Jednym z priorytetów nowej unijnej perspektywy jest większa finansowa pomoc dla firm planujących wejście z działalnością na obce rynki. „Internacjonalizacja” to jedno z pojęć, które najczęściej pojawia się w strategicznych dokumentach dotyczących wspierania przedsiębiorców w latach 2014-2020. Finansowe instrumenty na rozwój eksportu będzie można znaleźć w różnych programach operacyjnych. Jak pokazują ostatnie raporty i badania, działalność polskich firm jest słabo umiędzynarodowiona. I tak według danych Eurostatu tylko 3,4 proc. firm sprzedaje produkty i usługi na rynki Unii Europejskiej, a 1,7 proc. do innych krajów świata. Z tym wynikiem Polska plasuje się odpowiednio na piątej i trzeciej pozycji od końca wśród 21 badanych krajów UE. W latach 2014-2020 finansowanie projektów z obszaru umiędzynarodowienia firm i wsparcia eksportu będzie realizowane w dużym stopniu na poziomie regionalnym. Dofinansowanie na to można znaleźć w ramach poszczególnych programów regionalnych (RPO) — w zakresie dostosowanym do potrzeb województwa.
Z regionu w świat
Jak to działa w konkretnych regionach? Np. w Wielkopolsce można dostać bezzwrotne dotacje na projekty wpisujące się w poddziałanie 1.4.1 RPO „Kompleksowe wsparcie rozwoju działalności przedsiębiorstw na rynkach zagranicznych dla przedsiębiorstw posiadających plan rozwoju eksportu”. Fundusze zostaną przeznaczone m.in. na poszukiwanie partnerów na rynkach docelowych (analizy, opracowania) oraz uzyskanie dokumentów niezbędnych do wprowadzenia produktów lub usług na tych rynkach. Przedsiębiorcy dostaną też wsparcie na doradztwo dotyczące strategii finansowania przedsięwzięć eksportowych i opracowania koncepcji wizerunku firmy na wybranych rynkach. Do tego dojdą działania w postaci udziału w charakterze wystawcy w zagranicznych imprezach targowo-wystawienniczych i misjach zagranicznych. Odbiorcami wsparcia będą mikro-, małe i średnie firmy.
Warto dodać, że wsparcie inwestycyjne dla projektów mikro- i małych przedsiębiorstw będzie wynosiło do 45 proc. kosztów kwalifikowanych. Natomiast w przypadku średnich firm górny limit to 35 proc. Drugie poddziałanie wspierające eksport wielkopolskich firm to 1.4.2 RPO, czyli „Promocja gospodarcza regionu”. Chodzi o pomoc w internacjonalizacji m.in. przez promocyjną platformę internetową, aktualną bazę ofert inwestycyjnych, udział w międzynarodowych imprezach gospodarczych i budowę marki „Wielkopolska”. Tu beneficjentami będą m.in. regionalne samorządy, Fundusz Rozwoju i Promocji Województwa Wielkopolskiego oraz Wielkopolska Agencja Rozwoju Przedsiębiorczości. Odbiorcy unijnej pomocy otrzymają dofinansowanie w wysokości nawet do 85 proc. wydatków kwalifikowanych na projekt. Na dwa powyższe poddziałania Unia Europejska przeznaczyła pulę 20,5 mln EUR.
Broker od eksportu
Ciekawa inicjatywa będzie realizowana na Pomorzu. Jej nazwa to „Pomorski Broker Eksportowy”. Przedsięwzięcie ma na celu stworzenie całościowego i skoordynowanego systemu wspierania eksportu w regionie. Ma on zapewnić kompleksową ofertę dla pomorskich firm w celu umożliwienia im wyjścia na rynki zagraniczne. Pomoc brokera będzie adresowana zarówno do indywidualnych przedsiębiorstw, jak i grup branżowych czy międzybranżowych. Wsparcie obejmie m.in. rozwijanie i doskonalenie modeli biznesowych przez pomoc w nawiązywaniu kontaktów gospodarczych z partnerami zagranicznymi lub tworzeniu wspólnej oferty rynkowej. Planowane jest szerokie udostępnianie informacji o możliwościach kooperacji i warunkach inwestowania na określonych rynkach. Unijne fundusze zostaną przeznaczone na badania i analizy pod kątem priorytetowych branż eksportowych i rynków zbytu. Ich celem ma być lepsze ukierunkowanie działań wspierających rozwój potencjału eksportowego firm z Pomorza. Ponadto przewiduje się stworzenie sieci brokerów lokalnych. Ich rolą będzie dotarcie do firm z regionu zainteresowanych rozpoczęciem lub rozwinięciem już prowadzonej ekspansji zagranicznej. Ciekawe efekty może przynieść współpraca z zagranicznymi przedstawicielstwami — brokerami, którzy na wybranych rynkach będą wykonywać działania na rzecz pomorskich MSP. W programie przedsięwzięć wzmacniających potencjał eksportowy pomorskich firm jest m.in. organizacja wystaw i spotkań biznesowych mających na celu nawiązanie kontaktów oraz zdobycie kanałów dystrybucji i nowych rynków zbytu. Nie zabraknie wizyt studyjnych, misji gospodarczych i międzynarodowych imprez targowo-wystawienniczych.
POIR wspomoże eksporterów
Dotacje na eksport i internacjonalizację czekają na przedsiębiorców także w programie Inteligentny Rozwój (POIR). Tu wsparcie zostanie skoncentrowane na projektach beneficjentów o najwyższym potencjale. Nacisk będzie położony na przedsięwzięcia systemowe i pilotażowe.
— Wybrane instrumenty POIR adresowane będą do firm planujących rozszerzyć swoją działalność poza granice kraju i tych, które współpracują w obszarze transferu technologii, także z partnerami zagranicznymi — mówi Iwona Wendel, wiceminister infrastruktury i rozwoju.
Tego typu działania będą organizowane głównie w ramach III osi POIR „Wsparcie innowacji w przedsiębiorstwach” z budżetem 2,2 mld EUR. W grę wchodzą dwa rodzaje inicjatyw. Pierwszy typ to przedsięwzięcia służące umiędzynarodowieniu działalności firm reprezentujących obszary określone w Krajowej Inteligentnej Specjalizacji. Celem ma być zwiększenie ich dostępu do tradycyjnych i perspektywicznych rynków — a wsparcie będzie kierowane głównie na sektory gospodarki o najwyższym potencjale eksportowym. Przykładem takiego instrumentu jest działanie 3.3 „Wsparcie promocji oraz internacjonalizacja innowacyjnych przedsiębiorstw” przeznaczone dla sektora MSP. W tym roku nabór z tego działania nie jest przewidziany. W przyszłości konkursowe zmagania z 3.3 POIR przeprowadzi Polska Agencja Rozwoju Przedsiębiorczości (PARP). Drugi typ planowanych przedsięwzięć to usługi doradcze (warto dodać, że tego typu wsparcie dostępne będzie także w ramach II osi POIR). Planowane jest świadczenie na rzecz innowacyjnych firm z sektora MSP specjalistycznych usług dotyczących internacjonalizacji. Chodzi m.in. o coaching, mentoring, wsparcie firm w rozwoju działalności w wiodących zagranicznych instytucjach otoczenia biznesu. Firmy mogą też liczyć na fachową pomoc w ubieganiu się o realizację zamówień publicznych za granicą i w szukaniu zagranicznych kontrahentów i inwestorów kapitałowych.
Pomoc z Polski Wschodniej
Kolejnym źródłem dotacji na tę dziedzinę jest program Polska Wschodnia (POPW). Fundusze czekają na przedsiębiorców m.in. w działaniu 1.2 „Internacjonalizacja MŚP”. Ma ono na celu zwiększenie aktywności gospodarczej firm z tego obszaru na rynkach międzynarodowych. Dzięki wsparciu POPW będą one mogły wzmocnić swoją innowacyjność i konkurencyjność.
Pomoc będzie podzielona na dwa etapy. W pierwszym zdiagnozowany zostanie potencjał firmy do internacjonalizacji. To będzie się łączyło z opracowaniem indywidualnego, dostosowanego do firmy modelu biznesowego wraz ze strategią jego wdrażania. Doradztwo w tej fazie pozwoli zidentyfikować największe potrzeby rozwojowe przedsiębiorstw. Natomiast drugi etap ma polegać na przygotowaniu do realizacji przyjętej strategii przy udziale finansowego wsparcia.
Na co firmy będą mogły przeznaczyć unijne fundusze? Dostaną dotacje m.in. na zakup dalszych specjalistycznych usług doradczych i badania marketingowe. Znajdą się też granty na udział w międzynarodowych targach gospodarczych i branżowych, które wpisują się w opracowaną wcześniej strategię eksportową. Na pierwszy etap firma będzie mogła dostać do 50 tys. zł, a na kolejny — do 500 tys. zł. UE przeznaczy na to działanie łącznie 115 mln EUR. Pierwszy nabór wniosków z działania 1.2 planowany jest na początek 2016 r.