Popularności technologii instant messaging, na bazie której pracują komunikatory, nie można nie doceniać — korzysta z niej codziennie kilkaset milionów użytkowników.
Dzięki komunikatorom, nieco niespodziewanie, zaczęła się rozwijać darmowa telefonia IP, która z początku implementowana była jako wartość dodana do usług tekstowych. Dziś Voice over IP w komunikatorach to coraz częściej wykorzystywane narzędzie do komunikacji głosowej, popularne szczególnie w małych firmach i wśród użytkowników indywidualnych. Wystarczy dowolny komputer, łącze do internetu oraz słuchawki z mikrofonem, by za pomocą komunikatora porozmawiać za darmo z inną osobą, która może znajdować się nawet na drugim końcu globu. Głos zamieniany jest na pakiety i transmitowany przez internet, dzięki temu usługa jest bezpłatna.
Wszystkie popularne komunikatory internetowe wyposażone są w moduły umożliwiające prowadzenie rozmów głosowych. Gadu-Gadu, Tlen i WP Kontakt kuszą w ten sposób nowych użytkowników, a za „wykonywanie” połączeń między swoimi użytkownikami nie pobierają opłat.
Dziennie wykonuje się w Polsce kilkaset tysięcy połączeń przy użyciu technologii VoIP zaimplementowanej w komunikatorach i oprogramowaniu P2P, wiadomo jednak, że wraz ze wzrostem popularności usług szerokopasmowego dostępu do sieci ta liczba będzie dynamicznie rosła. Na świecie niezwykle popularnym rozwiązaniem VoIP jest usługa w komunikatorze ICQ, który ma ponad 150 mln zarejestrowanych użytkowników.
Przebojem ostatnich miesięcy umożliwiającym prowadzenie rozmów głosowych w doskonałej jakości, przy wykorzystaniu nawet słabej jakości łącz, jest oprogramowanie typu P2P o nazwie Skype. Program pobrany został ze strony producenta już w ponad 7 mln kopii i rozprzestrzenia się po świecie błyskawicznie — dostępna jest również jego polskojęzyczna odmiana. Innowacyjna formuła programu bije na głowę konkurentów, zarówno pod względem funkcjonalności aplikacji, jak i jakości rozmów, która w wielu przypadkach przewyższa telefonię tradycyjną.
Istotną rolę telefonii IP w komunikatorach internetowych negują w większości producenci i integratorzy sprzętu telekomunikacyjnego, zgodnie podkreślając, iż nie powinna być ona w tej postaci wykorzystywana w działalności biznesowej. Powodem jest zmienna jakość (zależna od natężenia ruchu na łączach internetowych) oraz relatywnie niski poziom bezpieczeństwa przesyłanych w sieci pakietów.
— Rozwiązania bazujące na komunikatorach internetowych są najtańszą wersją wykorzystania technologii VoIP, ale najbardziej zawodną i oferującą najmniej usług. Istotną wadą tego rozwiązania jest mnogość niekompatybilnych komunikatorów internetowych, a także praktyczny brak możliwości styku tego rozwiązania z abonentami telefonii stacjonarnej i GSM (pojawia się wtedy problem opłat za połączenie). Rozwiązania VoIP bazujące na systemach telekomunikacyjnych (IP PBX) korzystając z dostępów komercyjnych i bazując na określonych standardach oferują praktycznie wszystkie funkcje i właściwości występujące dotychczas w cyfrowych systemach PABX. Nie występuje tu problem styku z publicznymi sieciami stacjonarnymi i GSM, a także nie pozbawia abonenta dotychczasowych funkcji, ustawień i konfiguracji — przekonuje Zbigniew Piwko, dyrektor handlowy Unicom, przedstawiciela Ericsson Enterprise.
Z pewnością jest w tego rodzaju argumentacji dużo prawdy, trudno bowiem wymagać od producentów komunikatorów gwarancji jakości usług, kiedy są one darmowe. Komunikatory zarówno przy przesyłaniu wiadomości tekstowych, jak i pakietów, w których zawarty jest głos korzystają z publicznego internetu i obarczone są wszelkimi wadami tego rozwiązania.
Krzysztof Szalwa wiceprezes SMS Express, operatora usługi Gadu-Gadu
Komunikacja głosowa w Gadu-Gadu Polskim Komunikatorze Internetowym działa od ponad roku i cieszy się rosnącą popularnością wśród użytkowników Gadu-Gadu. Rozmowy głosowe w komunikatorze są bezpłatne. Gadu-Gadu jest najpopularniejszym komunikatorem internetowym w Polsce. Korzysta z niego ponad 1 mln użytkowników dziennie.
Jacek Świderski członek zarządu o2.pl
Usługa VoIP w komunikatorze Tlen dostępna jest od dwóch lat. Obecnie użytkownicy komunikatora wykonują 40-50 tys. tego typu połączeń dziennie. Z tej formy komunikacji korzysta w Tlenie blisko 70 tys. osób. Rozmowy głosowe w komunikatorze Tlen.pl są istotnym elementem ogólnego rozwoju programu, zarówno w sensie technologicznym, jak i biznesowym. Darmowe rozmowy głosowe stanowią od dawna element składowy komunikatora, a wprowadzenie do niego konferencji video czyni Tlen.pl wszechstronnym narzędziem do komunikacji. Popularność tych rozwiązań zachęciła nas do wyjścia do użytkowników z rozszerzoną, komercyjną ofertą. Zgodnie z planem, wkrótce poprzez Tlen. pl będzie można dodzwonić się do sieci telefonicznej PSTN.