Na koniec grudnia 2024 r. w sądach było 14 759 spraw dotyczących sankcji kredytu darmowego (SKD). Większość pozwów przeciw bankom z tytułu SKD została złożona przez radców prawnych, adwokatów lub kancelarie odszkodowawcze wykorzystujące wdrożone przez polskiego ustawodawcę przepisy unijnej dyrektywy bez zachowania proporcjonalności i odpowiedniości. Skupują oni wierzytelności ze spłaconych roszczeń kredytobiorców za 10-20 proc. ich wartości, a następnie pozywają banki. Umowy cesji czy umowy o reprezentowanie klienta często zawierają postanowienia, które są niedozwolone (abuzywne).
13 lutego Trybunał Sprawiedliwości Unii Europejskiej (TSUE) ogłosił wyrok w sprawie sankcji kredytu darmowego. W TSUE jest obecnie dziewięć spraw z tego zakresu wynikających z zapytań polskich sądów.
ZBP: kancelarie prawne dopuszczają się nieuczciwych działań
Związek Banków Polskich (ZBP) podkreśla, że TSUE nie orzekł niczego nowego ponad to, co jasno wynika od lat z brzmienia dyrektywy o kredycie konsumenckim i polskiej ustawy o kredycie konsumenckim — w razie niewykonania obowiązku informacyjnego bank może zostać pozbawiony odsetek. Ponadto TSUE jasno stwierdził, że to do sądu krajowego należy ocena, na ile przeciętny konsument — właściwie poinformowany oraz dostatecznie uważny i rozsądny — był w stanie na podstawie warunków umowy dotyczących zmiany opłat ocenić, jak może się zmienić wysokość jego zobowiązania.
Tymczasem po informacji o wyroku TSUE w sprawie polskiej sprawy sankcji kredytu darmowego (C-472/23) niektóre kancelarie prawne w ocenie ZBP dopuściły się nieuczciwych działań, manipulując treścią wyroku, aby uzyskać korzyści finansowe.
— Już kilka minut po odczytaniu sentencji wyroku internet zalały nagłówki cytujące głównie same wypowiedzi kancelarii prawnych i odszkodowawczych. Na dużych portalach informacyjnych natomiast pojawiły się również obszerne komentarze prawników stanowiące modelowy przykład manipulacji informacją nastawionej na pozyskanie nowych nieświadomych klientów. My, aby przeanalizować sentencję wyroku i odpowiedzialnie napisać komentarz, potrzebujemy 1,5-2 h — mówi Tadeusz Białek, prezes ZBP.
Dlatego ZBP zamierza skierować zawiadomienie do UOKiK w sprawie naruszenia interesów konsumentów.
— Rozważamy także skierowanie zawiadomień przeciwko indywidualnym radcom prawnym i adwokatom w celu wszczęcia postępowania dyscyplinarnego prowadzonego na podstawie ustawy o radach prawnych, czy ustawy Prawo o adwokaturze w zakresie naruszenia przez nich zasad etyki wykonywania zawodu przez jawne wprowadzanie opinii publicznej w błąd. Wszystkie zawiadomienia są w przygotowaniu i w ciągu kilku tygodni zostaną skierowane — mówi Tadeusz Białek.