Perspektywa operatora – czy jesteśmy gotowi na system kaucyjny?

System kaucyjny to nie tylko zmiana w sposobie zbierania opakowań, ich odzysku i przetwarzania, ale prawdziwa rewolucja w gospodarce odpadami opakowaniowymi w Polsce. Czy jesteśmy na niego gotowi? Jako PSK S.A., operator systemu, od miesięcy dopracowujemy każdy szczegół, aby zapewnić jego sprawne wdrożenie. Jednak sukces tego przedsięwzięcia zależy od całego rynku – producentów, sprzedawców, konsumentów i recyklerów. Jakie wyzwania stoją przed uczestnikami systemu i jakie rozwiązania już teraz wdrażamy, by mu sprostać? Sprawdzamy, co czeka Polskę po starcie systemu kaucyjnego.

Czy wszyscy jesteśmy gotowi?

Odpowiedź nie jest jednoznaczna. Start systemu wymaga jeszcze dużego wysiłku organizacyjnego między innymi finalizacji wdrożenia systemów IT, podpisania tysięcy umów, dopracowania działania infrastruktury logistycznej, liczącej i przetwórczej oraz skutecznej komunikacji z konsumentami. W PSK S.A. mamy ten proces zaplanowany w najdrobniejszych detalach, tak aby nie tylko spełnić wymagania ustawodawcy, lecz przede wszystkim – by zapewnić sprawne i wygodne funkcjonowanie systemu dla jego użytkowników.

Klucz do sukcesu? Efektywna infrastruktura zbiórki i przetwarzania opakowań. Korzystając z doświadczenia naszych akcjonariuszy w prowadzeniu dobrowolnych systemów kaucyjnych dla butelek szklanych wielokrotnego użytku, prowadzimy intensywne rozmowy z szeroko rozumianym handlem. To właśnie punkty handlowe wielu formatów, z których większość prowadzi już dzisiaj obrót zwrotnymi butelkami szklanymi – staną się głównymi punktami zwrotu butelek plastikowych i puszek metalowych. Pracujemy intensywnie, aby nasza sieć partnerska rosła z każdym tygodniem i obejmowała zarówno duże sieci handlowe, jak i mniejsze sklepy. Kulminacja działań nastąpi od czerwca, kiedy to będziemy gotowi na podpisywanie umów. Już dzisiaj zaproponowaliśmy rynkowi stawki opłat i otworzyliśmy nasz system IT dla rejestracji punktów handlowych w systemie PSK. Co więcej, pracujemy również na integracją systemów kasowych i dopracowujemy rozwiązania, które sprawią, że zwrot opakowań będzie prosty, szybki i efektywny. Proces rejestracji oraz podpisywania umów na uczestnictwo w systemie kaucyjnym PSK dla mniejszych sklepów to jeden z naszych priorytetów, a wszystko po to, aby uniknąć sytuacji, w której system stanie się zbyt dużym obciążeniem dla lokalnych przedsiębiorców lub staną się oni mniej konkurencyjni w swoim najbliższym otoczeniu poprzez brak uczestnictwa w systemie kaucyjnym.

Co z konsumentami? Pewne jest to, że będą musieli zmienić nawyki, ale doświadczenia z innych krajów pokazują, że świadomość ekologiczna rośnie szybko po wprowadzeniu systemu kaucyjnego. Nie można oczywiście zapominać o edukacji społeczeństwa. Skuteczna komunikacja na temat działania systemu i jego pozytywnego wpływu na środowisko będzie miała kluczowe znaczenie dla jego powodzenia. Konsumenci muszą wiedzieć, jak i gdzie zwracać opakowania oraz jakie korzyści z tego płyną.

Wyzwania przed nami

Mimo zaawansowanych przygotowań, przed nami nadal kilka kluczowych kwestii do dopracowania. Oczekujemy na wydanie zezwolenia z Ministerstwa Klimatu i Środowiska, co stanowi warunek formalny uruchomienia systemu. Równolegle operatorzy systemu muszą podpisać pomiędzy sobą umowę zapewniająca sprawne i transparentne rozliczenia. Bardzo istotna jest również logistyka odbioru opakowań, która pozwoli uniknąć gromadzenia się zwróconych opakowań na zapleczach lub – co gorsza – przed sklepami. Pracujemy nad rozwiązaniami logistycznymi, które zapewnią efektywną zbiórkę, m.in. logistykę zwrotną, czyli transport pustych opakowań tymi samymi pojazdami, które dostarczają produkty.

Pierwsze tygodnie po uruchomieniu systemu będą dla nas wszystkich sprawdzianem – ale jesteśmy na niego gotowi. Nasze systemy IT, wdrażane we współpracy z naszym partnerem technologicznym – firmą Sensoneo, sprawdzone w innych krajach, już wkrótce będą w pełni gotowe do obsługi tysięcy punktów zbiórki w całej Polsce i przetwarzania danych w czasie rzeczywistym. Wiemy, że kluczowe będzie zapewnienie płynnej obsługi pobierania i zwrotu kaucji – w sposób przejrzysty, intuicyjny i bezpieczny dla konsumentów. Nie startujemy od zera. PSK S.A. została utworzona przez wiodących producentów piwa, którzy od 30 lat skutecznie realizują dobrowolne systemy kaucyjne, osiągając wskaźniki zbiórki na poziomie 90%. To właśnie nasze doświadczenie i skala działalności sprawiają, że podchodzimy do nadchodzącego wdrożenia z pewnością i profesjonalizmem. Wiemy, jak zarządzać takim systemem, jak reagować na wyzwania i jak skutecznie prowadzić zbiórkę opakowań. Jesteśmy gotowi – teraz czas na ostateczny test w nowej formule.

Co dalej?

W Polsce system przybierze formę multioperatorską, co oznacza, że różni operatorzy będą musieli współdziałać, aby system działał sprawnie i skutecznie realizował założone cele – czyli osiągnął 77proc. poziomu zbiórki w latach 2025–2029, a docelowo 90 proc. od 2030 r. Kluczowe dla sukcesu systemu kaucyjnego jest również to, by operatorzy działali — zgodnie z ustawą — na zasadzie not-for-profit, co pozwoli na minimalizację kosztów operacyjnych bez dodatkowych marż.

Choć wyzwań nie brakuje, nasze przygotowania są zaawansowane i pozwalają patrzeć w przyszłość z optymizmem. Polska dołączy do grona krajów, w których system kaucyjny realnie zwiększa poziom recyklingu i zmniejsza ilość odpadów w środowisku. Dzięki nowoczesnym rozwiązaniom i szerokiej współpracy system kaucyjny stanie się elementem codzienności, który będzie nie tylko wygodny dla konsumentów, ale przede wszystkim korzystny dla planety.

Jakub Ogórek

prezes zarządu PSK S.A.