W zestawieniu z gigantycznymi traktatami unijnymi opoka sojuszu zdumiewa zwięzłością – obejmuje 14 krótkich artykułów. Notabene kultowy artykuł 5 stwierdza, że każdy sygnatariusz „udzieli pomocy stronie lub stronom napadniętym, podejmując niezwłocznie, samodzielnie jak i w porozumieniu z innymi stronami, działania jakie uzna za konieczne, łącznie z użyciem siły zbrojnej”. Podkreślam fakultatywność, nie ma nakazu automatycznej reakcji militarnej! A zatem w razie napaści np. Rosji na Polskę czy inne państwo ze wschodnich rubieży NATO natychmiastowe uczestnictwo sojuszników od nas odległych w kontrakcji zbrojnej wcale nie byłoby oczywistością.
Po objęciu prezydentury przez Donalda Trumpa naturalne jest pytanie, jak artykuł 5 odczytywany jest przez USA. Wątpliwości są zasadne tym bardziej, że rozpętaniem wojny celnej m.in. z sojusznikami z NATO prezydent podminował traktat założycielski. Chowany pod dywan artykuł 2 zawiera przecież taki nakaz dla państw stron: „Będą one dążyły do usuwania konfliktów w prowadzonej przez nie międzynarodowej polityce gospodarczej i będą popierały współpracę gospodarczą między wszystkimi stronami lub częścią z nich”. Wszystkie nieszczęsne decyzje celne Donalda Trumpa niszczą międzynarodową współpracę gospodarczą.
W tym kontekście środowa decyzja UE o nałożeniu na USA ceł odwetowych upomina się o krzywdę również NATO. Spośród 27 państw wspólnoty gospodarczej aż 23 należą również do sojuszu militarnego. Ogromną listę towarów przygotowała Komisja Europejska, ale głosowanie Rady UE przeprowadziła prezydencja Polski. Wymagana tzw. podwójna większość (co najmniej 15 państw oraz 65 proc. unijnej ludności) osiągnięta została z nadróbką. Odwetu nie poparły tylko Węgry, zatem państwowo wyszło 26 do 1, zaś ludnościowo 97,87 do 2,13.
