Czy w trzy miesiące można było stworzyć niezawodny system, który sprawdziłby się w wyborach samorządowych?
Tyle czasu na wdrożenie systemu IT o działaniu ogólnokrajowym, który powinien przetworzyć i umożliwić analizę i prezentację dużej liczby danych, to zdecydowanie za mało. Właśnie dlatego można było przeprowadzić jedynie wyrywkowe testy. PKW jako zamawiający oraz twórcy systemu znaleźli się w sytuacji, kiedy musieli go uruchomić na zasadzie „a może się uda”. Tak ważne projekty informatyczne powinny być uruchamiane dużo wcześniej, by założyć odpowiedni czas na testowanie, usunięcie odnalezionych błędów i tzw. regresję, czyli sprawdzenie, czy poprawki były skuteczne i nie spowodowały powstania nowych problemów. Dopiero wówczas można mówić o realizacji projektu zgodnie ze sztuką.
Warto było próbować?
2 Nie. Oczywiście są przykłady, kiedy udaje się zakończyć wdrożenie w krótkim czasie. Ale zdecydowanie więcej jest takich, kiedy podjęcie ryzyka albo kończyło się spektakularnymi wpadkami, albo powodowało zbyt dużo problemów w dłuższej perspektywie. W takich przypadkach straty czasu i pieniędzy znacznie przewyższają korzyści z szybkiej realizacji projektu. Testy muszą być wykonane, ale nie muszą znacznie wydłużać realizacji prac. Zależnie od metodyki realizacji projektu można dostosować stopień synchronizacji prac deweloperskich i testowych. Przy odpowiedniej jakości prac testerów takie podejście zdaje egzamin i pozwala przyśpieszyć wykonanie całości prac. W Polsce, zwłaszcza w przypadku zamówień publicznych, testy systemu często wykonuje ta sama firma, która go tworzy. Tymczasem programiści nieraz nie są w stanie wyłapać własnych błędów, a czasem nie są tym zainteresowani. Dlatego dobrze jest, gdy testy są realizowane przy zaangażowaniu specjalistów, którzy są w stanie przedstawić zamawiającemu obiektywne informacje i rekomendacje stopnia ryzyka, zanim uruchomi się system.
Czy problemy z systemem PKW są typowe?
Tak, dotyczą bardzo wielu wdrożeń. System niby działa, ale nie wszystkie niezbędne funkcjonalności są obsługiwane. Czasami takie sytuacje nie są krytyczne dla właściciela. Czasami zaś brak jednej lub kilku funkcjonalności powoduje niespełnienie oczekiwań przez cały system i okazuje się, że całe wdrożenie nie miało sensu. Takich problemów można uniknąć w większości przypadków poprzez odpowiednie przetestowanie systemu przed uruchomieniem. Sprawa pieniędzy w przypadku nowych technologii jest bardzo istotna, ale zamawiający albo powinien zapewnić pieniądze pozwalające realizować prace — czasami w mniejszej skali — z odpowiednią jakością, albo zaniechać inicjatyw obarczonych zbyt dużym ryzykiem. W przeciwnym razie konsekwencje finansowe i wizerunkowe mogą być bardzo poważne. Kłopoty PKW i PKP Intercity to najlepszy tego przykład. [KPR]