Artur Soboń, wiceminister finansów, zapowiedział niedawno, że centralne miejsce w naprawie tzw. Polskiego Ładu zajmie obniżenie stawki podatku PIT z 17 do 12 proc. Obniżka ma wejść w życie 1 lipca. Wiceminister podkreślił, że osoby prowadzące działalność gospodarczą chętne do przejścia na skalę podatkową, by skorzystać z 12-procentowego PIT, nie mogą tego uczynić w trakcie trwania roku podatkowego. Eksperci podpowiadają, jak to zrobić łatwo, szybko, a co najważniejsze — zgodnie z prawem.

Sankcja jako... zysk
Zamieszanie, jakie spowodował Polski Ład, to niewinne igraszki w porównaniu z tym, jakie może wywołać jego naprawa. Na początku roku mnóstwo osób prowadzących działalność gospodarczą uciekło ze skali podatkowej lub liniowego 19-procentowego PIT na ryczałt od przychodów ewidencjonowanych, aby płacić niższe obciążenia, zarówno podatkowe, jak też z tytułu składki zdrowotnej. Ich konsternacja sięgnęła jednak zenitu, gdy niedawno wiceminister Soboń poinformował, że od 1 lipca rząd chce obniżyć PIT z 17 do 12 proc.
Wiele osób zaczęło na nowo zastanawiać się, jaka forma opodatkowania byłaby dla nich najkorzystniejsza. Problem w tym, że w trakcie roku podatkowego nie można zmienić zdania i przejść na inną formę opodatkowania, czyli np. wrócić na skalę podatkową, by korzystać ze stawki 12 proc. Wiceminister poinformował, że resort rozważa możliwość zmiany formy opodatkowania, ale dopiero po zakończeniu tego roku podatkowego, jeżeli... „sytuacja budżetowa na to pozwoli”. Zmiana formy opodatkowania po 2022 r. na skalę podatkową ma mieć moc wsteczną, tzn. przedsiębiorcy mogliby dokonać korekty i rozliczyć PIT według nowej stawki obowiązującej od 1 lipca 2022 r.
Nie ma niestety pewności, czy taki mechanizm rzeczywiście rząd wprowadzi. Na razie są to wstępne i bardzo ogólne zapowiedzi. Okazuje się jednak, że polskie prawo podatkowe przewiduje przeskoczenie w trakcie roku podatkowego z ryczałtu na skalę podatkową.
— Art. 8 ustawy o zryczałtowanym podatku dochodowym wymienia rodzaje działalności, które nie mogą być opodatkowane ryczałtem, czyli w sposób preferencyjny. Wśród nich jest handel częściami i akcesoriami do pojazdów mechanicznych. Art. 22 tej ustawy stwierdza natomiast, że w razie utraty warunków do opodatkowania ryczałtem od przychodów ewidencjonowanych podatnik jest obowiązany do opłacania podatku dochodowego na zasadach ogólnych, czyli według skali. Osoby będące na ryczałcie mogą więc w trakcie roku przejść na skalę podatkową, jeżeli sprzedadzą klientowi części lub akcesoria samochodowe, czyli np. opony, akumulator czy jakąkolwiek inną część auta. Od dnia ich sprzedaży automatycznie mają obowiązek rozliczać podatek na zasadach ogólnych. Jeżeli więc 1 lipca 2022 r. wejdzie 12-procentowy PIT i ryczałtowiec sprzeda część samochodową, to jeszcze tego samego dnia staje się podatnikiem rozliczającym się według skali, a więc będzie miał prawo do stawki 12 proc. Przepisy traktują to jako swoistą sankcję, ale dla wielu przedsiębiorców to nie lada korzyść i metoda w pełni legalnej ucieczki z ryczałtu na skalę —mówi Antoni Kolek, ekspert Pracodawców RP.
Potwierdza to Piotr Juszczyk z firmy doradczej inFakt.
— Rzeczywiście, obowiązujące przepisy przewidują taki mechanizm. Podatnicy nie mogą rozliczać się ryczałtem, jeśli wykonują działalność w zakresie handlu częściami i akcesoriami do pojazdów mechanicznych. Ten, kto obecnie jest na ryczałcie i zdecydowałby się na taką działalność, wraz z pierwszą sprzedażą traci do niego prawo. Od dnia utraty prawa do ryczałtu będzie musiał rozliczać się na zasadach ogólnych — przyznaje Piotr Juszczyk.
Szersza furtka
Przepisy dają jeszcze inną możliwość przejścia z ryczałtu na skalę podatkową.
— Jeżeli ktoś w okresie ostatnich dwóch lat był na umowie o pracę, a następnie od 2022 r. prowadzi działalność gospodarczą i rozlicza się z fiskusem według np. ryczałtu, to jeśli wystawi fakturę na rzecz byłego pracodawcy, to również „karnie” wpadnie w skalę podatkową. Ten sposób też może być metodą uzyskania prawa do stawki 12 proc. w trakcie roku — twierdzi Antoni Kolek.
— Przedsiębiorcy wystawiający fakturę na rzecz byłego lub obecnego pracodawcy na te same czynności, które były wykonywane w ramach stosunku pracy, będą musieli rozliczać się na zasadach ogólnych, czyli według skali podatkowej — potwierdza Piotr Juszczyk.
*Skala podatkowa — stawka 17 proc. PIT przy dochodach netto w skali roku do 120 tys. zł, wyższe dochody obejmuje stawka 32 proc.
*Podatek liniowy — stawka 19 proc. niezależnie od wysokości dochodu
*Ryczałt od przychodów ewidencjonowanych — są różne stawki ryczałtowe: od 2 do 17 proc. w zależności od rodzaju działalności
*Karta podatkowa — najprostsza forma rozliczenia dla przedsiębiorców: wysokość podatku zależy od rodzaju prowadzonej działalności gospodarczej i wielkości zatrudnienia