Niektóre przedsięwzięcia mogą korzystać z kilku form wsparcia. Ograniczeniem są jedynie limity pomocy państwa.
Unia Europejska może wspierać firmy na polskim rynku w formie programów wspólnotowych, funduszy przedakcesyjnych oraz strukturalnych, a także Funduszu Spójności. W zasadzie wszystkie instrumenty finansowe UE służą podnoszeniu konkurencyjności gospodarki europejskiej. Programy wspólnotowe wspierają realizację projektów naukowo-badawczych, pozwalających na zwiększenie poziomu innowacyjności w dziedzinie energii, transportu czy ochrony środowiska. Fundusze strukturalne oraz przedakcesyjne są natomiast podstawowymi instrumentami polityki regionalnej, zmierzającymi do wyrównania różnic w rozwoju regionów i samych państw członkowskich.
Różnice
Dostępna pomoc różni się zakresem wsparcia, formą, w jakiej przedsiębiorca może z niej skorzystać (indywidualnie lub w konsorcjum), oraz czasem, który trzeba poświęcić na jej uzyskanie (średnio od kilku miesięcy do 2 lat).
W zasadzie większość działań inwestycyjnych firm z różnych sektorów gospodarki ma szansę na uzyskanie dofinansowania z UE, i to nawet z kilku różnych programów lub funduszy. Poziom wsparcia zależy od rodzaju przedsięwzięcia, zaś głównym ograniczeniem są limity dopuszczalności pomocy państwa. Maksymalna intensywność pomocy regionalnej w Polsce wynosi 50 proc. kosztów kwalifikujących się do objęcia dofinansowaniem, z zastrzeżeniem pięciu podregionów: Wrocław, Kraków, Gdańsk-Gdynia-Sopot, gdzie limit pomocy dla przedsiębiorców wynosi 40 proc., oraz Warszawy i Poznania — 30 proc.
Z funduszy UE mogą być współfinansowane przykładowo projekty infrastrukturalne w zakresie transportu i ochrony środowiska, wdrażanie nowych technologii lub rozwiązań produkcyjnych w przedsiębiorstwie, poprawa efektywności energetycznej i wykorzystanie alternatywnych źródeł energii, inwestycje dotyczące utylizacji i zagospodarowania odpadów, wdrażanie systemów jakości, inwestycje produkcyjne umożliwiające tworzenie lub utrzymanie stałych miejsc pracy oraz wykorzystanie potencjału własnego regionu, szkolenia oraz rozwój zasobów ludzkich.
Miliardy euro
Szeroko popularyzowane przez rząd fundusze strukturalne to jedna z najatrakcyjniejszych w najbliższym czasie form wsparcia. Zgodnie z zaakceptowanymi w grudniu 2003 r. podstawami wsparcia wspólnoty, na podstawie których wydatkowane są środki strukturalne, Polska uzyska w latach 2004-06 ponad 12,8 mld EUR.
Od 1 maja Polska uzyska dostęp do czterech instrumentów wsparcia strukturalnego: Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego (EFRR), Europejskiego Funduszu Socjalnego (EFS) i Europejskiego Funduszu Orientacji i Gwarancji Rolnej Sekcja Orientacji (EFOiGR SO) oraz Finansowego Instrumentu Orientacji Rybołówstwa (FIOR).
Istotne reguły
W przypadku pomocy strukturalnej, beneficjenci powinni zwracać uwagę na kilka podstawowych reguł. Środki strukturalne pokrywają jedynie część wydatków związanych z realizacją inwestycji (15-75 proc.). Dotacja jest przyznawana w formie refundacji poniesionych wydatków. Jednak beneficjent nie musi czekać do zakończenia całej inwestycji. Wypłaty są dokonywane okresowo, na podstawie przedstawionych, zapłaconych faktur.
Istotnym kryterium mogącym uniemożliwić finansowanie inwestycji jest data rozpoczęcia przedsięwzięcia. Fundusze strukturalne wspierają jedynie te projekty, które rozpoczęły się po dniu złożenia wniosku o finansowanie. Z punktu widzenia korzystającego ze wsparcia bardzo istotne jest również właściwe określenie kosztów inwestycji, które będą kwalifikować się do refundacji. Do kosztów niekwalifikowanych zaliczamy na przykład VAT czy wydatki poniesione na przygotowanie dokumentacji technicznej przed dniem złożenia wniosku o dofinansowanie. Warto też szczególnie uważnie przyjrzeć się regułom kwalifikowania projektów opracowywanych przez poszczególne agencje wdrażające. Należy także pamiętać o tym, iż fundusze strukturalne to jedna z form pomocy państwa. Jeśli chcemy realizować nową inwestycję, korzystając równocześnie ze zwolnienia z podatku od nieruchomości, poziom pomocy zostanie ustalony z uwzględnieniem ulgi podatkowej.
Kompleksowość nowych procedur niewątpliwie wpłynie na poziom wykorzystania pomocy strukturalnej w Polsce. Tym bardziej ważna jest rola agend rządowych w promocji możliwości finansowania i zasad nimi rządzących.
Magdalena Burnat-Mikosz menedżer, szef Działu Doradztwa Europejskiego Ernst & Young