HSBC to marka finansowa rozpoznawalna w każdym niemal zakątku świata. Sukces zrodzony z marzeń młodego Szkota o wyrwaniu się za morze i pracy na Dalekim Wschodzie.
HSBC to skrótowiec od Hongkong and Shanghai Banking Corporation Limited. Spółka powstała w 1865 r., by wspierać finansowo wymianę handlową między Europą, Indiami i Chinami. Inspiratorem był Thomas Sutherland, Szkot, który pracując dla Peninsular and Oriental Steam Navigation Company, zauważył, że takiego banku brakuje.
Kariera na własną rękę
Thomas Sutherland urodził się w 1834 r. Jego ojciec, po nieudanych próbach zdobycia zamorskiej fortuny, poślubił Christian Webster, córkę edynburskiego przedsiębiorcy. Niedługo jednak pomagał w rodzinnym biznesie, bo wkrótce po narodzinach syna zmarł. Małego Thomasa adoptował dziadek ze strony matki. Miał spory majątek (był współwłaścicielem firmy rybackiej), więc stać go było na opiekę nad wnukiem i zapewnienie mu solidnego wykształcenia. Dziadek był ambitny i nie krył, czego oczekuje od Thomasa: To ma być przyszły minister! — mawiał.
Ale nie puścił wnuka na uniwersytet. Zapewnił mu praktyczną edukację. Czternastoletni Thomas Sutherland pracował w biurze kupieckim w Aberdeen. W perspektywie miał wyjazd do Ameryki, do wuja bankiera, który zarabiał krocie na nieruchomościach. Pewnego dnia młody Sutherland podsłuchał rozmowę matki i ciotki o rozkwitającej karierze Jamesa Allana, dyrektora zarządzającego kompanii statków parowych. To było to! Bez wiedzy dziadka i wuja zgłosił aplikację do tej firmy i został przyjęty na stanowisko młodszego urzędnika w Peninsular and Oriental Steam Navigation Company.
Zamorski zaufany
Bystry i odważny pracownik wkrótce zdobył uznanie przełożonych. Po kilku latach spędzonych w biurze w Londynie spełniło się marzenie Thomasa — pozwolono mu objąć posadę w filii w Bombaju. Wkrótce przeniesiono go do Hongkongu i to był prawdziwy początek kariery. Sutherland szybko dostrzegał wszelkie niedociągnięcia i braki w firmie. To on zauważył potrzebę otwarcia banku, który obsługiwałby transakcje nie tylko jego przedsiębiorstwa. Wiedział, jak się do tego zabrać i wkrótce (1865 r.) ruszył pierwszy oddział banku w Hongkongu, a po miesiącu następny w Szanghaju. Głównym celem HSBC było reprezentowanie biznesu chińskiego i z regionu Azji i Pacyfiku. Oddziały otwierano wszędzie tam, gdzie znajdowali się przedsiębiorcy handlujący z Dalekim Wschodem. Sieć dotarła również na Stary Kontynent — pierwsze europejskie biuro HSBC założono w Londynie zaledwie kilka miesięcy po powstaniu banku. Przed końcem XIX wieku sieć jego oddziałów oplotła Azję, Amerykę Północną i Bliski Wschód. I tak, w 1866 r. bank miał już filię w Japonii, dwa lata później w Tajlandii. Piętnaście lat od założenia firma występowała jako bankier rządu Hongkongu i brała udział w zarządzaniu rządowymi kontami Chin, Japonii, Penangu i Singapuru.
W 1874 r. Hongkong and Shanghai Banking Corporation obsługiwał pierwszą publiczną pożyczkę Chin. Thomas Sutherland został mianowany wiceprezesem banku, wkrótce jednak jego doświadczenie i wiedza o międzynarodowym handlu okazały się niezbędne na innych krańcach świata, a potem również, zgodnie z życzeniem dziadka, w brytyjskim parlamencie. Prezesem pierwszej, najbardziej dynamicznej kadencji w rozwoju banku (od 1876 do 1902 r.) był Thomas Jackson.
Fuzja za fuzją
Na początku XX wieku HSBC kojarzono jako bank związany z Dalekim Wschodem, udzielający i obsługujący pożyczki rządowe oraz angażujący się w rządowe inwestycje infrastrukturalne. I wojna światowa przyniosła lekkie załamanie, jednak już w latach 20. dobra passa wróciła do HSBC. Przyczyniły się do tego surowce: kauczuk i złoża cyny, którymi zaczęto wówczas intensywniej handlować.
Podczas II wojny światowej większość personelu HSBC na Dalekim Wschodzie dostała się do japońskiej niewoli. Główny szef sir Vandeleur Grayburn oraz jego oficjalny następca zginęli w obozie w Hongkongu. Bank przetrwał tylko dzięki powołanemu w 1943 r. London Advisory Committee, który upoważniono do zarządzania aktywami. Przewodnictwo objął Arthur Morse. Większość oddziałów zamknięto, dlatego komitet głównie planował rozmaite alternatywy powrotu na rynki.
Tuż po wojnie bank szybko przywrócił świetność nie tylko dawnej siedzibie w Hongkongu. Wkrótce zaczął działać na pełnych obrotach, biorąc aktywny udział w gospodarczej odbudowie Hongkongu. W pozostałych dalekowschodnich oddziałach HSBC przeszedł reorganizację. Większość oddziałów w Chinach pozostała zamknięta aż do roku 1955. To niosło ryzyko, że działania banku zbyt mocno skoncentrują się na Hongkongu. Dlatego zdecydowano się na kilka porozumień strategicznych i przejęć. I tak się zaczęło. Koncern do dziś się rozwija, przejmując kolejne banki.
Do najważniejszych fuzji tamtego czasu należą: Mercantile Bank w 1959 r., Hang Seng Bank Limited w 1965 r., Wardley Limited w 1972 r.
W latach 80. skupiono się na otwieraniu oddziałów tam, gdzie jeszcze ich nie było. Podbicie USA i Wielkiej Brytanii zapoczątkowano przejęciem Marine Midland Bank w 1987 r. W 1991 r., by sprawniej zarządzać spółkami z grupy, utworzono HSBC Holding, a jego akcje trafiły na giełdy w Londynie i Hongkongu. Rok później nowo powstały holding nabył Midland Bank, szacowany na 3,9 mld funtów brytyjskich. Po tym przejęciu wartość aktywów holdingu wzrosła z 86 mld do 170 mld funtów. W kolejnych latach nie rezygnowano z zakupów — tym razem w Argentynie i Brazylii. Ważniejsze późniejsze przejęcia to: Credit Commercial de France (CCF), NRMA Building Society Ltd w Au-stralii, turecki Demirbank, meksykański Grupo Financiero Bital, Household International w USA z siecią 1,3 tys. oddziałów, Bank of Bermuda, indyjski UTI Bank oraz chiński Bank of Communications.
Światowiec z sąsiedztwa
Od 2002 r. bank promuje swoje usługi pod hasłem "world’s local bank", czyli światowy bank z sąsiedztwa, podkreślając doświadczenie i wielokulturowość grupy. Postawiono również na udział w międzynarodowych projektach ekologicznych, we współpracy z takimi organizacjami, jak: Earthwatch, WWF, Botanic Garden International. Koncern wspiera działania likwidujące zmiany klimatyczne na Ziemi. Aktywnie działa charytatywnie — w 2010 r. przekazał Czerwonemu Krzyżowi 28,2 mln dolarów dla ofiar trzęsienia ziemi w Syczuanie.
W 2004 r. HSBC przeniósł swoją światową siedzibę do Londynu. Tylko tam zatrudniał 8 tys. osób. Sześć lat później znowu przeniesiono centralę — do Hongkongu.
— W tak wielkiej organizacji jak HSBC to normalne, że mamy wiele domów — uzasadniał Michael Geoghegan, szef HSBC Holdings.
Grupa ma ponad 8 tys. oddziałów w 57 krajach. Zatrudnia 350 tys. osób, a zgromadzone pod banderą HSBC banki obsługują w sumie 100 mln klientów.
HSBC powstał prawie 150 lat temu, by wspierać wymianę handlową między Dalekim Wschodem a Europą i Ameryką. I wspiera. Tyle że dziś jego placówki można znaleźć niemal w każdym zakątku globu.