Brak sprawozdania finansowego będzie wykroczeniem skarbowym, karanym grzywną. To nowy pomysł Ministerstwa Finansów. Chodzi o art. 5 projektu nowelizacji ustaw o obu podatkach dochodowych — od osób prawnych (CIT) i fizycznych (PIT) — który po uzgodnieniach międzyresortowych i konsultacjach społecznych, w wersji z 29 maja br. czeka teraz na oficjalne stanowisko rządu.
Przepis dotyczy kodeksu karnego skarbowego (k.k.s.). Projekt zapowiada wprowadzenie do niego odpowiedzialności karnej za naruszenie obowiązku złożenia urzędowi skarbowemu w ustawowym terminie sprawozdania finansowego, opinii lub raportu podmiotu, który jest uprawniony do badania takiego sprawozdania. Ministerstwo Finansów (MF), autor projektu, nie zaproponował w dodawanym do kodeksu przepisie konkretnej wysokości grzywny, nie sugeruje, od czego miałaby zależeć jej wysokość, ani nie wyjaśnia w uzasadnieniu projektu powodów wprowadzenia tej kary.
PIT — podatnicy prowadzący księgi rachunkowe, którzy mają obowiązek sporządzać sprawozdania finansowe, muszą je dołączać do rocznych zeznań podatkowych, czyli do 30 kwietnia każdego roku (art. 45 ust. 5 ustawy o PIT).
CIT — podatnicy zobowiązani do sporządzenia sprawozdań finansowych, przekazują je do urzędu skarbowego wraz z opinią i raportem podmiotu uprawnionego do badania takich sprawozdań w terminie 10 dni od zatwierdzenia rocznego sprawozdania finansowego, a spółki — także z odpisem uchwały zgromadzenia zatwierdzającej sprawozdanie finansowe (art. 27 ust. 2 ustawy CIT). Sprawozdanie powinno być zatwierdzone przez organ zatwierdzający (w praktyce wspólników) nie później niż w ciągu 6 miesięcy od dnia bilansowego. Jeżeli rok obrotowy pokrywa się z rokiem kalendarzowym, termin na zatwierdzenie dokumentu mija do 30 czerwca.
Nawet 30 tys. zł kary
MF pozostawiło sformułowanie ogólne — kara grzywny. Gdyby te regulacje obowiązywaływ tym roku, sankcja mogłaby wahać się od 160 zł do nawet 32 tys. zł, co wynika z zasad zawartych w kodeksie. Jednak po wejściu w życie zmian widełki grzywny pójdą w górę, ponieważ zależą od minimalnego wynagrodzenia za pracę. Najniższa możliwa kara stanowi jedną dziesiątą tej płacy, najwyższa — jej dwudziestokrotność. W 2013 r. wynagrodzenie minimalne wynosi 1,6 tys. zł, w przyszłym ma wzrosnąć.
Resort swoim pomysłem chce wyraźnie zwieńczyć dotychczasowe próby karania przedsiębiorców za spóźnione sprawozdania finansowe, od czego urzędy skarbowe musiały jednak odstąpić. Obecnie prawo nie daje organom podatkowym wprost możliwości egzekwowania obowiązku ich składania przez podatników.
Niedopuszczalne analogie
— Próbowano powoływać się na to, że brak tego dokumentu należy traktować jak niezłożenie informacji deklaracji czy oświadczenia, za co kodeks karny skarbowy przewiduje już grzywny — wylicza Jarosław Ziobrowski, adwokat z kancelarii WKB Wierciński, Kwieciński, Baehr. Te praktyki jednak zarzucono.
— Stosowanie wykładni rozszerzającej przepisów karnoskarbowych jest niedopuszczalne. W tym przypadku wyraźnie tak było — precyzuje adwokat. Jeżeli podatnik nie przedłoży sprawozdania finansowego na żądanie organu w trakcie postępowania podatkowego, organ może go ukarać karą porządkową w wysokości do 2,8 tys. zł.
Co na to sądy
Sprawozdanie finansowe to szczegółowy obraz sytuacji majątkowej i finansowej podatnika, jego wyników. — Organy podatkowe weryfikują wysokość uzyskanych przychodów w roku sprawozdawczym, z wyodrębnieniem ich źródeł, z deklaracją podatkową. Badają informacje o poniesionych kosztach, mogą sprawdzać, czy firma otrzymała pożyczki, jakie ma należności i zobowiązania. W praktyce w trakcie kontroli podatkowej organy weryfikują sprawozdanie finansowe — podkreśla Jarosław Ziobrowski.
Wysokość kary pozostanie w rękach sądu i będzie zależeć od różnych czynników. Pod uwagę będzie brana postawa podatnika, np. czy i jak uporczywie uchyla się od swojego obowiązku, ale nie tylko to. Art. 48 par. 4 k.k.s. wymaga, aby w postępowaniu o czyn zabroniony — a takim będzie niezłożenie sprawozdania finansowego — przy orzekaniu kary grzywny sąd uwzględnił stosunki majątkowe i rodzinne sprawcy wykroczenia skarbowego oraz jego dochody i możliwości zarobkowe.
Według przedstawiciela kancelarii WKB, prawdopodobnie sądy będą wydawać decyzje o umorzeniu postępowania z uwagi na znikomą społeczną szkodliwość czynów. — Na pewno jednak nowy przepis zdyscyplinuje podatników do składania sprawozdań w terminie — mówi Jarosław Ziobrowski.