Eksperci w roli czarnych charakterów urośli do kategorii gwiazd
Co wpływa na prymat wśród postbigbrotherowych programów, jak oni tańczą, śpiewają czy podskakują? Schemat: wyraziste jury. Zły policjant i ten dobry. Emocje.
"Mam talent", "Jak oni śpiewają", "Taniec z gwiazdami", "Fabryka gwiazd", "Fort Boyard", "You Can Dance", "Gwiazdy tańczą na lodzie"… Programy rozrywkowe, w których naturszczycy w jakiejś dziedzinie mierzą się z ekspertami, wypełniają ramówki i napędzają przychody reklamowe. Dlaczego zapożyczone formaty są tak skuteczne w walce o rząd dusz widzów TVN, Polsatu i TVP?
— Dupy na nich polecą! — entuzjazmuje się w programie "Mam talent" (TVN) piosenkarka Agnieszka Chylińska, komentując występ boysbandu licznego jak mała orkiestra.
— Nawet na tego ostatniego?! — ripostuje z udawanym zażenowaniem etatowy juror Kuba Wojewódzki.
Inny program, inny juror, inny bohater: Michał Piróg, arbiter w "You Can Dance" (TVN) wypala do dziewczyny, że daje jej bilet, ale na PKP. Młoda w płacz.
Docinki jurorki "Tańca z gwiazdami" (też TVN) Iwony Pavlović, zwanej Czarną Mambą, i jej niby złośliwe dialogi z Beatą Tyszkiewicz można by cytować w nieskończoność. "Daję Ani klapsa" (o tancerce) wcale nie jest najmocniejsze.
— 70 procent wartości większości z telewizyjnych hitów to jurorzy — komentuje dziennikarka Karolina Korwin-Piotrowska, znana z krytyki mediów.
To dlatego jurorzy mają przypisane role. Zasada jest prosta: arogant, brutal oraz przyjazny światu obrońca atakowanych bez pardonu uczestników programu, a do tego łagodzący ich spory rozjemca (ewentualnie na doczepkę jeszcze ktoś ze znaną twarzą). Komu ta gra wychodzi, tego program wygrywa, komu nie — tego program zaczyna kuleć.
Mam talent przed tańcem
Potwierdzeniem tej tezy są badania ("Gwiazdy tańczą na lodzie" w TVP, m.in. z Dodą, ruszyły dopiero 3 października, więc nie ma ich w zestawieniu). We wrześniowych rankingach oglądalności i wpływów z reklamy prowadzą, według AGB Nielsen Media Research, dwa hity TVN i jeden Polsatu. Właśnie te, które mają najbardziej wyraziste jury. W oglądalności przoduje "Mam talent" TVN-u, a w przychodach z reklamy "Jak oni śpiewają" Polsatu.
W USA najpopularniejsi jurorzy i prowadzący takie programy — Simon Cowell ("American Idol") czy Tyra Banks ("America’s Next Top Model") — są nominowani lub wygrywają telewizyjne nagrody za swoje występy. Czy u nas też w grę wchodzą takie wizerunkowe korzyści?
— Chodzi plotka, że — o zgrozo! — Jola Rutowicz ma być nominowana do tegorocznych Telekamer. Skoro tak, to jurorzy programów typu "Taniec z gwiazdami" też winni być nominowani — np. Galiński czy Pavlović. Bo Wojewódzki to chyba nie... Mam nadzieję, że on wciąż jest dziennikarzem — mówi Karolina Korwin-Piotrowska.
Ale na razie polskie nagrody nie mają kategorii reality show.
Emocje lepiej i gorzej
TVN. Program "Mam talent". Mirek Langer popiskuje piosenkę "Over the Rainbow". Na widowni szyderczy śmiech. Małgorzata Foremniak pyta zupełnie zasadnie:
— Po co przyszedłeś do tego programu?
Chłopak nieśmiało:
— Żeby pokonać własną nieśmiałość…
Konsternacja. Langer rozbroił wszystkich i dostaje owację. Przed telewizorami płyną łzy. Realizator zwalnia obraz, by widzowie dłużej trwali w uniesieniu. Wiesław Godzic, medioznawca, przywołując ten przykład, zwraca uwagę na jeszcze jeden aspekt, który decyduje o sukcesie konkursowych programów.
— Jeśli producent ma pomysł na pokazanie emocji — wygrywa. TVN robi to świetnie. Szanując widza, który, zabiegany, nie ma czasu na rozpatrywanie emocji, dostarcza mu je na tacy. W Polsacie robią to nie tak dobrze. Lepiej im idzie w "Jak oni śpiewają" — uważa Wiesław Godzic.
Za klęskę stacji Zygmunta Solorza uważa "Fabrykę gwiazd". Program miał szansę. Jury z Kayah, wyrazistą gwiazdą, rozczulało się przecież, gdy Marcin Szymański, śpiewający fryzjer-młodziak, ze łzami w oczach przepraszał, że grał przed laty w porno dla gejów. Ale ostatecznie o sukcesie decyduje właśnie odpowiednia prezentacja emocji.
— Zupełnie inna bajka to TVP. Myślę, że telewizja publiczna powinna zrezygnować z takich programów i bardziej odwoływać się do inteligencji, a nie do emocji. I tak nie prześcignie w tym prywatnych stacji. I zarzucić kupowanie gotowych formatów. Zacząć zaś tworzyć swoje. Widać to choćby po "Fort Boyard", który w oryginale, zresztą już wcześniej w Polsce emitowanym, prezentował się zdecydowanie lepiej — komentuje medioznawca.
Pytanie, czy TVP ma aż tak kreatywną kadrę, by przebić show, nie tyle taki jak "Fort Boyard", ile przede wszystkim taki, w którym Doda zasiada w różowym fotelu i beszta łyżwiarzy…
Kto gdzie arbitrem?
"Jak oni śpiewają"
Edyta Górniak, Elżbieta Zapendowska, Rudi Szubert
"Taniec z gwiazdami"
Iwona Pavlović, Zbigniew Wodecki, Beata Tyszkiewicz, Piotr Galiński
"Mam talent"
Agnieszka Chylińska, Kuba Wojewódzki, Małgorzata Foremniak
"Gwiazdy tańczą na lodzie"
Włodzimierz Szaranowicz, Doda, Tomasz Jacyków, Renata Aleksander
"Fort Boyard"
Robert Gonera, Katarzyna Glinka, Janusz Weiss
"Fabryka gwiazd"
Kayah, Marek Dutkiewicz, Maciej Bisiorek, Tede
"You can dance"
Michał Piróg, Weronika Marczuk-Pazura, Augustin Egurrola
Rafał Kerger