Cztery z dziewięciu nowych programów Unii Europejskiej wspierających współprace transgraniczną posłużą zacieśnianiu takiej współpracy miedzy Polską a jej sąsiadami - Czechami, Słowacją, Litwą, Ukrainą, Białorusią i rosyjskim Obwodem Kaliningradzkim.
Budżet unijny wesprze je do końca 2006 roku łączną sumą 146 mln euro z 260 mln przeznaczonych na 9 nowych programów dotyczących nowych państw UE i ich sąsiadów z Unii i spoza niej. Programy oficjalnie uruchomi w czwartek w Warszawie komisarz UE ds. polityki regionalnej Danuta Huebner w obecności ministrów z zainteresowanych krajów - poinformowała w środę Komisja Europejska.
Sposród czterech "polskich" programów dwa dotyczą współpracy z państwami graniczącymi z UE - "Polska-Białoruś-Ukraina" i "Litwa-Polska i Obwód Kaliningradzki Federacji Rosyjskiej" - a dwa współpracy wewnątrzunijnej - "Czechy-Polska" i "Polska-Słowacja".
"Program z Białorusią angażuje w ogromnym stopniu miejscową ludność po obu stronach granicy. Nie zajmujemy jakiegokolwiek stanowiska w stosunku do rządu Białorusi. Chodzi o lokalną współpracę, która ma służyć rozwiązywaniu codziennych problemów lokalnej społeczności. Mam nadzieję, że przyczyni się to do przełamania izolacji ludności białoruskiej, przynajmniej w dłuższej perspektywie" - twierdzą źródła w KE.
Program "Polska-Białoruś-Ukraina" zakłada współpracę między polskimi województwami lubelskim i podkarpackim oraz subregionem Ostrołęka-Siedlce, białoruskimi obwodami Grodno i Brześć oraz zachodnią częścią obwodu mińskiego a obwodami ukraińskimi: Wołyń, Lwów, Zakarpacie. Posłuży on poprawie regionalnej konkurencyjności, modernizacji transportu transgranicznego, wsparciu współpracy między instytucjami regionalnymi oraz stworzenie systemu ochrony środowiska. Do roku 2006 na program przeznaczono 45,8 mln mln euro (większośc z funduszu INTERREG w ramach tzw. Europejskiej Polityki Regionalnej, a reszta ze środków współpracy transgranicznej programu pomocowego Tacis dla krajów Wspólnoty Niepodległych państw).
Program "Litwa-Polska i Obwód Kaliningradzki Federacji Rosyjskiej" obejmuje współpracę litewskich regionów: Kłajpedy, Taurogów, Alytus i Mariampolu, polskich regionów Gdańsk-Gdynia-Sopot, elbląskiego, olsztyńskiego, ełckiego i białostocko-suwalskiego wraz z subregionem łomżyńskim oraz rosyjskiego Obwodu Kaliningradzkiego. Celem programu jest poprawa infrastruktury transgranicznej i środków bezpieczeństwa, a także promocja odnawialnych źródeł energii oraz współpraca w zakresie badań naukowych i gospodarki. Na realizację programu przeznaczono 46,0 mln euro.
Dwa programy wewnątrzunijne, dotyczące polskich regionów, mają na celu rozszerzenie współpracy z naszymi południowymi sąsiadami.
Program "Czechy-Polska" obejmuje trzy polskie województwa oraz pięć czeskich regionów i ma się skupiać na modernizacji infrastruktury i rozwoju społeczności lokalnych w regionach przygranicznych. Na te cele przyznano 34,5 mln euro z funduszy Europejskiej Polityki Regionalnej.
"Polska-Słowacja" to program, w którego ramach polskie regiony bielsko-bialski, nowosądecki i krośnieńsko-przemyski oraz słowackie Żylina i Preszow otrzymają pomoc na rozwój infrastruktury technicznej, komunikacji i ochrony środowiska w wysokości ponad 20 mln euro do 2006 roku.
Nowe programy obejmują regiony, w których mieszka 57 mln ludzi, łącząc w ramach poszczególnych projektów społeczności różnych krajów. Prócz regionów Polski i jej sąsiadów skorzystają z nich także regiony Węgier, Słowenii, Rumunii, Chorwacji, Serbii i Czarnogóry oraz Włoch i Malty.
"We wszystkich tych programach, po wszystkich stronach, uczestniczy ludność miejscowa. Chodzi o propagowanie wspólności transgranicznej, działań na małą skalę, lokalnych przedsięwzięć prowadzonych pomiędzy lokalnymi wspólnotami. Są też bardziej ogólne cele, jak ochrona środowiska, zwalczanie zorganizowanej przestępczości, bezpieczeństwo granic" - powiedziała PAP komisarz Danuta Huebner. "Polska jest w tych programach dobrze widoczna" - dodała.
Na Europejską Politykę Regionalną razem z Funduszami Strukturalnymi i Funduszami Spójności przypada w 2005 roku około 44 mld euro, co stanowi około jedną trzecią budżetu UE.