HIPOTEKA USTAWOWA OGRANICZA KREDYTY BANKOWE
Bankierzy walczą o zniesienie tajności hipotek ustanawianych przez państwo
Banki protestują przeciwko niejawnej hipotece ustawowej. Obecnie, udzielając kredytów hipotecznych, muszą się liczyć ze stratą pożyczonych pieniędzy. Zdaniem bankowców, sytuacja ta jest jedną z poważniejszych przeszkód swobodnego obrotu nieruchomościami, utrudnia też finansowanie budowy mieszkań.
Banki wraz ze Związkiem Banków Polskich powołały Komitet do Spraw Finansowania Mieszkalnictwa, który przygotował nowelizację aktów prawnych likwidujących dolegliwości hipoteki ustawowej. Poprawki przewidują obowiązek dokonywania wpisów hipotek ustawowych do księgi wieczystej nieruchomości oraz deklaracji, że przy postępowaniu egzekucyjnym decyduje kolejność wpisów.
— Naszym celem jest zapewnienie nieograniczonego i swobodnego obrotu nieruchomościami w Polsce — komentuje Ryszard Kowalski, dyrektor Komitetu do Spraw Finansowania Mieszkalnictwa przy Związku Banków Polskich.
Słaba ochrona
Bank, udzielając kredytu hipotecznego, zabezpiecza się przed nieuczciwym kredytobiorcą na wiele sposobów. Najbardziej powszechnym jest zaświadczenie z urzędu skarbowego o niezaleganiu z płaceniem podatków. Często wymagane jest też oświadczenie o prawdziwości przedstawionych dochodów z prowadzenia np. działalności gospodarczej. Oprócz tego, kredytobiorcy dostarczają wypisy z czterech działów księgi wieczystej. Wiele banków uzależnia przyznanie kredytu hipotecznego od wysokości zarobków osiąganych przez dwa ostatnie lata. Dodatkowo, pomocnym zabezpieczeniem okazuje się wycena nieruchomości przez rzeczoznawcę bankowego oraz jej ubezpieczenie. Bankowcy nie gardzą także wekslem in blanco, który jest obietnicą zapłaty jeszcze nieznanej kwoty.
— Klienci, zainteresowani kredytem hipotecznym, słysząc ilu bank wymaga zabezpieczeń wzdychają, kiedy wreszcie będzie u nas „tak jak na Zachodzie”. Tymczasem bankierzy zachodni uważają, że kredytowanie hipoteczne w Polsce jest w ogóle działalnością nieodpowiedzialną, ze względu na marne zabezpieczenie jakie daje hipoteka — według ich standardów, kredytów hipotecznych w Polsce po prostu nie da się udzielać — mówi Łukasz Bald z LB Petro Bank.
— Przepisy dotyczące hipoteki ustawowej to wręcz relikt przeszłości. Nie sprzeciwiamy się temu, że zabezpiecza ona wierzytelności Skarbu Państwa. Problemem jest to, że nie podlega wpisowi do księgi wieczystej, czyli nie jest jawna — podkreśla Irena Stocka, zastępca dyrektora departamentu usług detalicznych Powszechnego Banku Kredytowego.
W efekcie banki muszą się liczyć z tym, że gdy dojdzie do licytacji nieruchomości niewypłacalnego dłużnika, otrzymają tyle, ile zostanie po zaspokojeniu państwa. Może się również zdarzyć, że po zakończeniu egzekucji nie otrzymają nic.
— Sytuacja ta jest wręcz skandaliczna. Nie obwiniamy klienta za brak informacji o nieruchomości, główną winę ponosi państwo za zatajanie informacji o stanie faktycznym — uważa jeden z bankowców.
Dobry przykład
Bankowcy wskazują na rozwiązania przyjęte w państwach zachodnich. Zabezpieczają one interesy obu stron: banków, które nie muszą obawiać się o udzielony kredyt, i ich klientów, którzy zyskują łatwiejszy dostęp do pożyczek.
— W Kanadzie i USA udzielenie kredytu hipotecznego przez bank nie wiąże się z tak wysokim ryzykiem. Bank przyznając kredyt może ocenić nie tylko możliwości finansowe oraz wiarygodność klienta, ale również rzeczywisteobciążenia danej nieruchomości. Po przyznaniu kredytu, często nakazuje dłużnikowi płacenie jednocześnie z ratą kredytową, części ubezpieczenia oraz części podatku od nieruchomości. Zebrane w ten sposób środki odprowadza do odpowiednich instytucji, na opłacenie polisy ubezpieczeniowej i podatku od nieruchomości. Pozwala to na zmniejszenie ryzyka i strat banku. Należy pamiętać, że zmniejszenie ryzyka obniża koszt kredytu hipotecznego dla kredytobiorców — wyjaśnia Irena Stocka.
ZŁY INTERES: Kto proponuje hipotekę tajną źle pojmuje interes państwa. Dla doraźnych korzyści uzyskiwanych przy egzekucji zobowiązań obywateli wobec skarbu państwa, poświęca się budownictwo mieszkaniowe. Nie chcemy przywilejów. Chcemy być takim samym wierzycielem, jak państwo — twierdzi Łukasz Bald, dyrektor departamentu detalicznego LG Petro Bank. fot. Grzegorz Kawecki
POTRZEBNA NOWELIZACJA: Tajność hipoteki ustawowej nie jest do przyjęcia w nieograniczonym obrocie nieruchomościami. Oczekujemy nowelizacji przepisów — mówi Irena Stocka, zastępca dyrektora departamentu usług detalicznych PBK. fot. Borys Skrzyński