W świecie, w którym ryzyko blackoutu, ekstremalnych zjawisk pogodowych i zakłóceń w łańcuchach dostaw staje się coraz bardziej możliwe, odporność infrastruktury energetycznej przestaje być technicznym dodatkiem. Staje się fundamentem bezpieczeństwa mieszkańców. Nie inaczej jest w przypadku warszawskich elektrociepłowni (Żerań, Siekierki, Pruszków) i ciepłowni (Wola, Kawęczyn). Ich właściciel – ORLEN Termika – aktywnie zabezpiecza kluczowe procesy technologiczne i planuje inwestycje tak, aby zapewnić elastyczność i możliwość działania w warunkach ograniczonej dostępności zasobów. To nie tylko dbałość o efektywność procesów, ale przede wszystkim odpowiedzialność za miliony odbiorców ciepła i energii elektrycznej. Spółka nie tylko rozumie tę odpowiedzialność, lecz także aktywnie ją realizuje poprzez zabezpieczenie kluczowych procesów technicznych.
Rekordowe inwestycje – tarcza odporności stolicy
Warszawa stoi u progu przełomowych zmian, które całkowicie odmienią miejskie ciepłownictwo. Za 10 lat, w 2035 r., zakłady ORLEN Termika przestaną wykorzystywać węgiel do produkcji ciepła i energii dla Warszawy. I nie chodzi tu tylko o zmianę paliwa – to przebudowa całego systemu w kierunku większej odporności, nowoczesności. Przyjęty w czerwcu 2024 r. program inwestycyjny o wartości 17 mld zł, jest największym w historii warszawskich elektrociepłowni. Jego celem jest ograniczenie wpływu działalności zakładów na środowisko, a przede wszystkim zapewnienie bezpieczeństwa energetycznego mieszkańcom stolicy i okolic.
Już w tym roku ruszy pierwszy z kluczowych projektów – największy w Polsce układ odzysku ciepła (26 MWt) ze spalin kotłowni biomasowej EC Siekierki. Na terenie EC Żerań budowany jest największy akumulator ciepła w Europie (o pojemności 61 tys. m sześc. – to tyle, ile potrzeba do napełnienia 24 basenów olimpijskich). Zgromadzone ciepło będzie można wyprowadzić do warszawskiej sieci ciepłowniczej z mocą około 230 MWt, która wystarcza do ogrzania 75 tys. mieszkań w czasie zimy. Zaawansowane są już również prace przygotowawcze dla największego w Europie systemu odzysku ciepła ze ścieków o takiej mocy (244 MWt), jakiej potrzeba do ogrzania średnio 150 tys. mieszkańców (tylu mieszkańców liczy warszawska Białołęka). Na terenie EC Siekierki powstanie największy uciepłowniony blok gazowo-parowy w Polsce (jeden z największych w Europie), dla którego trwa już postępowanie na wybór wykonawcy.
Ten bezprecedensowy co do skali plan inwestycyjny obejmuje również kotłownie gazowe, montaż układów kondensacji spalin, a także budowę magazynów energii (zarówno cieplnej, jak i elektrycznej) oraz instalacji fotowoltaicznych. Działania obejmują jednak nie tylko inwestycje w nowe rozwiązania, lecz także odpowiedzialne podejście do istniejących i wykorzystywanych przez nas zasobów. Ale nie tylko skala ma tu znaczenie, kluczowa jest technologia – dobierana pieczołowicie, analizowana nie tylko pod kątem efektywności, ale również w trosce o odpowiedzialne gospodarowanie zasobami.
Woda jako zasób strategiczny
ORLEN Termika prowadzi intensywne prace koncepcyjne w zakresie możliwości zmniejszenia poboru wody z cieków naturalnych m.in. poprzez uzupełnienie jej wodą odzyskaną, czyli ściekami oczyszczonymi. Zarząd spółki podjął w tej sprawie rozmowy z warszawskim przedsiębiorstwem wodociągowo-kanalizacyjnym i wstępnie potwierdził technicznie taką możliwość. Przeszkodą we wdrożeniu jest brak implementacji zapisów Dyrektywy Wodnej do polskich przepisów. Dlatego Termika prowadzi rozmowy z Ministerstwem Infrastruktury, parlamentarzystami i organizacjami branżowymi, wskazując na konkretną zmianę, jaką należy wprowadzić do przepisów prawa wodnego, aby ścieki oczyszczone mogły zostać wykorzystane do chłodzenia. Zmiany w przepisach prawa wodnego będą mieć istotne znaczenie dla gospodarki wodnej w wielu miastach w Polsce. W przypadku ORLEN Termika umożliwią przeprowadzenie inwestycji we współpracy z MPWiK i zastosowanie synergii pomiędzy sektorami (oczyszczanie ścieków – wytwarzanie energii).
Z szacunków spółki wynika, że to rozwiązanie pozwoliłoby na zmniejszenie poboru wody z rzeki w zakładach: EC Siekierki – średnio o 20 proc., a w EC Żerań – średnio nawet o 80 proc. Wykorzystanie ścieków oczyszczonych ma również inne korzyści, w tym m.in. wzmacnia ochronę zasobów naturalnych poprzez zmniejszenie wykorzystania wody na rzecz wody odzyskanej.
Wszystkie działania ORLEN Termika – od budowy infrastruktury, przez odzysk ciepła, po gospodarkę wodną – wpisują się w szerszy plan budowania odporności. To nie tylko zabezpieczenie przed awarią – to budowa energetycznej tarczy, która ma chronić stolicę przed możliwymi kryzysami w kolejnych dekadach.