W 2025 r. Polska będzie się mierzyć ze znanymi od kilku lat problemami. Najważniejsze z nich to: trwająca agresja rosyjska na Ukrainę, niski poziom inwestycji, wysokie ceny energii, spowalniający rozwój gospodarki, inflacja oraz otoczenie stóp procentowych. Ale to będzie też rok naszego wzrostu dzięki KPO i prezydencji w Radzie Europejskiej.
Bezpieczeństwo
Kluczową kwestią dla bezpieczeństwa naszego kraju jest dalszy przebieg wojny w Ukrainie. Zmianę obecnego stanu rzeczy mogą przynieść decyzje nowego prezydenta USA Donalda Trumpa. Pokój bądź trwałe zawieszenie broni w scenariuszu koncesji dla Rosji będzie miało negatywne konsekwencje dla Europy Wschodniej. Chociaż daleko idące ustępstwo Ukrainy wydaje się dzisiaj mało prawdopodobne, to należy brać pod uwagę scenariusz, w którym agresor jest bliżej naszych granic niż dotychczas.
Niezależnie od tego, jakie decyzje podejmie administracja amerykańska w pierwszym kwartale 2025 r., polskie wydatki na obronność nie będą spadać. Klasa polityczna uznaje za konsens finansowanie zbrojeń na poziomie powyżej 4 proc PKB. Z perspektywy gospodarki ważne jest, aby rekordowy strumień środków popłynął także do krajowego przemysłu zbrojeniowego. Nie zapominajmy, że bezpieczeństwo to też silna gospodarka, a tutaj jest wiele wyzwań, m.in. niski poziom inwestycji i ceny energii.
Rozwój
W obliczu koniecznych wydatków na obronność, realizację obietnic wyborczych czy projekty rozwojowe wyzwaniem dla rządu jest i będzie budżet. Przyjęty przez Ministerstwo Finansów plan konsolidacji finansów publicznych jest ambitny, ale wymaga rosnących przychodów napędzanych wzrostem gospodarczym. Słaba koniunktura w Niemczech i strefie euro nie pomaga Polsce. Szybszy rozwój jest jednak możliwy dzięki większym publicznym i prywatnym inwestycjom.
Wysokie stopy, a także obawy przedsiębiorstw związane z dłuższym inwestowaniem sprawiają, że nie widzimy w sektorze znaczącego wzrostu akcji kredytowej. Nie jest to jednak jedyna przyczyna niskiego poziomu inwestycji w Polsce. Oprócz niej należy wskazać także wysokie ceny energii. 2025 r. powinien być okresem przyspieszenia transformacji energetycznej w Polsce. Konieczne jest uchwalenie ustawy umożliwiającej rozwój lądowych farm wiatrowych, wrzucenie tzw. drugiego biegu na budowie pierwszej polskiej elektrowni atomowej i rozpoczęcie spóźnionej modernizacji sieci przesyłowych, która pozwoli na absorpcję energii z OZE, a także przyspieszenie wydawania decyzji administracyjnych. Uwolnienie potencjału sprawi, że inwestorzy pojawią się sami, a środków na finansowanie tych projektów ze strony sektora bankowego na pewno nie zabraknie.
Kolejnym ograniczeniem dla rozwoju gospodarki jest rosnąca luka na rynku pracy spowodowana niżem demograficznym lat 90. Pracodawcy muszą oswajać się z tym stanem — osób do pracy będzie ubywać, a migracja pracowników z innych państw nie zaspokoi wszystkich potrzeb. Dlatego należy przekierować wysiłki inwestycyjne na rzecz automatyzacji produkcji i usług oraz wykorzystania sztucznej inteligencji. Rolą państwa w tym procesie powinno być wsparcie finansowe na badania i rozwój w zakresie AI oraz pomoc sektorowi prywatnemu we wdrożeniu najważniejszych technologicznych zmian.
Inflacja i stopy procentowe
Ostatnim dużym wyzwań jest wzrost cen. Według prognoz NBP w 2025 r. cel inflacyjny prawdopodobnie nie zostanie osiągnięty. To oddala oczekiwane przez rynek obniżki stóp procentowych, które mogłyby pobudzić aktywność gospodarczą przedsiębiorstw. Najbliższa projekcja NBP może okazać się okazją do rewizji dotychczasowej polityki pieniężnej, ale nie należy mieć dużych nadziei na przyspieszenie obniżek.
Rok wzrostu
Te wyzwania nie sprawiają jednak, że rok 2025 będzie nieudany. Polska odnotuje solidny wzrost gospodarczy i zacznie na większą skalę inwestować środki z KPO. Będziemy także przewodniczyć prezydencji w Radzie Europejskiej, co będzie okazją do promocji naszej kultury i gospodarki. Zwiększona aktywność przedsiębiorstw i inwestycje w rozwój technologiczny mogą sprawić, że za rok jako kraj będziemy na jeszcze wyższym poziomie gospodarczym i inwestycyjnym.