Rząd idzie na wojnę z oszustami, przez których budżet państwa co roku traci miliardy.
— Wyłudzanie pieniędzy z VAT to okradanie Polaków, wszystkich uczciwie płacących podatki. Chcemy z tym skończyć. Nie mogłabym spokojnie spać, gdybym pozwoliła na to, żeby mój rząd tolerował tego typu patologie — powiedziała wiosną tego roku premier Beata Szydło na wspólnej konferencji ze Zbigniewem Ziobrą, ministrem sprawiedliwości i prokuratorem generalnym. Zapowiedzi surowego karania wyłudzaczy VAT właśnie zostały skonkretyzowane w projekcie nowelizacji Kodeksu karnego. Znajdą się w nim nowe rodzaje przestępstw: wystawianie fikcyjnych faktur VAT oraz podrabianie i przerabianie faktur w celu użycia ich jako autentycznych.
Ćwierć wieku za podatki
Ministerstwo Sprawiedliwości (MS), autor projektu, podkreśla, że zwalczanie zjawiska wyłudzeń podatku VAT na gruncie Kodeksu karnoskarbowego jest niewystarczające i dlatego niezbędne są odpowiednie zapisy również w Kodeksie karnym oraz znaczne zaostrzenie sankcji.
„Chodzi bowiem o to, by tego typu zachowania zmierzające do nielegalnego uzyskania środków finansowych kosztem budżetu państwa stały się nieopłacalne, a surowa sankcja karna miała walor odstraszający. Osoby popełniające przestępstwa karnoskarbowe planują swe działania, dokonując swoistego rachunku zysków i strat związanych z ich popełnieniem” — czytamy w uzasadnieniu projektu. Odstraszać mają surowe kary. Resort proponuje, aby za wystawianie fikcyjnych faktur VAT oraz posługiwanie się nimi groziły kary od 6 miesięcy do 8 lat pozbawienia wolności (obecnie maksymalnie 5). Kara nie niższa niż 3 lata więzienia ma grozić za wystawianie i posługiwanie sie fikcyjnymi fakturami o wielkiej wartości lub uczynienie sobie z tego procederu źródła stałego dochodu. To jednak tylko sankcje „przeciętne”. Projekt przewiduje bowiem tzw. kwalifikowany typ czynu, gdy wartość fikcyjnych faktur przekroczy 5 mln zł (pięciokrotność mienia wielkiej wartości). Za taki czyn grozić będzie co najmniej 5 lat, a maksymalnie… 25 lat pozbawienia wolności. „Ten typ czynu miałby odnosić się do członków największych zorganizowanych grup przestępczych, których działalność wywołuje najpoważniejsze konsekwencje budżetowe” — tłumaczy MS. — 25 lat więzienia, nawet za wystawianie fikcyjnych faktur o ogromnej wartości, to przesada. To jest drakońska kara i nieuzasadniona. Jestem przeciwny takiej sankcji — mówi prof. Piotr Kruszyński, znawca prawa karnego. Surowe kary więzienia za wyłudzenia VAT to nie wszystko. Dodatkową dolegliwością będzie gigantyczna grzywna, maksymalnie blisko 74 mln zł.
Droga na skróty
Co istotne, wysokość kar więzienia zależeć będzie nie od kwot wyłudzonych z budżetu państwa, lecz od wartości towarów i usług, których dotyczyć będzie fałszywa faktura. „Założeniem jest powiązanie karalności przestępstwa z ogólną wartością towarów lub usług, których dotyczy faktura, nie zaś z kwotą uszczuplenia. Zabieg ten ma uprościć i zracjonalizować dowodzenie znamion tego czynu zabronionego, zwłaszcza poprzez rezygnację z konieczności korzystania w postępowaniu przygotowawczym z wyników postępowania podatkowego, mającego na celu ustalenie kwoty uszczuplenia” — czytamy w uzasadnieniu. Projekt MS zostanie teraz skierowany do uzgodnień i konsultacji. Prof. Piotr Kruszyński jest sceptyczny wobec propozycji resortu. — To droga na skróty. Nie surowość kar, ale nieuchronność i szybkość represji się liczy. Samo zaostrzanie odpowiedzialności niewiele da. Może niektórzy rzeczywiście się wystraszą. Jednak warunkiem sukcesu w walce z wyłudzeniami VAT jest lepsza współpraca służb skarbowych, policji i prokuratury — mówi prof. Kruszyński.
Za to chce ścigać Ministerstwo Sprawiedliwości
Przykłady czynów zmierzających do wyłudzeń VAT
- wystawianie faktur na czynności, które nie zostały wykonane
- wystawianie faktur przez fikcyjne podmioty, powstałe tylko w celu wystawiania fikcyjnych faktur
- wystawianie faktur i dokumentów celnych na czynności pozorne
- dostawa, która nie opuszcza kraju, a jest deklarowana jako wewnątrzwspólnotowa dostawa towarów lub eksport (fikcyjny wywóz)
- świadczenie na terenie kraju usług opodatkowanych stawką podstawową, lecz fikcyjnie deklarowanych jako opodatkowane stawką 0 proc. lub obniżoną (zaniżenie podatku należnego)
- świadczenie usług na terenie kraju fikcyjnie deklarowanych jako wykonane za granicą (fikcyjne miejsce świadczenia)
- deklarowanie dostawy towarów niewymienionych w załączniku 11 do ustawy o VAT jako objętych krajowym odwrotnym obciążeniem (Źródło: MS)