Z początkiem lipca 2015 r. został wprowadzony tzw. odwrócony VAT na popularne produkty elektroniczne. Chodziło o ukrócenie oszustw podatkowych związanych m.in. z handlem smartfonami i tabletami. Analitycy spodziewali się odzwierciedlenia tej zmiany w wynikach giełdowych dystrybutorów IT, którzy choćby nieświadomie stawali się ogniwami łańcucha transakcji mających na celu oszustwo. Gdy AB, ABC Data i Action opublikowały wyniki za trzeci kwartał, zapanowała jednak konsternacja.
Łukasz Kosiarski z Banku Zachodniego WBK kwituje sytuację porzekadłem: z dużej chmury mały deszcz. — Nie do końca. Część przychodów zniknęła bezpowrotnie, a przychody mają przełożenie na zysk — oponuje Marcin Palenik z Millenium DM. — O wpływie odwróconego VAT na wyniki dystrybutorów IT tak naprawdę nic konkretnego nie można powiedzieć — uważa jednak Zbigniew Porczyk z Trigon DM.
Brak jednego kierunku
AB jako jedyne zanotowało w trzecim kwartale 2015 r. wzrost przychodów rok do roku — tyle że o symboliczne 0,7 proc. Sprzedaż Actiona skurczyła się o 9,3 proc., ABC Daty — o 25,7 proc. Licząc kwartału do kwartału, sprzedaż ABC Daty symbolicznie jednak wzrosła. Spółka podała przy tym, że spadek sprzedaży produktów objętych odwróconym VAT w przychodach kwartał do kwartału wyniósł 13 proc. — w liczbach bezwzględnych 122 mln zł. Cały czas wygenerowały one jednak 295 mln zł obrotów, czyli 29 proc. ogółu.
Kwartał do kwartału zyski ABC Daty stopniały jednak grubo ponad połowę. Rok do roku wzrosły natomiast o 150 proc., choć po uwzględnieniu zdarzeń jednorazowych z 2014 r. efekt byłby podobny do osiągniętego kwartał do kwartału. W Actionie zysk za trzeci kwartał rok do roku spadł o 59,6 proc., ale już w stosunku do drugiego kwartału 2015 r. wzrósł o około 40 proc.
W AB spadek zysku rok do roku wyniósł 13,5 proc., a kwartał do kwartału jeszcze mniej. W przychodach trzech firm nie widać więc klarownego trendu, zarówno jeśli chodzi o przychody, jak i zyski — i to niezależnie, czy porównywać rok do roku, czy kwartał do kwartału.
Adrian Skłodowski, analityk PKO Banku Polskiego, podkreśla, że na wyniki spółek wpływa wiele czynników. — Nie przywiązywałbym się do efektu odwróconego VAT.
Spowodował, że dystrybutorzy mniej eksportowali. Ale mniejsza sprzedaż produktów objętych odwróconym VAT została po części zasypana przez produkty z nowych w ofercie grup, jak np. RTV/AGD, zabawki czy produkty spoza branży IT. Teoretycznie więc spadek sprzedaży związany z odwróconym VAT mógłby być jeszcze większy. Z drugiej jednak strony, rynek na produkty stanowiące trzon dotychczasowej oferty dystrybutorów IT jest słaby zarówno w Polsce, jak i w Europie. Spadki sprzedaży mogły więc wynikać również z ogólnej słabości rynku — tłumaczy Adrian Skłodowski.
— Jest za dużo czynników, by ocenić, na ile odwrócony VAT wpłynął na wyniki spółek. Trzeba na nie patrzeć w szerszym kontekście procesów rynkowych, np. tego, że od dawna nie było w tej branży hitu sprzedażowego, jakim swego czasu bywały tablety, telewizory czy smartfony — wtóruje mu Zbigniew Porczyk.
Jedna przejrzysta
Według analityków, najbardziej transparentnie kwestię odwróconego VAT przedstawiła ABC Data, ale przekazane przez tę spółkę informacje trzeba również weryfikować przez pryzmat sytuacji rynkowej. Ta zaś to np. rozwiązanie umowy dystrybucyjnej z Hewlettem-Packardem.
— Umowa dystrybucyjna z HP to pół miliarda złotych obrotu, które przeszło z ABC Daty do Actiona i AB — uważa Zbigniew Porczyk. Action ma zaś problemy z rentownością od dłuższego czasu i z pewnością nie z winy odwróconego VAT. W pierwszych dziewięciu miesiącach 2015 r. spółka wypracowała 22,5 mln zł zysku. Rok wcześniej — 48,6 mln zł.
— To pokazuje skalę dramatu — podkreśla Zbigniew Porczyk. Natomiast AB ma opinię firmy prowadzącej biznes w sposób najbardziej konserwatywny, ale kwestie, na podstawie których można wyciągać wnioski dotyczące wpływu odwróconego VAT, raportuje nieprzejrzyście. — O AB najmniej można powiedzieć, bo to, co raportuje jako sprzedaż w Polsce, nie jest tylko Polską, bo uwzględnia także sprzedaż eksportową — mówi Zbigniew Porczyk.