RZECZOWE AKTYWA TRWAŁE
Najistotniejsze pozycje rzeczowych aktywów trwałych stanowią:
▪ budynki i budowle - w szczególności budowle dla górnictwa i kopalnictwa, takie jak wyrobiska górnicze kapitalne pionowe i poziome,
▪ urządzenia techniczne i maszyny - utrzymywane przez Spółkę w celu wykorzystania ich w procesie produkcyjnym związanym z wydobyciem węgla,
w szczególności maszyny górnicze jak obudowy zmechanizowane, kombajny ścianowe i chodnikowe, maszyny i urządzenia przeróbki mechanicznej węgla,
▪ wyrobiska ruchowe - wyrobiska górnicze przygotowawcze, wyrobiska pobierkowe oraz inne związane z eksploatacją ściany i pól wydobywczych,
▪ rzeczowe aktywa trwałe w budowie,
▪ zbrojenie ścian.
Na dzień początkowego ujęcia rzeczowe aktywa trwałe wycenia się w cenie nabycia lub koszcie wytworzenia. Na dzień kończący okres sprawozdawczy rzeczowe
aktywa trwałe wycenia się w wartości początkowej pomniejszonej o skumulowane umorzenie oraz skumulowane odpisy z tytułu utraty wartości.
W wartości początkowej rzeczowych aktywów trwałych ujmuje się zdyskontowane koszty likwidacji rzeczowych aktywów trwałych wykorzystywanych w działalności
górniczej podziemnej, które zgodnie z obowiązującą ustawą Prawo geologiczne i górnicze podlegają likwidacji po zakończeniu działalności.
Prezentowane w wartości początkowej rzeczowych aktywów trwałych koszty likwidacji kopalń podlegają amortyzacji taką metodą, jaką amortyzowane są rzeczowe
aktywa trwałe, których dotyczą, począwszy od momentu rozpoczęcia użytkowania danego składnika rzeczowych aktywów trwałych, przez okres ustalony w planie
likwidacji grup obiektów w ramach przewidywanego harmonogramu likwidacji kopalni.
W wartości początkowej rzeczowych aktywów trwałych (jako część ceny nabycia lub kosztu wytworzenia) uwzględnia się koszty finansowania zewnętrznego
zaciągniętego na nabycie lub wytworzenie dostosowywanego składnika aktywów. W zakresie, w jakim środki finansowe pożycza się specjalnie w celu pozyskania
dostosowywanego składnika aktywów, kwotę kosztów finansowania zewnętrznego, którą można aktywować jako część tego składnika aktywów, ustala się jako
różnicę między rzeczywistymi kosztami finansowania zewnętrznego poniesionymi z tytułu danej pożyczki lub kredytu w danym okresie, a przychodami z tytułu
tymczasowego zainwestowania pożyczonych środków. W sytuacji, gdy środki finansowe pożycza się bez ściśle określonego celu, a następnie przeznacza
na pozyskanie dostosowywanego składnika aktywów, kwotę kosztów finansowania zewnętrznego, które mogą być aktywowane, ustala się poprzez zastosowanie
odpowiedniej stopy kapitalizacji do nakładów poniesionych na ten składnik majątku.
Późniejsze nakłady uwzględnia się w wartości księgowej danego składnika rzeczowych aktywów trwałych lub ujmuje jako odrębny składnik rzeczowych aktywów
trwałych (tam, gdzie jest to właściwe) tylko wówczas, gdy jest prawdopodobne, że z tytułu tej pozycji nastąpi wpływ korzyści ekonomicznych do Spółki, zaś koszt
danej pozycji można wiarygodnie zmierzyć.
Odpisów amortyzacyjnych Spółka dokonuje w zależności od wzorca konsumowania korzyści ekonomicznych z danego składnika rzeczowych aktywów trwałych:
− metodą amortyzacji liniowej – dla składników, które są wykorzystywane w procesie produkcji w równomiernym stopniu w całym ich okresie użytkowania (w celu
rozłożenia ich wartości początkowych pomniejszonych o wartości końcowe, przez okresy ich użytkowania), oraz
− metodą amortyzacji naturalnej – dla składników, których rozliczenie następuje proporcjonalnie do ilości wydobytych ton węgla (dotyczy wyrobisk ruchowych
i zbrojenia ścian).
Szacowane okresy użytkowania dla poszczególnych grup rzeczowych aktywów trwałych wynoszą odpowiednio:
▪ Budynki i budowle (w tym wyrobiska kapitalne) 2 – 88 lat,
▪ Urządzenia techniczne i maszyny 2 – 88 lat,
▪ Środki transportu 4 – 37 lat,
▪ Inne rzeczowe aktywa trwałe 2 – 33 lat,
▪ Grunty nie podlegają amortyzacji,
▪ Rzeczowe aktywa trwałe w budowie nie podlegają amortyzacji.
Przy oznaczaniu okresu użytkowania rzeczowych aktywów trwałych, tworzących stałą podziemną i naziemną infrastrukturę uwzględnia się żywotność zakładu
górniczego. Dla rzeczowych aktywów trwałych będących ruchomościami zakładu górniczego, przy określeniu okresu użytkowania uwzględnia się możliwość
ich wykorzystania w innych zakładach górniczych JSW.
Zyski i straty z tytułu zbycia rzeczowych aktywów trwałych ustala się drogą porównania wpływów ze sprzedaży z ich wartością księgową i ujmuje w wyniku
finansowym jako pozostałe zyski/(straty) - netto.
Aktywa w leasingu wykazywane są w osobnej pozycji jednostkowego sprawozdania z sytuacji finansowej, co zostało zaprezentowane w Nocie 6.3.
Wyrobiska górnicze związane z udostępnieniem wyrobisk eksploatacyjnych, tzw. wyrobiska ruchowe, na moment początkowego ujęcia wyceniane
są w wysokości skumulowanych kosztów poniesionych na ich wytworzenie, pomniejszonych o wartość węgla wydobytego w trakcie ich realizacji, wycenionego
według kosztu wytworzenia ustalonego narastająco od początku roku do końca miesiąca poprzedzającego rozliczenie. Spółka ujmuje w jednostkowym
sprawozdaniu z wyniku finansowego i innych całkowitych dochodów, przychody ze sprzedaży węgla uzyskanego w trakcie drążenia wyrobisk ruchowych oraz
powiązany z nimi koszt wytworzenia sprzedanych produktów. Aktywowane koszty drążenia wyrobisk ruchowych (będące rozliczeniami międzyokresowymi
kosztów) są prezentowane w jednostkowym sprawozdaniu finansowym w oddzielnej pozycji rzeczowych aktywów trwałych. Rozliczenie nakładów na wyrobiska
ruchowe proporcjonalnie do postępu wydobycia węgla z poszczególnych rejonów ścianowych jest prezentowane w wyniku finansowym jako amortyzacja. Spółka
w II półroczu każdego roku, analizuje wysokość aktywowanych kosztów na wyrobiska ruchowe pod kątem ich związku z przychodami, które będą realizowane
w następnych okresach sprawozdawczych.