— Podczas ubiegłorocznej konferencji dotyczącej celów zrównoważonego rozwoju przedstawiliśmy m.in. działania realizowane w Stanach Zjednoczonych. How to recycle to projekt etykiety, która w prosty i intuicyjny sposób wyjaśnia, co konsument powinien zrobić z konkretnym opakowaniem, by poddać go recyklingowi. Zainteresował nas pomysł, by nie tylko edukować konsumenta, ale przede wszystkim pokazać mu w praktyczny sposób, jak prawidłowo pozbyć się odpadu. Po konferencji udało się zebrać grupę zainteresowaną tą inicjatywą — opowiada Małgorzata Greszta, partner zarządzający w CSR Consulting.

Magdalena Sułek-Domańska z Eneris Ochrona Środowiska uzupełnia, że dodatkowym impulsem było nowe rozporządzenie, które weszło w życie w lipcu 2017. Ujednoliciło sposób zbierania odpadów w całej Polsce. Do współpracy udało się namówić Kancelarię Wierzbowski Eversheds Sutherland, Rekopol, Antalis Poland, BZ WBK, Eurocash, Little Greenfinity, Servier, Skanska, UNEP/GRID Warszawa (ośrodek afiliowany przy Programie Narodów Zjednoczonych ds. środowiska) oraz Fundację Nasza Ziemia. W rezultacie 12 kwietnia 2018 r. podczas Targów CSR w Warszawie została zainaugurowana Koalicja 5 frakcji.

Czytelne piktogramy

Głównym celem Koalicji jest wsparcie przedsiębiorstw przy wprowadzeniu czytelnego systemu oznakowań na opakowania. Piktogramy i informacje w sposób jednoznaczny mają wskazywać, do którego z pojemników należy wrzucić każdy z elementów. Również samorządy, odpowiadające za organizację systemu zbiórki odpadów komunalnych, są zachęcane do umieszczania spójnych symboli wypracowanych przez Koalicję na pojemnikach na odpady, materiałach informacyjnych i śmieciarkach. Ważnym elementem są także skoordynowane działania edukacyjne dotyczące segregowania odpadów skierowane do dorosłych i dzieci.

— Łączymy trzy sektory. Przede wszystkim jest konsument, który biorąc do ręki butelkę wody czy opakowanie po jogurcie, powinien odczytać z etykiety jasne wskazówki, co zrobić z każdym elementem opakowania, np. korek — odkręć, butelkę — opróżnij i zgnieć etc. Następnie idąc do śmietnikowej altany, powinien zobaczyć te same piktogramy, które widział na etykiecie butelki. Po drugiej stronie są producenci, którzy umieszczają oznakowania na opakowaniach, i samorządy — mówi Magdalena Sułek-Domańska.

Te ostatnie, w ramach organizowanych przetargów, mogą zapewnić umieszczenie spójnego systemu piktogramów na pojemnikach na odpady w przestrzeni miejskiej czy na materiałach informacyjnych dla mieszkańców (ulotki, plakaty, banery na śmieciarkach). W ramach testów znaki już wdrożono w Kielcach i Gorzowie. Mieszkańcy deklarują, że system w znaczącym stopniu wpłynął na rozumienie zasad segregacji. Eneris zachęca kolejne gminy zainteresowane ujednolicaniem oznaczeń na pojemniki. Olbrzymią rolę mogą odegrać też organizacje pozarządowe, które pomagają edukować Polaków.

Więcej odzyskiwać

Jest o co się starać. Zgodnie z wymaganiami Unii Europejskiej w 2020 r. musimy uzyskać 50-procentowy poziom recyklingu. Według danych za 2015 r. odzyskujemy 26 proc. i co roku zwiększamy zaledwie o 0,7 proc.

— Prawo polskie i europejskie jest jednoznaczne i bezkompromisowe. To wymaga od nas wszystkich zdecydowanych działań. Najważniejsza jest jakościowo dobra zbiórka u źródła. By stała się faktem, niezbędne są proste, dostępne i zrozumiałe narzędzia komunikacji na każdym etapie kontaktu konsumenta z produktem — podkreśla Magdalena Sułek-Domańska.

Partnerem Fundacji może zostać każda firma, organizacja czy instytucja zainteresowana rzeczywistą ochroną środowiska. Do projektu zaproszeni są producenci wprowadzający na rynek opakowania, samorządy realizujące segregację na pięć frakcji oraz firmy i organizacje pozarządowe, chcące edukować swoje otoczenie w zakresie odzysku surowców. Dołączając do inicjatywy, otrzymują możliwość korzystania z systemu eko oznakowania na opakowania stworzonego z wykorzystaniem analizy prawnej funkcjonującego znakowania ekologicznego i dobrych praktyk z USA i Wielkiej Brytanii. Koalicja 5 frakcji udostępnia także narzędzia edukacji: od systemu oznakowania na pojemniki (do biur dla firm, do przestrzeni miejskiej dla samorządów), spójnego z oznakowaniem produktów, po bazę praktyk w dziedzinie edukacji na temat segregacji surowców. Rosnące wymagania dotyczące recyklingu i przygotowania do ponownego użycia, coraz większa produkcja odpadów i niska świadomość konsumentów co do tego, jak poprawnie segregować, to podstawowe wyzwania dla gospodarki komunalnej dzisiejszej Polski. Informacje o tym, jak dołączyć do programu, są dostępne na stronie www.5frakcji.pl.