Dom do 70 m kw. bez pozwolenia na budowę, gwarantowany kredyt mieszkaniowy, bon społeczny lub rodzinny to rządowe projekty zaprezentowane w ramach Polskiego Ładu. W zamyśle mają dać szansę zakupu lokum najmniej zarabiającym i zachęcać do powiększania rodziny.
Analitycy Banku PKO BP w najnowszym raporcie pt. „Rynek nieruchomości przez pryzmat Polskiego Ładu” oceniają, że największy wpływ na rynek nieruchomości wywrze program gwarantowanych kredytów mieszkaniowych. Szacują, że wygeneruje on dodatkowy popyt sięgający około 13,4 mld zł rocznie.
Program ma polegać na udzieleniu przez Bank Gospodarstwa Krajowego gwarancji do 20 proc. kwoty kredytu, jednak nie może ona wynosić więcej niż 100 tys. zł. Ma stanowić pomoc dla osób najmniej zarabiających, które nie są w stanie zebrać pieniędzy na wymagany przez banki kapitał własny przy zaciąganiu kredytu hipotecznego.
Będą mogły z niego skorzystać nie tylko rodziny, ale także single, którzy nie posiadają jeszcze mieszkania na własność. Projekt zakłada, że w przypadku powiększenia gospodarstwa domowego o kolejne dziecko w rodzinie BGK jednorazowo spłaci część kredytu mieszkaniowego. Za urodzenie drugiego dziecka zapłaci 20 tys. zł., zaś za trzecie i każde kolejne po 60 tys. zł.
Co ciekawe, pomimo prognozy zwiększonego popytu analitycy Banku PKO BP nie przewidują, aby program istotnie wpłynął na dynamikę wzrostu cen nieruchomości mieszkaniowych. Ich zdaniem do czasu jego wejścia w życie nastąpi ochłodzenie koniunktury, na co wpłynie spowolnienie popytu z racji gorszej dostępności mieszkań, wprowadzone w lipcu ograniczenia kredytowania do 25 lat przy wyliczaniu zdolności czy ewentualne podwyżki stóp procentowych.
Jednak ustawodawca zabezpieczył się również przed ewentualnym zagrożeniem przegrzania rynku. W projekcie przewidział maksymalne limity cen dotyczące metra kw. finansowanego mieszkania. Pozostawił również Radzie Ministrów możliwość obniżenia w rozporządzeniu wysokości współczynników wpływających na limity cenowe.
Ciasny, ale własny
Drugi rządowy pomysł na rozwiązanie problemu mieszkaniowego Polaków to zapewnienie możliwości wybudowania domu do 70 m kw. bez pozwolenia na budowę. Program jest skierowany wyłącznie do osób zaspokajających własne potrzeby mieszkaniowe. Nie będą mogli skorzystać z niego m.in. inwestorzy budujący wieloobiektowe osiedla czy wznoszący domki na wynajem dla turystów.
Analitycy PKO BP prognozują, że z programu skorzystają przede wszystkim mieszkańcy powiatów ziemskich, nieprzylegających bezpośrednio do dużych miast, w których budowa małych domów jest najpopularniejsza. W aglomeracjach i powiatach je otaczających, a także w rejonie nadmorskim, w Wielkopolsce oraz w niektórych powiatach woj. podlaskiego przeważa zainteresowanie domami od dewelopera.
Autorzy raportu zauważają również, że w przypadku indywidualnej budowy domu obecnie preferowane są raczej większe metraże. Jednak widoczne są pierwsze oznaki wzrostu zainteresowania małymi powierzchniami. W tej chwili udział kredytów na zakup lub budowę domów do 90 m kw. trafiających do Banku PKO BP stanowi 13,6 proc.
Zabrać bogatszym, dać biedniejszym
Jednym z głównych założeń Polskiego Ładu jest wyrównanie szans na dobre życie między tymi, którzy zarabiają najwięcej, i tymi, którzy zarabiają najmniej, dlatego beneficjentami tej zmiany, w ocenie analityków banku, będą przede wszystkim Polacy słabo zarabiający.
Zdaniem PKO BP działania ujęte w reformie mają poprawić zdolność kredytową osób słabo zarabiających przez wzmocnienie trendu wzrostu płac w słabszych grupach dochodowych.
Jednak program może osłabić tempo budowania oszczędności przez grupę najlepiej zarabiających i w efekcie ograniczyć popyt na nieruchomości mieszkaniowe o charakterze inwestycyjnym.
Na Polskim Ładzie mają również skorzystać rodziny z co najmniej trójką dzieci lub z osobą z niepełnosprawnością. Będą mogły ubiegać się o bon mieszkaniowy na sfinansowanie wkładu mieszkaniowego/budowlanego, partycypację w TBS-ach, budowę domu, a także na zakup mieszkania lub gotowego domu.