Wśród głównych problemów strukturalnych w Państwie Środka znajdują się ogromne zadłużenie chińskich samorządów oraz bańka na rynku nieruchomości. Podczas zakończonego niedawno Trzeciego Plenum XX Komitetu Centralnego kwestie te zostały jednak omówione ogólnikowo. Według danych chińskiego rządu pod koniec 2023 r. całkowite zadłużenie samorządów wzrosło do 40,74 bln juanów (5,6 bln USD). Natomiast dwaj najwięksi deweloperzy, Evergrande i Country Garden, mają łączny dług przekraczający 500 mld USD.
Gospodarka bez większych swobód
Plenum, w którym pokładano nadzieje na poważniejszą liberalizację, okazało się jednak być potwierdzeniem dotychczasowej polityki Xi Jinpinga, która zakłada większą kontrolę Komunistycznej Partii Chin nad gospodarką.
- Plenum potwierdziło, że KPCh nie jest specjalnie gotowa na zmianę tego paradygmatu, na większe otwarcie czy liberalizację. Choć w decyzji wymienia szereg działań mających prowadzić do zmian systemu społecznego, czy wzrostu konsumpcji, to na razie – bez odpowiedniej implementacji, o co będzie trudno – mają one charakter raczej politycznych deklaracji niż realnego planu – mówi Marcin Przychodniak, ekspert ds. Chin w Polskim Instytucie Spraw Międzynarodowych (PISM).
Dokument opublikowany po zakończeniu Trzeciego Plenum był pełen banałów i niejasności. Poparto w nim obecny kierunek rozwoju Państwa Środka pod rządami Xi Jinpinga. Koncentrował się na pochwale osiągnięć Komunistycznej Partii Chin w zakresie „kompleksowego pogłębiania reform” i stwierdzono w nim, że przyszłość będzie miała kluczowe znaczenie dla promowania „modernizacji na wzór chiński, budowania silnego kraju i odrodzenia narodu”.
Partia dokręci śrubę
Zagraniczni inwestorzy nie będą mieli powodów do zadowolenia, ponieważ chińskie władze zamierzają utrzymać dotychczasową politykę zacieśniania kontroli nad gospodarką. Cały komunikat Trzeciego Plenum można podsumować w zdaniu „dążenia do postępu przy jednoczesnym zapewnieniu stabilności”. Jednak w tym kontekście KPCh utożsamia „stabilność” z całkowitą kontrolą i nadzorem, co stoi w sprzeczności z rozwojem gospodarczym i napływem zagranicznego kapitału. W komunikacie jasno stwierdzono, że Komunistyczna Partia Chin „zniesie ograniczenia rynku, zapewniając jednocześnie skuteczną regulację”.
Marcin Przychodniak twierdzi, że plenum nie przyniosło rozstrzygających rozwiązań na palące problemy w chińskiej gospodarce, a wątki o „otwartości na świat” należy odczytać raczej jako wabik na inwestorów.
- Plenum wyraźnie akcentuje dążenie Chin do zmniejszania zależności od zagranicy i Partia będzie też w ten sposób podchodzić do interakcji z inwestorami, pod kątem przydatności z punktu widzenia interesów chińskiego bezpieczeństwa narodowego – podkreśla ekspert PISM.