Kto może założyć na Białorusi firmę i w jakiej formie?
- Każda zagraniczna osoba fizyczna lub prawna. Nie ma tam w tej kwestii ograniczeń. Jeśli chodzi o formę prawną, to obcokrajowcy, którzy nie mają karty stałego pobytu na Białorusi, mogą tam utworzyć firmę tylko jako osobę prawną w postaci spółki kapitałowej lub tzw. przedsiębiorstwa unitarnego.
Białoruskie spółki kapitałowe to: spółka z ograniczoną odpowiedzialnością, z dodatkową odpowiedzialnością i akcyjna. Ogromna większość tworzonych na Białorusi zagranicznych firm kapitałowych to spółki z ograniczoną odpowiedzialnością.
Forma prawna spółki kapitałowej w prawie białoruskim odpowiada co do zasady formie opartej na prawie polskim. Jest to samodzielny podmiot prawa i sama odpowiada za zaciągnięte zobowiązania (z jednym wyjątkiem, który w praktyce nie miał nigdy zastoso- wania). Jednak białoruskie prawo spółek w znacznym stopniu odbiega od tego, do czego jesteśmy przyzwyczajeni w Polsce.
Przedsiębiorstwo unitarne jest pewnym odpowiednikiem polskiej spółki z ograniczoną odpowiedzialnością, której udziałowcem jest jeden podmiot. Różnica tkwi w szczegółach, które mogą być jednak dość uciążliwe dla właścicieli takich firm. Nie można na przykład sprzedać udziałów w przedsiębiorstwie unitarnym tylko całe przedsiębiorstwo, a postępowanie jest w prawie białoruskim bar- dzo sformalizowane. Nie ma praktycznie swobody co do kształtowania treści umowy, nawet w tak podstawowej sprawie, jak cena przedsiębiorstwa.
Dlatego najlepszą, naszym zdaniem, formą tworzenia firm na Białorusi jest spółka z o.o.
Jakie są korzyści z otworzenia firmy na Białorusi?
- Wbrew temu, co się w Polsce często mówi i pisze, otworzenie firmy na Białorusi nie jest skomplikowane i może się wiązać z bardzo poważny- mi korzyściami ekonomicznymi. Wszystko zależy, oczywiście, od wiedzy na ten temat i jej odpowiedniego wykorzystania.
Najpoważniejsze korzyści można uzyskać dzięki zarejestrowaniu firmy w jednej z sześciu wolnych stref ekonomicznych. Dzięki temu przez pięć lat od wykazania zysku nie płaci się podatku od dochodu uzyskanego ze sprzedaży produktów własnych za granicę (na przykład do Rosji czy UE) lub produktów zamieniających import (jest specjalny wykaz takich produktów).
Po tym okresie płaci się tylko połowę (12 proc.) obowiązującego na Białorusi podatku dochodowego od osób prawnych (wynosi on 24 proc.). Taka firma nie płaci również cła i podatku VAT za surowce do produkcji wwożone na Białoruś, jeśli wytworzone na ich bazie produkty są sprzedawane za granicą.
Nie można zapominać również o takich pozytywnych aspektach, jak tania siła robocza, wspólna przestrzeń gospodarcza z Rosją, bliskość terytorialna czy wreszcie niewielka konkurencja.
Łukasz Kamiński
wicedyrektor, kancelaria prawnicza Własowa i Partnerzy, przedstawicielstwo w Polsce