To tylko straszak

1 stycznia 2020 r. weszła w życie ustawa pozwalająca skuteczniej zwalczać zatory płatnicze. Umożliwia ona prezesowi UOKiK nakładanie kar finansowych (bez limitu) na firmy, których łączne przeterminowane zadłużenie (powyżej 60 dni) z trzech ostatnich badanych miesięcy przekroczy 5 mln zł. Kary wyliczane są według wzoru - na ich wysokość wpływa wielkość przeterminowanego zadłużenia i długość opóźnienia. Latem ubiegłego roku prezes UOKiK wszczął ponad 70 postępowań wobec firm zalegających z płatnościami. Do końca ubiegłego roku było ich już ponad 100. Teraz przyszedł czas na nakładanie kar. Za generowanie zatorów płatniczych na dwie firmy transportowe spadły kary finansowe w łącznej wysokości 470 tys. zł. Tomasz Chróstny, prezes UOKiK, ustalił, że firma Havi Logistics w okresie luty - kwiecień 2020 r. miała zaległości wynoszące... ponad 155 mln zł. Urząd stwierdzi, że przeterminowanych faktur było ok. 4,6 tys. i nałożył na firmę 426 tys zł kary. Drugi ukarany, Locotranssped, w okresie luty - kwiecień 2020 r. miał, według UOKiK, zaległości płatnicze na 24,5 mln zł (na rzecz 3,5 tys. klientów).

Biorąc pod uwagę wysokość zaległych długów obu firm oraz liczbę pokrzywdzonych kontrahentów, można uznać, że prezes UOKiK potraktował je dość łagodnie. Regulator tłumaczy, że surowa kara nie jest celem samym w sobie.

- Wysokość kar została wyliczona według wzoru wskazanego w ustawie. Nasze działania, podobnie jak sankcje finansowe, mają dyscyplinować przedsiębiorców do zapłaty kontrahentom zaległych zobowiązań, a przede wszystkim - do zmiany praktyk płatniczych - mówi Tomasz Chróstny.

Podkreśla, że recydywistom grożą kary podwyższone o 50 proc.

Wkrótce można spodziewać się kolejnych decyzji o sankcjach za zatory płatnicze. Ukarani przedsiębiorcy mogą odwoływać się do sądu.

Ustawowy wytrych

Nie wszystkie zamknięte przez UOKIK postępowania dotyczące zaległości skończyły się sankcjami. Kary uniknęły UPS Polska oraz Galicja Tomaszek (AGD, meble kuchenne, elektronika). UPS nie spłaciło w terminie 22,2 mln zł, a Galicja Tomaszek - ponad 15 mln zł. Sprawy zostały umorzone, bo winą za zaległości firmy obarczyły własnych dłużników. Zgodnie z ustawą prezes UOKiK musi zamknąć sprawę, jeżeli należności przedsiębiorcy przewyższają jego zobowiązania.

UOKiK narzeka na te regulacje.

- Zauważyliśmy, że niektórzy wykorzystują fortele prawne do uciekania od zapłaty kontrahentom. Konieczna jest zmiana tych przepisów – podkreśla Tomasz Chróstny.

Zaznacza, że analiza spraw z zakresu zatorów płatniczych jest bardzo żmudna i długotrwała. Tylko w czterech zakończonych postępowaniach urząd musiał przeanalizować blisko 100 tys. faktur, liczne zestawienia transakcji handlowych, dane zawarte w plikach JPK VAT i JPK WB.