Firmy lubią chwalić się swoją społeczną i środowiskową odpowiedzialnością, ale czasem ma to nieprzewidziane konsekwencje. Już kilka lat temu Urząd Ochrony Konkurencji i Konsumentów (UOKiK)wszczął postępowania wyjaśniające wobec szeregu firm z różnych branż, w ramach których sprawdzał, czy ich sposób komunikowania osiągnieć z zakresu ESG jest zgodny z prawdą i nie wprowadza klientów w błąd.
Pierwsze podejrzenia padły na Allegro - platforma e-handlowa jeszcze w 2022 r. w jednym z raportów kwartalnych ujawniła, że UOKiK zainteresował się wykorzystaniem przez nią aspektów ekologicznych do promocji usług.
Teraz urząd stawia zarzuty. We wtorek zakomunikował, że jego zdaniem cztery spółki - Allegro Polska, DHL eCommerce Poland, DPD Polska i InPost - stosują greenwashing.
"Zielone hasła nie mogą być pustymi obietnicami. Jeśli firma deklaruje, że działa ekologicznie, musi to potwierdzić faktami, a nie kreatywnym liczeniem emisji CO₂, sprytnymi hasłami malującymi każdy przekaz na zielono czy akcjami, które tylko pozornie wspierają środowisko. Konsument ma prawo wiedzieć, co naprawdę kryje się za jego wyborem i oczekuje uczciwości, a nie ekościemy" - mówi Tomasz Chróstny, prezes UOKiK, cytowany w komunikacie urzędu.
Jeśli zarzuty się potwierdzą, urząd podejmie decyzje o sankcjach, a sąd ochrony konkurencji i konsumentów utrzyma je w mocy - każdej z firm grożą wysokie kary finansowe. Może to być nawet 10 proc. obrotów.
Potknięcie o drzewka
Czego konkretnie dotyczą zarzuty UOKiK? W przypadku Allegro - choć postępowanie wszczęto już w 2022 r. - dotyczą promowanej od 2023 r. akcji „Sadzimy drzewa za odbiór przesyłek w Allegro One". W jej ramach za każde 10 przesyłek dostarczonych do konsumenta przez własnego kuriera Allegro firma miała posadzić drzewko. Proste? Według UOKiK był haczyk, bo Allegro rok później wprowadziło „słabo zakomunikowany warunek", na mocy którego drzewko było sadzone, jeśli użytkownik wpisał na stronie internetowej odpowiednią dedykację. Zdaniem UOKiK konsumenci byli więc wprowadzani w błąd, chociaż trzeba przyznać, że drzewka były sadzone niezależnie od faktycznej aktywności konsumentów.
Co na to Allegro?
- Analizujemy zarzuty prezesa UOKiK i oczywiście deklarujemy chęć współpracy, by jak najszybciej wyjaśnić wszystkie kwestie i polubownie zakończyć postępowanie. W ramach akcji sfinansowaliśmy posadzenie ok. 3 mln drzew w polskich lasach, co odpowiada liczbie kompletów 10 paczek odebranych z punktów odbioru i automatów paczkowych Allegro One, jak i liczbie wypełnionych przez naszych użytkowników od 2024 r. dedykacji dla konkretnych sadzonek - mówi Marcin Gruszka, rzecznik Allegro.
Brudne elektryki
W przypadku firm kurierskich stanowiących czołówkę krajowego rynku - InPostu, DPD i DHL - UOKiK kwestionuje posługiwanie się hasłem „zielonych dostaw" i zbliżonymi komunikatami. Firmy konsekwentnie informowały o rozbudowie floty niskoemisyjnej i zastępowaniu nią spalinowych samochodów dostawczych. Zdaniem UOKiK malowały rzeczywistość na zielono, przesadnie lub niekonkretnie komunikując działania na rzecz ograniczenia emisji gazów cieplarnianych.
"Komunikaty na temat proekologicznych cech pojazdów elektrycznych muszą być jasne i precyzyjne oraz odnosić się do całego cyklu życia tych pojazdów. Warto dodać, że w polskich warunkach nie istnieje realna możliwość zasilania elektrycznej floty samochodowej w sposób zeroemisyjny, jeśli pojazdy ładowane są w ogólnodostępnych stacjach. Nawet jeśli przesyłka trafia do klienta samochodem elektrycznym, to sam pojazd ładowany jest prądem pochodzącym w ponad 60 proc. z węgla. Konstruując przekazy dotyczące ekologiczności transportu nie można wprowadzać w błąd" - uważa Tomasz Chróstny.
Zarzuty – przynajmniej na razie – nie wiążą się z żadnymi karami. Spółki kurierskie przygotowują odpowiedzi na pisma z urzędu.
- Otrzymaliśmy pismo z UOKiK, które jest kontynuacją postępowania wyjaśniającego w sprawie wszczętej w maju 2024 r. i obecnie przygotowujemy kolejną merytoryczną odpowiedź. Jesteśmy w pełni otwarci na dialog z UOKiK, wsłuchujemy się w wytyczne urzędu i najlepsze praktyki rynkowe, gdyż kwestie związane z ochroną środowiska są szczególnie istotne dla grupy InPost - informuje Wojciech Kądziołka, rzecznik InPostu.
DHL w reakcji na zarzuty odpowiada, że od lat inwestuje w innowacje i jest przejrzysty.
- DHL eCommerce Polska stara się prowadzić komunikację o swoich działaniach, w tym o dążeniu do ograniczania wpływu swojej działalności na środowisko oraz wspieraniu klientów w osiąganiu tych celów, w sposób odpowiadający faktycznym działaniom. DHL eCommerce Polska współpracuje z UOKiK oraz udzieli wszelkich informacji i odpowiedzi, które okażą się niezbędne - mówi Ewa Grzech, rzeczniczka prasowa DHL eCommerce Polska.
Współpracę z urzędem deklaruje również DPD.
- DPD Polska jest aktualnie w trakcie przygotowywania stanowiska w odniesieniu do przedstawionych zarzutów UOKiK. Nadmieniamy przy tym, że spółka jest otwarta na wszelkie wytyczne oraz sugestie prowadzące do ulepszenia jakości świadczonych usług, działań na rzecz zrównoważonego rozwoju oraz komunikacji z klientami - informuje Maksymilian Pawłowski, kierownik ds. komunikacji korporacyjnej DPD.
Firmy pod lupą
Kurierzy są tylko jedną z branż, które UOKiK prześwietla pod kątem greenwashingu. Trzy lata temu informowaliśmy, że urząd prowadzi siedem postępowań wyjaśniających wobec firm z rynku odzieżowego i kosmetycznego. Teraz UOKiK podaje, że poza Allegro, InPostem, DPD i DHL „prowadzi równolegle dziewięć postępowań wyjaśniających wobec spółek z branży odzieżowej, handlu detalicznego, e-commerce oraz usług transportowych".
- Postępowania wyjaśniające prowadzimy w sprawie praktyk następujących przedsiębiorców: Zara Polska, Upfield Polska, Whaleco Technology, Infinite Styles Services, Bolt Operations, Tchibo, myTaxi Polska, L’Oreal Polska oraz Lidl. Wszystkie postępowania prowadzone są na razie w sprawie, nie przeciwko konkretnym przedsiębiorcom - poinformowała Małgorzata Cieloch, rzeczniczka UOKiK, w odpowiedzi na pytania PB.
Poza znanymi markami postępowania dotyczą więc producenta żywności roślinnej, m.in. Ramy (Upfield Polska) oraz operatorów chińskich e-sklepów Temu (Whaleco Technology) i Shein (Infinite Styles Services).
Postępowania wyjaśniające w sprawie greenwashingu często nie kończą się zarzutami. W ostatnich latach tak było m.in. z postępowaniami w sprawie praktyk LPP i H&M.