Republika Południowej Afryki jest jednym z najlepiej rozwiniętych krajów kontynentu afrykańskiego. Oficjalna stolica państwa to Pretoria, chociaż za finansową stolicę uważa się Johannesburg. Do największych i najbardziej rozwijających się miast należy także Kapsztad oraz Port Elizabeth.
Johannesburg Stock Exchange (JSE) jest obecnie najbardziej nowoczesną i największa giełdą kontynentu afrykańskiego. Notowanych jest na niech blisko 500 spółek. W latach apartheidu w obrocie giełdowym mogli uczestniczyć wyłącznie obywatele RPA. W 1995 r. zmieniono ustawodawstwo w tym zakresie dopuszczając do obrotu podmioty zagraniczne.
Jak inwestować?
Co ciekawe JSE wydaje się być połączeniem giełdy papierów wartościowych oraz giełd towarowych. Oprócz papierów wartościowych i walut oraz rynku kontraktów terminowych, możemy inwestować w commodities takie jak: pszenica, cukier, złoto, srebro miedź, ropę i inne. Handel na JSE jest od 1999 r. jest w pełni elektroniczny kiedy to wprowadzono w porozumieniu z największymi podmiotami finansowymi system SATRE.
Ilość firm notowany na JSE powoduje, że podstawowy rynek akcji jest dosyć rozbudowany.
Rynek akcji możemy podzielić na Main Bard- rynek główny, który nieprzerwanie istnieje i rozwija się od 1887 r. oraz Africa Board przeznaczony dla wyróżniających się z spółek całego kontynentu afrykańskiego- które są notowane równolegle to rynków macierzystych.
Chociaż RPA działa kilkadziesiąt banków zarówno lokalnych jak o charakterze międzynarodowym, warto zwrócić uwagę na: ASBA Bank of South Africa, który jest największą grupą finansową w RPA, zależną od Barclays PLC oraz Anglorand Financial Services Group, firma inwestycyjna założona w 1968 r. zarejestrowana w RPA, oferująca dostęp do wszystkich instrumentów dostępnych na JSE.
ASBA Bank of South Africa oferuje internetową platformę Online Shares Trading która daje ona nam bezpośredni do większości instrumentów finansowych notowanych na JSE. Otwarcie konta nie jest skomplikowane. Komplet formularzy wraz z uwierzytelnioną kopia paszportu, potwierdzeniem adresu zamieszkania oraz wyciąg imiennym z banku wysyłamy pocztą. Niewątpliwą zaletą korzystania z ASBA jest brak opłat za prowadzenie rachunku maklerskiego. Jak wszędzie, potrącane są prowizje maklerskie w wysokości 0,4 % wartości zlecenia, nie mniej jednak niż 120 randów.
Anglorand Financial Services Group dostępny jest dla bardziej zawansowanych inwestorów. Jego zaletą jest dobrze rozbudowany portal internetowy wraz z serwisem analitycznym. Minimalna suma otwarcia rachunku to 20 tyś ZAR ( ok. 8 tyś PLN). Do otwarcia rachunku niezbędne formularze dostępne na stronie internetowej banku.
Co śledzić?
FTSE/JSE Africa Shares Index – główny indeks akcji notowanych na JSE, który zawiera w sobie aż 98 subindeksów ze względu na m. in. branżę, kapitalizację, dywidendy itp. Pod względem kapitalizacji do najważniejszych podindeksów zaliczamy:
FTSE/JSE Top 40 Index Factsheet – indeks grupujący największe międzynarodowe koncerny notowane na JSE pod względem kapitalizacji. Do największych spółek z tego indeksu należą:
- Security ICB Sector Net Mkt Cap (ZARm) Index Weight (%)
- Anglo American
Mining – górnictwo
- BHP Billiton Mining – górnictwo
- Sasol Oil & Gas
Producers – paliwa
- MTN Group Mobile Telecommunications –
telekomunikacja
- Compagnie Financiere Richemont AG - handel
- SABMiller –
browarnictwo
- Impala Platinum Hlds Mining- górnictwo
- Anglo
Platinum Mining – górnictwo
- Standard Bank Group Banks – banki
-
Anglogold Ashanti – górnictwo
FTSE/JSE Equally Weighted Top 40 Factsheet - indeks grupujący największe spółki pod względem kapitalizacji zarejestrowane w RPA.
- Gold Fields South Africa – górnictwo
- Anglogold Ashanti South Africa –
górnictwo
- Vodacom Group South Africa – telekomunikacja
- Harmony South
Africa – górnictwo
- Anglo Platinum South Africa – górnictwo
- RMB
Holdings South Africa Banks – górnictwo
- Growthpoint Prop Ltd South Africa-
nieruchomości
- Nedbank Group. South Africa – banki
- Shoprite South
Africa – spożywczy
- Aspen Pharmacare Holdings South Africa –
farmaceutyki
FTSE/JSE Shariah Indices - grupa spółek notowana i rozpoznawalna w krajach islamskich . W jego skład także wchodzą subindeksy pod względem kapitalizacji m.in.
- FTSE/JSE Shariah Top 40 Index Factsheet
FTSE/JSE RAFI
All-Share Factsheet - jest pomocnym indeksem dla inwestorów dla
których podstawowym wyznacznikiem inwestycji jest wartość
fundamentalna tj. wartości księgowa, przepływy pieniężne, dywidendy.
- FTSE/JSE RAFI 40 Index Factsheet – grupa 40 spółek spełniających powyższe wymogi. Do największych należą:
- Standard Bank Group – banki
- BHP Billiton – górnictwo
- Anglo
American Basic Resources
- Sasol Oil & Gas -paliwa
-
SABMiller - browarnictwo
- Sanlam Insurance – ubezpiecznia
-
Firstrand Limited – banki
- Compagnie Financiere Richemont AG – handel
detaliczny
- MTN Group – telekomunikacja
- Old Mutual – ubezpieczenia
FTSE/JSE Dividend+ Index Factsheet - indeks grupujący 30 najlepszych spółek wypłacających akcjonariuszom dywidendę. Do najlepszych należą m.in.:
- African Bank Invest – banki
- Northam Platinum – surowce
-
ArcelorMittal South Africa Ltd – surowce
- Telkom – telekomunikacja
-
Anglo Platinum- surowce
- Impala Platinum Hlds – surowce
- JD Group
– handel detaliczny
- Lewis Group – hadel detaliczny
- Metropolitan
Holdings Insurance – ubezpieczenia
- Foschini – handel
detaliczny
FTSE/JSE All Africa Index Series Factsheet- indeks
grupujący spółki notowane równolegle na innych giełdach kontynentu m.in w:
- Mauritiusie
- Botswanie
- Wybrzeżu Kości Słoniowej
- Kenii
-
Tunezji
- Egipcie
- Nigerii
- Maroku
Analogicznie powyższy indeks dzieli się pod względem kapitalizacji na
- JSEFTSE/JSE All Africa 40 Index;
- FTSE/JSE All Africa ex South Africa
30 Index:
Ekonomia RPA jest dosyć zróżnicowana i opiera się głównie na surowcach. RPA jest obecnie największym producentem złota, platyny oraz chromu.
W 2007 r. jeszcze przed wybuchem największego kryzysu finansowego na świecie RPA doświadczyła kryzysu energetycznego, który pociągnął w dół cały przemysł wydobywczy. Największy producent energii Eskom nie nadążył z zapotrzebowaniem energetycznym dla dynamicznie rozwijającej się gospodarki i kraj pogrążył się w licznych blackoutach.
Z jednej strony RPA jest najbardziej rozwiniętym państwem pod względem
przemysłowym, infrastrukturalnym i finansowym na kontynencie, z drugiej strony
natomiast znaczna część społeczeństwa (głównie bezrobotni), żyje za niecałe 2
USD dzienie. Głównym czynnikiem destabilizującym dynamiczny rozwój kraju jest
bezrobocie i wzrastająca przestępczość.