1.3 Model zarządzania i struktura Grupy
W 2021 r. ONDE S.A. zawiązało Grupę Kapitałową ONDE. Jest to efekt realizacji strategii, której jednym z celów
jest nabywanie udziałów w spółkach realizujących inwestycje w obszarze energetyki odnawialnej. W grupie
kapitałowej ONDE stanowi centrum kompetencyjne w obszarze funkcji strategicznych, administracyjnych,
finansowych itp., natomiast działalność poszczególnych spółek z segmentu Odnawialnych Źródeł Energii jest
skoncentrowana na realizacji projektu. Dodatkowo w kompetencjach ONDE jest realizacja szerokiego zakresu
budów, w szczególności inwestycji OZE. Takie podejście do zarządzania, wraz z odpowiednim podziałem
kompetencji, pozwala m.in. na ograniczenie kosztów administracyjnych i wykonawstwa.
W 2022 r. miały miejsce następujące zmiany w strukturze Grupy Kapitałowej ONDE:
2 lutego 2022 r. w skład Grupy weszła spółka Neo Solar Kazimierz Biskupi Sp. z o.o. (na dzień publikacji
Raportu po zmianie nazwy brzmi ona: Solar Kazimierz Biskupi Sp. z o.o.) z siedzibą w Warszawie, w której
ONDE posiada 50% udziałów. Spółka jest właścicielem projektów farm fotowoltaicznych z przyznanymi
warunkami przyłączenia o łącznej mocy 150 MW
14 kwietnia 2022 r. została zarejestrowana (w sądzie rejestrowym) spółka Devoze sp. z o.o., w której
ONDE posiada 100% udziałów (akt założycielski spółki podpisano 19 listopada 2021 r.). Głównym
przedmiotem działalności spółki jest rozwijanie projektów OZE
28 kwietnia 2022 r. Spółka zawarła umowę przyrzeczoną nabycia pozostałych 50% udziałów w spółce
celowej Elektrownia DEPVPL 22 Sp. z o.o. będącej właścicielem projektu elektrowni fotowoltaicznej
„Rejowiec” o mocy 40 MW, zlokalizowanego w województwie lubelskim
Grupa ONDE
Sprawozdanie z działalności za 2022 r.
www.onde.pl 15
Zawarcie ww. umowy nastąpiło w rezultacie zawarcia umowy sprzedaży 50% udziałów oraz
przedwstępnej umowy sprzedaży kolejnych 50% udziałów (na podstawie, której Spółka nabyła pierwsze
50% udziałów w spółce celowej). W wyniku realizacji ww. umowy przyrzeczonej na dzień publikacji
Raportu ONDE S.A. posiada łącznie 100% udziałów w spółce celowej.
Projekt jest na zaawansowanym etapie rozwoju, posiada warunki techniczne przyłączenia do sieci. Cena
nabycia została ustalona na zasadach rynkowych. Spółka zamierza wybudować wskazaną elektrownię
fotowoltaiczną w formule EPC. Komercjalizacja projektu planowana jest na 2024 r.
6 czerwca 2022 r. Spółka zawarła umowy przyrzeczone nabycia 100% udziałów w dwóch spółkach
celowych (PV Kadłubia 2 Sp. z o.o. oraz PV Szczepanów Sp. z o.o.) będących właścicielami trzech
projektów elektrowni fotowoltaicznych o łącznej mocy 25,2 MW, zlokalizowanych w województwie
lubuskim („Kadłubia I”, „Kadłubia II” i „Szczepanów PV”)
Wszystkie trzy projekty posiadapozwolenia na budowę. Cena nabycia została ustalona na zasadach
rynkowych. Spółka zamierza wybudować wskazane elektrownie fotowoltaiczne w formule EPC.
14 września 2022 r. została zawarta umowa spółki pod nazONDE Beteiligungs GmbH. Spółka została
powołana do przeprowadzenia przez Grupę ONDE akwizycji firm wykonawczych działających na rynku
niemieckim
Na 31 grudnia 2022 r. Grupa Kapitałowa ONDE składała się z jednostki dominującej ONDE S.A. oraz 27 spółek
zależnych – w tym spółek celowych oraz IDE Projekt Sp. z o.o. świadczącej usługi projektowe dla budownictwa
(w tym OZE) oraz ONDE Beteiligungs GmbH. Wszystkie spółki zależne są konsolidowane metodą pełną a spółki
w których ONDE S.A. posiada 50% udziałów metodą praw własności.
Tabela 2 Grupa kapitałowa ONDE na dzień 31 grudnia 2022 r.
Nazwa jednostki
Siedziba
Zakres działalności
Procent udziałów
w spółce
Udziały posiadane bezpośrednio:
1
Cyranka Sp. z o.o.
Toruń
odnawialne źródła energii
100,00%
2
Devoze Sp. z o.o.
Toruń
odnawialne źródła energii
100,00%
3
Elektrownia DEPVPL 22 Sp. z o.o.
Toruń
odnawialne źródła energii
100,00%
4
Farma Wiatrowa Szybowice Sp. z o.o.
Warszawa
odnawialne źródła energii
50,00%
5
FW Gumienice Sp. z o.o.
Toruń
odnawialne źródła energii
100,00%
6
IDE Projekt Sp. z o.o.
Toruń
usługi projektowe
100,00%
7
KWE Spółka z o.o.
Warszawa
odnawialne źródła energii
50,00%
8
ONDE Beteiligungs GmbH
Düsseldorf
rozwój działalności
wykonawczej w OZE
100,00%
9
Park Lewałd Sp. z o.o.
Toruń
odnawialne źródła energii
100,00%
10
Park Słoneczny Ciechanów Sp. z o.o.
Toruń
odnawialne źródła energii
100,00%
11
PV Kadłubia 2 Sp. z o.o.
Toruń
odnawialne źródła energii
100,00%
12
PV Szczepanów Sp. z o.o.
Toruń
odnawialne źródła energii
100,00%
13
Solar Kazimierz Biskupi Sp. z o.o.
Warszawa
odnawialne źródła energii
50,00%
14
Solar Serby Sp. z o.o.*
Warszawa
odnawialne źródła energii
50,00%
15
WTL20 Sp. z o.o.
Toruń
odnawialne źródła energii
100,00%
16
WTL40 Sp. z o.o.
Toruń
odnawialne źródła energii
100,00%
17
WTL50 Sp. z o.o.
Toruń
odnawialne źródła energii
100,00%
18
WTL80 Sp. z o.o.
Toruń
odnawialne źródła energii
100,00%
19
WTL100 Sp. z o.o.
Toruń
odnawialne źródła energii
100,00%
20
WTL120 Sp. z o.o.
Toruń
odnawialne źródła energii
100,00%
21
WTL130 Sp. z o.o.
Toruń
odnawialne źródła energii
100,00%
22
WTL140 Sp. z o.o.
Toruń
odnawialne źródła energii
100,00%
23
WTL150 Sp. z o.o.
Toruń
odnawialne źródła energii
100,00%
24
WTL160 Sp. z o.o.
Toruń
odnawialne źródła energii
100,00%
25
WTL170 Sp. z o.o.
Toruń
odnawialne źródła energii
100,00%
26
WTL210 Sp. z o.o.
Toruń
odnawialne źródła energii
100,00%
27
WTL270 Sp. z o.o.
Toruń
odnawialne źródła energii
100,00%
* Wcześniejsza nazwa: „Azuryt 6 Investments Sp. z o.o.”.
Grupa ONDE
Sprawozdanie z działalności za 2022 r.
www.onde.pl 16
Wartość udziałów posiadanych przez ONDE S.A. w spółkach została opisana w nocie 6.10 jednostkowego
sprawozdania finansowego ONDE S.A. za 2022 r.
1.1.4 Strategia rozwoju ONDE S.A.
Misja
Świadczenie najwyższej jakości usług budowlanych oraz rozwój działalności na rynku budownictwa dla OZE w
celu wspierania polskiej transformacji energetycznej, a w konsekwencji partycypacja w realizacji wizji neutralnej
dla klimatu gospodarki, z poszanowaniem zasad zrównoważonego rozwoju.
Cel strategiczny
Tworzenie wartości dla akcjonariuszy poprzez zapewnienie dalszego wzrostu Grupy, umocnienie jej pozycji
jako lidera w zakresie przyjaznych środowisku i nowoczesnych rozwiązań budowlanych dla sektorów energetyki
odnawialnej i sektora drogowego w Polsce, jak również dalsze rozszerzenie prowadzonej działalności o zakup
i budowę instalacji fotowoltaicznych, a następnie sprzedaż w modelu develop, buildand sell lub eksploatacja na
własny rachunek w tym modelu.
Filary strategii
pozycja lidera w budowie farm
wiatrowych oraz czołowej
pozycji w dynamicznie
rozwijającym się segmencie
budowy farm fotowoltaicznych
w Polsce
przewidywany wzrost sektora
produkcji zielonej energii, w
szczelności produkcji energii
wiatrowej i fotowoltaicznej w
Polsce w okresie do 2040 r.
w związku z realizacją polityki
Europejskiego Zielonego Ładu
oraz Polityki Energetycznej
Polski do roku 2040, które
przewidują wzrost i wsparcie
dla rozwoju farm wiatrowych
i fotowoltaicznych w Polsce
utrzymanie i dalsze wykorzystanie
posiadanych zasobów własnych
oraz współpraca z Grupą ERBUD
Strategia Grupy ONDE jest oparta na przewidywanym dalszym rozwoju rynku budownictwa dla OZE,
w szczególności farm fotowoltaicznych oraz wiatrowych na lądzie, co pozwoli wykorzystać dotychczasowe
doświadczenie oraz czołową pozycję na rynku w Polsce w zakresie realizacji projektów budowy tego typu
instalacji. Ponadto przewidywany jest selektywny udział ONDE w realizacji projektów w sektorze infrastruktury
drogowej w Polsce jako generalnego wykonawcy w ramach realizacji Programu Budowy Dróg Krajowych oraz
projektów drogowych finansowanych ze środków samorządowych.
Cele strategiczne podzielone zostały na dwa horyzonty czasowe:
cele krótkoterminowe (12–24 miesięcy),
cele długoterminowe (powyżej 24 miesięcy).
Elementy zawarte w poszczególnych horyzontach czasowych nie są przedstawione w układzie chronologicznym.
Strategia krótkoterminowa
Krótkoterminowa strategia Grupy ONDE zakłada wykorzystanie oczekiwanego dynamicznego wzrostu inwestycji
w związku z realizacją polityki energetycznej i klimatycznej w Polsce poprzez dalsze nabywanie i rozwijanie
projektów farm fotowoltaicznych w celu ich dalszej odsprzedaży lub pozostawienia części realizowanych
projektów OZE w Grupie ONDE i sprzedaży wytworzonej w nich energii, co może zapewnić Spółce stałe
przychody.
Strategia rozwoju w horyzoncie krótkoterminowym obejmuje:
Grupa ONDE
Sprawozdanie z działalności za 2022 r.
www.onde.pl 17
kontynuację przyjętego modelu biznesowego w oparciu o świadczenie usług budowlanych w segmencie OZE
w obszarze energetyki fotowoltaicznej i wiatrowej jako podstawowej, perspektywicznej działalności, jak
również kontynuację działalności w segmencie budownictwa drogowo-inżynieryjnego poprzez selektywny
dobór i realizację projektów. Na koniec 2022 r. Grupa realizuje kontrakty na budowę farm wiatrowych o mocy
733 MW oraz kontrakty na budowę farm fotowoltaicznych o mocy 453 MW. Strategia zakłada możliwość
zwiększenia udziału segmentu budowy instalacji fotowoltaicznych w portfelu po 2022 r. w związku ze
zwiększeniem liczby projektów i ich mocy oraz z oczekiwanym ograniczeniem budowy nowych projektów
w lądowej energetyce wiatrowej, co jest uzależnione od ewentualnych zmian regulacyjnych, w tym
w szczególności nowelizacji Ustawy OZE oraz liberalizacji Ustawy Odległościowej;
dalsze rozszerzenie działalności w segmencie OZE o obszar realizacji projektów OZE w modelu develop,
build and sell poprzez zakup oraz inwestowanie w kolejne projekty OZE na różnym etapie ich przygotowania.
Grupa zakłada dalsakwizycprojektów należących do dwóch kategorii, tj. projektów, które w momencie
akwizycji na bardzo wczesnym etapie przygotowania (greenfield), albo projektów znajdujących się na
dalszym etapie prac. Na 31 grudnia 2022 r. Grupa posiadała projekty własne OZE o łącznej mocy
około 788 MW, z czego ok. 69 MW to projekty wiatrowe;
rozwój działalności w segmencie budownictwa dla OZE o usługi O&M dla instalacji fotowoltaicznych
i wiatrowych. W ramach tej działalności ONDE, w oparciu o swoje doświadczenie w budowie farm wiatrowych
i fotowoltaicznych oraz posiadany potencjał, zasoby ludzkie oraz inżynieryjne, świadczy usługi operatorskie
i remontowe dla wybudowanych przez nią i sprzedanych farm, a także innych już funkcjonujących farm
wiatrowych i fotowoltaicznych.
Ponadto krótkoterminowa strategia w zakresie rozwoju usług O&M będąca w trakcie wdrażania zakłada
wprowadzenie:
stałego nadzoru w formie zdalnej nad pracą farm przez dystrybutorów,
regularnych przeglądów i serwisów dokonywanych przez wykwalifikowanych techników,
brygady utrzymania, odpowiedzialnej m.in. za utrzymanie terenów zielonych, czystości modułów
fotowoltaicznych, a także za monitorowanie stanu dróg i placów na terenie farm.
Strategia długoterminowa
Strategia Grupy ONDE w horyzoncie długoterminowym obejmuje kontynuację działalności w obszarach
zdefiniowanych w strategii krótkoterminowej oraz potencjalne dalsze rozszerzenie działalności w zakresie budowy
i eksploatacji farm fotowoltaicznych oraz podjęcie prac w innych segmentach budownictwa związanego
z produkcją zielonej energii, w tym:
podjęcie działalności w zakresie wytwarzania i sprzedaży energii elektrycznej ze zbudowanych przez Grupę
instalacji fotowoltaicznych. Będzie to uzależnione od możliwości zakontraktowania i warunków sprzedaży
energii elektrycznej z farm fotowoltaicznych w Polsce oraz kosztów pracy i kosztów zakupu elementów
instalacji fotowoltaicznych, co jest zależne od postępu technologicznego w tym zakresie. Grupa ONDE
zamierza także wykorzystywać elementy wsparcia dostępne w ramach realizacji polityki Europejskiego
Zielonego Ładu oraz Polityki Energetycznej Polski do roku 2040;
podjęcie działalności w zakresie budowy instalacji magazynowania energii elektrycznej i ich eksploatacji
w oparciu o doświadczenie i kompetencje projektowo-inżynieryjne Grupy ONDE, zdobyte przy realizacji
innych projektów związanych z infrastrukturą sektora elektroenergetycznego w Polsce. Rozpoczęcie takiej
działalności jest uwarunkowane rozwojem nowoczesnych technologii magazynowania energii i ich
dostępności oraz powszechności;
ubieganie się o kontrakty na realizację instalacji energetyki wiatrowej i fotowoltaicznej na rynkach
zagranicznych, w szczególności w krajach należących do Unii Europejskiej, realizujących politykę
Europejskiego Zielonego Ładu. Grupa może ubiegać się o kontrakty poza Polską w oparciu o własne
doświadczenie i kompetencje oraz przy wykorzystaniu wsparcia i kompetencji na rynkach zagranicznych
Grupy ERBUD.
Grupa ONDE
Sprawozdanie z działalności za 2022 r.
www.onde.pl 18
1.1.4.1 Przegląd opcji strategicznych
23 czerwca 2022 r. Zarząd Spółki podjął decyzję o rozpoczęciu przeglądu opcji strategicznych w zakresie rozwoju
portfela projektów w obszarze energetyki odnawialnej.
W trakcie przeglądu rozważane będą różne opcje strategiczne, w tym w szczególności: pozyskanie partnera
strategicznego lub finansowego, zawarcie partnerstwa strategicznego lub utworzenie joint venture z partnerem
strategicznym, w tym z uwzględnieniem potencjalnej odsprzedaży udziałów w takich projektach na rzecz partnera
i/lub objęcia udziałów nowej emisji w takich projektach przez partnera.
W ramach rozpoczętego procesu przeglądu opcji strategicznych Zarząd nie rozważa przeprowadzenia emisji akcji
Spółki.
Przegląd ma na celu wybór najkorzystniejszego sposobu realizacji ugoterminowej strategii rozwoju Spółki
nakierowanej na tworzenie wartości dla akcjonariuszy oraz umacnianie pozycji Spółki jako jednego z liderów
w sektorze energetyki odnawialnej w Polsce przy jednoczesnym uwzględnieniu aktualnych uwarunkowań
makroekonomicznych i politycznych wpływających na koszty i warunki pozyskiwania finansowania zewnętrznego.
Na dzień publikacji Sprawozdania nie zostały podjęte żadne decyzje związane z wyborem konkretnej opcji
strategicznej i nie ma pewności, czy i kiedy taka decyzja zostanie podjęta przyszłości.
Spółka informowała o tej decyzji w raporcie nr 34/2022.
1.1.5 Źródła zaopatrzenia (dostawcy) i rynki zbytu (odbiorcy)
Prowadzona przez Grupę działalność wymaga zaopatrywania się u dostawców zewnętrznych i współpracowania
z podwykonawcami. Głównymi produktami, wykorzystywanymi w realizowanych projektach stal, paliwa, beton,
miedź, aluminium, asfalt, kruszywa oraz energia elektryczna. Asortyment dokonywanych zakupów jest ściśle
uzależniony od charakteru i potrzeb realizowanych przez Spółkę umów.
W 2021 r. ONDE zakupiło 100% udziałów w IDE Projekt w celu zwiększenia efektywności oraz uzyskania
oszczędności w ramach Grupy przy projektowaniu i budowaniu instalacji OZE. Dodatkowo, do kluczowych
aktywów w ramach spółki należą Wytwórnie Mas Bitumicznych w Koszalinie i Toruniu. Spółka w swojej
działalności wykorzystuje efekty synergii wynikające z łączenia świadczenia usług w zakresie budownictwa dla
OZE ze świadczeniem usług budownictwa drogowo-inżynieryjnego.
Do realizacji projektów farm PV Grupa pozyskuje moduły fotowoltaiczne oraz inwertery, głównie od zagranicznych
dostawców, choć coraz częściej w takich projektach dostawa modułów pozostaje po stronie inwestora.
Głównymi odbiorcami usług Grupy inwestorzy, realizujący projekty budowy farm wiatrowych i fotowoltaicznych.
ONDE wykonuje kompleksowe roboty budowlane zarówno dla potentatów sektora energetycznego, jak również
mniejszych, prywatnych inwestorów.
Zgodnie z długoterminową strategią Spółka zakłada perspekty osiągania przychodów na rynkach
zagranicznych w przyszłych okresach, zaś obecnie koncentruje się na rynku litewskim. ONDE osiągnęła w III kw.
2022 r. pierwsze przychody z budownictwa OZE na terenie Republiki Litewskiej. Po zakończeniu okresu
sprawozdawczego podpisała zaś kolejne kontrakty na tym rynku.
1.2 DZIAŁALNOŚĆ SEGMENTÓW
Grupa Kapitałowa ONDE prowadzi działalność w oparciu o następujące segmenty:
segment „Budownictwo w segmencie odnawialnych źródeł energii” (dalej „Budownictwo OZE”), który dzieli s
na trzy obszary:
realizacja kontraktów dla branży farm wiatrowych,
realizacja kontraktów dla branży farm fotowoltaicznych,
serwis i utrzymanie farm fotowoltaicznych (O&M),
segment „Budownictwo w segmencie odnawialnych źródeł energii zagranica”, który został wydzielony
w III kwartale 2022 r. z uwagi na osiągnięcie pierwszych przychodów z budownictwa OZE poza rynkiem
polskim oraz perspektywę osiągania przychodów na rynkach zagranicznych w przyszłych okresach,
Grupa ONDE
Sprawozdanie z działalności za 2022 r.
www.onde.pl 19
segment „Budownictwo drogowo-inżynieryjne”,
segment „Pozostałe”, do którego zalicza się pozostałe usługi (sprzedaż kruszywa, materiałów budowlanych
oraz produkcja pomocnicza) oraz budowy stacji elektroenergetycznych.
usługi dodatkowe (prace serwisowe dla spółek z Grupy ERBUD i klientów zewnętrznych), sprzedaż kruszywa,
materiałów budowlanych oraz produkcję pomocniczą.
W 2022 r. Spółka zawarła kontrakty o łącznej wartości wskazanej w umowach 775,7 mln zł i 7,3 mln euro, czyli
łącznie ok. 810,2 mln zł. W przypadku umów konsorcjalnych uwzględniono wartość wynagrodzeń przypadających
ONDE S.A.
Dodatkowo Grupa ONDE rozwija projekty OZE na własny rachunek (dalej jako segment „Projekty OZE”). Jednak
ze względu na fakt, że w 2022 r. nie osiągała ona przychodów z tej działalności, segment ten nie został wydzielony
jako segment operacyjny i nie jest osobno prezentowany w sprawozdaniach finansowych Grupy ONDE
i ONDE S.A.
Grupa na koniec 2022 r. posiadała portfel projektów w segmencie projektów OZE o łącznej mocy ok. 788 MW.
1.2.1 Segment „Budownictwo w segmencie OZE
ONDE specjalizuje się w kompleksowych realizacjach budowlanych dla segmentu OZE w obszarach budownictwa
instalacji fotowoltaicznych oraz farm wiatrowych. W obu obszarach Spółka może świadczyć wybrane przez klienta
usługi procesu budowlanego, realizować projekty w formule BoP i BoS (tj. wszystkie usługi z wyjątkiem dostawy
i montażu turbin wiatrowych) albo realizować całość inwestycji na bazie powierzonej dokumentacji w formule EPC
(tj. pod klucz).
Dodatkowo w ramach tego segmentu świadczone usługi O&M (ang. Operations and Maintenance) dla instalacji
fotowoltaicznych.
1.2.1.1 Realizowane farmy wiatrowe
W 2022 r. spółka zawarła kontrakty w segmencie farm wiatrowych o łącznej wartości wskazanej w umowach
(w przypadku umów konsorcjalnych: wynagrodzeń przypadających ONDE S.A.) 491,0 mln zł. Łączny potencjał
wytwórczy realizowanych w tym segmencie farm wiatrowych wynosi około 422 MW.
Poniżej zaprezentowano największe kontrakty tj. kontrakty wartości powyżej 15 mln zł, zawarte w 2022 r.
i kontrakty, które weszły w życie w okresie od 1.01.2022 r. do dnia publikacji niniejszego Sprawozdania.
Tabela 3 Największe kontrakty w segmencie FW
Lp.
Data
Samodzielnie /
w konsorcjum
Kontrakt
Zleceniodawca
Termin
realizacji
Wartość
kontraktu
(netto)
Umowy podpisane od 1.01.2022 r. do dnia publikacji Sprawozdania:
1
12.01.2022 r.
ONDE + P&Q
Sp. z o.o.
Budowa FW Potęgowo
Baltic Sea Polska II
sp. z o.o.
31.05.2023 r.
19 070 tys. zł*
2
17.01.2022 r.
ONDE + P&Q
Sp. z o.o.
Budowa FW Ujście
Windpower Ujście
sp. z o.o.
30.04.2023 r.
42 280 tys. zł*
3
4.02.2022 r.
ONDE
Budowa FW Piekło
Polenergia Farma
Wiatrowa Piekło
sp. z o.o./
Polenergia Farma
Wiatrowa 16
sp. z o.o.
31.05.2023 r.
23 490 tys.
4
8.06.2022 r.
ONDE
Budowa FW
Wierzchomino
Enertrag SE
15.07.2023 r.
24 000 tys. zł
Grupa ONDE
Sprawozdanie z działalności za 2022 r.
www.onde.pl 20
5
9.06.2022 r.
ONDE
Budowa FW Kokawa
Romgos
Gwiazdowscy
sp. z o.o.**
31.07.2022 r.
23 550 tys. zł***
7
9.08.2022 r.
ONDE
Budowa FW Sędziszów
PV Energia 4
sp. z o.o.
22.12.2023 r.
15 000 tys. zł
8
20.10.2022 r.
ONDE + P&Q
Sp. z o.o.
Budowa FW Racibórz
FEN Sp. z o.o.
31.08.2024 r.
34 914 tys. zł*
9
21.11.2022 r.
ONDE + P&Q
Sp. z o.o.
Budowa FW Bąków II
Altiplano SA
30.05.2024 r.
132 637 tys. zł*
10
7.12.2022 r.
ONDE
Budowa FW Dzwola
Wind Farm Łada
sp. z o.o.
29.07.2024 r.
44 300 tys. zł
Umowy podpisane przed 2022 r., które weszły w życie w 2022 r.:
11
20.11.2020 r.
(weszła w
życie
1.07.2022)****
ONDE
Budowa FW Człuchów
Great Wind
sp. z o.o.
10.06.2024 r.
127 500 tys. zł
* Wartość kontraktów przypadającą na Grupę ONDE.
** 9 sierpnia 2022 r. została podpisana cesja i w miejsce Ekopal sp. z o.o. stroną umowy została Romgos Gwiazdowscy sp. z o.o.
*** 9 sierpnia 2022 r. został podpisany aneks do umowy, w którym strony ustaliły zmianę wynagrodzenia z 23,25 mln zł netto na 23,55 mln zł netto.
**** Kontrakt został zawarty 25 listopada 2020 r., ale upublicznienie tej informacji przez ONDE S.A. zostało opóźnione do czasu spełnienia się
warunku zawieszającego przewidzianego w umowie, tj. otrzymania polecenia rozpoczęcia prac budowlanych. Polecenie zostało przekazane Spółce
1 lipca 2022 r. Spółka poinformowała o tym w raporcie nr 35/2022.
W 2022 r. ONDE zakończyło realizację 20 projektów FW o łącznym potencjale wytwórczym na poziomie
916,5 MW.
W raportowanym okresie Grupa ONDE realizowała między innymi następujące projekty w tym segmencie:
Projekt Ujście
Konsorcjum firm ONDE S.A. (lider konsorcjum) oraz P&Q sp. z o.o. realizuje kontrakt na wykonanie
kompleksowych prac dotyczących budowy farmy wiatrowej Ujście dla inwestora Windpower Ujście sp. z o.o.
Wynagrodzenie ONDE wyniesie 42,3 mln zł. Na 31 grudnia 2022 r. zafakturowano 87,3% prac na podstawie
umowy głównej.
Projekt Człuchów
ONDE realizuje dla inwestora Great Wind sp. z o.o. projekt związany z wykonaniem robót budowlanych przy
budowie farmy wiatrowej Człuchów. Wynagrodzenie ONDE z tytułu umowy wynosi łącznie 127,5 mln zł netto.
Na 31 grudnia 2022 r. zafakturowano 28,5% prac na podstawie umowy głównej.
Projekt Bąków II
Konsorcjum firm ONDE S.A. (lider konsorcjum) oraz P&Q sp. z o.o. realizuje kontrakt na wykonanie
kompleksowych prac dotyczących budowy farmy wiatrowej wraz z towarzyszącą infrastrukturą na terenie
województwa opolskiego dla inwestora Altiplano SA. Wynagrodzenie ONDE wyniesie 132,6 mln zł. W 2022 r.
nie wystawiono faktur w związku z realizacją kontraktu.
Grupa ONDE
Sprawozdanie z działalności za 2022 r.
www.onde.pl 21
Projekt Dzwola
ONDE realizuje dla inwestora Wind Farm Łada sp. z o.o. projekt związany z wykonaniem robót budowlanych
przy budowie zespołu elektrowni wiatrowych położonych w województwie lubelskim. Wynagrodzenie ONDE
z tytułu umowy wynosi łącznie 44,3 mln netto, natomiast termin na wykonanie wszystkich robót upływa
w lipcu 2024 r. W 2022 r. nie wystawiono faktur w związku z realizacją kontraktu.
1.2.1.2 Realizowane farmy fotowoltaiczne
W 2022 r. spółka zawarła kontrakty w segmencie farm fotowoltaicznych o łącznej wartości umów ok. 127,5 mln zł,
w tym 108,4 mln zł i 4 mln euro. Łączny potencjał wytwórczy realizowanych farm fotowoltaicznych to ok. 80 MW.
Poniżej zaprezentowano największe kontrakty tj. kontrakty wartości powyżej 15 mln , zawarte w 2022 r.
i kontrakty, które weszły w życie w okresie od 1 stycznia 2022 r. do dnia publikacji niniejszego Sprawozdania.
Tabela 4 Największe kontrakty w segmencie PV
Lp.
Data
Samodzielnie/
w konsorcjum
Kontrakt
Zleceniodawca
Okres realizacji
Wartość
kontraktu
(netto)
Umowy podpisane od 1.01.2022 r. do dnia publikacji Sprawozdania:
1
25.04.2022 r.
ONDE
Dostawa, montaż i
uruchomienie systemu
fotowoltaicznego
obejmującego
19 projektów
fotowoltaicznych
E-SUN PV1
sp. z o.o.,
E-SUN PV2
sp. z o.o.,
PV ŻAGANIEC
sp. z o.o.
22.09.2023 r.
45 252 tys. zł*
2
13.12.2022 r.
ONDE
Budowa PV Basket MV1
Spółki z grupy
PAD RES Group
B.V.
27.09.2024 r.
60 199 tys. zł
4 030 tys. euro
Umowy podpisane w 2022 r., które weszły w życie w 2023 r.:
3
7.12.2022 r.
(wszedł w życie
27.01.2023 r.)
ONDE
Budowa 3 projektów
fotowoltaicznych:
PV Golczewo,
PV Pakość oraz
PV Rokietnica
QPV Golczewo
sp. z o.o.,
QPV Rokietnica sp.
z o.o.,
QPV Pakość sp. z
o.o.
26.03.2024 r.
128 611 tys. zł
4 638 tys. euro
* Wartość kontraktu na dzień publikacji Sprawozdania, wobec 49,95 mln zł netto wskazanej w umowie. Wynika to zarówno z podpisanych aneksów
do umowy, jak i z informacji przekazanej Spółce przez inwestora dotyczącej wstrzymania dwóch realizacji spośród zakontraktowanych projektów PV
z uwagi na brak możliwości zakończenia ich budowy w zakładanym wcześniej terminie z powodu braku warunków przyłączeniowych.
W 2022 r. zakończono 26 projektów farm PV o łącznej mocy 26 MW.
W 2022 r. Grupa ONDE realizowała między innymi następujące projekty w tym segmencie:
Projekt Projekty budowy farm PV dla spółek należących do Wind Power AS
Grupa ONDE realizuje umowy ze spółkami celowymi wchodzącymi w skład norweskiej grupy Wind Power AS
na wykonanie kompleksowych robót budowlanych dla elektrowni fotowoltaicznych. Wynagrodzenie z tytułu
umów wynosi 67 mln netto. Do 31 grudnia 2022 r. zafakturowano 91,2% prac na podstawie umów głównych.
Projekt Braniewo
Grupa ONDE realizuje umowę dla Grand Solar 2 Sp. z o.o. z grupy Wind Power AS na wykonanie
kompleksowych robót budowlanych dla elektrowni fotowoltaicznej zlokalizowanej w północno-wschodniej
Polsce. Wynagrodzenie z tytułu umowy wynosi 125,7 mln netto. Do 31 grudnia 2022 r. zafakturowano
89,2% prac na podstawie umowy głównej.
Projekt Projekty budowy farm PV dla spółek należących do Grupy R.Power
Dla spółek celowych z Grupy R.Power ONDE realizuje projekt na wykonanie kompleksowych robót
budowlanych obejmujących dostawę, instalację, budowę oraz rozruch dla elektrowni fotowoltaicznych
Grupa ONDE
Sprawozdanie z działalności za 2022 r.
www.onde.pl 22
w Polsce. Wynagrodzenie z tytułu wszystkich umów głównych wynosi łącznie 160,0 mln netto. Do 31
grudnia 2022 r. zafakturowano 44,2% prac na podstawie umów głównych.
Projekt Pożarowo
Grupa ONDE realizuje cztery umowy ze spółkami celowymi na wykonanie kompleksowych robót budowlanych
przy budowie czterech farm fotowoltaicznych w formule EPC (z dostawą modułów). Wynagrodzenie z tytułu
umów wynosi 99,1 mln netto. Do 31 grudnia 2022 r. zafakturowano 78% prac na podstawie umów głównych.
Dostawa, montaż i uruchomienie systemu fotowoltaicznego obejmującego 19 projektów fotowoltaicznych
Grupa ONDE realizuje 3 umowy ze spółkami celowymi na wykonanie kompleksowych robót budowlanych
przy budowie 19 projektów farm fotowoltaicznych w formule BoS (tj. bez dostawy modułów). Aktualnie
wysokość wynagrodzenia z tytułu ww. umów wynosi 45,3 mln zł netto. Do 31 grudnia 2022 r. zafakturowano
57,4% prac.
1.2.2 Segment „Budownictwo w segmencie OZE zagranica”
W 2022 r. ONDE osiągnęło pierwsze przychody z budownictwa OZE za granicą, tj. na rynku litewskim.
Wartość pilotażowego kontraktu zawartego w III kwartale ub.r. na wykonanie fundamentów pod turbiny wiatrowe
wyniosła 3,3 mln euro, czyli ok. 15,4 mln zł. Łączny potencjał wytwórczy ww. turbin to około 28 MW.
Spółka podpisała kolejny kontrakt na rynku litewskim w I kwartale 2023 r., tj. po dniu bilansowym. Jego wartość
wynosi około 25,8 mln euro, tj. około 120,8 mln zł.
Zgodnie z długoterminową strategią Spółka zakłada perspektywę osiągania przychodów na rynkach
zagranicznych w przyszłych okresach.
Poniżej zaprezentowano największe kontrakty tj. kontrakty wartości powyżej 15 mln , zawarte w 2022 r.
i kontrakty, które weszły w życie w okresie od 1.01.2022 r. do dnia publikacji niniejszego Sprawozdania.
Tabela 5 Największe kontrakty w segmencie OZE – zagranica
Lp.
Data
Samodzielnie /
w konsorcjum
Kontrakt
Zleceniodawca
Okres realizacji
Wartość
kontraktu
(netto)
Umowy podpisane od 1.01.2022 r. do dnia publikacji Sprawozdania:
1
19.09.2022 r.
ONDE
Wykonanie
fundamentów pod
turbiny wiatrowe
UAB VEVP
05.05.2023 r.
3 282 tys. euro
2
15.02.2023 r.
ONDE
WF Kelme I (EGR)
UAB “Energijos
žara”
07.2024 r.
25 764 tys. euro
1.2.3 Segment budownictwa drogowo-inżynieryjnego
ONDE oferuje kompleksowe usługi w zakresie budowy dróg, na które składają się m.in. budowa i remonty dróg,
chodników, parkingów, różnorodne roboty bitumiczne i brukarskie, kanalizacyjne i melioracyjne, a także
oznakowanie dróg, oświetlenie uliczne, rozbiórki i wyburzenia, sprzedaż mas bitumicznych itp.
W tym segmencie Grupa pracuje również w formule projektuj i buduj (design-build), która zakłada, że wykonawca
odpowiada za projekt budowanej inwestycji i pozostałe podejmowane działania do oddania budowy do użytku.
W 2022 r. Spółka zawarła kontrakty na realizacje w segmencie budownictwa drogowo-inżynieryjnego o łącznej
wartości 166,7 mln zł.
Poniżej zaprezentowano największe kontrakty tj. kontrakty wartości powyżej 15 mln , zawarte w 2022 r.
i kontrakty, które weszły w życie w okresie od 1.01.2022 r. do dnia publikacji niniejszego Sprawozdania.
Grupa ONDE
Sprawozdanie z działalności za 2022 r.
www.onde.pl 23
Tabela 6 Największe kontrakty w segmencie budownictwa drogowo-inżynieryjnego
Lp.
Data
Samodzielnie /
w konsorcjum
Kontrakt
Zleceniodawca
Okres
realizacji
Wartość
kontraktu
(netto)
Umowy podpisane od 1.01.2022 r. do dnia publikacji Sprawozdania:
1.
9.05.2022 r.
ONDE
Zagospodarowanie
Bulwaru Filadelfijskiego
w Toruniu
Gmina Miasta Toruń
9.06.2023 r.
37 989 tys. zł
2.
5.09.2022 r.
ONDE
Przebudowa DW 152
na odcinku Świdwin –
Połczyn Zdrój - etap I
Województwo
Zachodniopomorskie
27.02.2024 r.
56 466 tys. zł*
* Wartość kontraktu na dzień publikacji Sprawozdania (wobec 55,9 mln zł netto wskazanej w umowie) wynika z podpisanego aneksu.
W 2022 r. Grupa ONDE realizowała między innymi następujące projekty w tym segmencie:
Projekt S3
ONDE jest stroną konsorcjum, realizującego zadanie polegające na zaprojektowaniu i wybudowaniu drogi S3
Legnica (A4) Lubawka, odcinka od węzła Kamienna Góra Północ (z węzłem) do granicy państwa o długości
około 15,3 km. Podział kosztów oraz zysków (bądź ewentualnych strat) ustalono w stosunku 50% dla każdego
z konsorcjantów. Wynagrodzenie partnerów konsorcjum według umowy głównej wg stanu na 31.12.2022 r.
wyniesie łącznie 875,7 mln zł netto. Do 31 grudnia 2022 r. konsorcjum zafakturowało 84,2% zaakceptowanej
kwoty kontraktowej na dzień 31.12.2022 r. na podstawie umowy głównej, zawartej w 2018 r. ze Skarbem
Państwa reprezentowanym przez GDDKiA.
Przebudowa DW 152 na odcinku Świdwin – Połczyn Zdrój - etap I
Dla województwa zachodniopomorskiego ONDE realizuje roboty polegające na przebudowie drogi
wojewódzkiej nr 152 na odcinku Świdwin Połczyn Zdrój - etap I. Wynagrodzenie z tytułu realizacji umowy
wyniesie 56,5 mln. Termin realizacji umowy upływa w lutym 2024 r. Do 31 grudnia 2022 r. zafakturowano
3,2% wartości umowy.
Prace projektowe i roboty drogowe w trybie zaprojektuj i wybuduj dla zadania pn: Rozbudowa drogi
wojewódzkiej nr 270 Brześć Kujawski – Izbica Kujawska Koło – Budowa obwodnicy m. Lubraniec
Dla województwa kujawsko - pomorskiego ONDE realizuje roboty polegające na rozbudowie drogi
wojewódzkiej nr 270 Wynagrodzenie z tytułu realizacji umowy wyniesie 46,6 mln. Termin realizacji umowy
upływa 10 września 2023 r. Do 31 grudnia 2022 r. zafakturowano 11,2% wartości umowy.
1.2.4 Segment „Pozostałe”
W 2022 r. w segmencie „Pozostałe” Spółka zawarła kontrakty o łącznej wartości 9,6 mln zł.
W ramach tego segmentu Spółka rozpoczęła w II kw. 2022 r. realizację budowy stacji elektroenergetycznej, do
której zostanie przyłączona elektrownia fotowoltaiczna realizowana przez innego wykonawcę. Wartość kontraktu
wynosi 9,4 mln zł.
1.2.5 Segment „Projekty OZE”
Segment projektów OZE zorientowany jest na rozwijanie projektów fotowoltaicznych oraz wiatrowych do momentu
osiągnięcia przez nie statusu gotowości do budowy, a następnie na ich wykonawstwo i dalszą odsprzedaż (model
develop, build and sell).
Segment rozwijany jest dwuetapowo:
etap pozyskania projektu OZE ONDE uzyskuje projekty farm fotowoltaicznych lub wiatrowych na różnym
etapie ich przygotowania. Pierwszy rodzaj projektów to takie, które w momencie akwizycji na bardzo
wczesnym etapie przygotowania (greenfield), tj. została podpisana umowa dzierżawy gruntów, natomiast nie
zostały wydane decyzje w zakresie warunków przyłączenia do sieci dystrybucyjnej, pozwolenia na budowę,
Grupa ONDE
Sprawozdanie z działalności za 2022 r.
www.onde.pl 24
projekty nie wygrały aukcji organizowanej przez URE lub nie mają podpisanej lub zagwarantowanej umowy
zakupu energii (PPA). Drugi rodzaj projektów to te bardziej zaawansowane, tj. takie, które mają pozwolenie
na budowę, zaświadczenie o dopuszczeniu do aukcji OZE lub wygrały aukcję OZE organizowaną przez URE.
Grupa ONDE samodzielnie lub we współpracy z innym partnerami realizuje wszystkie kroki niezbędne do
skutecznego rozwijania projektów OZE zabezpiecza odpowiednie prawa, uzyskuje warunki przyłączenia,
uzyskuje wymagane decyzje administracyjne i zabezpiecza niezbędną dodatkową infrastrukturę.
etap sprzedaży rozwiniętych projektów OZE Grupa może sprzedawać już rozwinięte projekty OZE
ostatecznemu inwestorowi poprzez zbycie udziałów w spółkach celowych utworzonych wyłącznie do realizacji
projektów OZE.
Na 31 grudnia 2022 r. Grupa posiadała projekty własne o łącznej mocy ok. 788 MW, z czego ok. 69 MW to projekty
wiatrowe.
Projekt fotowoltaiczny „Cyranka” o mocy 18 MW rozpoczął rozruchową produkcję energii elektrycznej. Projekt
Serby o mocy 80 MW ma wygraną aukcję.
Kolejne 129 MW, z czego 69 MW to projekty farm wiatrowych, to inwestycje z projektem i pozwoleniem na
budowę. Kolejne ok. 205 MW to projekty z warunkami przyłączeniowymi i ok. 355 MW z wnioskiem
o ich uzyskanie.
Na koniec 2022 r. aktualny (projekty nabyte) oraz planowany (projekty zabezpieczone oraz listy intencyjne) portfel
projektów składał się z następujących projektów:
Tabela 7 Segment projektów OZE: portfel projektów
Typ
Nazwa
projektu
PV /
Wiatr
Etap
transakcji
Etap projektu
Skala
(MW)
Potencjalna
komercjalizacja
Udział ONDE
(w proc.)
Zakupione
Cyranka
PV
Umowa
przyrzeczona
Energetyzacja
18
2023 r.
100%
Zakupione
Serby
PV
Umowa
przyrzeczona
Z aukcją
80
2024 r.
50%
Zakupione
Projekty spółek
WTL
PV
Umowa
przyrzeczona
Wniosek
o przyłączenie
355
2025 r.
100%
Zakupione
Kazimierz
Biskupi
Wiatr
Umowa
przyrzeczona
Pozwolenie
na budowę
34,2
2024 r.
50%
Zakupione
Rejowiec
PV
Umowa
przyrzeczona
Z warunkami
przyłączenia
40
2024 r.
100%
Zakupione
Kadłubia I
PV
Umowa
przyrzeczona
Pozwolenie
na budowę
9,2
2024 r.
100%
Zakupione
Szczepanów
PV
Umowa
przyrzeczona
Pozwolenie
na budowę
8
2024 r.
100%
Zabezpieczone
Jankowa
Żagańska
PV
Umowa
przedwstępna
Z warunkami
przyłączenia
8
2024 r.
100%
Zakupione
Kadłubia II
PV
Umowa
przyrzeczona
Pozwolenie
na budowę
8
2024 r.
100%
Zakupione
Ciechanów
PV
Umowa
przyrzeczona
Z warunkami
przyłączenia
7
2024 r.
100%
Grupa ONDE
Sprawozdanie z działalności za 2022 r.
www.onde.pl 25
Zakupione
Szybowice
Wiatr
Umowa
przyrzeczona
Pozwolenie
na budowę
35,2
2024 r.
50%
Zakupione
Park Lewałd
PV
Umowa
przyrzeczona
Pozwolenie
na budowę
25
2024 r.
100%
Zakupione
Włoszakowice
PV
Umowa
przyrzeczona
Pozwolenie
na budowę
10
2024 r.
100%
Zakupione
Kazimierz
Biskupi Solar
PV
Umowa
przyrzeczona
Z warunkami
przyłączenia
150
2024 r.
50%
Poniżej przedstawiono kluczowe umowy, zawarte w 2022 r., związane z nabywaniem przez Grupę ONDE
projektów OZE:
Projekt Solar Kazimierz Biskupi
2 lutego 2022 r. w skład Grupy weszła spółka Neo Solar Kazimierz Biskupi Sp. z o.o. (na dzień publikacji
Sprawozdania po zmianie nazwy brzmi ona: Solar Kazimierz Biskupi Sp. z o.o.) z siedzibą w Warszawie,
w której ONDE posiada 50% udziałów. Spółka jest właścicielem projektów farm fotowoltaicznych
z przyznanymi warunkami przyłączenia o łącznej mocy 150 MW.
Projekt Rejowiec
28 kwietnia 2022 r. Spółka zawarła umowę przyrzeczoną nabycia pozostałych 50% udziałów w spółce celowej
Elektrownia DEPVPL 22 Sp. z o.o. będącej właścicielem projektu elektrowni fotowoltaicznej z przyznanymi
warunkami przyłączenia „Rejowiec” o mocy 40 MW.
Projekty Kadłubia I, Kadłubia II i Szczepanów PV
6 czerwca 2022 r. Spółka zawarła umowy nabycia 100% udziałów w dwóch spółkach celowych (PV Kadłubia
2 Sp. z o.o. oraz PV Szczepanów Sp. z o.o.) będących właścicielami trzech projektów elektrowni
fotowoltaicznych („Kadłubia I”, „Kadłubia II” i „Szczepanów PV”), o łącznej mocy 25,2 MW.
Dodatkowe informacje na temat zawartych umów znajdują się w punkcie 6.10 Sprawozdania jednostkowego.
1.3 OTOCZENIE BIZNESOWE I MAKROEKONOMICZNE
1.3.1 Otoczenie regulacyjne
Istotny dla bieżącej i przyszłej działalności Grupy ONDE jest kształt regulacji prawnych obowiązujących w Polsce,
głównie z zakresu budownictwa i energetyki. Obowiązujące i będące w trakcie prac legislacyjnych przepisy mają
wpływ m.in. na sposób realizacji projektów, możliwość zdobywania nowych zleceń i zawierania umów, a także
ograniczenia i szanse dla rozwoju energetyki odnawialnej. Z tego powodu Grupa ONDE monitoruje zachodzące
zmiany legislacyjne, ocenia ich możliwe implikacje dla prowadzonej działalności i dąży do minimalizacji
prawdopodobieństwa wystąpienia zidentyfikowanych zagrożeń oraz wykorzystania wynikających z nich szans.
Do głównych regulacji, mających największe znaczenie dla Grupy ONDE oraz sektora zalicza się:
Prawo zamówień publicznych
Część umów zawieranych przez Spółkę w segmencie budownictwa drogowo-inżynieryjnego stanowią umowy,
do których zastosowanie maprzepisy Prawa Zamówień Publicznych (dalej PZP”), które określają m.in.
zasady udzielania zamówień, etapy prowadzenia postępowania, szczególne instrumenty i procedury
w zakresie zamówień, środki ochrony prawnej, sposoby pozasądowego rozwiązywania sporów oraz zakres
kontroli i kar pieniężnych. PZP ma zastosowanie do projektów zamawianych przez podmiot publiczny, zwykle
w drodze przetargów. Co istotne dla działalności Grupy ONDE, umowy zawierane w trybie PZP podlegają
ustawowemu reżimowi, w szczególności w zakresie zmian postanowień do zawartych kontraktów, warunków
Grupa ONDE
Sprawozdanie z działalności za 2022 r.
www.onde.pl 26
odstąpienia, okresu obowiązywania, jak i dopuszczalnych zabezpieczeń umowy (m.in. należytego wykonania,
zaliczki, odpowiedzialności za wady).
Prawo budowlane
Prawo budowlane (dalej PB) reguluje kwestie administracyjno-prawne realizowania robót budowlanych. PB
określa normy dla przygotowania oraz prowadzenia procesu budowlano-inwestycyjnego, przykładowo:
związane z uzyskiwaniem decyzji administracyjnych (pozwolenia na budowę, użytkowanie wybudowanego
obiektu itp.). Przepisy PB zawierają także regulacje w zakresie projektowania, budowy, utrzymania, rozbiórki
i remontowania obiektów budowlanych oraz określają zasady działania organów administracji publicznej
w tych dziedzinach. Co istotne dla Grupy, rozpoczęcie realizacji odbywa się w oparciu o pozwolenie na
budowę, którego ważność wygasa, jeżeli prace budowlane nie zostały rozpoczęte przed upływem 3 lat od
jego uzyskania lub gdy realizacja robót została przerwana na okres dłuższy niż 3 lata. Dodatkowo,
zakończenie realizacji procesu budowlanego wiąże się z koniecznością dopełnienia innych czynności
przewidzianych w PB, takich jak uzyskanie pozwolenia na użytkowanie obiektu.
Kodeks cywilny
Przepisy Kodeksu cywilnego (dalej KC”) regulują podstawowe zagadnienia dotyczące zobowiązań
o charakterze cywilnoprawnym, w tym umów o roboty budowlane oraz o wykonanie remontu budynku lub
budowli. Co istotne dla Grupy ONDE, KC określa m.in. zasady solidarnej odpowiedzialności inwestora
i wykonawcy za zapłatę wynagrodzenia należnego podwykonawcy z tytułu wykonanych przez niego robót
budowlanych czy prawo do żądania od inwestora gwarancji zapłaty za roboty budowlane, która może przybrać
postać gwarancji bankowej, ubezpieczeniowej, a także akredytywy bankowej lub poręczenia banku
udzielonego na zlecenie inwestora. Powyższe zasady znajdują również zastosowanie do umów zawartych
między wykonawcą (generalnym wykonawcą) i dalszymi wykonawcami (podwykonawcami).
Prawo energetyczne i Polityka Energetyczna Polski do 2040 r.
Ustawa Prawo energetyczne (dalej „PE”) oraz akty wykonawcze określają zasady kształtowania polityki
energetycznej państwa, zasady i warunki zaopatrzenia oraz użytkowania paliw i energii (w tym ciepła), jak
i działalności przedsiębiorstw energetycznych, a także wskazuje organy właściwe w sprawach gospodarki
paliwami i energią. PE określa również zasady kształtowania polityki energetycznej państwa,
a obowiązującym dokumentem w tym zakresie jest Polityka Energetyczna Polski do 2040 r. (dalej PEP
2040”). Kluczowymi dla Grupy elementami PEP 2040 m.in. cele wzrostu udziału OZE we wszystkich
sektorach i technologiach, obejmujący wzrost udziału OZE w końcowym zużyciu energii brutto do co najmniej
23% i nie mniej niż 32% w elektroenergetyce (głównie poprzez energię wiatrową oraz fotowoltaiczną) oraz
wzrost mocy zainstalowanych w fotowoltaice do ok. 5-7 GW w 2030 r. i ok. 10-16 GW w 2040 r.
W 2022 r. weszła w życie ustawa z 29 września 2022 r. o zmianie ustawy Prawo energetyczne oraz ustawy
o odnawialnych źródłach energii, m.in. znosząca obowiązek sprzedaży wytworzonej energii elektrycznej na
giełdzie towarowej (tzw. obligo giełdowe).
Ustawa o odnawialnych źródłach energii
Ustawa o odnawialnych źródłach energii (dalej Ustawa OZE”) określa zasady i warunki wykonywania
działalności w zakresie wytwarzania energii elektrycznej z OZE, biogazu rolniczego w instalacjach OZE oraz
wytwarzania biopłynów. Ustawa OZE określa również m.in. mechanizmy i instrumenty wspierające
wytwarzanie energii elektrycznej z OZE, biogazu rolniczego oraz ciepła w instalacjach OZE jak i zasady
współpracy międzynarodowej w zakresie OZE oraz wspólnych projektów inwestycyjnych.
Ustawa OZE reguluje m.in. funkcjonowanie systemu aukcyjnego - mechanizmu wsparcia dla wytwórców
energii elektrycznej z instalacji OZE. W ramach aukcji, wytwórca składa ofertę na sprzedaż energii
elektrycznej z instalacji po cenie, za jaką zobowiązuje się sprzedać zadeklarowany wolumen energii
w kolejnych latach. Wytwórca wygrywający aukcję dzięki najniższej cenie uzyskuje gwarantowane wsparcie
w okresie od wprowadzenia po raz pierwszy do sieci energii elektrycznej wytworzonej w instalacji przez
maksymalnie kolejne 15 lat.
W 2022 r. oraz pierwszych miesiącach 2023 r. nadal procedowany był projekt ustawy o zmianie Ustawy OZE.
Ma on wdrożyć do polskiego prawa szereg zapisów z unijnej dyrektywy o odnawialnych źródłach energii (RED
II) w tym związanych z gwarancjami pochodzenia, procedurami administracyjnymi, zastosowaniem OZE
Grupa ONDE
Sprawozdanie z działalności za 2022 r.
www.onde.pl 27
w ciepłownictwie i chłodnictwie. Nowy projekt ma między innymi uwzględniać zmianę sposobu określania
mocy instalacji fotowoltaicznej, a także zawierać nowe przepisy w obszarze magazynowania energii.
W nowelizacji mają się także pojawić nowe regulacje dla klastrów energii i hybrydowych instalacji OZE oraz
przepisy zakładające dodatkowe wsparcie dla instalacji, którym upływa 15-letni okres wsparcia (mające
pokrywać uzasadnione koszty operacyjne takich instalacji).
Ustawa Odległościowa
Ustawa Odległościowa określa m.in. warunki, tryb lokalizacji i budowy elektrowni wiatrowych w sąsiedztwie
istniejącej albo planowanej zabudowy mieszkaniowej. W praktyce ogranicza możliwość lokalizowania
elektrowni wiatrowych w odległości nie mniejszej niż dziesięciokrotność jej wysokości od budynków
mieszkalnych lub obszarów przyrody chronionej. Od 2021 r. procedowane były trzy projekty nowelizacji
Ustawy Odległościowej.
Obecnie procedowana w parlamencie nowelizacja przewiduje, że nowe turbiny wiatrowe będą mogły być
lokowane tylko na podstawie Miejscowego Planu Zagospodarowania Przestrzennego („MPZP”). Podstawą
dla określania odległości minimalnej - pomiędzy 10-krotnością maksymalnej wysokości turbiny (reguła 10H),
a 700 m dla budynków mieszkalnych - będą m.in. wyniki przeprowadzonej strategicznej oceny oddziaływania
na środowisko („SOOŚ”) wykonywanej w ramach MPZP. W SOOŚ analizowane będzie m.in. wpływ emisji
hałasu na otoczenie i zdrowie mieszkańców. Władze gminy nie będą mogły odstąpić od wykonania SOOŚ dla
projektu MPZP, który uwzględnia elektrownię wiatrową.
Projekt ten wprowadza również minimalne odległości turbin wiatrowych od linii przesyłowych energii
elektryczne i zachowuje zasadę 10H w przypadku parków narodowych, a w przypadku rezerwatów przyrody
limit 500 m. Utrzymuje zakaz budowy turbin na terenach parków narodowych, rezerwatów przyrody, park
w krajobrazowych i obszarów Natura 2000. Dodatkowo projekt przewiduje, że inwestor zaoferuje co najmniej
10 proc. mocy zainstalowanej elektrowni wiatrowej mieszkańcom gminy, którzy korzystaliby z energii
elektrycznej na zasadzie prosumenta wirtualnego. Każdy mieszkaniec tej gminy będzie mógł objąć udział nie
większy niż 2 kW i odbierać energię elektryczną w cenie wynikającej z kalkulacji maksymalnego kosztu
budowy.
Zmiana ustawy odległościowej jest jednym z 37 kamieni milowych, które Polska ma zrealizować, aby spełnić
wymogi wynikające z Instrumentu na rzecz Odbudowy i Zwiększania Odporności i otrzymać środki
z Krajowego Planu Odbudowy.
Prawo ochrony środowiska
Uregulowania prawa ochrony środowiska dotyczą zarówno istniejących już obiektów, jak również samego
procesu inwestycyjno-budowlanego. Przepisy te zakładają również, że eksploatacja instalacji, która powoduje
m.in. emisję hałasu oraz wytwarzanie pól elektromagnetycznych, nie powinna powodować przekroczenia
standardów jakości środowiska poza terenem, do którego prowadzący instalację ma tytuł prawny. Prawo
ochrony środowiska przewiduje odpowiedzialność cywilną, karną i administracyjną za naruszenie jej
przepisów lub pozwolwydanych na jej podstawie. Określa wnież sytuacje, w których może dojść do
wstrzymania użytkowania instalacji (m.in. w przypadku użytkowania instalacji bez wymaganego pozwolenia
integracyjnego).
Ustawa OOŚ
Zgodnie z ustao udostępnianiu informacji o środowisku i jego ochronie, udziale społeczeństwa w ochronie
środowiska oraz o ocenach oddziaływania na środowisko (dalej „Ustawa OOŚ”) uzyskanie decyzji
o środowiskowych uwarunkowaniach jest wymagane w przypadku realizacji planowanych przedsięwzięć
mogących zawsze znacząco oddziaływać na środowisko, lub przedsięwzięć mogących potencjalnie znacząco
oddziaływać na środowisko. Za takie uznaje się większość inwestycji w zakresie wytwarzania energii
elektrycznej z OZE (w szczególności projekty lądowych farm wiatrowych). Przepisy ustawy wpływają na tempo
realizacji inwestycji, ponieważ dopiero po uzyskaniu decyzji o środowiskowych uwarunkowaniach (określającą
wymogi dotyczące przedsięwzięcia w zakresie środowiska) inwestor może wnioskow o decyzję
o pozwoleniu na budowę.
Grupa ONDE
Sprawozdanie z działalności za 2022 r.
www.onde.pl 28
1.3.2 Wskaźniki gospodarcze
W 2022 r. dynamika PKB pozostawała dodatnia, choć obniżała się w kolejnych kwartałach.
Średnioroczny realny wzrost gospodarczy wyniósł 4,9% r/r, zaś w poszczególnych kwartałach jego dynamika
osiągała (względem analogicznych okresów r/r): 8,6%, 5,8%, 3,6% i 2,0%.
Wykres 1 Dynamika PKB Polski
Źródło: GUS
W grudniu 2022 r. stopa bezrobocia rejestrowanego sięgnęła 5,2% i była o 0,6 pp. niższa w stosunku r/r.
Przeciętne zatrudnienie w sektorze przedsiębiorstw wzrosło w skali roku o 2,2%, natomiast przeciętne miesięczne
wynagrodzenie brutto w tym sektorze wzrosło o 10,3% względem grudnia ub.r.
Wykres 2 Dynamika cen produkcji budowlano-montażowej
Źródło: GUS
Według danych GUS wskaźnik cen towarów i usług konsumpcyjnych w Polsce wzrósł w całym 2022 r. o 14,4%
wobec 2021 r., zaś w grudniu zwiększył się o 16% r/r (przy wzroście cen towarów o 17,6% i usług o 13,4%).
Wzrost cen producentów w budownictwie osiągnął w grudniu 14,4% r/r. W ciągu całego roku wzrost cen produkcji
budowlano-montażowej wyniósł 12,7% w odniesieniu do 2021 r.
1.3.3 Koniunktura sektora budowlanego
W grudniu 2022 r. wskaźnik ogólnego klimatu koniunktury w budownictwie publikowany przez GUS kształtował
się na poziomie -23,9. Poprawę koniunktury sygnalizowało 6,2% przedsiębiorstw, a jej pogorszenie 30,0%
(pozostałe przedsiębiorstwa nie wskazały zmiany).
Oceny dotyczące portfela zamówień, produkcji budowlano-montażowej na rynku krajowym oraz sytuacji
finansowej pozostawały negatywne, przy czym prognozy dla produkcji budowlano-montażowej na rynku krajowym
oraz sytuacji finansowej pogorszyły się wobec poprzedniego miesiąca.
Sektor budowlany, podobnie jak po I połowie roku, przewiduje ograniczenie zatrudnienia i dalszy wzrost cen robót
budowlano-montażowych.
0,2
12,2
6,5
8,5
8,6
5,8
3,6
2,0
0
5
10
15
I kw. 2021 II kw. 2021 III kw. 2021 IV kw. 2021 I kw. 2022 II kw. 2022 III kw. 2022 IV kw. 2022
w proc.
2,7
2,4 2,4
2,6
2,9
3,3
3,6
4,0
4,4
4,9
5,6
6,6
7,6
8,3
9,3
10,4
11,3
12,2
13,2
13,6
14,0
14,8 15,2 14,7
14,3
0,0
5,0
10,0
15,0
gru.20 lut.21 kwi.21 cze.21 sie.21 paź.21 gru.21 lut.22 kwi.22 cze.22 sie.22 paź.22 gru.22
w proc.
Grupa ONDE
Sprawozdanie z działalności za 2022 r.
www.onde.pl 29
Wykres 3 Zmiana oceny koniunktury sektora budowlanego
Źródło: GUS
Wśród najważniejszych wyzwsektora wskazywane były trudności związane z kosztami materiałów (73,5%
w grudniu br., 63,1% w analogicznym miesiącu ub.r.), kosztami zatrudnienia (72,4% w grudniu br., 64,6%
w grudniu ub.r.) oraz niepewnością ogólnej sytuacji gospodarczej (wzrost z 60,4% w ub.r. do 69,0%
w grudniu br.).
1.3.4 Perspektywy rynkowe
W rok 2023 Grupa ONDE weszła z portfelem zleceń o wartości ponad 900 mln zł, z czego do zrealizowania
w roku 2023 jest ponad 800 mln zł. Dla porównania rok 2022 Grupa rozpoczynała z portfelem zleceń o wartości
925 mln zł.
Według przygotowanego przez Forum Energii raportu „Transformacja energetyczna w Polsce. Edycja 2022"
produkcja z OZE w 2021 r. była rekordowa i wyniosła 30 TWh. Kolejny rok przyczynił się do pobicia kolejnego
rekordu, ponieważ produkcja z OZE wzrosła o niemal 9 TWH. W 2022 r. polskie elektrownie fotowoltaiczne
podwoiły swoją generację, dostarczając o niemal 5 TWh więcej niż rok wcześniej. O jedczwartą więcej (4 TWh)
dostarczyły także elektrownie wiatrowe.
Na koniec 2022 r. w OZE zainstalowanych było prawie 22,7 GW, co oznacza przyrost o 6 GW (+36% r/r). Moc
instalacji fotowoltaicznych stanowiła 54% wszystkich odnawialnych źródeł energii, natomiast farmy wiatrowe
stanowiły 36,4% produkcji OZE.
Energetyka wiatrowa
Grupa ONDE działa na dynamicznie rozwijającym się rynku odnawialnych źródeł energii, który jest kluczowym
elementem transformacji energetycznej Polski i Europy. Jak wynika z raportu WindEurope, „Energia wiatrowa
w Europie: statystyki z 2021 r. i prognozy na lata 2022–2026”, prognoza na lata 2022–2026 obejmuje
zainstalowanie 116 GW nowych mocy wiatrowych (według scenariusza realistycznego).
Krajowy Plan Działań na Rzecz Energii i Klimatu przewiduje zwiększenie mocy instalacji OZE w Polsce do 24 GW
w 2030 r. i 37 GW w 2040 r. także wzrost udziału produkcji energii elektrycznej pochodzącej z OZE do 32% i 40%
(do 2030 r. i 2040 r.).
Na koniec 2022 r. moc zainstalowana farm wiatrowych wyniosła 8,3 GW. W porównaniu do roku ubiegłego wzrosła
o 16%. W 2022 r. Grupa ONDE ukończyła 20 projektów farm wiatrowych o łącznym potencjale wytwórczym na
poziomie 916,5 MW.
Energetyka słoneczna
Energetyka słoneczna (dalej PV”) rozwija się obecnie najszybciej ze wszystkich sektorów OZE w Polsce. Według
Instytutu Energetyki Odnawialnej dzięki instalacji 4,5 GW nowych mocy fotowoltaicznych, Polska powinna zająć
trzecie miejsce w Europie pod względem przyrostowym, zaraz po Niemczech (7 GW) oraz Hiszpanii (5,2 GW).
Rok 2022 po raz pierwszy należał do dużych farm PV, których dynamicznie zaczęło przybywi w 2023 r. będzie
jeszcze więcej, biorąc pod uwagę aukcje OZE, projekty komercyjne i wydane warunki przyłączenia do sieci.
W strukturze mocy zainstalowanej OZE dominuje energia słoneczna. W 2022 r. moc zainstalowana wzrosła
o 4,5 GW, zaś łączna moc zainstalowana przekroczyła 12 GW. Jest to wzrost o 58,7% r/r. Instalacje prosumenckie
PV miały moc 8,8 GW.
-22,6
-18,7
-17,7
-15,5
-13,7
-8,4
-5,5
-4,9
-7,0
-7,9
-9,4
-11,9
-15,4
-17,1
-15,4
-20,1
-15,4
-14,0
-15,5
-15,2
-15,3
-19,1
-22,1
-22,6
-23,9
-30
-20
-10
0
gru.20 lut.21 kwi.21 cze.21 sie.21 paź.21 gru.21 lut.22 kwi.22 cze.22 sie.22 paź.22 gru.22
w pkt.
Grupa ONDE
Sprawozdanie z działalności za 2022 r.
www.onde.pl 30
Development
Działalność w obszarze budowy własnych Odnawialnych Źródeł Energii opiera się na modelu develop, build and
sell. Do końca 2022 r. zakupiono projekty o łącznej mocy ok. 788 MW.
Strategia ONDE w perspektywie długoterminowej zakłada podjęcie działalności w zakresie wytwarzania
i sprzedaży energii elektrycznej ze zbudowanych przez Grupę instalacji fotowoltaicznych.
Budownictwo drogowe
Istotny dla działalności Grupy w segmencie „Budownictwo drogowo-inżynieryjne jest kształt rządowych
programów infrastrukturalnych, takich jak Program Budowy Dróg Krajowych do 2030 r. (z perspektywą do 2033 r.)
o budżecie w wysokości około 292 mld złotych, w którego ramach realizowane m.in. projekty budowy
i modernizacji dróg.
Zagrożeniem dla kontraktów długoterminowych był pierwotnie ustalony 5-procentowy limit waloryzacji. Pozytywną
zmianą w segmencie budownictwa drogowego było podniesienie w lutym 2022 r. progu waloryzacji do 10% dla
przetargów ogłaszanych w 2022 r. realizowanych dla GDDKiA w systemie Projektuj i buduj. W maju br. Rada
Ministrów zwiększyła również do 10 proc. limity waloryzacji dla umów zawartych przez GDDKiA przed lutym br.
na realizację dróg krajowych. Waloryzacja obejmuje 50% wartości kontraktu.
Zwiększające się obciążenia budżetów samorządowych wpływają na zmniejszenie liczby projektów
realizowanych przez grupę inwestorów. Problem finansowania projektów infrastrukturalnych narośnie po
zakończeniu aktualnej perspektywy unijnej. Jedną z metod na rozwiązanie sytuacji może być częstsze
wykorzystanie formuły partnerstwa publiczno-prywatnego jako sposobu finansowania inwestycji.
Rozwój działalności zagranicą
W związku z przedłużającymi się pracami legislacyjnymi dotyczącymi nowelizacji Prawa Odległościowego, Grupa
ONDE podjęła działania na rzecz dywersyfikacji rynków, na których działa.
W sierpniu 2022 r. ONDE pozyskała zlecenie, zaś we wrześniu podpisała kontrakt na wykonanie pierwszego
projektu zagranicznego: wybudowanie fundamentów przy budowie farmy wiatrowej o łącznej mocy 60,5 MW dla
duńskiego inwestora European Energy, z którym Spółka od lat współpracuje w Polsce. W ramach zlecenia dla
spółki celowej ww. inwestora, UAB VEVP, ONDE wykonuje fundamenty pod turbiny wiatrowe o łącznej mocy
27,5 MW. W lutym 2023 r. ONDE pozyskała kolejne kontrakty na Litwie – na prace przy budowie farmy wiatrowej
o łącznej mocy 80 MW dla spółki z grupy Enefit Green, UAB „Energijos žara”, za 25,7 mln euro.
Grupa ONDE
Sprawozdanie z działalności za 2022 r.
www.onde.pl 31
2 WYNIKI FINANSOWE
2.1 WYBRANE DANE FINANSOWE GRUPY ONDE
Tabela 8 Skonsolidowane wybrane dane finansowe
w tys. zł
2022 r.
2021 r.
zmiana
zmiana
w proc.
Przychody ze sprzedaży dóbr i usług
1 092 852
1 217 445
-124 593
-10,2%
Zysk brutto ze sprzedaży
72 366
140 982
-68 616
-48,7%
Zysk z działalności operacyjnej + amortyzacja (EBITDA)
29 950
68 968
-39 018
-56,6%
Skorygowana EBITDA*
29 950
97 311
-67 361
-69,2%
Zysk z działalności operacyjnej (EBIT)
21 860
62 367
-40 507
-64,9%
Skorygowany EBIT**
21 860
90 710
-68 850
-75,9%
Zysk brutto
11 946
62 470
-50 524
-80,9%
Zysk netto
7 174
46 200
-39 026
-84,5%
Całkowity dochód
7 174
46 200
-39 026
-84,5%
*Skorygowana EBITDA: EBITDA po eliminacji zdarzeń o charakterze jednorazowym.
** Skorygowany EBIT: EBIT po eliminacji zdarzeń o charakterze jednorazowym.
2022 r.
2021 r.
zmiana
zmiana
w proc.
Przepływy z działalności operacyjnej
-78 047
-136 230
58 183
-42,7%
Przepływy z działalności inwestycyjnej
-31 080
-53 502
22 422
-41,9%
Przepływy z działalności finansowej
15 545
182 428
-166 883
-91,5%
Przepływy pieniężne netto
-93 582
-7 304
-86 278
1 181,2%
stan na
31 grudnia
2022 r.
stan na
31 grudnia
2021 r.
zmiana
zmiana
w proc.
Aktywa ogółem
618 019
571 292
46 727
8,2%
Aktywa trwałe
107 634
78 861
28 773
36,5%
Aktywa obrotowe
510 385
492 431
17 954
3,6%
Kapitał własny
310 925
333 751
-22 826
-6,8%
Zobowiązania razem
307 094
237 541
69 553
29,3%
Zobowiązania długoterminowe
51 175
34 379
16 796
48,9%
Zobowiązania krótkoterminowe
255 919
203 162
52 757
26,0%
Szczegółowe sprawozdanie z sytuacji finansowej znajduje się w skróconym skonsolidowanym sprawozdaniu
finansowym Grupy ONDE za rok 2022.
Przychody
W 2022 r. Grupa ONDE wygenerowała przychody na poziomie 1 092,9 mln zł, o 124,6 mln zł i -10,2% mniej niż
w 2021 r. Na zmniejszenie poziomu przychodów wpłynęło trudne otoczenie makroekonomiczne, które przełożyło
się na wstrzymywanie się inwestorów z decyzjami o rozpoczynaniu inwestycji oraz ostrożnego zwiększania
zaawansowania prac na realizowanych projektach budowlanych.
Grupa ONDE
Sprawozdanie z działalności za 2022 r.
www.onde.pl 32
Wykres 4 Przychody Grupy ONDE
Koszty
Grupa utrzymywała w 2022 r. reżim kosztowy, co przełożyło się na spadek kosztów operacyjnych względem
osiągniętych w roku poprzednim.
Koszty te spadły o 56,0 mln zł i -5,2%r/r. Istotną pozycję w kosztach ogólnych stanowi rozliczenie umownej opłaty
za usługi wsparcia, świadczonych na rzecz ONDE S.A. przez ERBUD S.A. (8,4 mln zł). Opłata ta w wysokości
0,9% wartości faktur sprzedaży wystawionych przez Spółkę (naliczana miesięcznie w zależności od wartości
miesięcznych faktur sprzedaży wystawianych przez Spółkę
) jest ponoszona na rzecz ERBUD S.A. tytułem
zaangażowania w realizac celów biznesowych na rzecz spółek z Grupy ERBUD, w tym ONDE S.A. W efekcie,
raportowany wynik EBITDA osiągnął poziom 30 mln zł i był o -39,0 mln zł niższy niż w 2021 r. oraz -67,4 mln
i -69,2% w porównaniu do skorygowanej EBITDA za 2021 r., a raportowany EBIT osiągnął poziom 21,9 mln zł.
I był niższy o 40,5 mln oraz -64,9% w porównaniu do EBIT w roku 2021 oraz -68,9 mln i -75,9% niższy
w porównaniu do skorygowanego EBIT w roku 2021.
Grupa ONDE r/r uzyskała niższy poziom marż EBITDA i EBIT, które wyniosły w 2022 r. odpowiednio 2,7% (spadek
o 3 pp.) i 2,0% (spadek o 3,1 pp.).
Grupa wypracowała zysk netto na poziomie 7,2 mln zł – o -84,5% niższy niż w całym 2021 r.
Wykres 5 Zyski Grupy ONDE
* Wynik skorygowany o wpływ wydarzeń jednorazowych
Sezonowość
Sprzedaż usług budowlano-montażowych charakteryzuje się sezonowością. Wynika ona z panujących w danym
roku warunków atmosferycznych i ich wpływu na szybkość postępu prac. W rezultacie najniższe przychody Grupy
są zazwyczaj osiągane w pierwszym kwartale.
1 092 852
1 217 445
Przychody
(w tys. zł)
2022 r. 2021 r.
68 968
62 367
46 200
29 950
21 860
7 174
EBITDA EBIT Zysk netto
w tys. zł
2021 r. 2022 r.
97 311*
90 710*
Grupa ONDE
Sprawozdanie z działalności za 2022 r.
www.onde.pl 33
2.2 PRZEPŁYWY PIENIĘŻNE GRUPY ONDE
W 2022 r. przepływy pieniężne Grupy ONDE wyniosły -93,6 mln zł (wobec -7,3 mln rok wcześniej), co jest
związane m.in. ze zwiększonymi w ub.r. zobowiązaniami kontraktowymi., w tym realizacją kontraktu Cyranka,
który będzie fakturowany po jego zrealizowaniu oraz wydatkowaniem środków na zakupy udziałów w spółkach
celowych. Prócz tego, poszczególne kontrakty fakturowane po realizacji kamieni milowych, co może okresowo
powodować ujemne przepływy na poszczególnych kontraktach.
Na koniec roku 2022 r. Grupa posiadała środki pieniężne w kwocie 11,1 mln zł.
Pomimo ujemnych przepływów, pozycja finansowa Grupy pozostaje silna ze względu na dostępne linie kredytowe
oraz kolejne podpisane kontrakty, które wiążą się z pozyskaniem środków tytułem zaliczek.
Wykres 6 Przepływy pieniężne
Na taki wynik złożyły się:
Ujemnie przepływy z działalności operacyjnej: -78,1 mln zł
To głównie efekt zmiany stanu kapitału obrotowego (-83,4mln ) z tytułu zwiększonych zobowiąz
kontraktowych) oraz zapłaty podatku dochodowego (-13,1 mln zł).
Ujemnie przepływy z działalności inwestycyjnej: -31,1 mln zł
To wynik wydatków rozwojowych na nabycie udziałów w spółkach na kwotę 30,6 mln oraz rzeczowych aktywów
trwałych za kwotę -2,4 mln zł, pomniejszone o wpływy z tytułu spłat pożyczek na kwotę 2,7 mln zł.
Dodatnie przepływy z działalności finansowej: 15,6 mln zł
To przede wszystkim rezultat wpływu z zaciągniętego zadłużenia na kwotę 148,7 mln zł, a z drugiej strony spłaty
zadłużenia w wysokości 91,8 mln zł (kapitał) oraz 5,4 mln (odsetki) , a także przeznaczenia 30,0 mln zł na skup
akcji własnych.
Szczegółowy rachunek przepływów pieniężnych znajduje się w skonsolidowanym sprawozdaniu finansowym
Grupy ONDE.
2.3 SYTUACJA FINANSOWA GRUPY ONDE
Suma bilansowa Grupy na 31 grudnia 2022 r. wynosiła 618,0 mln i była o 46,7 mln (8,2%) wyższa niż na
koniec 2021 r. Na wyżej wymieniony wzrost r/r ożył się wzrost zarówno aktywów trwałych (o 36,5%) jak
i obrotowych (o 3,6%).
Wielkość aktywów trwałych Grupy wzrosła w stosunku do 31 grudnia 2022 r. o 28,8 mln zł, głównie w wyniku
zwiększonej wartości inwestycji rozliczanych metodą praw własności o 18,6 mln zł.
15 545
11 128
104 710
-78 047
-31 080
Środki pieniężne
początek okresu
Przepływy operacyjne
Przepływy inwestycyjne
Przepływy finansowe
Środki pieniężne
koniec okresu
w tys. zł
Grupa ONDE
Sprawozdanie z działalności za 2022 r.
www.onde.pl 34
Wartość aktywów obrotowych Grupy wzrosła o 18,0 mln do kwoty 510,4 mln względem końca 2021 r.
Wpłynęły na to przede wszystkim:
wyższa o 76,5 mln zł wycena kontraktów budowlanych,
większa o 90,2 mln wartość zapasów, na które składają się materiały, wartość udziałów w spółkach
Grupy ONDE oraz wyceny będącego w trakcie budowy projektu „Cyranka”, którą ONDE S.A. buduje dla
spółki zależnej Cyranka Sp. z o.o., na kwotę ponad 45 mln zł,
spadek stanu środków pieniężnych o -93,6 mln zł.
Kapitał własny, w stosunku do 31 grudnia 2021 r. spadł do 310,9 mln zł na koniec grudnia 2021 r. (-22,8 mln zł),
głównie za sprawą skupu akcji własnych i zmniejszenia zysków zatrzymanych o -39,0 mln zł.
Zobowiązania długoterminowe na koniec 2022 r. wyniosły 51,2 mln i wzrosły o 16,8 mln zł. O 52,8 mln r/r
wzrosły zobowiązania krótkoterminowe (do kwoty 256,0 mln zł), ównie za sprawą wzrostu zadłużenia
o 52,9 mln zł oraz zobowiązań z tytułu dostaw i usług o 23,7 mln zł.
Szczegółowe sprawozdanie z sytuacji finansowej znajduje się w skonsolidowanym sprawozdaniu finansowym
Grupy ONDE.
2.4 WYNIKI SEGMENTÓW GRUPY ONDE
W związku z rozwojem działalności poza Polską, od 2022 r. Grupa wydziela segment „Budownictwo OZE
zagranica.
Grupa w 2022 r. wygenerowała 863,2 mln przychodów z działalności w segmencie Budownictwo OZE,
o -7,4% mniej niż w 2021 r. Segment budownictwa drogowo-inżynieryjnego był odpowiedzialny za 19,5%
przychodów okresu (212,8 mln zł), tj. o -65,2 mln zł mniej niż w 2021 r.
Tabela 9 Przychody ze sprzedaży w podziale na segmenty
w tys. zł
2022 r.
2021 r.
zmiana
zmiana
w proc.
Segment Budownictwa Drogowo-inżynieryjne
212 820
278 022
-65 202
-23,5%
Segment Budownictwo OZE
863 223
932 453
-69 230
-7,4%
Segment Budownictwo OZE zagranica
11 843
-
11 843
-
Pozostałe
4 966
6 970
-2 004
-29%
Razem
1 092 852
1 217 445
-124 593
-10%
W 2022 r. wynik Grupy na poziomie EBITDA wyniósł 30,0 mln zł, z czego 72,9% czyli 21,8 mln wygenerował
segment Budownictwo OZE.
Tabela 10 Udział segmentów w wyniku EBITDA
c
2022 r.
Udział
segmentu
2021 r.
Udział
segmentu
2021 r.*
Udział
segmentu
Budownictwo
drogowo-inżynieryjne
7 297
24,4%
8 843
12,8%
8 843
9,1%
Budownictwo OZE
21 840
72,9%
60 069
87,1%
88 412
90,8%
Budownictwo OZE zagranica
586
2,0%
-
-
-
-
Pozostałe
227
0,7%
56
0,1%
56
0,1%
Razem
29 950
100%
68 968
100%
97 311
100%
* Wynik skorygowany
Grupa ONDE
Sprawozdanie z działalności za 2022 r.
www.onde.pl 35
Wykres 7 Udział segmentów w EBITDA
* Wynik skorygowany o wpływ wydarzeń jednorazowych
Wykres 8 Zmiana wyniku EBITDA w segmentach
Wykres 9 Zmiana wyniku EBITDA w segmentach (EBITDA 2021 skorygowana o zdarzenia jednorazowe)
W 2022 r. wskaźniki marżowości EBITDA i EBIT w segmencie „Budownictwo OZE” spadły, i wyniosły odpowiednio
2,5% i 1,9% (spadek odpowiednio o -3,9 pp. i 4,2 pp.). Te same wskaźniki w odniesieniu do skorygowanych
wartości EBITDA i EBIT spadły o 7,0 pp. i 7,3 pp. odpowiednio.
Natomiast w segmencie „Budownictwo drogowo-inżynieryjne” wskaźnik marżowości na poziomie EBITDA wzrósł
o 0,2 pp. do poziomu 3,4%. Natomiast na poziomie EBIT marża wzrosła o 0,7 pp., do 2,5%.
Marże EBITDA i EBIT przeliczone w odniesieniu do skorygowanych wartości EBITDA i EBIT w 2021 r. nie
zmieniają się.
24,4%
7 297
12,8%
8 843
9,1%
8 843
72,9%
21 840
87,1%
60 069
90,8%
88 412
2,0%
586
0,7%
227
0,1%
56
0,1%
56
0% 10% 20% 30% 40% 50% 60% 70% 80% 90% 100%
EBITDA
2022 r.
EBITDA
2021 r.
EBITDA
2021 r. skorygowana*
Budownictwo
drogowo-inżynieryjne
Budownictwo OZE Budownictwo OZE zagranica Pozostałe
(w tys. zł)
68 968
-38 229
29 950
-1 546
586
171
EBITDA 2021 r.
Budownictwo
drogowo-inżynieryjne
Budownictwo OZE
Budownictwo OZE zagranica
Pozostałe
EBITDA 2022 r.
w tys. zł
97 311
-66 572
29 950
-1 546
586
171
EBITDA 2021r. skorygowana
Budownictwo
drogowo-inżynieryjne
Budownictwo OZE
Budownictwo OZE zagranica
Pozostałe
EBITDA 2022r.
w tys. zł
Grupa ONDE
Sprawozdanie z działalności za 2022 r.
www.onde.pl 36
Wykres 10 Marża EBITDA w segmentach
Wykres 11 Marża EBITDA w segmentach (EBITDA 2021 skorygowana o zdarzenia jednorazowe)
Wykres 12 Marża EBIT w segmentach
Wykres 13 Marża EBIT w segmentach (EBIT 2021 skorygowany o zdarzenia jednorazowe)
2.5 WYBRANE JEDNOSTKOWE DANE FINANSOWE ONDE S.A.
W 2022 r. spółka ONDE uzyskała przychody na poziomie 1 141,0 mln zł, o -75,6 mln zł (- 6,2%) mniej r/r. Niższe
przychody przede wszystkim rezultatem ostrożnego podejścia inwestorów do zwiększania zaawansowania
prac na projektach budowlanych realizowanych przez jednostkę dominującą Grupy oraz w konsekwencji ich
wycen.
3,2%
6,4%
0,8%
5,7%
3,4%
2,5%
4,9%
4,6%
2,7%
Budownictwo
drogowo-inżynieryjne
Budownictwo OZE Budownictwo OZE zagranica Pozostałe Grupa ONDE
w proc.
Marża EBITDA 2021 r. Marża EBITDA 2022 r.
3,2%
9,5%
0,8%
8,0%
3,4%
2,5%
4,9%
4,6%
2,7%
Budownictwo
drogowo-inżynieryjne
Budownictwo OZE Budownictwo OZE zagranica Pozostałe Grupa ONDE
w proc.
Marża EBITDA 2021 r. skorygowana Marża EBITDA 2022 r.
1,8%
6,1%
0,8%
5,1%
2,5%
1,9%
4,9%
-1,7%
2,0%
Budownictwo
drogowo-inżynieryjne
Budownictwo OZE Budownictwo OZE zagranica Pozostałe Grupa ONDE
w proc.
Marża EBIT 2021 r. Marża EBIT 2022 r.
1,8%
9,2%
0,8%
7,5%
2,5%
1,9%
4,9%
-1,7%
2,0%
Budownictwo
drogowo-inżynieryjne
Budownictwo OZE Budownictwo OZE zagranica Pozostałe Grupa ONDE
w proc.
Marża EBIT 2021r. skorygowana Marża EBIT 2022 r.
Grupa ONDE
Sprawozdanie z działalności za 2022 r.
www.onde.pl 37
Jednostkowy wynik EBITDA osiągnął poziom 36,0 mln i był niższy o –60,9 mln (-62,8%) w porównaniu do
EBITDA skorygowanej w 2021 r (oraz -32,6 mln zł w porównaniu do EBITDA w 2021 r. przed korektą).
Jednostkowy wynik EBIT wyniósł 28,3 mln zł i był niższy o -62,1 mln zł w porównaniu do wyniku EBIT w 2021 r.
po skorygowaniu o wpływ zdarzeń jednorazowych (oraz -33,8 mln w porównaniu do wyniku EBIT w 2021 r.
przed korektą o wpływ zdarzeń jednorazowych).
Jednostkowa marża EBITDA jak i marża EBIT wyniosły w 2022 r. 2% każda co oznacza spadek r/r odpowiednio
o 2 i 3 pp. ONDE S.A. wypracowało zysk netto na poziomie 17,5 mln zł o -62% niższy r/r.
Grupa ONDE
Sprawozdanie z działalności za 2022 r.
www.onde.pl 38
Tabela 11 Jednostkowe wybrane dane finansowe
w tys. zł
2022 r.
2021 r.
zmiana
zmiana
w proc.
Przychody ze sprzedaży dóbr i usług
1 141 033
1 216 638
-75 605
-6,2%
Zysk brutto na sprzedaży
74 318
139 957
-65 639
-47,5%
Zysk operacyjny bez uwzględnienia
amortyzacji (EBITDA)
36 023
68 575
-32 552
-47,5%
Skorygowana EBITDA*
36 023
96 918
-60 895
-62,8%
Zysk na działalności operacyjnej (EBIT)
28 303
62 093
-33 790
-54,4%
Skorygowany EBIT**
28 303
90 436
-62 133
-68,7%
Zysk brutto
22 266
62 358
-40 092
-64,3%
Zysk netto
17 529
46 171
-28 642
-62,0%
Całkowity dochód
17 529
46 171
-28 642
-62,0%
*Skorygowana EBITDA: EBITDA po eliminacji zdarzeń o charakterze jednorazowym.
** Skorygowany EBIT: EBIT po eliminacji zdarzeń o charakterze jednorazowym.
w tys. zł
2022 r.
2021 r.
zmiana
zmiana
w proc.
Przepływy pieniężne netto z działalności
operacyjnej
-74 678
-101 426
26 478
-26,4%
Przepływy pieniężne netto z działalności
inwestycyjnej
-36 110
-89 450
53 340
-59,6%
Przepływy pieniężne netto z działalności
finansowej
16 064
182 428
-166 364
-91,2%
Przepływy pieniężne netto
-94 724
-8 448
-86 276
1 021,3%
stan
na 31 grudnia
2022 r.
stan
na 31 grudnia
2021 r.
zmiana
zmiana
w proc.
Aktywa ogółem
605 059
564 485
40 574
7,2%
Aktywa trwałe
177 291
118 663
58 628
49,4%
Aktywa obrotowe
427 768
445 822
-18 054
-4,0%
Kapitał własny
321 251
333 722
-12 471
-3,7%
Zobowiązania razem
283 808
230 763
53 045
23%
Zobowiązania długoterminowe
29 035
27 890
1 145
4,1%
Zobowiązania krótkoterminowe
254 773
202 873
51 900
25,6%
Przepływy pieniężne i sytuacja finansowa ONDE S.A.
ONDE S.A. posiadała na 31 grudnia 2022 r. środki pieniężne w wysokości 8,8 mln zł, tj. o 94,7 mln mniej niż
przed rokiem. Był to efekt wygenerowania ujemnych przepływów z działalności operacyjnej w wysokości
74,7 mln zł głównie za sprawą zmiany stanu kapitału obrotowego (-86,2 mln zł). Z działalności inwestycyjnej
Spółka wygenerowała ujemne przepływy w wysokości -36,1 mln zł, a przepływy z działalności finansowej wyniosły
16,1 mln zł.
Łącznie wartość aktywów trwałych na koniec 2022 r. wyniosła 177,3 mln (wzrost o 58,6 mln zł), a aktywów
obrotowych: 427,8 mln (spadek o -18,1 mln zł). Kapitał własny, w stosunku do 31 grudnia 2021 r. spadł
do 321,3 mln na koniec grudnia 2022 r. (spadek o -12,5 mln zł). Zobowiązania długoterminowe wyniosły
29,0 mln zł, a krótkoterminowe wzrosły względem 31 grudnia 2021 r. o 51,9 mln zł do poziomu 254,8 mln zł.
Suma bilansowa ONDE na 31 grudnia 2022 r. wynosiła 605,1 mln i była o 40,6 mln wyższa niż na koniec
2021 r.
Grupa ONDE
Sprawozdanie z działalności za 2022 r.
www.onde.pl 39
Szczegółowe sprawozdanie z sytuacji finansowej znajduje s w Jednostkowym sprawozdaniu finansowym
ONDE S.A.
2.6 FINANSOWANIE
Na 31 grudnia 2022 r. zadłużenie Grupy ONDE z tytułu kredytów i pożyczek wyniosło 60,5 mln zł.
W stosunku do końca 2021 r. zadłużenie razem wzrosło o 51,0 mln . Był to przede wszystkim efekt zwiększenia
o 57,3 mln zł wartości krótkoterminowych kredytów bankowych.
Na koniec 2022 r. Grupa posiada środki pieniężne w wysokości 11,1 mln zł.
2.7 ZADŁUŻENIE, PORĘCZENIA I GWARANCJE
Na 31 grudnia 2022 r. zadłużenie Grupy ONDE z tytułu kredytów, pożyczek oraz leasingu wyniosło 84,2 mln zł,
co stanowi wzrost o 276,7% w porównaniu z końcem poprzedniego roku. Wynika to przede wszystkim z faktu
wykorzystania przez Spółkę kredytów bankowych na kapitał obrotowy, w tym finansowaniem przez ONDE S.A.
realizacji farmy fotowoltaicznej „Cyranka”.
Zadłużenie Grupy z tytułu kredytów i pożyczek wyniosło 60,5 mln (w tym 58,5 mln krótkoterminowych
i 2 mln długoterminowych), co stanowi wzrost o 537,1% r/r. Wzrost ten wynika głównie ze wzrostu
krótkoterminowych kredytów bankowych o 58,1 mln zł. Zadłużenie z tytułu leasingu (bieżąca wartość minimalnych
opłat) wzrosło o 10,9 mln co stanowi wzrost o 84,6%, do 23,7 mln - głownie z powodu zaliczenia do tej pozycji
czynszu dzierżawnego terenu pod realizację farmy fotowoltaicznej „Cyranka”, w związku z umową podpisana
przez spółkę „Cyranka” Sp. z o.o. pod budowę farmy (zgodnie z wymogami standardu MSSF 16).
Na dzień bilansowy ONDE S.A. posiadała dostęp do bankowych i ubezpieczeniowych linii wielocelowych o łącznej
wartości 741 000 tys. zł. (w tym limit wspólnie z Erbud S.A., Erbud Industry Sp. z o.o. w Hestii, w wysokości
265 000 tys. ), które mogą zostać wykorzystane głównie na kredyty, akredytywę, gwarancje bankowe
i ubezpieczeniowe.
Na 31 grudnia 2022 r. ONDE S.A. wykorzystała 57 323 tys. na zaciągnięcie kredytów oraz 253 527 tys. na
wykorzystane gwarancje bankowe i ubezpieczeniowe.
Ponadto ONDE S.A. jest stroną poręczającą umowy linii kredytowej dla spółki ERBUD S.A. – spółki dominującej
względem ONDE w wysokości 70 mln zł. Poręczenie zostało udzielone do 30 września 2030 r.
Tabela 12 Linie kredytowe udzielone ONDE S.A.
Kredytodawca
Rodzaj kredytu /
oprocentowanie
Wartość
kredytu -
kwota
dostępna
na dzień
bilansowy
Wartość
kredytu -
kwota
wykorzystana
na dzień
bilansowy
Waluta
Data spłaty
Uwagi
BNP Paribas
kredyt w rachunku
bieżącym / WIBOR
3M +1,5 pp.
5 000 000,00
0,00
30.04.2023 r
W ramach
wielocelowej linii
kredytowej
o finansowanie
ERBUD S.A.,
ONDE S.A.
ING Bank Śląski
kredyt w rachunku
bieżącym / WIBOR
1M +1,6 pp.
20 000 000,00
0,00
31.01.2023 r.
W ramach umowy
o finansowanie
ERBUD S.A.,
Erbud Industry
Centrum sp. z o.o.
i ONDE S.A.
Grupa ONDE
Sprawozdanie z działalności za 2022 r.
www.onde.pl 40
ING Bank Śląski
kredyt
inwestycyjny /
WIBOR 1M
+ 2,15 pp.
2 308 33,38
2 308 33,38
30.11.2025 r.
Zastaw rejestrowy
na maszynie -
wytwórnia mas
bitumicznych, Cesja
wierzytelności z tytułu
umowy ubezpieczenia
nieruchomości
i maszyny.
Poręczenie
ERBUD S.A, hipoteka
na nieruchomości
mBank
kredyt w rachunku
bieżącym / WIBOR
ON + 1,6 pp.
30 000 000,00
0,00
13.04.2023 r.
W ramach
wielocelowej linii
kredytowej
o finansowanie
ERBUD S.A.
i ONDE S.A.
Santander Bank
Polska
kredyt w rachunku
bieżącym / WIBOR
1M + 2 pp.
20 000 000,00
4 622 834,66
07.07.2023 r.
MultiLinia
mBank
kredyt w rachunku
bieżącym / WIBOR
1M + 1,6 pp.
52 700 000,00
52 700 000,00
13.04.2023 r.
w ramach
wielocelowej linii
kredytowej
o finansowanie
ERBUD S.A.
i ONDE S.A.
W poniższej tabeli zostały wyszczególnione gwarancje udzielone w ramach limitów.
Tabela 13 Linie gwarancyjne udzielone ONDE S.A.
Gwarant
Rodzaj
zobowiązania
Limit (w zł)
Waluta
Data
wygaśnięcia
Wykorzystanie
na dzień
bilansowy
(w zł)
%
wykorzystania
BNP Paribas Bank
Polska
Gwarancje
wadialne, dobrego
wykonania, naprawy
wad i usterek,
spłaty zaliczki
23 000 000
30.04.2023 r.
7 030 519,61
30,57%
ING Bank Śląski
Gwarancje
wadialne, dobrego
wykonania, naprawy
wad i usterek, spłaty
zaliczki
30 000 000
31.01.2023 r.
10 443 735,26
34,81%
mBank
Gwarancje
wadialne, dobrego
wykonania, naprawy
wad i usterek, spłaty
zaliczki
30 000 000
13.04.2023 r.
12 325 509,46
41,09%
mBank
Gwarancja
należytego
wykonania umowy
i naprawy wad
i usterek
927 397
15.01.2028 r.
927 397
100,00%
Santander Bank
Polska
Gwarancje
wadialne, dobrego
wykonania, naprawy
wad i usterek,
spłaty zaliczki
40 000 000
07.07.2023 r.
21 424 183,37
53,56%
HSBC
Gwarancje
przetargowe,
dobrego wykonania
umowy, rękojmi oraz
zwrotu zaliczki
100 000 000
31.10.2023 r.
17 847 774,23
17,85%
Grupa ONDE
Sprawozdanie z działalności za 2022 r.
www.onde.pl 41
STU Ergo Hestia
Gwarancje
wadialne, dobrego
wykonania, naprawy
wad i usterek,
spłaty zaliczki
265 000 000
bezterminowo
107 017 639,12
40,38%
KUKE
Gwarancje
wadialne, dobrego
wykonania, naprawy
wad i usterek,
spłaty zaliczki
30 000 000
bezterminowo
21 944 138,44
73,15%
KUKE
Gwarancje
wadialne, dobrego
wykonania, naprawy
wad i usterek,
spłaty zaliczki
5 000 000
euro
27.10.2023 r.
0,00
0,00%
Generali TU
Gwarancje
wadialne, dobrego
wykonania, naprawy
wad i usterek,
spłaty zaliczki
20 000 000
24.02.2023 r.
18 005 844,42
90,03%
InterRisk TU
Gwarancje
wadialne, dobrego
wykonania, naprawy
wad i usterek,
spłaty zaliczki
10 000 000
02.03.2023 r.
4 405 048,98
44,05%
Uniqa TU
Gwarancje
wadialne, dobrego
wykonania, naprawy
wad i usterek,
spłaty zaliczki
30 000 000
10.04.2023 r.
19 134 212,86
63,78%
TU EUROPA
Gwarancje
wadialne, dobrego
wykonania,
naprawy wad
i usterek,
6 000 000
bezterminowo
0,00
0,00%
Credendo
Gwarancje
wadialne, dobrego
wykonania, naprawy
wad i usterek,
spłaty zaliczki
20 000 000
bezterminowo
9 730 959,61
48,65%
TUiR Allianz
Polska
Gwarancje
wadialne, dobrego
wykonania,
naprawy wad
i usterek,
zwrotu zaliczki
15 000 000
bezterminowo
3 289 724,79
21,93%
W poniższej tabeli zostały wyszczególnione gwarancje udzielone w poza limitami gwarancyjnymi udzielonymi
ONDE S.A.
Tabela 14 Gwarancje poza liniami gwarancyjnymi udzielone ONDE S.A.
Gwarant
Rodzaj zobowiązania
Limit (w zł)
Data wygaśnięcia
Wykorzystanie na
dzień bilansowy (w zł)
AXA Ubezpieczenia
S.A.
należytego wykonania
i naprawy wad
348 885,62
31.07.2026 r.
348 885,62
AXA Ubezpieczenia
S.A.
należytego wykonania
i naprawy wad
1 133 006,43
14.12.2025 r.
1 133 006,43
AXA Ubezpieczenia
S.A.
należytego wykonania
i naprawy wad
1 445 155,85
17.02.2023 r.
1 445 155,85
AXA Ubezpieczenia
S.A.
należytego wykonania
i naprawy wad
1 166 546,69
25.09.2027 r.
1 166 546,69
AXA Ubezpieczenia
S.A.
należytego wykonania
i naprawy wad
182 766,75
12.11.2026 r.
182 766,75
AXA Ubezpieczenia
S.A.
należytego wykonania
i naprawy wad
3 750 000,00
31.12.2026 r.
3 750 000,00
Grupa ONDE
Sprawozdanie z działalności za 2022 r.
www.onde.pl 42
AXA Ubezpieczenia
S.A.
należytego wykonania
i naprawy wad
1 595 000,00
31.12.2026 r.
1 595 000,00
PZU S.A.
należytego wykonania
i naprawy wad
30 285,76
3.12.2024 r.
30 285,76
PZU S.A.
należytego wykonania
i naprawy wad
174 103,66
3.12.2024 r.
174 103,66
PZU S.A.
należytego wykonania
i naprawy wad
76 754,12
15.12.2024 r.
76 754,12
PZU S.A.
należytego wykonania
i naprawy wad
143 578,41
29.10.2024 r.
143 578,41
PZU S.A.
należytego wykonania
i naprawy wad
24 401,33
14.09.2024 r.
24 401,33
PZU S.A.
należytego wykonania
i naprawy wad
19 323,59
19.12.2023 r.
19 323,59
PZU S.A.
należytego wykonania
i naprawy wad
649 956,60
28.06.2024 r.
649 956,60
PZU S.A.
należytego wykonania
i naprawy wad
29 511,15
1.09.2024 r.
29 511,15
PZU S.A.
należytego wykonania
i naprawy wad
62 379,45
23.10.2025 r.
62 379,45
TUiR Warta S.A.
należytego wykonania
i naprawy wad
23 025,81
29.08.2023 r.
23 025,81
TUiR Warta S.A.
należytego wykonania
i naprawy wad
941 786,99
16.10.2024 r.
941 786,99
TUiR Warta S.A.
należytego wykonania
i naprawy wad
5 232,66
2.01.2023 r.
5 232,66
TUiR Warta S.A.
należytego wykonania
i naprawy wad
252 706,29
3.12.2025 r.
252 706,29
TUiR Warta S.A.
należytego wykonania
i naprawy wad
52 450,06
2.11.2023 r.
52 450,06
Gothear
należytego wykonania
i naprawy wad
20 110,50
22.01.2024 r.
20 110,50
Gothear
należytego wykonania
i naprawy wad
65 641,90
20.01.2025 r.
65 641,90
Gothear
należytego wykonania
i naprawy wad
141 307,85
27.03.2024 r.
141 307,85
Gothear
należytego wykonania
i naprawy wad
140 659,97
27.03.2024 r.
140 659,97
Gothear
należytego wykonania
i naprawy wad
141 325,43
27.03.2024 r.
141 325,43
Gothear
należytego wykonania
i naprawy wad
146 831,69
27.03.2024 r.
146 831,69
Gothear
należytego wykonania
i naprawy wad
140 999,31
27.03.2024 r.
140 999,31
Gothear
należytego wykonania
i naprawy wad
142 175,70
12.05.2024 r.
142 175,70
Gothear
należytego wykonania
i naprawy wad
139 751,43
25.10.2026 r.
139 751,43
Gothear
należytego wykonania
i naprawy wad
33 595,72
5.06.2026 r.
33 595,72
Wiener
należytego wykonania
i naprawy wad
17 304,37
15.11.2026 r.
17 304,37
Wiener
należytego wykonania
i naprawy wad
16 412,56
15.08.2026 r.
16 412,56
2.8 PRZEWIDYWANA SYTUACJA FINANSOWA I PERSPEKTYWY
Spółka zamierza rozwijać działalności w obszarze pozyskania projektów farm fotowoltaicznych oraz wiatrowych.
Aktywność ta będzie wiązała się z dokonywaniem transakcji pieniężnych na etapie obejmowania udziałów, a także
w późniejszej fazie ich realizacji. W ramach dywersyfikacji działalności, prowadzone będą starania w zakresie
budowy portfela kontraktów w segmentach budownictwa w segmencie OZE oraz drogowo-inżynieryjnego.
Grupa ONDE
Sprawozdanie z działalności za 2022 r.
www.onde.pl 43
W 2023 r. Grupa ONDE będzie realizować kontrakty budowlane, co wraz z postępem prac powinno przełożyć się
na uzyskanie przychodów z tytułu sprzedaży dóbr i usług. Grupa będzie dążyć do racjonalnego wykorzystania
posiadanych środków finansowych i dostępnych źródeł finansowania, aby utrzymać dotychczasodynamikę
rozwoju w nadchodzących okresach.
Działalność Grupy ONDE w roku 2023, a także w kolejnych okresach, w dalszym ciągu będzie się opierać na
ostrożnym podejściu do pozyskiwania kontraktów budowlanych zarówno w segmencie OZE, jak i drogowo-
inżynieryjnym – oraz negocjowania ich warunków.
Podejście to wynika przede wszystkim ze zmaterializowania się w ostatnich miesiącach zbiegu szeregu
niekorzystnych czynników zewnętrznych dla branży, w której działają spółki Grupy. Czynniki i zdarzenia, w tym
o nietypowym charakterze, mające wpływ na działalność ONDE S.A. i sprawozdania finansowe to przede
wszystkim:
znaczący wzrost cen materiałów budowlanych i komponentów oraz czasowe problemy z ich dostępnością
spowodowane wychodzeniem z problemów związanych z przerwanymi łańcuchami dostaw po wybuchu
pandemii COVID-19, a w późniejszym okresie spotęgowane przez wojnę w Ukrainie oraz pogarszającą się
sytuację gospodarczą na świecie. Na dzień publikacji Raportu ceny, po okresie dynamicznych podwyżek,
ustabilizowały się, ale nie można wykluczyć, że trudne warunki otoczenia gospodarczo-ekonomicznego,
w tym wysoka inflacja i rosnące ceny energii mogą wpłynąć na ceny części materiałów budowlanych;
możliwość pozyskiwania warunków przyłączeniowych dla elektrowni OZE;
osłabienie złotego w stosunku do tzw. twardych walut, mające wpływ na wzrost niektórych kosztów
ponoszonych przez Grupę;
wydłużony okres, który zazwyczaj mija pomiędzy wzrostem kosztów realizacji inwestycji (np. drogowych)
przez wykonawcę a gotowością inwestorów do akceptacji wyższych stawek rynkowych. Ponadto gotowość
niektórych konkurentów rynkowych do podejmowania ryzyka w tym zakresie (tj. pracy na dotychczasowych
stawkach, kosztem erozji marż);
wzrost awersji do ryzyka po stronie inwestorów, dla których pracuje Grupa pomimo dobrych perspektyw OZE,
wynikający m.in. z dostępności oraz kosztów finansowania (wzrost stóp procentowych w Polsce
z perspektywą kolejnych podwyżek na dzipublikacji Raportu stopa referencyjna NBP wynosiła 6,75%)
oraz kosztów realizacji projektów (w tym ze względu na wzrost cen materiałów budowlanych);
sytuacja firm z niektórych segmentów firm podwykonawczych (między innymi dostępność pracowników
w segmencie transportu oraz budowlanym);
utrudnienia w transporcie kolejowym i okresowe problemy np. z transportem kruszywa;
ustawa z dnia 27 października 2022 r. o środkach nadzwyczajnych mających na celu ograniczenie wysokości
cen energii elektrycznej oraz wsparciu niektórych odbiorców w 2023 r. Jej przepisy ograniczają potencjalne
zyski wytwórców. W szczególności ma to negatywny wpływ dla producentów sprzedających energię na rynku
długoterminowych kontraktów na zakup tzw. bezemisyjnej energii elektrycznej (cPPA/PPA). Maksymalna
cena energii oznacza bowiem brak zysków z kontraktów PPA, gdyż wytwórca sprzedając energię
w kontraktach PPA powyżej limitu jest zobowiązany do zwrotu nadwyżki do zarządcy rozliczeń.
Dodatkowo maksymalna cena dla przedsiębiorstw (785 za 1 MWh) wpłynęła negatywnie na procesy
decyzyjne klientów, którzy byli zainteresowani 10-letnimi kontraktami PPA.
W efekcie doszło do drastycznych spadków cen energii;
działania wojenne w Ukrainie mające wpływ na wiele aspektów otoczenia makroekonomicznego m.in. wzrost
cen wielu surowców, a także paliw, energii czy usług, wysoki wzrost stóp procentowych i związanych tym
kosztów odsetkowych.
Wobec powyższego nie można wykluczyć, że otoczenie zewnętrzne będzie miało niekorzystny wpływ na
osiągane wyniki biznesowe lub finansowe Grupy w kolejnych okresach.
Grupa ONDE
Sprawozdanie z działalności za 2022 r.
www.onde.pl 44
Pozostałe czynniki
Pozostałymi czynnikami, która w ocenie Zarządu Spółki będą miały wpływ na realizację strategii ONDE oraz
wyniki osiągane przez Grupę w perspektywie kolejnych okresów, są:
Kierunki zmian polityki energetycznej w Polsce i w całej UE
Realizacja przez Unię Europejską strategii „European Green Deal”, a także dyskutowanie w efekcie wojny
w Ukrainie elementy przyśpieszenia odchodzenia od gospodarki opartej na węglowodorach na rzecz między
innymi odnawialnych źródeł energii. Także w Polsce widoczny jest coraz silniejszy trend zmierzający
w kierunku zielonej transformacji. Ostatnia aktualizacja Polityki Energetycznej Polski do 2040 r. dokumentu
zawierającego wizję strategii Polski w zakresie transformacji energetycznej i wyznaczający kierunki rozwoju
polskiego sektora paliwowo-energetycznego zakłada zwiększenie udziału OZE w produkcji elektrycznej do
ok. 50% w 2040 r. To zwiększy zapotrzebowanie na usługi Grupy.
Zmiany otoczenia prawno-regulacyjnego w sektorze energetycznym
Pozytywny wpływ na perspektywy biznesowe Grupy ONDE może mieć liberalizacja Ustawy Odległościowej,
która określa m.in. warunki, tryb lokalizacji i budowy elektrowni wiatrowych w sąsiedztwie istniejącej albo
planowanej zabudowy mieszkaniowej (na dzień Raportu projekt ustawy został przekazany do prac
sejmowych). Odejście od tzw. zasady 10H pozwoli na realizacnowych inwestycji w zakresie wznoszenia
elektrowni wiatrowych.
W tym aspekcie ważnym czynnikiem dla perspektyw biznesowych ONDE jest zmiana ww. ustawy
odległościowej (10H, której procedowanie nadal przeciąga się w czasie. Wywoływana tym duża niepewność
dotycząca kierunków zmian i rozwoju polskiej energetyki i ich zgodności z ww. strategią UE – negatywnie
oddziałuje również na perspektywy całej branży, w której działa Grupa, i szerzej: całej polskiej gospodarki.
Sytuacja gospodarcza, utrzymujący się wysoki poziom inflacji, wysokie koszty finansowania zewnętrznego
oraz w tym długoterminowe konsekwencje i zmiany rynkowe wywołane wychodzeniem gospodarek
z pandemii wirusa SARS- CoV-2
Realizacja kontraktów na zlecenie klientów (zamawiających, inwestorów)
Największy wpływ na wyniki osiągane w przyszłości przez Grupę będzie miała realizacja dotychczas podpisanych
kontraktów budowlanych (postępy prac powinny przełożyć się na uzyskanie przychodów z tytułu sprzedaży) oraz
dynamika zdobywania kolejnych. Zarząd koncentruje się na pozyskiwaniu kontraktów o wyższej marży oraz na
odpowiednim formułowaniu zapisów umownych, które pozwo chronić marże Grupy ONDE w przypadku
dalszego ewentualnego wzrostu cen materiałów.
Dodatkowo, w związku ze wzrostem kosztu pieniądza, Zarząd zwraca uwagę na to, aby nowo pozyskiwane
kontrakty nie wymagały od Grupy ich finansowania w okresie od momentu rozpoczęcia robót do czasu ich
końcowego rozliczenia.
W segmencie budownictwa drogowo-Inżynieryjnego Spółka podchodzi do przetargów selektywnie. Poza budową
trasy S3, realizowane i podpisywane aktualnie kontrakty w większości mają krótkoterminowy charakter.
W segmencie tym w najbliższych miesiącach Spółka ma zamiar koncentrować się na mniejszych, ale wyżej
marżowych kontraktach.
Projekty OZE realizowane za granicą
Dodatkowo ONDE rozpoczęło poszukiwanie szans na zwiększenie przychodów i dywersyfikację biznesu na
nowych rynkach, tj. poza Polską. We wrześniu 2022 r. Spółka rozpoczęła pierwszą budowę za granicą Polski. Był
to kontrakt o wartości 3,3 mln euro na wybudowanie fundamentów pod turbiny wiatrowe przy budowie farmy na
terenie Litwy.
15 lutego 2023 r. Spółka ONDE podpisała kolejne dwie umowy o łącznej wartości około 26 mln euro netto na
roboty przy budowie farmy wiatrowej położonej na terenie Litwy, o łącznej mocy przyłączeniowej 80 MW.
Biorąc pod uwagę sytuację geopolityczną, bardzo dobre warunki wietrzne i sprzyjające otoczenie legislacyjne na
rynku litewskim Spółka ONDE dostrzega w zagranicznym kierunku swojej działalności atrakcyjny potencjał
biznesowy.
Grupa ONDE
Sprawozdanie z działalności za 2022 r.
www.onde.pl 45
Projekty OZE realizowane na własny rachunek
W przyszłości Zarząd Spółki oczekuje pozytywnego wpływu na wyniki projektów OZE, czyli farm wiatrowych i PV,
realizowanych na własny rachunek. Strategia Grupy ONDE zakłada dalsze nabywanie i rozwijanie projektów farm
fotowoltaicznych w celu ich dalszej odsprzedaży (tj. w modelu develop, build and sell) lub pozostawienie części
realizowanych projektów OZE w Grupie i sprzedaży wytworzonej w nich energii – co może zapewnić Spółce stałe
przychody.
Rozwój tej gałęzi działalności wynika z chęci uczestniczenia przez Grupę ONDE w trendzie zielonej transformacji
w UE i Polsce. Czynnikiem wspierającym realizację strategii Grupy w tym obszarze m.in. możliwe do
wykorzystania elementy wsparcia dostępne w ramach realizacji polityki Europejskiego Zielonego Ładu oraz
Polityki Energetycznej Polski do roku 2040. Rozwój własnych projektów OZE jest także odpowiedzią ONDE na
obecne wyzwania rynkowe, w tym mniejszą aktywność inwestorów i w rezultacie zmniejszenie w stosunku do
2021 r. portfela zleceń (backlogu) na budowę farm PV od klientów zewnętrznych.
Na koniec 2022 r. Spółka posiadała projekty o łącznej mocy ok. 787,6 MW. Projekt o mocy 18 MW rozpoczął
rozruchową produkcję energii elektrycznej. projekt o mocy 80 MW ma wygraną aukcję. Kolejne 129 MW w tym
69 MW to projekty Farm Wiatrowych, to inwestycje z projektem i pozwoleniem na budowę. Ok 205 MW to projekty
z warunkami przyłączeniowymi i ok. 355 MW z wnioskiem o ich uzyskanie.
W listopadzie 2021 r. Spółka rozpoczęła budowę pierwszego własnego 18-megawatowego projektu
fotowoltaicznego "Cyranka” pod Giżyckiem, która pod koniec roku 2022 rozpoczęła produkcję energii elektrycznej.
Jako właściciel tego typu projektu Spółka liczy na marżę deweloperską związaną z potencjalną sprzedażą lub na
czerpaniu korzyści z komercjalizacji energii elektrycznej.
Ze względu na obecne uwarunkowania rynkowe oraz regulacyjne zwłaszcza wyższe prawdopodobieństwo
nieotrzymania warunków przyłączeniowych wzrosło ryzyko dla części portfela projektów Grupy ONDE.
W obliczu tej zmiany Spółka skupi się na akwizycji bardziej zaawansowanych projektów OZE, które mają co
najmniej uzyskane warunki przyłączeniowe. Nabycie takich projektów co do zasady jest droższe, jednak niesie
za sobą istotnie niższe ryzyko.
W związku z planami dalszego rozwoju przez Grupę portfela projektów własnych w obszarze energetyki
odnawialnej, w czerwcu 2022 r. Zarząd podjął decyzję o rozpoczęciu procesu przeglądu opcji strategicznych
dotyczących posiadanego portfela projektów OZE.
W ramach przeglądu rozważane są różne opcje strategiczne, w tym w szczególności:
pozyskanie partnera strategicznego lub finansowego,
zawarcie partnerstwa strategicznego,
utworzenie joint venture z partnerem strategicznym.
Na dzień publikacji Sprawozdania nie zostały podjęte żadne decyzje związane z wyborem konkretnej opcji
strategicznej.
Zarząd ONDE S.A. będzie dążyć do racjonalnego wykorzystania posiadanych środków finansowych i dostępnych
źródeł finansowania np. uzyskanych w ramach pozytywnego zakończenia przeglądu opcji strategicznych, emisji
zielonych obligacji albo finansowania bankowego aby zapewnić rozwój Grupy w nadchodzących okresach.
Grupa ONDE nie publikuje prognoz finansowych.
Grupa ONDE
Sprawozdanie z działalności za 2022 r.
www.onde.pl 46
3 ZARZĄDZANIE RYZYKIEM
W Grupie ONDE działa skuteczny system identyfikacji i zarządzania ryzykiem, dzięki czemu możliwe jest
ograniczanie skali negatywnych skutków dla Spółki skutków wystąpienia danego ryzyka. Wyróżnia się dwie
główne kategorie ryzyka: związane z działalnością Grupy oraz związane z otoczeniem, w którym działa.
Zasady zarządzania ryzykami związanymi z działalnością
grupy, mającymi wpływ na zagadnienia niefinansowe,
zostały opisane w Sprawozdaniu Grupy Kapitałowej ONDE na temat informacji niefinansowych, które stanowi
wyodrębnioczęść raportu rocznego Grupy ONDE za rok 2022 i zostanie przekazane do publicznej wiadomości
w formie odrębnego dokumentu.
Poniżej wskazane czynniki ryzyka dotyczą jednostek tworzących Grupę Kapitałową ONDE, w tym ONDE SA.
3.1.1 Ryzyko związane z działalnością Grupy
Poniżej przedstawiono istotne ryzyko związane z działalnością Grupy:
Ryzyko związane z odpowiedzialnością za nienależyte wykonanie projektów
Niewykonanie lub nienależyte wykonanie kontraktów budowlanych, w szczególności ich nieterminowa
realizacja lub niedotrzymanie gwarantowanych parametrów technologicznych, skutkuje ryzykiem podniesienia
przez zamawiających roszczeń odszkodowawczych (w tym z tytułu kar umownych) przeciwko jednostkom
z Grupy ONDE. W konsekwencji może to prowadzdo obniżenia realizowanej marży lub poniesienia strat
z realizacji danego kontraktu w wyniku nienależytego wykonywania prac przez Spółkę, jej konsorcjantów
i podwykonawców. Ponadto, w istotnej części umów realizowanych przez Spółkę, roszczenia
zabezpieczane m.in. w formie gwarancji bankowych lub ubezpieczeniowych, które dają zamawiającemu
możliwość zaspokojenia roszcznawet w przypadku kwestionowania ich zasadności. Możliwe jest także,
z uwagi na obowiązek przedstawienia informacji o nienależycie wykonanych projektach, wykluczenie spółek
wchodzących w skład Grupy z postępowań o udzielenie zamówień publicznych. Dodatkowo Spółka narażona
jest na ryzyko odpowiedzialności z tytułu rękojmi za wady fizyczne wykonanych obiektów, o ile nie została
ona wyłączona na podstawie zawartej umowy oraz z tytułu gwarancji finansowych, w tym gwarancji „dobrego
wykonania” zrealizowanych prac.
Grupa ONDE minimalizuje ryzyko nienależytego wykonania projektów m.in. poprzez odpowiedzialny dobór
partnerów zgodnie z obowiązującymi wymaganiami dla podwykonawców oraz ostrożnościowe podejście do
zapisów umownych w zawieranych kontraktach.
Ryzyko związane z implementacją strategii Grupy
W ramach przyjętej strategii Grupa planuje w dalszym ciągu powiększać posiadane portfolio projektów OZE.
Do 31 grudnia 2022 r. Spółka zakupiła lub wstępnie zabezpieczyła tj. zawarła umowę przedwstępną lub
prowadzi zaawansowane negocjacje na podstawie listu intencyjnego w sprawie ich nabycia projekty OZE o
łącznej mocy ok. 788 MW. Nie jest możliwe zagwarantowanie, że wszystkie wstępnie zabezpieczone projekty
zostaną ostatecznie przez Spółkę nabyte. W konsekwencji Spółka nie może wykluczyć ryzyka, że nie uda się
jej ostatecznie nabyć zakładanego portfolio projektów OZE, co może mieć istotny negatywny wpływ na
realizację strategii Spółki w obszarze projektów OZE. Dodatkowo nie jest pewne, że Grupa zrealizuje strategię
w całości lub w części ani że wdrożenie strategii przez Grupę przyniesie oczekiwane wyniki. Ponadto
czynnikami wpływającymi na powodzenie wdrożenia strategii Grupy będą kierunki zmian polityki
energetycznej kraju oraz zmiany otoczenia prawno-regulacyjnego w sektorze energetycznym.
Na dzień publikacji Sprawozdania ze względu na obecne uwarunkowanie rynkowe i regulacyjne Spółka
zidentyfikowała wyższe prawdopodobieństwo nieotrzymania warunków przyłączeniowych przez projekty typu
greenfield (na wczesnym etapie rozwoju). Tym samym zauważalnie wzrosło ryzyko dla części portfela
projektów Grupy ONDE o mocy ok. 355 MW.
W obliczu tej zmiany Spółka skupia się na akwizycji bardziej zaawansowanych projektów OZE, które mają co
najmniej uzyskane warunki przyłączeniowe. Nabycie takich projektów co do zasady jest droższe, jednak niesie
za sobą istotnie niższe ryzyko.
Ryzyko implementacji strategii ONDE jest mitygowane poprzez monitoring wykonania strategii, zmian sektora
oraz regulacji i przez cyklicznie przeprowadzane analizy, które pozwolą na odpowiednie reagowanie
i aktualizowanie strategii w sytuacji znaczących zmian otoczenia.
Grupa ONDE
Sprawozdanie z działalności za 2022 r.
www.onde.pl 47
Ryzyko związane z realizacją niektórych projektów w konsorcjum
Realizacja projektów w ramach konsorcjum wiąże się z ryzykiem zrealizowania ich niezgodnie
z oczekiwaniami Spółki w zakresie, w jakim odpowiedzialny za wykonanie określonego elementu projektu jest
konsorcjant Spółki oraz z ograniczonym wpływem Spółki na warunki i harmonogram realizacji projektu.
Ponadto Spółka nie może wykluczyć ryzyka pogorszenia sytuacji finansowej lub upadłości konsorcjantów.
Grupa ONDE minimalizuje ryzyko nienależytego wykonania projektów m.in. poprzez odpowiedzialny dobór
partnerów zgodnie z obowiązującymi wymaganiami dla podwykonawców oraz ostrożnościowe podejście do
zapisów umownych w zawieranych kontraktach.
Ryzyko związane z Wytwórnią Mas Bitumicznych Toruń
Należąca do Grupy ONDE Wytwórnia Mas Bitumicznych Toruń położona jest na nieruchomości dzierżawionej
przez Spółkę, a jej budowa oraz rozbudowa objęte postępowaniami kontrolnymi prowadzonymi przez
Powiatowy Inspektorat Nadzoru Budowlanego w Toruniu. Spółka szacuje, że w związku ze skomplikowanym
charakterem sprawy powyższe postępowania administracyjne będą trwać od trzech do czterech lat, a ich
niekorzystne rozstrzygnięcie może skutkować relokacją wytwórni i koniecznością uzyskania odpowiednich
pozwoleń.
Spółka podejmuje działania mające na celu wszczęcie procedury planistycznej dotyczącej zmiany ustaleń
miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego, w zakresie rozszerzenia przeznaczenia terenu,
którym znajduje się Wytwórnia Mas Bitumicznych Toruń o działalność związaną z budową, utrzymaniem dróg
i lotnisk.
Ryzyko związane poręczeniem Spółki zabezpieczającym umowę kredytu
Spółka jest stroną umowy poręczenia z PKO Bankiem Polskim S.A., w której zobowiązała się do udzielenia
solidarnego poręczenia do kwoty w wysokości 70 mln za zobowiązania ERBUD z tytułu kredytu w formie
limitu kredytowego. Zaspokojenie się przez PKO Bank Polski S.A. z poręczenia udzielonego na podstawie
umowy poręczenia może nastąpić w przypadku niewykonania przez ERBUD swoich zobowiązań z tytułu
Umowy Kredytu. Umowa poręczenia jest ważna do 30 września 2030 r. W związku z powyższym Spółka
na bieżąco monitoruje sytuację finansową ERBUD.
Ryzyko utraty płynności
Na wartość wskaźnika płynności finansowej i zwiększenie zapotrzebowania na kapitał obrotowy
najistotniejszy wpływ mają struktura oraz czas trwania projektów realizowanych przez Spółkę. Grupa ONDE
identyfikuje, że ryzyko utraty płynności może się zmaterializować w szczególności w przypadku zaspokojenia
się przez PKO Bank Polski S.A. z poręczenia udzielonego przez Spółkę na podstawie umowy poręczenia.
Zmaterializowanie się ryzyka utraty płynności może mieć wpływ na zapewnienie terminowej realizacji
projektów oraz na możliwość uzyskiwania przez Spółkę gwarancji finansowych, które powszechnie
stosowanymi formami zabezpieczenia realizacji kontraktów na rynku, na którym Spółka prowadzi działalność.
W celu ograniczenia ryzyka utraty płynności Grupa ONDE utrzymuje odpowiednią ilość środków pieniężnych
oraz zawiera umowy o linie kredytowe, które służą jako dodatkowe zabezpieczenie płynności.
Ryzyko walutowe
W ramach podstawowej działalności operacyjnej Spółka zawiera przede wszystkim kontrakty budowlane
kwotowane w walucie krajowej (), jednak Spółka zawiera również kontrakty denominowane w walutach
obcych. Niemniej w odniesieniu do należności i zobowiązań wynikających z zawartych umów na zakupy np.
materiałów i komponentów (modułów fotowoltaicznych oraz inwerterów), z tytułu których nastąppłatności
w euro oraz w odniesieniu do udzielonych pożyczek denominowanych w euro, Spółka narażona jest na ryzyko
walutowe.
Grupa dąży do zabezpieczania się przed ryzykiem walutowym poprzez odpowiednie postanowienia
kontraktowe, w tym w szczególności poprzez klauzule walutowe. W przypadku, gdy zabezpieczenie
kontraktowe nie jest możliwe, Grupa ma możliwość zabezpieczenia się przed ryzykiem walutowym poprzez
stosowanie odpowiednich instrumentów hedgingowych, w tym przykładowo: kontraktów forward. W 2022 r.
(do dnia publikacji Sprawozdania) Grupa miała zawarte umowy na limit skarbowy (kontrakty typu forward).
Grupa ONDE
Sprawozdanie z działalności za 2022 r.
www.onde.pl 48
Ryzyko utraty kadry menadżerskiej
Istnieje ryzyko, że osoby należące do kadry menadżerskiej Spółki mogą zdecydować się na zmianę miejsca
zatrudnienia lub z innych powodów przestać pełnić stanowiska zajmowane w Spółce. W konsekwencji mogą
wystąpić trudności w pozyskaniu lub utrzymaniu wykwalifikowanej kadry, w szczególności w związku
z konkurencją ze strony innych potencjalnych pracodawców.
Grupa ONDE dąży do utrzymania kluczowej kadry menadżerskiej poprzez prowadzenie odpowiedniej polityki
względem pracowników, konkurencyjne wynagrodzenie i zaangażowanie w ambitne projekty.
3.1.2 Ryzyko związane z otoczeniem Grupy
Ryzyka związane z działaniami wojennymi w Ukrainie oraz ich konsekwencjami
24 lutego 2022 r. wojska Federacji Rosyjskiej przekroczyły granice Ukrainy, jednostronnie rozpoczynając konflikt
zbrojny. Ukraina ogłosiła stan wojenny oraz powszechną mobilizację. Na dzień publikacji Sprawozdania w kraju
wciąż trwają
walki zbrojne.
Sytuacja polityczno-gospodarcza w Ukrainie jest na bieżąco monitorowana przez Grupę ONDE pod kątem
faktycznego i potencjalnego wpływu na działalność i sytuację Grupy. Do dnia publikacji Sprawozdania Grupa nie
odnotowała bezpośredniego wpływu działań wojennych na jej działalność. Jednocześnie Grupa ONDE
odnotowała pośredni wpływ ww. sytuacji na jej działalność w postaci zmian kursów walut, a także zmian cen
surowców oraz materiałów wykorzystywanych do realizacji inwestycji i produkcji, np. stali, asfaltu.
Ewentualny odpływ ukraińskich pracowników (w tym wykwalifikowanych) w związku z ich powrotem do kraju
potencjalnie może mieć negatywne przełożenie na rynek pracy w branży budowlanej w Polsce i przełożyć się
także na Grupę. Na 31 grudnia 2022 r. Grupa zatrudniała około 50 pracowników z Ukrainy (około 7% w ogólnej
strukturze zatrudnienia), jednak fakt ten nie miał wpływu na jej działalność operacyjną. Grupa nie odnotowała
także problemów z podwykonawcami, z których część zatrudnia pracowników z Ukrainy.
Grupa identyfikuje poniższe czynniki, które mają i w dalszym ciągu mogą mieć wpływ na Grupę oraz jej działalność
w perspektywie kolejnych okresów:
osłabienie kursu złotego przekłada się i w dalszym ciągu może się przekład na wzrost kosztów
surowców i materiałów zakupywanych w walucie obcej oraz wzrost cen wszystkich wyrobów, a także na
osłabienie siły nabywczej niektórych klientów Grupy lub być powodem utrudnień w spływie należności;
dalszy wzrost kosztów paliw, gazu ziemnego oraz energii elektrycznej oraz wzrost cen innych produktów
i usług prowadzi i może prowadzić do wzrostu kosztów ponoszonych przez Grupę oraz istotnie wpływać
na ostateczne koszty ponoszone przez klientów Grupy oraz kosztorysy inwestycji, ograniczając ich plany
inwestycyjne;
nie można wykluczyć, że odnotowywany przez administrację ukraińską powrót części obywateli Ukrainy
do kraju (przede wszystkim mężczyzn w wieku poborowym) wpłynie na niedobory kadrowe u niektórych
podwykonawców Grupy, w tym podwykonawcze firmy budowlane oraz firmy transportowe;
wzrost stóp procentowych prowadził i może prowadzić do dalszego wzrostu kosztów finansowania Grupy
wpływając na wysokość zobowiązań kredytowych, faktoringowych i z tytułu leasingu o zmiennej stopie
procentowej, a także na osłabienie siły nabywczej niektórych klientów Grupy lub być powodem utrudnień
w spływie należności;
niewykluczone dalsze zaburzenia w łańcuchach dostaw importowanych produktów, materiałów,
komponentów oraz paliw, a także czasowo utrudniony dostęp do niektórych z nich;
wydłużenie linii komunikacyjnych do wybranych krajów może spowodować wzrost kosztów logistycznych.
Ryzyko negatywnych zmian otoczenia prawno-regulacyjnego w sektorze energetycznym
Niekorzystny wpływ na działalność Grupy mogą wywrzeć w szczególności zmiany regulacji prawnych
związanych z OZE ograniczające wysokość środków publicznych przeznaczonych na system wsparcia dla
producentów energii wytwarzanych z instalacji OZE lub ograniczające czy uniemożliwiające tworzenie nowych
instalacji OZE. Dalsze zmiany otoczenia prawno-regulacyjnego w sektorze energetycznym mogą negatywnie
wpłynąć na działalność Grupy, w szczególności w przypadku, gdy nowe regulacje w zakresie morskich farm
wiatrowych pośrednio doprowadzą do zmniejszenia wsparcia udzielanego dla lądowych farm wiatrowych oraz
farm fotowoltaicznych.
Grupa ONDE
Sprawozdanie z działalności za 2022 r.
www.onde.pl 49
Ryzyko jest mitygowane poprzez monitoring zmian regulacji i cyklicznie przeprowadzane analizy, które
pozwolą na odpowiednie reagowanie i aktualizowanie strategii w sytuacji znaczących zmian otoczenia.
Ponadto Ministerstwo Rozwoju i Technologii („MRiT”) prowadzi prace nad projektem ustawy o zmianie ustawy
o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym oraz niektórych innych ustaw. 7 lutego 2023 r. została
opublikowana kolejna wersja projektu tej ustawy i obecnie brak jest możliwości wskazania, jaki będzie jej
finalny kształt. Spółka jednak wskazuje, że MRiT wprowadziło zmiany do przygotowanych wcześniej założ
do nowelizacji przepisów i wśród zaproponowanych zmian m. in. przywrócono wcześniejsze zapisy, które
mogą skutkować ograniczeniem lokowania instalacji PV o mocy większej niż 150 kW na gruntach IV klasy na
podstawie decyzji o warunkach zabudowy (we wcześniejszych wersjach projektu dopuszczano taką
możliwość dla instalacji o mocy do 1 MW). Ponieważ grunty IV klasy stanowią 40% gruntów ornych w Polsce,
nie można wykluczyć, że przyjęcie obecnie proponowanych zapisów istotnie ograniczy dostępność gruntów
na potrzeby budowy farm PV.
Ryzyko konkurencji
W związku z intensyfikacją rozwoju podmiotów konkurencyjnych (w szczególności w segmencie OZE) lub
prowadzenia przez nie agresywnej polityki cenowej i produktowej względem obecnych oraz przyszłych
kontrahentów, Grupa jest narażona na ryzyko spadku rentowności realizowanych projektów, zmniejszenia
wolumenu uzyskiwanych zamówień lub zmniejszenia skali działalności w obszarze projektów OZE poniżej
założeń przyjętych w strategii. W przypadku, gdy Grupa nie będzie w stanie dostosow swoich cen do
poziomu cen oferowanych przez konkurencję, pozycja konkurencyjna Grupy może ulec osłabieniu.
Ryzyko jest mitygowane poprzez monitoring konkurencji i otoczenia rynkowego oraz pozyskiwanie projektów
poza rynkiem krajowym, które pozwalają na odpowiednie reagowanie poprzez dywersyfikację geograficzną
i aktualizowanie strategii w sytuacji ewentualnego znaczącego pogorszenia się konkurencyjności Grupy
w Polsce.
Ryzyko wzrostu cen materiałów budowlanych, energii i usług oraz kosztów wynagrodzenia
Grupa jest narażona na ryzyko wzrostu cen materiałów strategicznych dla jej działalności, w tym
w szczególności: stali, paliwa, energii elektrycznej, miedzi, aluminium oraz asfaltu, a także cen usług, w tym
kosztów podwykonawców oraz transportu (w tym transportu kolejowego) oraz wynagrodzenia pracowników.
W efekcie Grupa może nie uzyskać współmiernego wzrostu efektywności i wydajności lub nie będzie w stanie
przenieść zwiększonych kosztów na zamawiających celem zrekompensowania ich wpływu na wyniki
działalności.
Ryzyko to zmaterializowało się i uwidoczniło po rozpoczęciu wojny w Ukrainie. Wpływ ryzyka jest ograniczany
m.in. poprzez prowadzenie odpowiedzialnej polityki kadrowej i kontraktowanie podwykonawców
z odpowiednim wyprzedzeniem oraz zabezpieczanie stałych cen materiałów.
Ryzyko związane z ograniczeniem albo rezygnacją z programów rozbudowy lub modernizacji i rozwoju
infrastruktury
Grupa identyfikuje swój rozwój w oparciu o rozwój infrastruktury, w tym w zakresie cyklów inwestycyjnych
oraz programów ich finansowania, które są w istotnej mierze oparte o środki publiczne.
Przykładowo obserwowany jest problem starzejącej się i niedopasowanej do rynkowych potrzeb infrastruktury
dystrybucyjnej energii elektrycznej. W tym obszarze w związku z tym, że w obecnej strukturze wytwarzania
energii można zaobserwować wyraźną tendencję wzrostu mocy wytwórczych wytwarzanych z OZE, które
wymagają przede wszystkim inwestycji w obrębie sieci średnich i wysokich napięć możliwe jest,
że niedostateczny rozwój przesyłowej infrastruktury elektroenergetycznej będzie utrudniać uzyskanie przez
planowane elektrownie wiatrowe i fotowoltaiczne warunków przyłączenia do sieci, a tym samym negatywnie
wpłynąć na liczbę nowych inwestycji w segmencie OZE. Innym przykładem jest program budowy
i modernizacji dróg w Polsce, w znacznej części oparty o finansowania unijne.
Możliwość pozyskiwania środków na dalsze, wyżej wymienione albo podobne programy rozbudowy lub
modernizacji i rozwoju infrastruktury w istotnym zakresie będą miały wpływ na rozwój i przyszłe wyniki Grupy.
Grupa szczegółowo analizuje sytuację rynkową, opracowywane programy publiczne i prywatne w zakresie
rozbudowy lub modernizacji i rozwoju infrastruktury, portfel projektów i cele akwizycyjne w sposób
ograniczający powyższe ryzyko pod kątem prowadzonej działalności.
Grupa ONDE
Sprawozdanie z działalności za 2022 r.
www.onde.pl 50
3.1.3 Zasady zarządzania ryzykiem finansowym Grupy
Grupa w toku prowadzonej działalności narażona jest na następujące istotne rodzaje ryzyka finansowego:
ryzyko rynkowe (w tym ryzyko walutowe, ryzyko stóp procentowych), ryzyko kredytowe oraz ryzyko płynności.
Za ustalenie zasad zarządzania powyższymi ryzykami oraz ich weryfikację odpowiada Zarząd Spółki.
Ryzyko walutowe
W ramach podstawowej działalności operacyjnej Spółka zawiera kontrakty budowlane, z realizacji których
przychody i będą denominowane w walucie obcej. Równiw odniesieniu do zobowiązań wynikających
z zawartych umów na zakupy materiałów, z tytułu których nastąpią atności w euro i dolarach amerykańskich
oraz w odniesieniu do udzielonych pożyczek denominowanych w euro. Spółka ustaliła, że obecnie ryzyko
może wzrosnąć. W przyszłości Spółka może zawierać transakcje terminowe, które zabezpieczą kursy walut
przeznaczone m.in. na regulowanie zobowiązań wynikających z zakupu materiałów.
Ryzyko stóp procentowych
Ryzyko stóp procentowych występuje głównie w związku z korzystaniem przez Spółkę z zadłużenia, tj.
kredytów bankowych i pożyczek oraz leasingu.
Ponadto Spółka lokuje wolne środki pieniężne częściowo w inwestycje o zmiennej stopie procentowej (lokaty)
oraz udziela pożyczek w oparciu o zmienną stopę procentową. Aktywa i zobowiązania oprocentowane według
zmiennych stóp procentowych, narażają Spółkę na ryzyko zmiany przepływów pieniężnych. Natomiast
oprocentowane według stopy stałej (udzielane pożyczki) naraża Spółkę na ryzyko zmiany wartości godziwej,
niemniej jednak ze względu na fakt, iż Spółka nie wycenia tych pozycji do wartości godziwej, wpływ ten nie
jest odzwierciedlany w sprawozdaniu finansowym.
Spółka monitoruje stopień narażenia na ryzyko stopy procentowej.
Należności z tytułu dostaw i usług oraz aktywa z tytułu kontraktów budowlanych
W celu ochrony przed ryzykiem kredytowym wynikającym z należności związanych z realizacją kontraktów
budowlanych (tj. należności z tytułu dostaw i usług, należności z tytułu kontraktów budowlanych – kaucji oraz
z aktywów kontraktowych z tytułu kontraktów budowlanych, każdy kontrahent przed podpisaniem umowy jest
oceniany pod kątem możliwości wywiązania się ze zobowiązań finansowych. Ponadto, w umowach
z inwestorami zawierane klauzule przewidujące prawo do wstrzymania realizacji robót, jeżeli występuje
opóźnienie w przekazaniu należności za wykonane usługi. W miarę możliwości tworzy się również zapisy
umowne warunkujące dokonywanie płatności podwykonawcom od wpływu środków od inwestora.
W Spółce nie występuje koncentracja ryzyka kredytowego związana z należnościami z tytułu dostaw i usług
oraz należnościami z tytułu kontraktów budowlanych kaucji oraz z aktywów kontraktowych z tytułu wyceny
kontraktów budowlanych.
Ryzyko płynności
W celu ograniczenia ryzyka utraty płynności Spółka utrzymuje odpowiedn ilość środków pieniężnych,
a także zawiera umowy o linie kredytowe, które służą jako dodatkowe zabezpieczenie płynności. Do
finansowania zakupów inwestycyjnych Spółka wykorzystuje środki własne, długoterminowe kredyty lub
długoterminowe umowy leasingu, zapewniając odpowiednią trwałość struktury finansowania dla tego rodzaju
aktywów.
Spółka stosuje politykę ograniczającą zaangażowanie kredytowe wobec poszczególnych instytucji.
Zarządzanie płynnością wspomagane jest obowiązującym systemem raportowania prognoz płynności przez
Spółkę.
Grupa ONDE
Sprawozdanie z działalności za 2022 r.
www.onde.pl 51
4 ŁAD KORPORACYJNY
4.1 ZBIÓR ZASAD ŁADU KORPORACYJNEGO
W związku z debiutem akcji Spółki na rynku regulowanym prowadzonym przez Giełdę Papierów Wartościowych
w Warszawie S.A. (dalej „GPW”) ONDE S.A. podlega obowiązkowi składania oświadczeń w sprawie stosowania
albo niestosowania „Dobrych Praktyk Spółek Notowanych na GPW 2021" (dalej „Dobre Praktyki”).
Tekst Dobrych Praktyk jest publicznie dostępny na stronie internetowej GPW w części poświęconej tematyce ładu
korporacyjnego, pod adresem: www.gpw.pl/dobre-praktyki2021.
29 lipca 2021 r. Spółka opublikowała oświadczenie o stosowaniu Dobrych Praktyk, które zostało zaktualizowane
29 marca 2022 r.
Aktualnie Spółka stosuje 47 z 63 zasad Dobrych Praktyk. Spośród sześciu głównych obszarów zbioru zasad ładu
korporacyjnego, ONDE stosowało wszystkie zasady z rozdziałów „Systemy i funkcje wewnętrzne” oraz „Konflikt
interesów i transakcje z podmiotami powiązanymi”. Spółka odstąpiła od stosowania sześciu zasad z rozdziału
Polityka informacyjna i komunikacja z inwestorami, trzech z rozdziału Zarząd i Rada Nadzorcza, pięciu z rozdziału
Walne Zgromadzenie i relacje z akcjonariuszami oraz dwóch z rozdziału Wynagrodzenia.
Spółka odstąpiła od stosowania następujących 16 zasad Dobrych Praktyk:
Numer i treść zasady
Przyczyny odstąpienia
1.1. Spółka prowadzi spraw komunikac
z uczestnikami rynku kapitałowego, rzetelnie
informując o sprawach jej dotyczących. W tym
celu spółka wykorzystuje różnorodne narzędzia
i formy porozumiewania się, w tym przede
wszystkim korporacyjną stronę internetową, na
której zamieszcza wszelkie informacje istotne
dla inwestorów.
Spółka planuje przestrzegać wskazanej zasady w całości,
jednakże na moment wejścia w życie Dobrych Praktyk oraz
w związku z wejściem Spółki na GPW w 2021 r. Spółka nie
ma możliwości publikowania zestawień danych finansowych
za ostatnie 5 lat działalności. Spółka stosuje wskaza
zasadę w pozostałym zakresie, w szczególności w zakresie
publikowania dokumentów korporacyjnych, informacji
bieżących i okresowych oraz składu organów zarządu i rady
nadzorczej.
1.3.1. W swojej strategii biznesowej spółka
uwzględnia również tematykę ESG,
w szczególności obejmującą: zagadnienia
środowiskowe, zawierające mierniki i ryzyka
związane ze zmianami klimatu i zagadnienia
zrównoważonego rozwoju.
Spółka planuje przestrzegać wskazanej zasady w całości,
jednakże na moment wejścia w życie Dobrych Praktyk
Spółka nie posiada jeszcze sformalizowanej strategii
biznesowej obejmującej tematykę ESG w obszarach
społecznych i pracowniczych (zasada 1.3.2.). Spółka
stosuje wskazaną zasadę w pozostałym zakresie,
w szczególności w zakresie zagadnień środowiskowych
oraz klimatycznych, które objęte przyjętą w Spółce
strategią biznesową, a także kieruje się zasadami
zrównoważonego rozwoju. Niezwłocznie po opracowaniu
strategii ESG w obszarach społecznych i pracowniczych
Spółka przyjmie jednolitą strategię biznesową w obszarze
tematyki ESG i będzie stosować wskazaną zasadę
w całości.
1.3.2. W swojej strategii biznesowej spółka
uwzględnia również tematykę ESG,
w szczególności obejmującą: sprawy społeczne
i pracownicze, dotyczące m.in. podejmowanych
i planowanych działań mających na celu
zapewnienie równouprawnienia płci, należytych
warunków pracy, poszanowania praw
pracowników, dialogu ze społecznościami
lokalnymi, relacji z klientami.
Spółka planuje przestrzegać wskazanej zasady w całości,
jednakże na moment wejścia w życie Dobrych Praktyk
Spółka nie posiada jeszcze sformalizowanej strategii
biznesowej obejmującej tematykę ESG w obszarach
społecznych i pracowniczych (zasada 1.3.2.). Spółka
stosuje wskazaną zasadę w pozostałym zakresie,
w szczególności w zakresie zagadnień środowiskowych
oraz klimatycznych, które objęte przyjętą w Spółce
strategią biznesową, a także kieruje się zasadami
zrównoważonego rozwoju. Niezwłocznie po opracowaniu
strategii ESG w obszarach społecznych i pracowniczych
Grupa ONDE
Sprawozdanie z działalności za 2022 r.
www.onde.pl 52
Spółka przyjmie jednolitą strategię biznesową w obszarze
tematyki ESG i będzie stosować wskazaną zasadę
w całości.
1.4. W celu zapewnienia należytej komunikacji z
interesariuszami, w zakresie przyjętej strategii
biznesowej spółka zamieszcza na swojej stronie
internetowej informacje na temat założeń
posiadanej strategii, mierzalnych celów, w tym
zwłaszcza celów długoterminowych,
planowanych działań oraz postępów w jej
realizacji, określonych za pomocą mierników,
finansowych i niefinansowych. Informacje na
temat strategii w obszarze ESG powinny m.in.:
1.4.1 objaśniać, w jaki sposób w procesach
decyzyjnych w spółce i podmiotach z jej
grupy uwzględniane kwestie związane
ze zmianą klimatu, wskazując na
wynikające z tego ryzyka;
1.4.2 przedstawiać wartość wskaźnika
równości wynagrodzeń wypłacanych jej
pracownikom, obliczanego jako
procentowa różnica pomiędzy średnim
miesięcznym wynagrodzeniem
(z uwzględnieniem premii, nagród i innych
dodatków) kobiet i mężczyzn za ostatni rok,
oraz przedstawiać informacje o działaniach
podjętych w celu likwidacji ewentualnych
nierówności w tym zakresie, wraz
z prezentacją ryzyk z tym związanych oraz
horyzontem czasowym, w którym
planowane jest doprowadzenie do
równości.
Z uwagi na wskazywany powyżej brak sformalizowanej
strategii biznesowej obejmującej tematykę ESG
w obszarach społecznych i pracowniczych, Spółka na
obecną chwilę nie zamieszcza na swojej stronie
internetowej informacji odnoszących się do strategii ESG.
Niezwłocznie po opracowaniu strategii ESG w obszarach
społecznych i pracowniczych Spółka przyjmie jednolitą
strategię biznesową w obszarze tematyki ESG oraz
zamieści wymagane informacje na swojej stronie
internetowej, a tym samym będzie stosować wskazaną
zasadę w całości.
2.1. Spółka powinna posiadać politykę
różnorodności wobec zarządu oraz rady
nadzorczej, przyjętą odpowiednio przez radę
nadzorczą lub walne zgromadzenie. Polityka
różnorodności określa cele i kryteria
różnorodności m.in. w takich obszarach jak płeć,
kierunek wykształcenia, specjalistyczna wiedza,
wiek oraz doświadczenie zawodowe, a także
wskazuje termin i sposób monitorowania
realizacji tych celów. W zakresie zróżnicowania
pod względem płci warunkiem zapewnienia
różnorodności organów spółki jest udział
mniejszości w danym organie na poziomie nie
niższym niż 30%.
Spółka planuje przestrzegać wskazanej zasady oraz
posiadać polityki różnorodności obowiązujące w odniesieniu
do Zarządu oraz Rady Nadzorczej. Spółka nie spełnia na tę
chwilę wymogów różnorodności w zakresie płci we
wskazanych organach na poziomie co najmniej 30%.
2.2. Osoby podejmujące decyzje w sprawie
wyboru członków zarządu lub rady nadzorczej
spółki powinny zapewnić wszechstronność tych
organów poprzez wybór do ich składu osób
zapewniających różnorodność, umożliwiając
m.in. osiągniecie docelowego wskaźnika
minimalnego udziału mniejszości określonego
Spółka nie może zagwarantować, że osoby podejmujące
decyzje w sprawie wyboru członków zarządu lub rady
nadzorczej Spółki będą dążyły do zapewnienia
wszechstronności tych organów poprzez wybór do ich
składu osób zapewniających różnorodność. Ponadto,
Spółka nie wdrożyła polityki różnorodności, o której mowa
w zasadzie 2.1.
Grupa ONDE
Sprawozdanie z działalności za 2022 r.
www.onde.pl 53
na poziomie nie niższym niż 30%, zgodnie
z celami określonymi w przyjętej polityce
różnorodności, o której mowa w zasadzie 2.1.
2.4. Głosowania rady nadzorczej i zarządu
jawne, chyba że co innego wynika z przepisów
prawa.
Spółka nie stosuje wskazanej zasady. Regulaminy Zarządu
i Rady Nadzorczej przewidują możliwość albo wymóg
przeprowadzenia głosowań tajnych. W ocenie Spółki
zachowanie tego modelu głosowań w wybranych
kategoriach spraw wskazanych w regulaminach,
w szczególności w przypadku obrad dotyczących spraw
osobowych przyczynia się do lepszego funkcjonowania
organów Spółki m.in. poprzez zapewnienie większej
swobody głosowania członkom organów Spółki.
4.1. Spółka powinna umożliwić akcjonariuszom
udział w walnym zgromadzeniu przy
wykorzystaniu środków komunikacji
elektronicznej (e-walne), jeżeli jest to
uzasadnione z uwagi na zgłaszane spółce
oczekiwania akcjonariuszy, o ile jest w stanie
zapewnić infrastrukturę technicz niezbędną
dla przeprowadzenia takiego walnego
zgromadzenia.
Spółka planuje przestrzegać wskazanej zasady, jeżeli
zwołujący walne zgromadzenie postanowi o możliwości
wzięcia w nim udziału przy wykorzystaniu środków
komunikacji elektronicznej. W razie udziału akcjonariuszy
w walnym zgromadzeniu przy wykorzystaniu środków
komunikacji elektronicznej, Spółka planuje zapewnienie
transmisji obrad walnego zgromadzenia w czasie
rzeczywistym oraz dwustronnej komunikacji w czasie
rzeczywistym akcjonariuszom Spółki, którzy zarejestrowali
się na walne zgromadzenie.
4.3. Spółka zapewnia powszechnie dostępną
transmisję obrad walnego zgromadzenia
w czasie rzeczywistym.
Spółka nie planuje zapewnienia powszechnie dostępnej
transmisji obrad walnego zgromadzenia w czasie
rzeczywistym. W razie udziału akcjonariuszy w walnym
zgromadzeniu przy wykorzystaniu środków komunikacji
elektronicznej, Spółka planuje zapewnienie transmisji obrad
walnego zgromadzenia w czasie rzeczywistym
akcjonariuszom Spółki, którzy zarejestrowali się na walne
zgromadzenie. W ocenie Spółki, wykonywanie obowiązków
informacyjnych związanych z walnymi zgromadzeniami, tj.
w szczególności publikowanie raportów bieżących oraz
publikowanie innych stosownych informacji na stronie
internetowej Spółki zapewni akcjonariuszom pełny dostęp
do informacji dotyczących jej walnych zgromadzeń.
4.4. Przedstawicielom mediów umożliwia się
obecność na walnych zgromadzeniach.
Zasada nie jest stosowana. W ocenie Spółki, prawidłowe
wykonywanie obowiązków informacyjnych związanych
z walnymi zgromadzeniami, tj. w szczególności
publikowanie raportów bieżących oraz publikowanie innych
stosownych informacji na stronie internetowej Spółki
zapewnia akcjonariuszom jak również innym
interesariuszom pełny dostęp do informacji dotyczących
walnych zgromadzeń. Jednakże, Spółka deklaruje, że
będzie przestrzegać opisywanej zasady ładu
korporacyjnego, gdy takie zainteresowanie wykażą
akcjonariusze Spółki, w tym akcjonariusze mniejszościowi
(inwestorzy giełdowi).
4.8. Projekty uchwał walnego zgromadzenia do
spraw wprowadzonych do porządku obrad
walnego zgromadzenia powinny zostać
zgłoszone przez akcjonariuszy najpóźniej na 3
dni przed walnym zgromadzeniem.
Spółka nie stosuje wskazanej zasady. Spółka nie jest
w stanie zapewnić, że akcjonariusze Spółki będą
każdorazowo stosować się do wskazanej zasady i zgłaszać
projekty uchwał z zachowaniem przewidzianego w niej
terminu. W szczególności, Spółka nie jest w stanie
Grupa ONDE
Sprawozdanie z działalności za 2022 r.
www.onde.pl 54
zapewnić, że jej akcjonariusze nie będą korzystać
z przysługującego im na podstawie art. 401 § 5 k.s.h. prawa
do zgłaszania projektów uchwał dotyczących spraw
wprowadzonych do porządku obrad j w toku Walnego
Zgromadzenia Spółki.
4.9. W przypadku gdy przedmiotem obrad
walnego zgromadzenia ma być powołanie do
rady nadzorczej lub powołanie rady nadzorczej
nowej kadencji:
4.9.1. kandydatury na członków rady
powinny zostać zgłoszone w terminie
umożliwiającym podjęcie przez
akcjonariuszy obecnych na walnym
zgromadzeniu decyzji z należytym
rozeznaniem, lecz nie później niż na 3 dni
przed walnym zgromadzeniem;
kandydatury, wraz z kompletem materiałów
ich dotyczących, powinny zostać
niezwłocznie opublikowane na stronie
internetowej spółki.
Spółka nie stosuje wskazanej zasady. Spółka nie jest
w stanie zapewnić, że akcjonariusze Spółki będą
każdorazowo stosować się do wskazanej zasady i zgłaszać
kandydatów wraz z kompletem materiałów ich dotyczących
z zachowaniem przewidzianego terminu. W szczególności,
Spółka nie jest w stanie zapewnić, że jej akcjonariusze nie
będą korzystać z przysługującego im prawa do zgłaszania
kandydatów na członków Rady Nadzorczej już w toku
Walnego Zgromadzenia Spółki.
6.1. Wynagrodzenie członków zarządu i rady
nadzorczej oraz kluczowych menedżerów
powinno być wystarczające dla pozyskania,
utrzymania i motywacji osób o kompetencjach
niezbędnych dla właściwego kierowania spółką
i sprawowania nad nią nadzoru. Wysokość
wynagrodzenia powinna być adekwatna do
zadań i obowiązków wykonywanych przez
poszczególne osoby i związanej z tym
odpowiedzialności.
Spółka nie stosuje wskazanej zasady, w zakresie w jakim
wymaga ona przyjęcia ogólnej polityki wynagrodzeń łącznie
dla członków organów Spółki i jej kluczowych menedżerów.
Spółka wskazuje, że zasady wynagradzania członków
Zarządu i Rady Nadzorczej Spółki zostały wyczerpująco
uregulowane w politykach wynagrodzeń dotyczących ww.
organów, zgodnie z wymogami przewidzianymi w art. 90c
i nast. Ustawy o Ofercie, a struktura zatrudnienia
kluczowych menedżerów Spółki oraz liczebność członków
wyższej kadry zarządzającej nie wymagają przyjęcia polityki
wynagrodzeń dla kluczowych menedżerów Spółki.
W pozostałym zakresie zasada jest stosowana.
6.2. Programy motywacyjne powinny być tak
skonstruowane, by między innymi uzależniały
poziom wynagrodzenia członków zarządu spółki
i jej kluczowych menedżerów od rzeczywistej,
długoterminowej sytuacji spółki w zakresie
wyników finansowych i niefinansowych oraz
długoterminowego wzrostu wartości dla
akcjonariuszy i zrównoważonego rozwoju,
a także stabilności funkcjonowania spółki.
Spółka nie stosuje wskazanej zasady, w zakresie w jakim
wymaga ona przyjęcia ogólnej polityki wynagrodzeń łącznie
dla członków organów Spółki i jej kluczowych menedżerów.
Spółka wskazuje, że zasady wynagradzania członków
Zarządu i Rady Nadzorczej Spółki zostały wyczerpująco
uregulowane w politykach wynagrodzeń dotyczących ww.
organów, zgodnie z wymogami przewidzianymi w art. 90c
i nast. Ustawy o Ofercie, a struktura zatrudnienia
kluczowych menedżerów Spółki oraz liczebność członków
wyższej kadry zarządzającej nie wymagają przyjęcia polityki
wynagrodzeń dla kluczowych menedżerów Spółki.
W pozostałym zakresie zasada jest stosowana.
Incydentalne naruszenie Dobrych Praktyk
9 maja 2022 r. Spółka poinformowała w raporcie bieżącym EBI 2/2022 o incydentalnym naruszeniu Dobrych
Praktyk dotyczącym zasady 4.14 z rozdziału „Walne Zgromadzenie i relacje z akcjonariuszami”.
Numer i treść zasady naruszonej
incydentalnie
Komentarz spółki dotyczący incydentalnego naruszenia
zasady zawarty w raporcie bieżącym EBI 2/2022
Grupa ONDE
Sprawozdanie z działalności za 2022 r.
www.onde.pl 55
4.14. Spółka powinna dążyć do podziału zysku
poprzez wypłatę dywidendy. Pozostawienie
całości zysku w spółce jest możliwe, jeżeli
zachodzi którakolwiek z poniższych przyczyn:
a) wysokość tego zysku jest minimalna,
a w konsekwencji dywidenda byłaby
nieistotna w relacji do wartości akcji;
b) spółka wykazuje niepokryte straty z lat
ubiegłych, a zysk przeznaczony jest na ich
zmniejszenie;
c) spółka uzasadni, że przeznaczenie zysku
na inwestycje przyniesie akcjonariuszom
wymierne korzyści;
d) spółka nie wygenerowała środków
pieniężnych umożliwiających wypłatę
dywidendy;
e) wypłata dywidendy istotnie zwiększyłaby
ryzyko naruszenia kowenantów
wynikających z wiążących spółkę umów
kredytowych lub warunków emisji obligacji;
f) pozostawienie zysku w spółce jest
zgodne z rekomendacją instytucji
sprawującej nadzór nad spółką z racji
prowadzenia przez nią określonego rodzaju
działalności.
Zarząd ONDE S.A. z siedzibą Toruniu („Spółka”) niniejszym
informuje, że wskutek podjęcia przez Zwyczajne Walne
Zgromadzenie Spółki odbyte w dniu 9 maja 2022 r. („ZWZ”):
(i) uchwały nr 6/2022 w sprawie przeznaczenia zysku
osiągniętego w roku 2021 oraz (ii) uchwały nr 25/2022
w sprawie przeznaczenia kapitału rezerwowego na
sfinansowanie nabywania akcji własnych Spółki w celu ich
umorzenia, upoważnienia Zarządu Spółki do nabywania
akcji własnych Spółki w celu ich umorzenia oraz powołania
pełnomocnika uprawnionego do reprezentowania Spółki
w transakcjach nabywania akcji własnych Spółki od
akcjonariuszy będących jednocześnie członkami Zarządu
Spółki, doszło do incydentalnego naruszenia zasady
nr 4.14. DPSN 2021.
Na mocy ww. uchwpodjętych na ZWZ Spółka odstąpiła od
wypłaty dywidendy za rok obrotowy 2021 jednocześnie
przeznaczając część zysku netto Spółki na kapitał
rezerwowy, celem przeprowadzenia skupu akcji własnych
Spółki. Zgodnie z treścią Wskazówek Komitetu ds. Ładu
Korporacyjnego GPW co do stosowania zasad DPSN 2021,
przewidziany w zasadzie nr 4.14. katalog przyczyn
umożliwiających pozostawienie całości zysku w spółce
publicznej oraz odstąpienie od podziału zysku poprzez
wypłatę dywidendy ma charakter zamknięty.
Przeprowadzenie publicznego skupu akcji własnych stanowi
alternatywę dla wypłaty dywidendy akcjonariuszom, jednak
nie zostało uwzględnione w ww. katalogu przyczyn
uzasadniających brak wypłaty dywidendy, co skutkuje
incydentalnym naruszeniem zasady. Spółka zamierza
w przyszłości dalej stosować zasadę nr 4.14., przy czym
decyzja co do sposobu podziału zysku za dany rok obrotowy
każdorazowo należy do kompetencji Walnego
Zgromadzenia Spółki.
W ciągu ostatnich 2 lat nie miały miejsca inne przypadki
incydentalnego naruszenia przez Spółkę zasady nr 4.14
Dobrych Praktyk.
4.2 STATUT
Tekst jednolity statutu ONDE S.A. dostępny jest na stronie internetowej pod adresem http://onde.pl/relacje-
inwestorskie/dokumenty-korporacyjne/.
Organem umocowanym do wprowadzania zmian w statucie Spółki jest walne zgromadzenie.
W 2022 r. Statut nie uległ zmianie.
4.3 WŁADZE SPÓŁKI
4.3.1 Zarząd
W okresie od 1 stycznia 2022 r. do 31 grudnia 2022 r. a także na dzień publikacji Sprawozdania Zarząd Spółki
działał w trzyosobowym składzie:
Grupa ONDE
Sprawozdanie z działalności za 2022 r.
www.onde.pl 56
Paweł Średniawa - Prezes Zarządu
Absolwent Uniwersytetu Mikołaja Kopernika w Toruniu oraz Uniwersytetu
Ekonomicznego w Poznaniu. Ukończył także studia MBA na Akademii Leona
Koźmińskiego w Warszawie. Ze Spółką związany od 2009 r. Jako Dyrektor ds.
Finansów aktywnie uczestniczył w rozwoju i sukcesach firmy. Brał także udział
w procesie integracji i przekształcania PRD i Rembet Plus w obecną Spółkę.
Wcześniejsze doświadczenia zawodowe zdobywał, pracując dla Banku
Zachodniego WBK oraz Fortis Banku.
Zakres zadań Prezesa Zarządu:
nadzór nad funkcjonowaniem Działu Finansowego i Kontrolingu,
nadzór nad funkcjonowaniem Działu Prawnego,
nadzór nad realizacją polityki finansowej,
współpraca z instytucjami finansowymi, bankami, towarzystwami
ubezpieczeniowymi,
nadzór nad sprawozdawczością finansową i pozafinansową,
pozyskiwanie źródeł finansowania,
nadzór nad funkcjonowaniem Działu Kadr i Płac,
nadzór nad funkcjonowaniem Działu IT,
nadzór nad funkcjonowaniem Działu HR,
nadzór nad funkcjonowaniem Działu BHP,
nadzór nad funkcjonowaniem Zakładowej Kontroli Produkcji,
nadzór nad funkcjonowaniem Serwisu i Bazy Sprzętu,
nadzór nad funkcjonowaniem Biura Zarządu,
nadzór nad funkcjonowaniem Działu Audytu i Kontroli Wewnętrznej.
Piotr Gutowski Wiceprezes Zarządu
Absolwent Marketingu i Zarządzania na Wydziale Nauk Ekonomicznych
i Zarządzania oraz Filologii Germańskiej na Wydziale Filologicznym
Uniwersytetu Mikołaja Kopernika w Toruniu. Pracuje w Grupie ERBUD od
2009 r. Pracę rozpoczął w spółce Rembet Plus, która została częścią Spółki.
Jako Dyrektor ds. Handlowych był odpowiedzialny m. in. za pozyskiwanie zleceń
w zakresie energetyki odnawialnej (farmy wiatrowe oraz fotowoltaiczne). Od
2015 r. pełnił również funkcję Prokurenta w Spółce. Biegle włada językami
niemieckim oraz angielskim.
Zakres zadań:
nadzór nad funkcjonowaniem Działu Rozwoju,
nadzór nad funkcjonowaniem Działu Marketingu,
nadzór nad funkcjonowaniem Działu Handlowego,
nadzór nad funkcjonowaniem Działu Przygotowania Produkcji,
Grupa ONDE
Sprawozdanie z działalności za 2022 r.
www.onde.pl 57
nadzór nad funkcjonowaniem Działu Realizacji Farmy Wiatrowe,
nadzór nad funkcjonowaniem Działu Realizacji Fotowoltaika,
rozwój i nadzór nad funkcjonowaniem Działu Operation & Maintenance,
nadzór nad spółką ONDE Beteiligungs GmbH,
nabywanie i rozwój projektów PV,
pozyskiwanie kontrahentów, relacje z inwestorami branżowymi, wsparcie
w pozyskiwaniu kontraktów budowlanych.
Marcin Szerszeń – Wiceprezes Zarządu
Absolwent Politechniki Gdańskiej, od 1998 r. posiada Uprawnienia Budowlane
do kierowania i nadzorowania robót budowlanych konstrukcyjnych, drogowych
i mostowych oraz hydrotechnicznych i melioracyjnych. Uczestniczył w wielu
kursach i szkoleniach zawodowych, w tym w podyplomowych studiach
Zarządzania i Marketingu. W 2017 r. uzyskał dyplom MBA. Jest członkiem
Polskiej Izby Inżynierów Budownictwa oraz Stowarzyszenia Inżynierów
Doradców i Rzeczoznawców. W 2018 r. został delegatem firm członkowskich
z województwa kujawsko-pomorskiegodo Rady Ogólnopolskiej Izby
Gospodarczej Drogownictwa z regionu kujawsko-pomorskiego. Od 2010 r.
związany jest z Grupą ERBUD.
Zakres zadań:
nadzór nad funkcjonowaniem Działu Realizacji Dużych Projektów (w tym
Budowa S3),
nadzór nad funkcjonowaniem Działu Budownictwa Drogowego (Koszalin
i Toruń),
nadzór nad funkcjonowaniem Działu Gwarancji i Reklamacji,
nadzór nad funkcjonowaniem Działu Produkcji Mas Bitumicznych,
WMB Koszalin,
WMB Toruń,
nadzór nad spółką IDE Projekt,
koordynacja i wsparcie budowlanych obszarów działalności,
odbieranie anonimowych zgłoszeń naruszeń prawa, procedur i standardów
etycznych w ONDE S.A.
1 czerwca 2022 r. Rada Nadzorcza Spółki podjęła uchwały w przedmiocie powołania dotychczasowego Zarządu
na okres nowej, wspólnej, trzyletniej kadencji. Skład Zarządu i funkcje pełnione przez jego członków nie uległy
zmianie.
Obecna kadencja Zarządu rozpoczęła się 1 czerwca 2022 r. i upływa z dniem 1 czerwca 2025 r. Spółka
informowała o powołaniu Zarządu w raporcie bieżącym nr 30/2022.
4.3.2 Zasady działania Zarządu Emitenta
Zarząd Spółki prowadzi sprawy Spółki i reprezentuje ją na zewnątrz. W jego skład może wchodzić od dwóch do
pięciu członków, których powołuje na wspólną trzyletnią kadencję i również odwołuje Rada Nadzorcza Spółki.
Wszelkie sprawy związane z prowadzeniem spraw Spółki niezastrzeżone przepisami Kodeksu spółek handlowych
lub statutem Spółki do kompetencji Walnego Zgromadzenia lub Rady Nadzorczej należą do zakresu działania
Grupa ONDE
Sprawozdanie z działalności za 2022 r.
www.onde.pl 58
Zarządu. Zarząd może przekazać prowadzenie oznaczonych spraw poszczególnym członkom Zarządu lub
pracownikom Spółki, z zastrzeżeniem spraw, które zostały przypisane do wyłącznej kompetencji Zarządu
przepisami prawa lub Statutu albo zostały powierzone Zarządowi przez Walne Zgromadzenie lub Radę
Nadzorczą.
Uchwałami Zarządu podejmowane są decyzje w zakresie spraw przekraczających czynności zwykłego zarządu,
w szczególności w sprawach wymagających decyzji innych organów Spółki, takich jak m.in.:
opracowanie strategii Spółki,
ustanawianie projektów strategicznych planów wieloletnich i rocznych, planów rzeczowo-finansowych
i projektów planów inwestycyjnych,
zwołanie walnego zgromadzenia,
uchwalenie regulaminów: Zarządu, Pracy, Wynagrodzeń,
ustalenie zasad tworzenia i wykorzystywania zakładowego funduszu świadczeń socjalnych,
nabycie, zbycie i obciążanie nieruchomości,
przestawienie produkcji, zakładanie i rozwiązywanie zakładów / filii / oddziałów,
nabycie, zbycie lub inne działania wpływające na strukturę grupy kapitałowej lub udziały w inwestycjach,
udzielanie prokury,
dokonywanie wpisów w księdze akcyjnej,
inne sprawy, o których rozpatrzenie przez Zarząd wnosi członek Zarządu.
Do składania oświadczeń woli w imieniu Spółki upoważnionych jest dwóch członków Zarządu działających łącznie
albo jeden członek Zarządu działający łącznie z prokurentem. Zarząd nie posiada umocowania do podejmowania
decyzji o emisji lub wykupie akcji.
Regulamin Zarządu jest umieszczony na stronie internetowej pod adresem www.onde.pl/relacje-
inwestorskie/dokumenty-korporacyjne/.
4.3.3 Rada Nadzorcza
W okresie od 1 stycznia 2022 r. do 31 maja 2022 r. w skład Rady Nadzorczej wchodziło pięć osób:
Jacek Leczkowski Przewodniczący Rady Nadzorczej,
Jacek Socha Wiceprzewodniczący Rady Nadzorczej,
Agnieszka Głowacka Członkini Rady Nadzorczej,
Mirosław Godlewski Członek Rady Nadzorczej,
Michał Otto Członek Rady Nadzorczej.
9 maja 2022 r. Zwyczajne Walne Zgromadzenie ONDE S.A. podjęło uchwały o powołaniu członków Rady
Nadzorczej na okres nowej, wspólnej, 3-letniej kadencji. W skład Rady Nadzorczej weszło jej dotychczasowych
pięcioro członków oraz jeden nowo powołany członek Michał Hulbój. W następstwie tego faktu od 1 czerwca
2022 r. (tj. początku nowej kadencji) Rada Nadzorcza pełni funkcję w sześcioosobowym składzie, który opisano
powyżej. Spółka informowała o powołaniu Rady Nadzorczej w raporcie bieżącym nr 19/2022.
Grupa ONDE
Sprawozdanie z działalności za 2022 r.
www.onde.pl 59
W okresie od 1 czerwca 2022 r. do 31 grudnia 2022 r. a także na dzień publikacji Sprawozdania w skład Rady
Nadzorczej wchodziło sześć osób:
Jacek Leczkowski Przewodniczący Rady
Jacek Leczkowski pełni funkcję Przewodniczącego Rady Nadzorczej Spółki
od 31 maja 2019 r., a w latach 2010–2019 był Prezesem Zarządu Spółki.
Od stycznia 2020 r. zajmuje stanowisko Wiceprezesa spółki dominującej wobec
Spółki, tj. ERBUD, a w 2019 r. sprawował funkcję prokurenta tej spółki. Od
2008 r. do 2010 r. pełnił funkcję Prezesa Zarządu w firmie budowlanej Rembet
Plus, a od 1996 r. do 2008 r. był jej wspólnikiem.
W 2019 r. ukończył roczny program The Strategic Leadership Academy
na ICAN Institute. W 1995 r. Jacek Leczkowski uzyskał tytuł inżyniera na
Wydziale Budownictwa, Architektury i Inżynierii Środowiska na Politechnice
Poznańskiej.
Jacek Socha Wiceprzewodniczący Rady
Jacek Socha 19 lutego 2021 r. został powołany na wiceprzewodniczącego Rady
Nadzorczej.
W latach 2005–2018 pełn funkcwiceprezesa zarządu PwC Polska sp. z o.o.,
a w 2018 r. był jej prokurentem. Od 2005 r. do 2020 r. był wspólnikiem spółki
M.Wilder i Wspólnicy sp.k. W latach 2019–2020 był również wspólnikiem
PwC Advisory sp. z o.o. Od 2004 do 2005 r. sprawował urząd ministra Skarbu
Państwa. Od 1990 do 1994 r. pełnił funkcję dyrektora w Komisji Papierów
Wartościowych, a w 1994 r. został przewodniczącym Komisji Papierów
Wartościowych. Funkcję pełnił do 2004 r. W latach 19821990 jako starszy
asystent pracował w Zakładzie Teorii Ekonomii Instytutu Nauk Ekonomicznych
Polskiej Akademii Nauk. Od 1980 r. do 1982 był zatrudniony jako asystent w Centralnym Ośrodku
Metodycznym Szkoły Głównej Planowania i Statystki.
W 1991 r. Jacek Socha ukończył studia w Instytucie Rynku Kapitałowego przy Amerykańskiej Komisji
Papierów Wartościowych i Giełd, a w 1978 r. uzyskał tytuł magistra na wydziale nauk ekonomicznych
Uniwersytetu Warszawskiego.
Agnieszka Głowacka – Członkini Rady
Agnieszka Głowacka jest w składzie Rady Nadzorczej od 19 czerwca 2008 r., w tym w latach 20082021
pełniła funkcję Wiceprzewodniczącej Rady Nadzorczej. Od 2019 r. pełni funkcję Wiceprezesa Zarządu
ERBUD S.A., jednostki dominującej wobec Spółki.
Związana z Grupą ERBUD od 1998 r., kiedy objęła zajmowane do dzisiaj
stanowisko Chief Financial Officer w ERBUD. Wcześniej w latach 19971998
pracowała na stanowisku głównej księgowej w spółce DPF sp. z o.o. z siedzibą
w Toruniu. Karierę zawodową rozpoczęła w 1995 r. jako specjalistka ds.
finansów i rozliczeń w spółce DGG sp. z o.o. z siedzibą w Toruniu. Prowadzi
jednoosobodziałalność gospodarczą pod firmą AGM Agnieszka Głowacka.
W 2019 r. ukończyła program rozwoju menadżerów ICAN Business Advisor oraz
roczny program The Strategic Leadership Academy na ICAN Institute.
W 2010 r. ukończyła kurs na członków rad nadzorczych spółek Skarbu Państwa.
W 1998 r. została absolwentką Uniwersytetu Mikołaja Kopernika w Toruniu na
Wydziale Nauk Ekonomicznych i Zarządzania. W 2000 r. na tej samej uczelni
ukończyła studia podyplomowe z zakresu rachunkowości, a w 2001 r. – z zakresu prawa handlowego.
Grupa ONDE
Sprawozdanie z działalności za 2022 r.
www.onde.pl 60
Mirosław Godlewski Członek Rady
Mirosław Godlewski od 19 lutego 2021 r. pełni funkcję członka Rady
Nadzorczej.
Od grudnia 2020 r. jest Prezesem Zarządu spółki Nikalab sp. z o.o. Od 2017 r.
pełni funkc Prezesa wykonawczego w spółce Eubioco sp. z o.o. Funkcję
członka Rady Nadzorczej pełni od 2017 r. w mBank SA. Od 2016 r. jest też
członkiem Rady Nadzorczej Absolvent.pl. Od czerwca 2015 r. pracuje na
stanowisku starszego doradcy w Boston Consulting Group, a od września
2013 r. jest partnerem Hedgehog Fund. Mirosław Godlewski prowadzi swoją
działalność pod fir GMC Mirosław Godlewski. W latach 2016-2018 był
Prezesem wykonawczym Aptek Gemini. W Celon Pharma S.A. pracował jako
członek Rady Nadzorczej oraz członek Komitetu Audytu w latach 2015-2018.
W latach 2011–2016 był członkiem Rady Nadzorczej w ABC Data S.A., gdzie sprawowwnież funkcję
członka Komisji ds. Wynagrodzeń i Nominacji. Ponadto w latach 2014–2015 współpracował z funduszem
Warburg Pincus. W latach 2014–2018 sprawował funkcję członka Rady Nadzorczej Netia S.A. Mirosław
Godlewski zajmow również stanowisko Prezesa Zarządu oraz Dyrektora Generalnego. Podobnie na
stanowisku Dyrektora Generalnego pracował w latach 2011–2014 w Telefonia Dialog sp. z o.o. nabytej
w 2021 r. przez Netia S.A., w latach 2007–2008 jako członek Rady Nadzorczej pracował w Play S.A. Funkcję
zarówno Prezesa, jak i Dyrektora Generalnego sprawował również w latach 2006–2007 w spółce Opoczno
S.A. oraz w latach 2003–2005 w Dec sp. z o.o. jako Główny Menadżer VP. Mirosław Godlewski pracował
w latach 20002003 w Pepsi Cola General Bottlers Poland sp. z o.o. W tej samej spółce pracował jako
Dyrektor Sprzedaży w latach 19992000, Dyrektor Rozwoju Rynku w latach 19961999, Regionalny Dyrektor
Sprzedaży w latach 1995–1996 oraz Regionalny Dyrektor Sprzedaży w Warszawie w latach 1994–1995,
a także Miejscowy Dyrektor Sprzedaży w latach 1993–1994. Od 1991 r. do 1993 był Kierownikiem ds. Audytu
i Sprzedaży Detalicznej w MEMRB Poland, Polskie Biuro Badań Marketingowych sp. z o.o.
Mirosław Godlewski jest absolwentem programu menedżerskiego (Advanced Management Program)
w Harvard Business School, który ukończył w 2015 r., oraz programu MBA w Ashridge Management College,
który trwał od 1998 r. do 2000 r. Uzyskał tytuł magistra inżyniera na Politechnice Warszawskiej na wydziale
Zarządzania. W 1991 r. był stypendystą unijnym na Strathclyde University w Glasgow, w Szkocji.
Michał Otto Członek Rady
Michał Otto pełni funkcję członka Rady Nadzorczej od 19 lutego 2021 r., a od
maja 2012 r. jest członkiem Rady Nadzorczej ERBUD S.A., spółki dominującej
wobec Spółki.
Od 2016 r. jest członkiem Komitetu Audytu, a od 2018 r. Przewodniczącym
Komitetu Audytu i członkiem Komitetu Wynagrodzw ERBUD. Od grudnia
2020 r. jest członkiem Rady Nadzorczej oraz członkiem Komitetu Audytu
Esaliens TFI S.A. Od 2000 r. jest prezesem Zarządu spółki FinCo Group S.A.,
której od 2011 r. jest właścicielem. W latach 2013–2017 pełnił funkcję
Przewodniczącego Rady Nadzorczej w OPTI TFI S.A., a od 2011 r. do 2015 r.
był Prezesem Zarządu spółki GresCo sp. z o.o. Od 2002 r. do 2016 r.
sprawował funkcCzłonka Zarządu w Usługi Finansowe Sławomir Wnorowski
i Wspólnicy sp.j., a od 2003 r. do 2006 r. był Członkiem Zarządu Marimot sp. z o.o. W 2009 r. założył rodzinną
firmę Warszawski Fundusz Hipoteczny sp. z o.o., w której aktualnie sprawuje funkcję Prezesa Zarządu. Od
2000 do 2001 r. był członkiem Rady Nadzorczej KGHM Polska Miedź S.A. W latach 1998–1999 był Prezesem
Zarządu w ABN AMRO Securities (Polska) S.A., a w latach 1996–1998 piastował funkc Wiceprezesa
Zarządu oraz Dyrektora Generalnego ABN AMRO Hoare Govett sp. z o.o. Jest założycielem Domu
Maklerskiego „DML” sp. z o.o. – do 1996 r. pełnił funkcję Prezesa Zarządu i Dyrektora Zarządzającego biura.
W latach 1991–1993 był szefem zespołu maklerów papierów wartościowych, a następnie zastępcą Dyrektora
Biura Maklerskiego w Bydgoskim Banku Komunalnym S.A. Od 1987 r. do 1991 r. prowadził własną działalność
gospodarczą. MichOtto jest absolwentem Wydziału Nawigacyjnego Wyższej Szkoły Morskiej w Szczecinie,
którą ukończw 1983 r., uzyskując tytuł magistra inżyniera nawigatora morskiego, specjalność transport
morski. Ponadto Michał Otto posiada licencję maklera papierów wartościowych, a także zdał egzamin
resortowy dla kandydatów dla członków rad nadzorczych spółek Skarbu Państwa.
Grupa ONDE
Sprawozdanie z działalności za 2022 r.
www.onde.pl 61
Michał Hulbój – Członek Rady
Michał Hulbój jest absolwentem Szkoły Głównej Handlowej w Warszawie na
kierunku Finanse i Bankowość. Posiada licencję maklera papierów
wartościowych i uzyskał pozytywny wynik dwóch egzaminów w programie CFA.
Doświadczenie zawodowe zdobywał jako uczestnik szkolenia kadr
menedżerskich w Banku Millennium, następnie jako analityk akcji w Millennium
Domu Maklerskim, PTE PZU oraz AIG PTE.
W latach 2008–2010 pracował na stanowisku zarządzającego portfelem akcji
w PTE PZU. Pod koniec 2010 r. został dyrektorem Zespołu Zarządzania
Produktami Akcyjnymi w Skarbiec TFI. Rok 2012 spędził w Erste Securities
Polska na stanowisku dyrektora Departamentu Analiz. Od lutego 2013 r. objął
stanowisko Członka Zarządu, Dyrektora Biura Zarządzania Aktywami w Forum
TFI. W latach 2014–2018 pełnił funkcję prezesa w Cresco Sp. z o.o.
Zasiadał w Radach Nadzorczych następujących spółek: Develia S.A., Trakcja S.A., AB Kauno Tiltai, Nowa
Gala S.A. oraz Herkules S.A.
Obecnie zasiada w Radach Nadzorczych spółek: AC S.A., EMC Instytut Medyczny S.A., Libet S.A. oraz
Orzeł Biały S.A.
Obecna kadencja Rady Nadzorczej rozpoczęła się 1 czerwca 2022 r. i upływa z dniem 1 czerwca 2025 r.
4.3.4 Kompetencje Rady Nadzorczej
Do kompetencji Rady Nadzorczej należy:
zatwierdzanie strategicznych planów wieloletnich Spółki,
zatwierdzanie rocznych planów rzeczowo-finansowych Spółki,
zatwierdzanie planów inwestycyjnych Spółki,
udzielanie zgody na nabycie, zbycie i obciążenie nieruchomości, użytkowania wieczystego lub udziału
w nieruchomości lub prawie użytkowania wieczystego,
udzielanie zgody na zakładanie i rozwiązywanie zakładów i oddziałów,
udzielanie zgody na udzielenie przez Spółkę gwarancji, poręczeń majątkowych, wystawianie weksli
i zaciąganie innych zobowiązań pozabilansowych o wartości jednostkowej powyżej dwóch milionów euro
za wyjątkiem: gwarancji wystawianych na zlecenie Spółki przez instytucje finansowe związane z normalnym
tokiem działalności,
udzielanie zgody na inwestycje kapitałowe powyżej równowartości kwoty stu tysięcy euro z wyłączeniem lokat
kapitałowych, bonów i obligacji skarbowych emitowanych w Polsce lub krajach na obszarze, których Spółka
prowadzi działalność,
udzielanie zgody na nabycie, zbycie, obciążenie udziałów lub akcji w innych podmiotach,
ustalanie sposobu głosowania przedstawicieli Spółki w organach spółek zależnych i stowarzyszonych
w sprawie powoływania i odwoływania członków organów spółek zależnych i stowarzyszonych, rozwiązania
lub likwidacji tych spółek, zmiany przedmiotu przedsiębiorstwa, podziału lub połączenia spółek zależnych
i stowarzyszonych,
udzielanie zgody na podejmowanie wszelkich czynności niezwiązanych z przedmiotem działalności Spółki
i czynności nadzwyczajnych o wartości przekraczającej równowartość kwoty stu tysięcy euro,
udzielanie zgody na inwestycje powyżej równowartości kwoty stu tysięcy euro, chyba że inwestycje te
zawarte w planie inwestycyjnym, zatwierdzonym przez Radę Nadzorczą,
udzielanie zgody na zawarcie umów najmu, dzierżawy i licencji, z okresem obowiązywania powyżej
48 miesięcy zawieranych poza zwykłym tokiem działalności i nieprzewidzianych w budżecie,
Grupa ONDE
Sprawozdanie z działalności za 2022 r.
www.onde.pl 62
udzielanie zgody na składanie ofert i zawieranie umów o roboty budowlane o wartości netto przekraczającej
równowartość kwoty trzydziestu milionów euro, w przypadku ofert wspólnych, miarodajna jest suma netto
oferty, a nie udział spółki w ofercie,
udzielanie zgody na rozporządzenie prawem lub zaciągnięcie zobowiązania przez Spółkę w ramach jednej
lub większej liczby powiązanych czynności prawnych z tym samym podmiotem o łącznej wartości w trakcie
roku obrotowego powyżej pięciu milionów euro,
udzielanie zgody na zatrudnienie pracownika o rocznym wymiarze wynagrodzenia przekraczającym
równowartość kwoty sto pięćdziesiąt tysięcy euro,
udzielanie zgody na zasiadanie członków zarządu Spółki w zarządach lub radach nadzorczych spółek spoza
grupy kapitałowej spółki oraz w przypadkach określonych w art. 380 § 1 Kodeksu spółek handlowych,
wybór biegłego rewidenta przeprowadzającego badanie sprawozdania finansowego Spółki,
inne sprawy zastrzeżone do kompetencji Rady Nadzorczej przepisami prawa, postanowieniami Statutu,
przekazane na wniosek Zarządu lub delegowane uchwałą Walnego Zgromadzenia.
4.3.5 Zasady działania Rady Nadzorczej
Od dnia debiutu giełdowego w skład Rady Nadzorczej może wchodzić od 5 do 7 członków, w tym Przewodniczący
oraz Wiceprzewodniczący Rady Nadzorczej, powoływani przez Walne Zgromadzenie na okres wspólnej
trzyletniej kadencji.
Co najmniej dwóch członków Rady Nadzorczej powinno spełniać kryteria niezależności od Spółki i podmiotów
pozostających w istotnym powiązaniu ze Spółką, wynikające z zasad ładu korporacyjnego, jak i kryteriów
niezależności określonych w art. 129 ust. 3 ustawy z 11 maja 2017 r. o biegłych rewidentach, firmach audytorskich
oraz nadzorze publicznym.
Uchwały Rady Nadzorczej zapadają bezwzględną większością osów, oddanych w obecności co najmniej
połowy składu Rady, o ile przepisy Kodeksu spółek handlowych lub statut nie stanowią inaczej. W razie równej
liczby głosów decyduje głos Przewodniczącego.
Posiedzenia Rady Nadzorczej zwołuje Przewodniczący Rady Nadzorczej z własnej inicjatywy oraz na wniosek
członka Zarządu lub członka Rady Nadzorczej w terminie dwóch tygodni od złożenia wniosku lub w sytuacjach
wymagających szybkiego podjęcia decyzji, w terminie trzech dni od złożenia wniosku. Rada Nadzorcza
zwoływana jest minimum trzy razy w roku obrotowym.
4.3.6 Komitety Rady Nadzorczej
W Spółce działa stały Komitet Audytu powołany przez Radę Nadzorczą (w składzie zgodnym z przepisami ustawy
z 11 maja 2017 r. o biegłych rewidentach, firmach audytorskich oraz nadzorze publicznym), a także Komitet
Wynagrodzeń. Rada Nadzorcza może powołać również inne komitety.
Komitet Audytu
1 czerwca 2022 r. Rada Nadzorcza powołała Członków Komitetu Audytu na kolejną wspólną trzyletnią kadencję
w takim samym składzie, jak w kadencji poprzedniej. wnież funkcje pełnione przez członków Komitetu nie
uległy zmianie.
Zarówno w okresie od 1 stycznia 2022 r. do 31 maja 2022 r., jak i od 1 czerwca 2022 r. do 31 grudnia 2022 r.
Komitet Audytu działał w składzie:
Michał Otto – Przewodniczący Komitetu Audytu,
Agnieszka Głowacka – Członek Komitetu Audytu,
Jacek Socha Członek Komitetu Audytu.
Wszyscy członkowie Komitetu Audytu spełniają kryteria w zakresie posiadania wiedzy i umiejętności z zakresu
branży, w której działa Spółka oraz w zakresie rachunkowości lub badania sprawozdań finansowych określone
w art. 129 Ustawy o biegłych rewidentach. Ponadto Przewodniczący Komitetu Audytu, p. Michał Otto oraz Członek
Komitetu Audytu, p. Jacek Socha, spełniają kryteria niezależności określone w ww. ustawie oraz kryteria
określone w Dobrych Praktykach Spółek Notowanych na Giełdzie.
Grupa ONDE
Sprawozdanie z działalności za 2022 r.
www.onde.pl 63
W 2022 r. w odbyły się trzy posiedzenia Komitetu Audytu Rady Nadzorczej.
Do zadań Komitetu Audytu należy w szczególności:
monitorowanie procesu sprawozdawczości finansowej,
rekomendacje dotyczące powołania biegłych rewidentów lub firm audytorskich,
monitorowanie skuteczności systemów kontroli wewnętrznej i systemów zarządzania ryzykiem oraz audytu
wewnętrznego, w tym w zakresie sprawozdawczości finansowej,
monitorowanie wykonywania czynności rewizji finansowej, w szczególności przeprowadzania przez firmę
audytorską badania,
kontrolowanie i monitorowanie niezależności biegłego rewidenta i firmy audytorskiej, w szczególności
w przypadku, gdy na rzecz Spółki świadczone są przez firmę audytorską inne usługi niż badanie,
informowanie Rady Nadzorczej Spółki o wynikach badania oraz wyjaśnianie, w jaki sposób badanie to
przyczyniło się do rzetelności sprawozdawczości finansowej w Spółce, a także jaka była rola Komitetu Audytu
w procesie badania,
dokonywanie oceny niezależności biegłego rewidenta oraz wyrażanie zgody na świadczenie przez niego
dozwolonych usług niebędących badaniem w Spółce,
opracowywanie polityki wyboru firmy audytorskiej do przeprowadzania badania,
opracowywanie polityki świadczenia przez firmę audytorską przeprowadzającą badanie, przez podmioty
powiązane z tą firmą audytorską oraz przez członka sieci firmy audytorskiej dozwolonych usług niebędących
badaniem,
określanie procedury wyboru firmy audytorskiej przez Spółkę,
przedstawianie Radzie Nadzorczej rekomendacji dotyczącej powołania biegłych rewidentów lub firm
audytorskich zgodnie z opracowanymi przez Komitet Audytu politykami w następstwie procedury wyboru
przeprowadzonej zgodnie z przepisami ustawy z 11 maja 2017 r. o biegłych rewidentach, firmach audytorskich
oraz nadzorze publicznym,
przedkładanie zaleceń mających na celu zapewnienie rzetelności procesu sprawozdawczości finansowej
w Spółce.
Na rzecz Spółki były świadczone przez firmę audytorską PricewaterhouseCoopers Polska spółka z ograniczoną
odpowiedzialnością Audyt sp.k. badającą jej sprawozdania finansowe dozwolone usługi niebędące badaniem:
usługi atestacyjne w zakresie wybranych wskaźników niefinansowych za rok 2022, usług przeglądu sprawozdania
finansowego Spółki za I półrocze 2022 r. oraz usług atestacyjnych związanych z raportowaniem w formacie XBRL
za rok 2022 oraz sprawozdaniem z wynagrodzeń Zarządu oraz Rady Nadzorczej za rok 2022.
W związku z tym Komitet Audytu Spółki, działając na podstawie art. 130 ust. 1 pkt 4) Ustawy o biegłych
rewidentach, firmach audytorskich oraz nadzorze publicznym, dokonywał bieżącej oceny niezależności biegłego
rewidenta i wyraził zgodę na świadczenie tych usług.
ONDE S.A. posiada Politykę i procedurę wyboru podmiotu uprawnionego do przeprowadzania przeglądu
śródrocznego jednostkowego oraz skonsolidowanego sprawozdania finansowego oraz badania i wydawania
opinii/ sporządzania sprawozdania z badania rocznego jednostkowego i skonsolidowanego sprawozdania
finansowego oraz wykonywania przez wybrany podmiot uprawniony do przeprowadzania przeglądu śródrocznego
jednostkowego oraz skonsolidowanego sprawozdania finansowego oraz badania i wydawania
opinii/sporządzania sprawozdania z badania rocznego jednostkowego i skonsolidowanego sprawozdania
finansowego innych czynności na rzecz Spółki lub podmiotu zależnego od Spółki.
Grupa ONDE
Sprawozdanie z działalności za 2022 r.
www.onde.pl 64
Zgodnie z nią przy wyborze firmy audytorskiej Spółka kieruje się:
aktami prawnymi regulującymi powyższe aspekty,
Statutem Spółki oraz aktami wewnętrznymi obowiązującymi w Spółce, w szczególności opracowaną przez
Komitet Audytu Procedurą wyboru podmiotu uprawnionego zawartą w Polityce,
renomą podmiotu uprawnionego,
doświadczeniem podmiotu uprawnionego w badaniu sprawozdań w branżach, w których działają Spółka
i jej podmioty zależne,
ceną za wyżej wymienione usługi.
Rekomendacja dotycząca wyboru firmy audytorskiej do przeprowadzenia badania spełniała obowiązujące
warunki.
Komitet Wynagrodzeń
W Spółce działa również Komitet Wynagrodzeń w składzie:
Jacek Leczkowski Przewodniczący Komitetu Wynagrodzeń,
Agnieszka Głowacka – Członek Komitetu Wynagrodzeń,
Mirosław Godlewski – Członek Komitetu Wynagrodzeń.
W dniu 1 czerwca 2022 r. rozpoczęła się nowa kadencja Komitetu Wynagrodzeń. Skład komitetu i funkcje pełnione
przez jego członków nie uległy zmianie.
Do zadań Komitetu Wynagrodzeń należy w szczególności planowanie polityki wynagrodzeń członków Zarządu
oraz dostosowywanie wynagrodzeń członków Zarządu do długofalowych interesów Spółki i wyników finansowych.
W 2022 r. Komitet Wynagrodzeń podjął 6 uchwał, których przedmiotem były rekomendacje dotyczące przyznania
nagrody oraz ustalenia nowych warunków zatrudnienia dla każdego z członków Zarządu.
W 2022 r. odbyło się jedno posiedzenie Komitetu Wynagrodzeń.
4.4 WALNE ZGROMADZENIE
Walne Zgromadzenie (dalej „WZ”) działa w oparciu o Statut Spółki, Regulamin Walnego Zgromadzenia oraz
Kodeks spółek handlowych. Zwyczajne walne zgromadzenia zwoływane przez Zarząd powinno sodbyć w ciągu
sześciu miesięcy po upływie każdego roku obrotowego. Nadzwyczajne walne zgromadzenia zwołuje Zarząd
Spółki z własnej inicjatywy lub na pisemny wniosek Rady Nadzorczej albo na żądanie akcjonariusza lub
akcjonariuszy reprezentujących co najmniej jedną dwudziestą kapitału zakładowego – w ciągu dwóch tygodni od
przedstawienia żądania Zarządowi Spółki. Akcjonariusze reprezentujący co najmniej połowę kapitału
zakładowego lub ogółu głosów w Spółce mogą zwołać Nadzwyczajne WZ informując o tym Zarząd Spółki
w terminie nie krótszym niż 30 dni przed planowaną datą Nadzwyczajnego WZ.
Walne Zgromadzenie jest zwoływane przez ogłoszenie dokonywane na stronie internetowej www.onde.pl oraz
w sposób określony dla przekazywania informacji bieżących zgodnie z przepisami o ofercie publicznej
i warunkach wprowadzania instrumentów finansowych do zorganizowanego systemu obrotu oraz o spółkach
publicznych.
Regulamin Walnego Zgromadzenia jest dostępny na stronie pod adresem www.onde.pl/relacje-
inwestorskie/dokumenty-korporacyjne/.
4.4.1 Kompetencje Walnego Zgromadzenia
Walne Zgromadzenie jest organem stanowiącym. Uchwały WZ zapadają zwykłą większością głosów, o ile
przepisy Kodeksu spółek handlowych lub Statut nie stanowią inaczej. Uchwały WZ w przedmiocie zmiany Statutu
Spółki oraz zbycia i wydzierżawienia przedsiębiorstwa lub jego zorganizowanej części oraz ustanowienia na nich
ograniczonego prawa rzeczowego wymagają obecności akcjonariuszy reprezentujących co najmniej połowę
kapitału zakładowego Spółki.
Do kompetencji Walnego Zgromadzenia należy:
Grupa ONDE
Sprawozdanie z działalności za 2022 r.
www.onde.pl 65
rozpatrzenie i zatwierdzenie sprawozdania Zarządu z działalności Spółki oraz sprawozdania finansowego za
ubiegły rok obrotowy,
powzięcie uchwały o podziale zysków lub pokryciu strat,
udzielanie absolutorium członkom organów Spółki z wykonania przez nich obowiązków, uchwalenie
regulaminu Rady Nadzorczej oraz ustalanie zasad wynagradzania członków Rady Nadzorczej,
podwyższenie lub obniżenie kapitału zakładowego,
zmiany Statutu Spółki,
połączenie Spółki z inną spółką handlową,
rozwiązanie i likwidacja Spółki,
emisja obligacji zamiennych, obligacji z prawem pierwszeństwa lub warrantów subskrypcyjnych, zbycie
i wydzierżawienie przedsiębiorstwa lub jego zorganizowanej części oraz ustanowienie na nich ograniczonego
prawa rzeczowego,
rozpatrywanie spraw wniesionych przez Radę Nadzorczą, Zarząd lub akcjonariuszy Spółki,
decydowanie w innych sprawach, które zgodnie z przepisami Kodeksu spółek handlowych lub brzmieniem
Statutu należą do kompetencji Walnego Zgromadzenia.
4.4.2 Uczestnictwo i głosowanie
Zgodnie z art. 406
1
§ 1 Kodeksu spółek handlowych, prawo do uczestniczenia w walnym zgromadzeniu spółki
publicznej mają tylko osoby będące akcjonariuszami spółki na szesnaście dni przed datą walnego zgromadzenia.
Do uczestnictwa w WZ należy okazać imienne zaświadczenie o prawie uczestnictwa od podmiotu prowadzącego
rachunek papierów wartościowych danego akcjonariusza.
Jedna akcja uprawnia do jednego głosu na walnym zgromadzeniu. Akcjonariusze mogą głosować osobiście lub
wykonywać prawo głosu osobiście lub przez swoich pełnomocników, po uprzednim okazaniu przez nich
pełnomocnictw udzielonych w formie pisemnej lub elektronicznej.
Poprzez zgłoszenie w terminie nie późniejszym niż 21 dni od dnia walnego zgromadzenia, akcjonariusze
reprezentujący co najmniej jedną dwudziestą kapitału zakładowego Spółki mogą żądać umieszczenia określonych
spraw w porządku obrad. Ponadto, akcjonariusze reprezentujący co najmniej jedną dwudziestą kapitału
zakładowego Spółki mogą przed terminem WZ zgłaszać projekty uchwał dotyczące spraw wprowadzonych do
porządku obrad WZ lub spraw, które mają zostać wprowadzone do porządku obrad, natomiast zgodnie z treścią
art. 401 § 5 KSH każdy z Akcjonariuszy może podczas nadzwyczajnego walnego zgromadzenia zgłaszać projekty
uchwał dotyczące spraw wprowadzonych do porządku obrad.
Spółka przewiduje możliwość uczestniczenia i wypowiadania się przy wykorzystaniu środków komunikacji
elektronicznej, jak i wykonywania prawa osu na WZ przy wykorzystaniu środków komunikacji elektronicznej
i drogą korespondencyjną, jeżeli zwołujący walne zgromadzenie tak postanowi. Akcjonariusz ma prawo do
zadawania pytań dotyczących spraw umieszczonych w porządku obrad walnego zgromadzenia.
4.5 AKCJE ONDE S.A.
4.5.1 Akcjonariat
Na 31 grudnia 2022 r. kapitał podstawowy ONDE S.A. składał się z 55 030 000 akcji (odpowiadającym takiej
samej liczbie głosów na walnym zgromadzeniu) o łącznej wartości nominalnej 1 100 600 . Dominującym
akcjonariuszem Spółki jest ERBUD S.A. z siedzibą w Warszawie, ul. Franciszka Klimczaka 1, posiadający 60,1%
akcji i głosów na WZ.
W I półroczu 2022 r. Spółka przeprowadziła skup akcji własnych celem ich umorzenia. W związku z realizacją
skupu nabytych zostało 517 241 akcji zwykłych na okaziciela. Ich umorzenie jest planowane na kolejnym
Zwyczajnym Walnym Zgromadzeniu ONDE S.A.
Grupa ONDE
Sprawozdanie z działalności za 2022 r.
www.onde.pl 66
Akcje ONDE S.A. są akcjami zwykłymi na okaziciela i nie są akcjami uprzywilejowanymi. Z akcjami Spółki nie są
związane żadne specjalne uprawnienia kontrolne. Statut Spółki nie zawiera ograniczeń odnośnie do przenoszenia
prawa własności akcji wyemitowanych przez Spółkę i wykonywania prawa głosu, jak wnież nie zawiera
postanowień, zgodnie z którymi prawa kapitałowe związane z papierami wartościowymi oddzielone od
posiadania papierów wartościowych. Spółka nie ma wiedzy o jakichkolwiek ograniczeniach co do wykonywania
prawa głosu przez posiadaczy określonej części lub liczby głosów czy ograniczeniach czasowych dotyczących
wykonywania prawa głosu.
Zmiany w strukturze własności znacznych pakietów akcji
Według informacji będących w posiadaniu Spółki w okresie od dnia przekazania poprzedniego raportu
okresowego (tj. 7 listopada 2022 r.) w strukturze własności znacznych pakietów akcji ONDE S.A. nastąpiła jedna
zmiana. 3 lutego 2023 r. Generali Powszechne Towarzystwo Emerytalne S.A. („Towarzystwo”) zarządzające
Generali Otwartym Funduszem Emerytalnym (Generali OFE) i Generali Dobrowolnym Funduszem Emerytalnym
(Generali DFE) poinformowało, że w wyniku przejęcia przez Towarzystwo zarządzania NNLife Otwartym
Funduszem Emerytalnym (NNLife OFE) oraz NNLife Dobrowolnym Funduszem Emerytalnym (NNLife DFE)
łączny udział w kapitale zakładowym oraz w ogólnej liczbie głosów spółki ONDE S.A. na rachunkach funduszy:
Generali OFE, Generali DFE, NNLife OFE oraz NNLife DFE przekroczył próg 5%.
Zgodnie z powyższą notyfikacją przed przejęciem zarządzania ww. funduszami przez Towarzystwo łącznie
Generali OFE i Generali DFE posiadały 550 830 akcji Spółki, co stanowiło 1% udziału w kapitale zakładowym
Spółki oraz w ogólnej liczbie głosów na WZ Spółki. NNLife OFE oraz NNLife DFE posiadały zaś łącznie 2 724 976
akcji Spółki, co stanowiło 4,95% udziału w kapitale zakładowym Spółki oraz w ogólnej liczbie głosów na WZ Spółki.
Po przejęciu zarządzania ww. funduszami przez Towarzystwo łącznie Generali OFE, Generali DFE, NNLife OFE
oraz NNLife DFE posiadały 3 275 806 akcji Spółki, co stanowiło 5,95% udziału w kapitale zakładowym Spółki oraz
w ogólnej liczbie głosów na WZ Spółki.
Spółka poinformowała o zmianie stanu posiadania akcji Spółki w raporcie bieżącym nr 06/2023.
Tabela 15 Akcjonariusze posiadający co najmniej 5% głosów (stan na 31.12.2022 r.)
Akcjonariusz
Liczba akcji
na 31 grudnia
2022 r.
% udział
w kapitale
akcyjnym
na 31 grudnia
2022 r.
Liczba głosów
na WZ na
31 grudnia
2022 r.
% udział
w liczbie głosów
na WZ na
31 grudnia 2022 r.
ERBUD S.A.
33 072 822
60,10%
33 072 822
60,10%
Jacek Leczkowski
3 530 612
6,42%
3 530 612
6,42%
Nationale-Nederlanden PTE S.A.
1
2 587 155
5,53%
2 587 155
5,53%
- w tym: Nationale-Nederlanden OFE
1
2 342 155
5,01%
2 342 155
5,01%
1
14 lipca 2021 r. Spółka otrzymała od Nationale-Nederlanden Powszechne Towarzystwo Emerytalne (dalej „NN PTE”) informację o nabyciu przez
Otwarty Fundusz Emerytalny (dalej „NN OFE”) 2 342 155 akcji spółki (5,01% w ówczesnym kapitale akcyjnym oraz głosach na walnym zgromadzeniu
Spółki), a także o łącznym nabyciu przez fundusze zarządzane przez NN PTE: tj. przez NN OFE oraz Nationale-Nederlanden Otwarty Fundusz
Emerytalny, Nationale-Nederlanden Dobrowolny Fundusz Emerytalny, Nationale-Nederlanden Dobrowolny Fundusz Emerytalny Nasze Jutro 2025,
Nationale-Nederlanden Dobrowolny Fundusz Emerytalny Nasze Jutro 2030, Nationale-Nederlanden Dobrowolny Fundusz Emerytalny Nasze Jutro
2035, Nationale-Nederlanden Dobrowolny Fundusz Emerytalny Nasze Jutro 2040, Nationale-Nederlanden Dobrowolny Fundusz Emerytalny Nasze
Jutro 2045, Nationale-Nederlanden Dobrowolny Fundusz Emerytalny Nasze Jutro 2050, Nationale-Nederlanden Dobrowolny Fundusz Emerytalny
Nasze Jutro 2055, Nationale-Nederlanden Dobrowolny Fundusz Emerytalny Nasze Jutro 2060 oraz Nationale-Nederlanden Fundusz Emerytalny
Nasze Jutro 2065) łącznie 2 587 155 akcji spółki (5,53% w ówczesnym kapitale akcyjnym oraz głosach na walnym zgromadzeniu Spółki). W związku
z otrzymaniem ww. informacji przed uzyskaniem statusu spółki publicznej (i związanych z tym obowiązków akcjonariuszy dotyczących nabywania /
zbywania tzw. znacznych pakietów akcji), Spółka nie przekazała tej informacji do publicznej wiadomości w formie raportu.
Dodatkowo, 20 sierpnia 2021 r. sąd zarejestrował zmiany statutu Spółki i kapitał akcyjny zwiększył się łącznie do 55 030 000 akcji w wyniku
zarejestrowania dodatkowych 8 250 000 akcji serii E.
Na Zwyczajnym Walnym Zgromadzeniu 9 maja 2022 r. NN OFE zarejestrowało 4 355 000 akcji Spółki, co dawało mu udział w wysokości 7,91%
w ogólnej licznie głosów na tym ZWZ. Spółka poinformowała o tym w raporcie bieżącym nr 17/2022.
Tabela 16 Akcjonariusze posiadający co najmniej 5% (stan na 28.03.2023 r.)
Akcjonariusz
Liczba akcji
na 28 marca
2023 r.
% udział
w kapitale
akcyjnym
na 28 marca
2023 r.
Liczba głosów
na WZ na
28 marca 2023
r.
% udział
w liczbie głosów
na WZ na
28 marca
2023 r.
ERBUD S.A.
33 072 822
60,10%
33 072 822
60,10%
Grupa ONDE
Sprawozdanie z działalności za 2022 r.
www.onde.pl 67
Jacek Leczkowski
3 530 612
6,42%
3 530 612
6,42%
Generali PTE S.A.
1
3 275 806
5,95%
3 275 806
5,95%
Nationale-Nederlanden PTE S.A.
2
2 587 155
5,53%
2 587 155
5,53%
- w tym: Nationale-Nederlanden OFE
1
2 342 155
5,01%
2 342 155
5,01%
1
Zawiadomienie przekazane Spółce 3 lutego 2023 r. przez Generali Powszechne Towarzystwo Emerytalne S.A. raport bieżący nr 6/2023.
2
14 lipca 2021 r. Spółka otrzymała od Nationale-Nederlanden Powszechne Towarzystwo Emerytalne (dalej „NN PTE”) informację o nabyciu przez
Otwarty Fundusz Emerytalny (dalej „NN OFE”) 2 342 155 akcji spółki (5,01% w ówczesnym kapitale akcyjnym oraz głosach na walnym zgromadzeniu
Spółki), a także o łącznym nabyciu przez fundusze zarządzane przez NN PTE: tj. przez NN OFE oraz Nationale-Nederlanden Otwarty Fundusz
Emerytalny, Nationale-Nederlanden Dobrowolny Fundusz Emerytalny, Nationale-Nederlanden Dobrowolny Fundusz Emerytalny Nasze Jutro 2025,
Nationale-Nederlanden Dobrowolny Fundusz Emerytalny Nasze Jutro 2030, Nationale-Nederlanden Dobrowolny Fundusz Emerytalny Nasze Jutro
2035, Nationale-Nederlanden Dobrowolny Fundusz Emerytalny Nasze Jutro 2040, Nationale-Nederlanden Dobrowolny Fundusz Emerytalny Nasze
Jutro 2045, Nationale-Nederlanden Dobrowolny Fundusz Emerytalny Nasze Jutro 2050, Nationale-Nederlanden Dobrowolny Fundusz Emerytalny
Nasze Jutro 2055, Nationale-Nederlanden Dobrowolny Fundusz Emerytalny Nasze Jutro 2060 oraz Nationale-Nederlanden Fundusz Emerytalny
Nasze Jutro 2065) łącznie 2 587 155 akcji spółki (5,53% w ówczesnym kapitale akcyjnym oraz głosach na walnym zgromadzeniu Spółki). W związku
z otrzymaniem ww. informacji przed uzyskaniem statusu spółki publicznej (i związanych z tym obowiązków akcjonariuszy dotyczących nabywania /
zbywania tzw. znacznych pakietów akcji), Spółka nie przekazała tej informacji do publicznej wiadomości w formie raportu.
Dodatkowo, 20 sierpnia 2021 r. sąd zarejestrował zmiany statutu Spółki i kapitał akcyjny zwiększył się łącznie do 55 030 000 akcji w wyniku
zarejestrowania dodatkowych 8 250 000 akcji serii E.
Na Zwyczajnym Walnym Zgromadzeniu 9 maja 2022 r. NN OFE zarejestrowało 4 355 000 akcji Spółki, co dawało mu udział w wysokości 7,91%
w ogólnej licznie głosów na tym ZWZ. Spółka poinformowała o tym w raporcie bieżącym nr 17/2022.
4.5.2 Skup akcji własnych
W raportowanym okresie Spółka przeprowadziła i podsumowała skup akcji własnych:
10 maja 2022 r. Zarząd ONDE S.A. podjął uchwałę w sprawie przeprowadzenia skupu akcji
własnych Spółki oraz ogłosił zaproszenie do składania ofert sprzedaży akcji Spółki
Zarząd Spółki – działając na podstawie uchwały ZWZ Spółki z 9 maja 2022 r. w sprawie przeznaczenia kapitału
rezerwowego na sfinansowanie nabywania akcji własnych Spółki w celu ich umorzenia, upoważnienia Zarządu
Spółki do nabywania akcji własnych Spółki w celu ich umorzenia oraz powołania pełnomocnika uprawnionego do
reprezentowania Spółki w transakcjach nabywania akcji własnych Spółki od akcjonariuszy będących jednocześnie
członkami Zarządu Spółki oraz uchwały nr 19/2022 Rady Nadzorczej Spółki z 20 kwietnia 2022 r. w sprawie
wyrażenia zgody na dokonanie przez Spółkę czynności zmierzających do przeprowadzenia skupu akcji własnych
Spółki w celu ich umorzenia – podjął uchwałę w sprawie przeprowadzenia skupu akcji własnych Spółki.
Zarząd przyjął, m.in., że:
łączna liczba akcji własnych, jakie Spółka nabędzie w wyniku ogłoszenia zaproszenia nie przekroczy
517 241 akcji;
cena, po jakiej będą nabywane akcje, wyniesie 58 za jedną akcję (została ona określona
z uwzględnieniem warunków określonych w uchwale upoważniającej);
łączna kwota przeznaczona do zapłaty przez Spółkę za nabywane akcje własne, z uwzględnieniem
kosztów ich nabycia, nie przekroczy 30 mln zł;
akcje własne zostaną nabyte od akcjonariuszy za wynagrodzeniem wypłaconym ze środków
pochodzących z kapitału rezerwowego wynoszącego 30 mln zł.
Najistotniejsze zasady realizacji skupu akcji własnych Spółki zostały opublikowane w raporcie nr 20/2022, a treść
zaproszenia w załączniku do ww. raportu.
26 maja 2022 r. Zarząd ONDE S.A. przedstawił podsumowanie skupu akcji własnych
W wyniku skupu akcji własnych przeprowadzonego przez Spółkę od 11 do 24 maja 2022 r.
W związku z realizacją skupu nabytych zostało 517 241 akcji zwykłych na okaziciela Spółki, o wartości nominalnej
0,02 każda, zarejestrowanych przez KDPW pod kodem ISIN PLONDE000018. Akcje zostały nabyte po cenie
58 zł za jed akcję, tj. za łączną cenę 29 999 978 zł.
Nabyte przez Spółkę akcje własne stanowiły 0,94% udziału w jej kapitale zakładowym ogólnej liczbie głosów na
jej walnym zgromadzeniu, a ich łączna wartość nominalna wyniosła 10 344,82 zł.
Grupa ONDE
Sprawozdanie z działalności za 2022 r.
www.onde.pl 68
W związku z tym, że łączna liczba akcji Spółki zgłoszonych przez akcjonariuszy do sprzedaży w ramach skupu,
przekroczyła łączną liczbę akcji, jaką Spółka zamierzała nabyć, Spółka dokonała proporcjonalnej redukcji ofert
sprzedaży. Średnia stopa redukcji złożonych ofert wyniosła 98,19%.
Spółka opublikowała informację na ten temat w raporcie nr 21/2022.
4.5.3 Stan posiadania akcji przez członków organów spółki
Według informacji będących w posiadaniu Spółki w okresie od dnia przekazania poprzedniego raportu
okresowego (tj. 7 listopada 2022 r.) do dnia publikacji Sprawozdania w stanie posiadania akcji Spółki przez
członków Zarządu i Rady Nadzorczej nie zaszły żadne zmiany.
W poniższej tabeli Spółka prezentuje informacje o stanie posiadania akcji ONDE S.A. przez członków Rady
Nadzorczej na dzień publikacji Sprawozdania.
Tabela 17 Stan posiadania akcji przez Członków Rady Nadzorczej
Funkcja
Liczba akcji
(w sztukach i głosach
na walnym zgromadzeniu)
Jacek Leczkowski
Przewodniczący RN
3 530 612
Jacek Socha
Wiceprzewodniczący RN
43 743
Agnieszka Głowacka
Członkini RN
136 768
Mirosław Godlewski
Członek RN
-
Michał Otto
Członek RN
44 558
Michał Hulbój
Członek RN
-
W poniższej tabeli Spółka prezentuje informacje o stanie posiadania akcji ONDE S.A. przez członków Zarządu
na dzień publikacji Sprawozdania.
Tabela 18 Stan posiadania akcji przez Członków Zarządu
Funkcja
Liczba akcji
(w sztukach i głosach
na walnym zgromadzeniu)
Paweł Średniawa
Prezes Zarządu
117 831
Piotr Gutowski
Wiceprezes Zarządu
105 206
Marcin Szerszeń
Wiceprezes Zarządu
105 206
4.5.4 Kurs akcji
Akcje ONDE S.A. notowane na rynku regulowanym Giełdy Papierów Wartościowych w Warszawie od 19 lipca
2021 r. i na dzień publikacji Sprawozdania wchodw skład indeksów: WIG140, sWIG80, sWIG80TR, WIG-
ENERGIA, WIG-POLAND oraz WIG CEEplus.
Kurs akcji na zamknięciu sesji w dniu debiutu wyniósł 28,08 zł. Na koniec sesji giełdowej 30 grudnia 2022 r. kurs
zamknięcia wyniósł 9,93 zł, tj. był o 64,6% niższy niż w dniu debiutu. Średnie dzienne obroty w tym okresie
wyniosły 25,7 tys. sztuk akcji.
Grupa ONDE
Sprawozdanie z działalności za 2022 r.
www.onde.pl 69
Wykres 14 Kurs akcji ONDE do 31 grudnia 2022 r
4.6 WYNAGRODZENIA
4.6.1 Polityka wynagrodzeń
W Grupie ONDE obowiązuje Polityka Wynagrodzeń, przyjmowana przez Walne Zgromadzenie nie rzadziej niż
raz na 4 lata, przy czym jej istotne zmiany wymagają uchwały Walnego Zgromadzenia. Polityka Wynagrodzeń
członków Zarządu i Rady Nadzorczej ONDE została przyjęta przez Nadzwyczajne Walne Zgromadzenie (dalej
NWZ”) spółki 28 maja 2021 r., a następnie zmieniona uchwałą NWZ z 16 grudnia 2021 r.
Polityka Wynagrodzeń ma na celu wsparcie realizowania strategii rozwoju Grupy ONDE i wyznacza kierunki
działalności biznesowej Spółki, jej długoterminowe interesy oraz aspekty stabilności (dalej Strategia).
Na podstawie Strategii wyznaczane cele rynkowe, wynikowe lub lojalnościowe (dalej Cele”), których realizacja
jest ściśle powiązana z poziomem wynagrodzenia władz.
Zgodnie z obowiązującą Polityką Wynagrodzeń, Wynagrodzenie członka Zarządu obejmuje część stałą,
obejmującą wynagrodzenie zasadnicze (stałe), a jego wysokość jest określana indywidualnie dla członka
Zarządu.
Ponadto, członkowi Zarządu może przysługiwać wynagrodzenie zmienne, którego wysokość jest uzależniona od
spełnienia się warunków dotyczących realizacji określonych Celów finansowych lub niefinansowych. Wysokość
i zasady przyznawania części stałej i zmiennej, jak również premii i innych świadczeń pieniężnych
i niepieniężnych, które mogą zostać przyznane członkom Zarządu, określa Rada Nadzorcza. Wynagrodzenie
zmienne może być również przyznane w formie instrumentów finansowych lub pochodnych instrumentów
finansowych w ramach obowiązującego w Spółce programu motywacyjnego. Wynagrodzenie stałe powinno
stanowić taką część łącznego wynagrodzenia członków Zarządu, aby było możliwe prowadzenie elastycznej
polityki dotyczącej wynagrodzenia zmiennego, w tym zmniejszenie wysokości tych składników lub ich
niewypłacenie. Wynagrodzenie zmienne członka Zarządu za dany rok obrotowy nie może przekraczać
sześciokrotności wynagrodzenia stałego przysługującego temu członkowi Zarządu za ten sam rok obrotowy.
Z kolei wynagrodzenie członka Rady Nadzorczej nie jest powiązane z wynikami Spółki lub Grupy Kapitałowej
jego wysokość ustala Walne Zgromadzenie Spółki w drodze uchwały i nie może przyjmować postaci instrumentów
finansowych lub innych świadczeń niepieniężnych. Ze względu na pełnioną funkcję, w szczególności
przewodniczącego Rady Nadzorczej lub komitetu, uwzględniając nakład pracy związany z pełnieniem tego
rodzaju funkcji, wynagrodzenie członka Rady Nadzorczej może zostać podwyższone.
0
50
100
150
200
250
300
0
3
6
9
12
15
18
21
24
27
30
l
ip
iec
2
1
s
i
e
rp
ie
ń
2
1
w
r
z
e
s
i
e
ń
2
1
p
a
ź
d
z
i
e
r
n
i
k
2
1
l
i
s
t
o
p
ad
2
1
g
r
u
d
z
i
e
ń
2
1
st
y
c
z
e
ń
2
2
l
u
t
y
2
2
m
ar
z
e
c
2
2
k
w
i
e
c
ie
ń
2
2
m
a
j
2
2
c
z
e
r
w
i
e
c
2
2
l
i
pi
e
c
2
2
s
i
e
rp
i
e
ń
22
w
r
z
e
s
ie
ń
2
2
p
a
ź
d
z
i
e
r
n
ik
2
2
l
is
to
p
a
d
2
2
g
r
u
d
z
ie
ń
2
2
Wolumen obrotu [w tys. szt]
Kurs akcji [w zł]
Wolumen obrotu Kurs
Grupa ONDE
Sprawozdanie z działalności za 2022 r.
www.onde.pl 70
Tabela 19 Wynagrodzenia Członków Rady Nadzorczej
Funkcja
Wynagrodzenie
brutto stałe
w 2022 r.
Udział
wynagrodzenia
stałego
W tym
świadczenia
należne*
Wynagrodzenie
brutto stałe
w 2021 r.
Jacek
Leczkowski
Przewodniczący
RN
110 000
100%
10 000
82 857
Jacek Socha
Wiceprzewodniczący
RN
98 000
100%
9 000
72 500
Agnieszka
Głowacka
Członkini RN
86 000
100%
8 000
62 143
Mirosław
Godlewski
Członek RN
86 000
100%
8 000
62 143
Michał Otto
Członek RN
86 000
100%
8 000
62 143
Michał Hulbój
Członek RN
56 000
100%
8 000
-
* Świadczenia należne, o których mowa w art. 90g ust. 1 ustawy o ofercie publicznej, czyli takie, w stosunku do których przysługuje roszczenie o ich
wypłatę, ale nie zostały jeszcze wypłacone.
Udział w Pracowniczym Programie Kapitałowym
Członkom Rady Nadzorczej przysługuje udział w Pracowniczym Programie Kapitałowym funkcjonującym
w Spółce. Członkowie Rady Nadzorczej nie brali udziału w programie w 2022 r. W okresie od zakończenia
raportowanego okresu do czasu publikacji Sprawozdania do udziału w programie przystąpiła jedna osoba.
Proporcje pomiędzy składnikami wynagrodzenia
Wynagrodzenie stałe stanowi w całość wynagrodzenia Członków Rady Nadzorczej.
Tabela 20 Wynagrodzenia Członków Zarządu
Wynagrodzenia
za 2022 r.
Udział
w łącznym
wynagrodzeniu
W tym
świadczenia
należne*
Wynagrodzenia
za 2021 r.
Paweł Średniawa Prezes Zarządu
Nagroda
420 000
17,16%
0
1 400 000
Premia uznaniowa
1 385 000
56,58%
0
983 400
Ryczałt za samochód służbowy
4 800
0,19%
400
4 800
TU Zdrowie
3 096
0,13%
257
3 096
Wynagrodzenie zasadnicze
635 000
25,94%
60 000
399 000
Razem brutto
2 447 896
100,00%
60 657
2 790 296
Piotr Gutowski Wiceprezes
Zarządu
Nagroda
350 000
18,27%
0
1 000 000
Premia uznaniowa
923 000
48,18%
0
655 600
Ryczałt za samochód służbowy
4 800
0,25%
400
4 800
TU Zdrowie
3 096
0,16%
257
3 096
Wynagrodzenie zasadnicze
635 000
33,14%
60 000
390 000
Razem brutto
1 915 896
100%
60 657
2 053 496
Marcin Szerszeń Wiceprezes
Zarządu
Nagroda
350 000
19,37%
0
1 000 000
Premia uznaniowa
923 000
51,08%
0
655 600
Ryczałt za samochód służbowy
4 800
0,27%
400
4 800
TU Zdrowie
3 096
0,17%
257
3 096
Grupa ONDE
Sprawozdanie z działalności za 2022 r.
www.onde.pl 71
Wynagrodzenie zasadnicze
526 000
29,11%
48 000
330 000
Razem brutto
1 806 896
100%
48 657
1 993 496
* Świadczenia należne, o których mowa w art. 90g ust. 1 ustawy o ofercie publicznej, czyli takie, w stosunku do których przysługuje roszczenie o ich
wypłatę, ale nie zostały jeszcze wypłacone.
Niezależnie od wynagrodzenia stałego, członkowi Zarządu może przysługiwać wynagrodzenie zmienne, którego
przyznanie i wysokość nie jest gwarantowane (dalej „Wynagrodzenie Zmienne"). Wysokość Wynagrodzenia
Zmiennego jest uzależniona od spełnienia się warunków dotyczących realizacji kryteriów finansowych lub
niefinansowych.
Rada Nadzorcza może również przyznać członkom Zarządu dodatkowe świadczenia pieniężne i niepieniężne,
w tym w szczególności:
prawo do korzystania z określonego majątku Spółki, w tym w szczególności z komputera, samochodu oraz
telefonu służbowego,
ponoszenie przez Spółkę kosztów związanych z wypełnianiem przez członka Zarządu jego obowiązku,
obejmujące m.in.: przejazdy, przeloty, noclegi, wydatki reprezentacyjne oraz koszty stosownych seminariów
i szkoleń,
prawo do korzystania z dodatkowych świadczeń pozapłacowych (benefity) uruchomionych dla osób
zatrudnionych w Spółce i stale współpracujących ze Spółką,
prawo do dodatkowego ubezpieczenia dla osób zarządzających spółką (D&O), w związku z pełnioną w spółce
funkcją,
pakiet prywatnej opieki medycznej, obejmujący członka Zarządu, bez osób najbliższych, obowiązujący na
terenie Polski.
Umowy zawarte między Spółką a osobami zarządzającymi przewidujące rekompensatę
Na podstawie porozumień zmieniających z 1 czerwca 2022 r. do umów o pracę z członkami Zarządu, Spółka
zobowiązała się wypłackażdego miesiąca po rozwiązaniu umowy przez okres odpowiadający okresowi zakazu
konkurencji (jeden rok od dnia rozwiązania umowy) kwotę odszkodowania, w wysokości 50% miesięcznego
wynagrodzenia brutto.
4.6.2 System motywacyjny
W 2022 r. w ONDE nie obowiązywał program motywacyjny będący programem płatności w formie akcji.
W 2021 r. Spółka jednorazowo zrealizowała program wynagrodzeń, w ramach którego kluczowi interesariusze
mogli nabyć akcje spółki na preferencyjnych warunkach. Program ten był programem płatności w formie akcji,
który został sklasyfikowany jako rozliczany w instrumentach kapitałowych ze względu na fakt, że Spółka nie ma
obowiązku regulowania zobowiązań wynikających z programu poprzez dostarczenie środków pieniężnych. Akcji
nabytych w ramach programu dotyczyła umowa lock-up.
W związku z zaproszeniem do składania ofert sprzedaży akcji ONDE S.A. 10 maja 2022 r. zostało zawarte
porozumienie w sprawie wyrażenia zgody na zbywanie akcji w ramach skupu akcji własnych spółki. Zgodnie
z porozumieniem Spółka zwolniła akcjonariuszy wyłącznie na czas trwania skupu akcji własnych
z zaciągniętego przez nich na mocy umowy lock-up zobowiązania do niezbywania akcji Spółki.
4.7 SYSTEMY KONTROLI I ZARZĄDZANIA RYZYKIEM W PROCESIE SPORZĄDZANIA
SPRAWOZDAŃ FINANSOWYCH
Sprawozdania finansowe Grupy ONDE i ONDE S.A. sporządzane przez wykwalifikowanych pracowników
działów finansowo-księgowych ERBUD Shared Services Sp. z o.o., która świadczy usługi księgowe na rzecz
spółek z Grupy ERBUD. Podlegają również kontroli wewnętrznej przeprowadzanej przez Zarząd Spółki,
pracowników Działu Finansów i Kontrolingu, wewnętrzne działy audytu, Komitet Audytu Rady Nadzorczej oraz
przez biegłych rewidentów, wybieranych przez Radę Nadzorczą.
Zarządzanie ryzykiem w zakresie wyceny składników aktywów, pasywów i wyceny projektów w realizacji, jak
również w odniesieniu do procedury tworzenia rezerw opiera się na bieżącym monitorowaniu ich wartości oraz
Grupa ONDE
Sprawozdanie z działalności za 2022 r.
www.onde.pl 72
cyklicznym dokonywaniu odpowiednich zmian w sprawozdaniach okresowych i rocznych adekwatnie do wahań
wartości godziwej tych składników.
Zaawansowanie rzeczowe i wartościowe projektów ustalane jest w oparciu o system Oceny efektywności
projektów realizowanych w generalnym wykonawstwie bezpośrednio na poszczególnych projektach (budowach)
i weryfikowany przez nadzór na poziomie działów, pracowników audytu wewnętrznego oraz przez Dział Finansów
i Kontrolingu.
Grupa ONDE
Sprawozdanie z działalności za 2022 r.
www.onde.pl 73
5 POZOSTAŁE INFORMACJE
5.1 POSTĘPOWANIA SĄDOWE
Szczegółowy wykaz prowadzonych postępowań sądowych, arbitrażowych i administracyjnych (spraw spornych)
znajduje się w nocie 6.8 skonsolidowanego sprawozdaniu finansowym Grupy ONDE za 2022 r.
5.2 TRANSAKCJE Z PODMIOTAMI POWIĄZANYMI
W 2022 r. ONDE S.A. oraz spółki od niej zależne nie zawarły istotnych transakcji z podmiotami powiązanymi na
innych warunkach niż rynkowe.
Szczegółowe informacje dotyczące transakcji z podmiotami powiązanymi (w tym udzielonych i otrzymanych
pożyczek i poręczeń) zostały zaprezentowane w nocie 6.12 skonsolidowanego sprawozdania finansowego
Grupy ONDE za 2022 r.
Spółka rozlicza umowną opłatę za usługi wsparcia, świadczone na rzecz ONDE S.A. przez ERBUD S.A. Opłata
w wysokości 0,9% przychodów (naliczana miesięcznie w zależności od wartości miesięcznych faktur sprzedaży
wystawianych przez Spółkę
) jest ponoszona na rzecz ERBUD S.A. tytułem zaangażowania w realizację celów
biznesowych na rzecz spółek z Grupy ERBUD, w tym ONDE S.A.
W 2022 r. ONDE S.A. obciążyło spółki celowe opłatą za usługi wsparcia w wysokości 2,2 mln zł. Usługi
świadczone na rzecz spółek zależnych dotyczyły usług managerskich, usług deweloperskich, usług doradztwa
prawnego i podatkowego, obsługi administracyjnej i informatycznej oraz innych usług koniecznych do rozwoju
realizowanych projektów oraz obsługi prawno-korporacyjnej spółek celowych. Opłata ta nie ma wpływu na wyniki
finansowe w ujęciu skonsolidowanym Grupy ONDE, wpływa jedynie na jednostkowe wyniki finansowe spółki
dominującej ONDE S.A.
5.3 INFORMACJE O POWIAZANIACH ORGANIZACYJNYCH LUB KAPITAŁOWYCH
Z INNYMI PODMIOTAMI I OKREŚLENIE GŁÓWNYCH INWESTYCJI KRAJOWYCH
I ZAGRANICZNYCH
Spółka nie dokonywała inwestycji kapitałowych poza jego grupą jednostek powiązanych oraz nie dokonywała
inwestycji zagranicznych, z wyjątkiem zawiązania ONDE Beteiligungs GmbH z siedzibą w Düsseldorfie
(Republika Federalna Niemiec).
14 września 2022 r. została zawarta umowa spółki pod nazwą ONDE Beteiligungs GmbH. Spółka została
powołana w celu prowadzenia akwizycji firm wykonawczych na rynku niemieckim. Na 31.12.2022 r. spółka ONDE
Beteiligungs GmbH nie posiadała udziałów w innych spółkach.
Inwestycje krajowe zostały opisane w punkcie 1.1.3 Struktura Grupy i stanowiły ównie transakcje nabycia
udziałów w spółkach celowych.
Dominującym akcjonariuszem ONDE S.A. jest ERBUD S.A., posiadający 60,1% akcji oraz głosów na walnym
zgromadzeniu Spółki.
Skonsolidowane sprawozdania finansowe Grupy ONDE oraz jednostkowe sprawozdanie finansowe ONDE S.A.
sporządzane przez wykwalifikowanych pracowników działów finansowo-księgowych ERBUD Shared Services
Sp. z o.o., która świadczy usługi księgowe na rzecz spółek z Grupy ERBUD. Podlega również kontroli
wewnętrznej przeprowadzanej przez Zarząd Spółki, pracowników Działu Finansów i Kontrolingu, wewnętrzne
działy audytu, Komitet Audytu Rady Nadzorczej oraz przez biegłych rewidentów działających w ramach
podmiotów uprawnionych do badania sprawozdań finansowych, wybieranych przez Radę Nadzorczą Spółki.
Opis istotnych pozycji pozabilansowych przedstawiono w nocie 3.6 skonsolidowanego sprawozdania
finansowego Grupy ONDE za rok 2022.
Grupa ONDE
Sprawozdanie z działalności za 2022 r.
www.onde.pl 74
5.4 ZDARZENIA PO DNIU BILANSOWYM
27 stycznia 2023 r. Spółka otrzymała od QAIR POLSKA S.A. polecenia rozpoczęcia prac przy budowie
trzech farm elektrowni PV
Spółka otrzymała od QAIR POLSKA S.A. z siedzibą we Wrocławiu, posiadającej 100% udziałów w spółkach:
QPV Golczewo Sp. z o.o.; QPV Rokietnica sp. z o.o., QPV Pakość sp. z o.o., polecenia rozpoczęcia prac
przy budowie trzech farm elektrowni fotowoltaicznych zlokalizowanych na terenie całej Polski, o łącznej mocy
122 MW. Tym samym weszły w życie umowy zawarte 7 grudnia 2022 r. Całkowita wartość kontraktów wynosi
ok. 152 mln netto. Termin realizacji umów wynosi 52 tygodnie od momentu otrzymania pisemnego
polecenia rozpoczęcia prac.
Spółka informowała o tym zdarzeniu w raporcie bieżącym nr 4/2023.
27 stycznia 2023 r. wchodząca w skład Grupy ONDE Cyranka Sp. z o.o. podpisała z mBank SA
znaczącą umowę finansową dotyczącą własnych projektów fotowoltaicznych pn. „Cyranka” o łącznej
mocy 18 MW, znajdujących się aktualnie w końcowym etapie budowy (faza rozruchu
technologicznego)
Umowa kredytów dotyczy:
kredytu budowlanego oraz inwestycyjnego w (na spłatę kredytu budowlanego) w maksymalnej
kwocie 43,9 mln zł, z możliwością zwiększenia zaangażowania do kwoty 50,7 mln (po spełnieniu
dodatkowych warunków);
kredytu rewolwingowego w zł na finansowanie zobowiązań z tytułu podatku od towarów i usług (VAT)
w maksymalnej kwocie 12,2 mln zł;
i została zawarta w celu finansowania kosztów budowy farm fotowoltaicznych o łącznej mocy 18 MW
pn. „Cyranka”, stanowiących własność Cyranka Sp. z o.o., a której generalnym wykonawcą jest ONDE S.A.
Spółka informowała o tej umowie w raporcie bieżącym nr 5/2023.
15 lutego 2023 r. ONDE S.A. zawarła znaczące umowy na roboty budowlane przy budowie farmy
wiatrowej położonej na terenie Republiki Litewskiej
ONDE S.A. zawarła dwie umowy: na roboty budowlane z zakresu budowy fundamentów i układania kabli
średniego i wysokiego napięcia przy budowie farmy wiatrowej WF Kelme I (EGR) na terenie Republiki
Litewskiej. Łączna wartość umów to ok. 25,8 mln euro netto (czyli ok. 120,8 mln zł), zaś łączna moc
przyłączeniowa farmy to 80 MW. Inwestorem jest spółka UAB „Energijos žara” z siedzibą w Wilnie. Termin
realizacji kontraktów to lipiec 2024 r.
Spółka informowała o tych umowach w raporcie bieżącym nr 7/2023.
5.5 AUDYTOR
Zarząd ONDE S.A. na podstawie oświadczenia Komitetu Audytu Rady Nadzorczej przedstawia poniżej
informacje wymagane przez § 70 ust. 1 pkt 7 Rozporządzenia w sprawie informacji bieżących i okresowych,
a także pozostałe informacje wymagane przez ww. Rozporządzenie.
Polityka i procedura wyboru firmy audytorskiej
Uchwałą nr 4/2021 z 22 czerwca 2021 r. Komitet Audytu ONDE S.A. przyjął Politykę i procedurę wyboru podmiotu
uprawnionego do przeprowadzania przeglądu śródrocznego jednostkowego oraz skonsolidowanego
sprawozdania finansowego oraz badania i wydawania opinii/sporządzania sprawozdania z badania rocznego
jednostkowego i skonsolidowanego sprawozdania finansowego oraz wykonywania przez wybrany podmiot
uprawniony do przeprowadzania przeglądu śródrocznego jednostkowego oraz skonsolidowanego sprawozdania
finansowego oraz badania i wydawania opinii/sporządzania sprawozdania z badania rocznego jednostkowego
i skonsolidowanego sprawozdania finansowego innych czynności na rzecz Spółki lub podmiotu zależnego od
Spółki (dalej „Polityka”).
Zgodnie z przyjętą wyżej procedurą wybór firmy audytorskiej dokonywany jest przez Radę Nadzorczą Spółki po
uzyskaniu rekomendacji Komitetu Audytu. W przypadku, gdy wybór nie dotyczy przedłużenia umowy,
Grupa ONDE
Sprawozdanie z działalności za 2022 r.
www.onde.pl 75
rekomendacja powinna zawierać przynajmniej dwie możliwości wyboru wraz z uzasadnieniem i wskazaniem
uzasadnionej preferencji Komitetu Audytu wobec jednej z nich.
Zgodnie z obowiązującą w ONDE S.A. Polityką, przy wyborze firmy audytorskiej Spółka kieruje się:
aktami prawnymi regulującymi powyższe aspekty,
Statutem Spółki oraz aktami wewnętrznymi obowiązującymi w Spółce, w szczególności opracowaną przez
Komitet Audytu Procedurą wyboru podmiotu uprawnionego zawartą w Polityce,
renomą podmiotu uprawnionego,
doświadczeniem podmiotu uprawnionego w badaniu sprawozdań w branżach, w których działają Spółka
i jej podmioty zależne,
ceną za wyżej wymienione usługi.
Umowa z firmą audytorską – przedmiot, data zawarcia oraz pozostałe wymagane informacje
Uchwałą nr 5/2021 z 22 czerwca 2021 r. Komitet Audytu ONDE S.A. wydał rekomendację dla Rady Nadzorczej
dotyczącą przedłużenia o 3 lata dotychczasowej umowy na przeprowadzenie:
przeglądu śródrocznych sprawozdań finansowych (w przypadku Spółki to badania sprawozdań
półrocznych, tj. za okres od 1 stycznia do 30 czerwca danego obrotowego) za lata 2021–2023,
badania sprawozdań finansowych rocznych ONDE S.A. za lata 2021–2023.
zawartej z firaudytorską PricewaterhouseCoopers Polska spółka z ograniczoną odpowiedzialnością Audyt
sp.k. (dalej „PricewaterhouseCoopers Polska”).
Ww. umowa została zawarta 4 sierpnia 2021 r.
W przeszłości Spółka korzystała z usług PricewaterhouseCoopers Polska spółka z ograniczoną
odpowiedzialnością Audyt sp.k. zakresie:
badania sprawozdania rocznego za rok 2019,
badania sprawozdania rocznego za rok 2020,
badania sprawozdania rocznego za lata 2018 2020 na cele przygotowania prospektu emisyjnego,
świadczenia usług związanych z prospektem przygotowywanym w celu przeprowadzenia oferty publicznej
akcji ONDE S.A.
Ocena niezależności firmy audytorskiej i zgoda na świadczenie dozwolonych usług niebędących
badaniem
Komitet Audytu, działając na podstawie art. 130 ust. 1 pkt 4) ustawy o biegłych rewidentach, firmach audytorskich
oraz nadzorze publicznym, dokonał oceny niezależności biegłego rewidenta opierając się o przedstawione przez
audytora i Zarząd Spółki oświadczenia oraz wyraził następujące zgody na świadczenie dozwolonych usług
niebędących badaniem w Spółce tj.:
1. usług atestacyjnych w zakresie wybranych wskaźników niefinansowych za rok 2022 zakończonych
wydaniem raportu atestacyjnego zgodnego z Krajowym Standardem Usług Atestacyjnych Innych niż
Badanie i Przegląd 3000 (Z);
2. usług przeglądu sprawozdania finansowego Spółki za I półrocze 2022 r.;
3. usług atestacyjnych związanych z raportowaniem w formacie XBRL za rok 2022 oraz sprawozdaniem
z wynagrodzeń Zarządu oraz Rady Nadzorczej za rok 2022.
Komitet Audytu dokonał również weryfikacji niezależności biegłego rewidenta realizującego badanie
jednostkowego i skonsolidowanego sprawozdania finansowego ONDE S.A. za rok zakończony 31 grudnia 2022 r.
Komitet stwierdził, że PricewaterhouseCoopers Polska nie świadczyła na rzecz ONDE żadnych dodatkowych
usług z wyjątkiem usług wymienionych w tabeli poniżej. Powyższe usługi w myśl ustawy o biegłych rewidentach
są usługami dozwolonymi i nie wpływają na niezależność rewidenta.
Grupa ONDE
Sprawozdanie z działalności za 2022 r.
www.onde.pl 76
Tym samym wskazana firma audytorska oraz członkowie zespołu wykonującego badanie spełniali warunki do
sporządzenia bezstronnego i niezależnego sprawozdania z badania rocznego sprawozdania finansowego
zgodnie z obowiązującymi przepisami, standardami wykonywania zawodu i zasadami etyki zawodowej.
Rotacja i okresy karencji
Komitet Audytu stwierdził, że przestrzegane obowiązujące przepisy związane z rotacją firmy audytorskiej
i kluczowego biegłego rewidenta oraz obowiązkowymi okresami karencji.
Wynagrodzenie firmy audytorskiej
Wynagrodzenie PricewaterhouseCoopers Polska za ww. usługi dla Spółki przedstawia poniższa tabela.
Tabela 21 Wynagrodzenie firmy audytorskiej
Usługa
2022 r. (w zł)
2021 r. (w zł)
Badanie sprawozdania finansowego za lata 2018 2020
na potrzeby prospektu emisyjnego
350 000
Świadczenie usług związanych z prospektem
250 000
Przegląd sprawozdania finansowego jednostkowego
i skonsolidowanego półrocznego za:
- I półrocze 2021 r.
70 000
- I półrocze 2022 r.
70 000
Przegląd sprawozdania finansowego jednostkowego
i skonsolidowanego rocznego za:
- rok 2021
195 000
- rok 2022
208 000
Weryfikacja oznaczenia rocznego sprawozdania finansowego
39 000
25 000
Ocena sprawozdania o wynagrodzeniach
27 000
25 000
Atestacja danych niefinansowych
70 000
55 000
Razem:
414 000
970 000
5.6 OŚWIADCZENIE NA TEMAT INFORMACJI NIEFINANSOWYCH
Sprawozdanie Grupy Kapitałowej ONDE na temat informacji niefinansowych, sporządzone zgodnie z wymogami
wskazanymi w art. 55 ust. 2c ustawy o rachunkowości, stanowi wyodrębnioną część raportu rocznego
Grupy ONDE za rok 2022 i zostanie przekazane do publicznej wiadomości w formie odrębnego dokumentu.
5.7 SPRAWOZDANIA Z DZIAŁALNOŚCI W FORMIE JEDNEGO DOKUMENTU
Skonsolidowane sprawozdanie na temat działalności Grupy Kapitałowej ONDE oraz jednostkowe sprawozdanie
na temat działalności ONDE S.A. zostały sporządzone w formie jednego dokumentu, zgodnie z § 71 ust. 8
Rozporządzenia Ministra Finansów z 29 marca 2018 r. w sprawie informacji bieżących i okresowych
przekazywanych przez emitentów papierów wartościowych oraz warunków uznawania za równoważne informacji
wymaganych przepisami prawa państwa niebędącego państwem członkowskim.
Grupa ONDE
Sprawozdanie z działalności za 2022 r.
www.onde.pl 77
SŁOWNIK POJĘĆ ORAZ SKRÓTÓW
Backlog
wartość oferowanych i realizowanych projektów budowlanych
Biogaz
mieszanina gazów będąca produktem beztlenowego rozkładu materii organicznej
Biopłyny
ciekłe paliwa wytworzone z biomasy (dla celów energetycznych innych niż transporcie)
BoP, BoS
ang. Balance of Plants, Balance of System formuła realizacji projektów budowlanych, w której
wykonywane wszystkie usługi z wyjątkiem elementów: turbin wiatrowych lub modułów
słonecznych
CAPEX
łączne nakłady jednostek wchodzących w skład Grupy ONDE na zakup udziałów i na finansowanie
rozwoju zakupionych projektów oraz na zabezpieczenie zakupu udziałów
EBIT
wskaźnik, zysk po opodatkowaniu (wynik netto), powiększony o koszty finansowe i pomniejszony
o przychody finansowe. Skorygowany EBIT jest definiowany jako EBIT po eliminacji zdarzeń
o charakterze jednorazowym
EBITDA
wskaźnik, zysk po opodatkowaniu (wynik netto), powiększony o obciążenia z tytułu podatku
dochodowego, koszty finansowe oraz amortyzację, a pomniejszony o przychody finansowe.
Skorygowana EBITDA jest definiowana jako EBITDA po eliminacji zdarzeń o charakterze
jednorazowym
EPC
ang. Engineering, Procurement and Construction formuła realizacji projektów budowlanych,
w których inwestor zleca dokumentację projektową wykonawcy oraz zapewnia finansowanie
ESG
ang. Environmental, Social and Governance kluczowe obszary zrównoważonego zarządzania
przedsiębiorstwem, zgodnie z którą przedsiębiorstwa w swoim modelu biznesowym oraz
działaniach uwzględniają aspekty społeczne, aspekty środowiskowe i klimatyczne oraz relacje z
różnymi grupami interesariuszy i ład korporacyjny
FW
farma wiatrowa, elektrownia wiatrowa elektrownia wytwarzająca energię elektryczną
przy pomocy generatorów napędzanych energią wiatru
Greenfield
inwestycje realizowane na terenie dotychczas niezabudowanym i bez infrastruktury
GUS
Główny Urząd Statystyczny
GW
gigawat jednostka mocy równa miliardowi watów
KC
ustawa z 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny
KW
kilowat, kW jednostka mocy równa tysiącowi watów
MW
megawat jednostka mocy równa milionowi watów
O&M
ang. Operation and Maintenance usługi zarządzania i utrzymania instalacji energetycznych
OZE
Odnawialne Źródła Energii źródła energii, których wykorzystanie nie wiąże się z ich długotrwałym
deficytem ze względu na odnawianie ich zasoby w krótkim czasie. Do takich źródeł zalicza się
między innymi energię z przetwarzania światła słonecznego (słońca) i energię kinetyczną
pochodzącą z przemieszczających się mas powietrza (wiatru)
PB
ustawa z 7 lipca 1994 r. Prawo budowlane
Grupa ONDE
Sprawozdanie z działalności za 2022 r.
www.onde.pl 78
PE
ustawa z 10 kwietnia 1997 r. Prawo energetyczne
PEP 2040
Polityka Energetyczna Polski do 2040 r. dokument przyjęty 2 lutego 2021 r. przez Radę
Ministrów, zawierający wizję strategii Polski w zakresie transformacji energetycznej
i wyznaczający kierunki rozwoju polskiego sektora paliwowo-energetycznego
PKB
Produkt Krajowy Brutto
PPA
ang. Power Purchase Agreement umowa gwarantowanego zakupu energii
PPK
Pracowniczy Plan Kapitałowy powszechny program systematycznego oszczędzania
z przeznaczeniem na zaspokojenie potrzeb finansowych po osiągnięciu 60-tego roku życia
PV
ang. photovoltaics, fotowoltaika, instalacje fotowoltaiczne dziedzina zajmująca się
przetwarzaniem światła słonecznego na energię elektryczną, czyli wytwarzaniem prądu
elektrycznego z promieniowa słonecznego przy wykorzystaniu zjawiska fotowoltaicznego
(zjawisko fizyczne polegające na powstaniu siły elektromotorycznej w ciele stałym pod wpływem
promieniowania świetlnego
PZP
ustawa z 11 września 2019 r. Prawo zamówień publicznych
TWh
terawatogodzina jednostka pracy, energii i ciepła, równa bilionowi watów na godzinę
URE
Urząd Regulacji Energetyki
Grupa ONDE
Sprawozdanie z działalności za 2022 r.
www.onde.pl 79
SPIS TABEL ORAZ WYKRESÓW
TABELA 1 ZATRUDNIENIE W GRUPIE ONDE .................................................................................................... 14
TABELA 2 GRUPA KAPITAŁOWA ONDE NA DZIEŃ 31 GRUDNIA 2022 R. ...................................................... 15
TABELA 3 NAJWIĘKSZE KONTRAKTY W SEGMENCIE FW ............................................................................. 19
TABELA 4 NAJWIĘKSZE KONTRAKTY W SEGMENCIE PV .............................................................................. 21
TABELA 5 NAJWIĘKSZE KONTRAKTY W SEGMENCIE OZE – ZAGRANICA .................................................. 22
TABELA 6 NAJWIĘKSZE KONTRAKTY W SEGMENCIE BUDOWNICTWA DROGOWO-INŻYNIERYJNEGO 23
TABELA 7 SEGMENT PROJEKTÓW OZE: PORTFEL PROJEKTÓW ................................................................ 24
TABELA 8 SKONSOLIDOWANE WYBRANE DANE FINANSOWE ..................................................................... 31
TABELA 9 PRZYCHODY ZE SPRZEDAŻY W PODZIALE NA SEGMENTY ....................................................... 34
TABELA 10 UDZIAŁ SEGMENTÓW W WYNIKU EBITDA ................................................................................... 34
TABELA 10 JEDNOSTKOWE WYBRANE DANE FINANSOWE .......................................................................... 38
TABELA 11 LINIE KREDYTOWE UDZIELONE ONDE S.A. ................................................................................. 39
TABELA 12 LINIE GWARANCYJNE UDZIELONE ONDE S.A. ............................................................................ 40
TABELA 13 GWARANCJE POZA LINIAMI GWARANCYJNYMI UDZIELONE ONDE S.A.................................. 41
TABELA 14 AKCJONARIUSZE POSIADAJĄCY CO NAJMNIEJ 5% GŁOSÓW (STAN NA 31.12.2022 R.) ...... 66
TABELA 15 AKCJONARIUSZE POSIADAJĄCY CO NAJMNIEJ 5% (STAN NA 28.03.2023 R.) ........................ 66
TABELA 16 STAN POSIADANIA AKCJI PRZEZ CZŁONKÓW RADY NADZORCZEJ ........................................ 68
TABELA 17 STAN POSIADANIA AKCJI PRZEZ CZŁONKÓW ZARZĄDU .......................................................... 68
TABELA 18 WYNAGRODZENIA CZŁONKÓW RADY NADZORCZEJ ................................................................ 70
TABELA 19 WYNAGRODZENIA CZŁONKÓW ZARZĄDU ................................................................................... 70
TABELA 20 WYNAGRODZENIE FIRMY AUDYTORSKIEJ .................................................................................. 76
WYKRES 1 DYNAMIKA PKB POLSKI .................................................................................................................. 28
WYKRES 2 DYNAMIKA CEN PRODUKCJI BUDOWLANO-MONTAŻOWEJ ...................................................... 28
WYKRES 3 ZMIANA OCENY KONIUNKTURY SEKTORA BUDOWLANEGO .................................................... 29
WYKRES 4 PRZYCHODY GRUPY ONDE ........................................................................................................... 32
WYKRES 5 ZYSKI GRUPY ONDE ........................................................................................................................ 32
WYKRES 6 PRZEPŁYWY PIENIĘŻNE ................................................................................................................. 33
WYKRES 7 UDZIAŁ SEGMENTÓW W EBITDA ................................................................................................... 35
WYKRES 8 ZMIANA WYNIKU EBITDA W SEGMENTACH ................................................................................. 35
WYKRES 9 ZMIANA WYNIKU EBITDA W SEGMENTACH (EBITDA 2021 SKORYGOWANA O ZDARZENIA
JEDNORAZOWE) .................................................................................................................................................. 35
WYKRES 10 MARŻA EBITDA W SEGMENTACH ................................................................................................ 36
WYKRES 11 MARŻA EBITDA W SEGMENTACH (EBITDA 2021 SKORYGOWANA O ZDARZENIA
JEDNORAZOWE) .................................................................................................................................................. 36
WYKRES 12 MARŻA EBIT W SEGMENTACH ..................................................................................................... 36
WYKRES 13 MARŻA EBIT W SEGMENTACH (EBIT 2021 SKORYGOWANY O ZDARZENIA JEDNORAZOWE)
................................................................................................................................................................................ 36
WYKRES 14 KURS AKCJI ONDE DO 31 GRUDNIA 2022 R. .............................................................................. 69
                                      
Grupa ONDE
Sprawozdanie z działalności za 2022 r.
www.onde.pl 80
OŚWIADCZENIE ZARZĄDU ONDE S.A.
Oświadczenie Zarządu w sprawie sprawozdań finansowych i sprawozdania z działalności
(zgodnie z wymogami § 70 ust. 1 pkt 6 Rozporządzenia Ministra Finansów z 29 marca 2018 r. w sprawie informacji bieżących i okresowych
przekazywanych przez emitenta papierów wartościowych oraz warunków uznawania za równoważne informacji wymaganych
przepisami prawa państwa niebędącego państwem członkowskim)
Zarząd ONDE S.A. oświadcza, że wedle jego najlepszej wiedzy skonsolidowane sprawozdanie finansowe Grupy
ONDE za 2022 r. oraz sprawozdanie finansowe ONDE S.A. za 2022 r., a także dane porównywalne, sporządzone
zostały zgodnie z obowiązującymi zasadami rachunkowości oraz odzwierciedlają w sposób prawdziwy, rzetelny
i jasny sytuację majątkową i finansową Spółki oraz Grupy, a także wynik finansowy Spółki i Grupy. Ponadto
roczne sprawozdanie z działalności Grupy ONDE, zawierające sprawozdanie z działalności ONDE S.A., zawiera
prawdziwy obraz rozwoju i osiągnięć oraz sytuacji ONDE S.A. i Grupy ONDE, w tym opis podstawowych ryzyk
i zagrożeń.
Informacja Zarządu w sprawie wyboru firmy audytorskiej
(zgodnie z wymogami § 70 ust. 1 pkt 7 i § 71 ust. 1 pkt 7 Rozporządzenia Ministra Finansów z 29 marca 2018 r. w sprawie informacji bieżących
i okresowych przekazywanych przez emitenta papierów wartościowych oraz warunków uznawania za równoważne informacji wymaganych
przepisami prawa państwa niebędącego państwem członkowskim)
Zarząd ONDE S.A., na podstawie oświadczenia Rady Nadzorczej Spółki, informuje, że Rada Nadzorcza dokonała
wyboru firmy audytorskiej przeprowadzającej badanie roczne jednostkowego oraz skonsolidowanego
sprawozdania finansowego za rok 2022 zgodnie z obowiązującymi przepisami prawa, w tym dotyczącymi wyboru
firmy audytorskiej, oraz z uwzględniając wewnętrzne regulacje ONDE S.A. w tym zakresie.
Ponadto Zarząd Spółki wskazuje, że:
firma audytorska PricewaterhouseCoopers Polska spółka z ograniczoną odpowiedzialnością Audyt sp.k.
oraz członkowie zespołu wykonującego badanie rocznego jednostkowego sprawozdania finansowego
Spółki i skonsolidowanego sprawozdania finansowego Grupy ONDE za rok obrotowy 2022 spełniali
warunki do sporządzenia bezstronnego i niezależnego sprawozdania z badania jednostkowego
i skonsolidowanego rocznego sprawozdania finansowego zgodnie z obowiązującymi przepisami,
standardami wykonywania zawodu i zasadami etyki zawodowej;
w Spółce przestrzegane obowiązujące przepisy prawa związane z rotacją firmy audytorskiej
i kluczowego biegłego rewidenta oraz obowiązkowymi okresami karencji;
Spółka posiada politykę w zakresie wyboru firmy audytorskiej oraz politykę w zakresie świadczenia na
rzecz Spółki przez firmę audytorską, podmiot powiązany z fir audytorską lub członka jego sieci
dodatkowych usług niebędących badaniem, w tym usług warunkowo zwolnionych z zakazu świadczenia
przez firmę audytorską.
PODPISY CZŁONKÓW ZARZĄDU ONDE S.A.
Paweł Średniawa
Piotr Gutowski
Marcin Szerszeń
Prezes Zarządu
Wiceprezes Zarządu
Wiceprezes Zarządu
Toruń, 28 marca 2022 r.