Family office, czyli firmy opiekujące się majątkiem bogatych rodzin, to popularne rozwiązanie na Zachodzie. W Polsce zamożnych Polaków przybywa, ale usługi, które oferują wspomniane podmioty, są wciąż niszą. Jak działają takie firmy? I jak na ich rozwój wpłynęła możliwość otwierania fundacji rodzinnych?
Doradca majątku
Family office przede wszystkim chroni i pomnaża majątek klientów. Oprócz tego takie podmioty mogą odpowiadać także za udogodnienia w zakresie kluczowych obszarów prywatnego życia. W zakres ich usług wchodzi m.in. doradztwo podatkowe, finansowe, księgowe, prawne i inwestycyjne. Często spotyka się takie, które zajmują się tylko jedną dziedziną doradztwa, na przykład prawem. W Polsce są też tego rodzaju firmy, których działalność polega na sprzedawaniu produktów i usług finansowych.
Klasyczne family office kompleksowo administruje i zarządza majątkiem swojego klienta i tylko przez niego jest wynagradzane.
– Zatrudnia nas i wynagradza klient - i to on jest najważniejszy we współpracy – podkreśla Kornel Dybul, prezes Invest Secure Family Office.
– Trudno jednoznacznie wskazać, czym jest usługa family office, ponieważ wiele zależy od potrzeb klientów – zaznacza Paulina Waksman-Skibińska, członek zarządu CMT Family Office.
Dodaje, że w dużym skrócie family office to zaufany doradca rodzinnego majątku. Opracowuje odpowiedni dla danego klienta wehikuł inwestycyjny, koordynuje jego uruchomienie, a następnie zapewnia cykliczną i zbiorczą informację na temat kondycji finansowej poszczególnych projektów oraz całości.
– Jednym z głównych zadań family office jest zapewnienie informacji i wiedzy naszemu klientowi. Potem szukamy możliwości inwestycji, zaangażowania majątku w nowe projekty i przedsięwzięcia, mając na uwadze charakter i preferencje klientów. Wiemy, który projekt możemy danemu klientowi zaproponować. Jedni inwestują w nieruchomości, inni wolą postawić na start-upy. Doradzamy, nadzorujemy i raportujemy, a do tego dbamy, żeby był porządek, wszystko było przejrzyste i znajdowało się na swoim miejscu. Klienci nie muszą martwić się o terminy, zmiany przepisów czy sprawy administracyjne. Regularnie dostają raport na temat tego, co się z ich majątkiem dzieje – tłumaczy Paulina Waksman-Skibińska.
Biznes oparty na relacjach
Rynek usług family office w Polsce dopiero się rozwija.
– Wiele biznesowych rodzin nadal samodzielnie zarządza swoim majątkiem albo zajmuje się tym dyrektor finansowy rodzinnej spółki. W pewnym momencie może się jednak okazać, że jest to trudne. Często ilość i różnorodność aktywów w majątku prywatnym skłania do skorzystania z usług zewnętrznych doradców family office. Jeden z klientów poprosił nas o pomoc, gdy był już zaangażowany kapitałowo w kilkanaście projektów – mówi Paulina Waksman-Skibińska.
Przedsiębiorcy często zlecają opiekę nad majątkiem zewnętrznemu partnerowi, żeby uwolnić swój czas.
– Zamożne osoby zazwyczaj nie mają czasu na bieżące kontrolowanie inwestycji i szukanie szans na rynku poza własnym biznesem. Nie chcą spędzać wielu godzin nad czytaniem raportów. Wolą dostać konkretne informacje i na tej podstawie podejmować decyzje. Dobrze, gdy ktoś za nich zweryfikuje wszystkie ryzyka. Taka współpraca oszczędza czas, który mogą poświęcić rodzinie, pasjom czy firmie – mówi Kornel Dybul.
Dodaje, że przedsiębiorcy mają do wyboru wiele rozwiązań.
– Dla jednego z klientów stworzyliśmy lokale komercyjne przystosowane do wynajmu dla branż okołomedycznych. Obecnie za naszym pośrednictwem wynajmuje kilkanaście gabinetów i co roku powiększa tę sieć o kilka nowych placówek. Naszym zadaniem jest wyszukanie lokalizacji, negocjacje zakupu, stworzenie projektu, nadzór nad wykonawcami, a w końcu wynajem i zarządzanie obiektami – mówi Kornel Dybul.
Przekonanie zamożnych klientów do współpracy z family office nie jest łatwe. Powierzenie swojego majątku zewnętrznej firmie wymaga dużego zaufania. To branża, która opiera się na relacjach.
– Choć zamożnych Polaków przybywa, to nie każdy jest gotowy na współpracę opartą na zaufaniu i nie zawsze dostrzega potrzebę korzystania z profesjonalistów. Problemem jest brak doświadczenia i świadomości. Całkiem inaczej wygląda to za granicą, gdzie większość rodzin przyzwyczajona jest do tego, że posiada swojego lekarza, prawnika i korzysta z family office jako podmiotu, który współzarządza majątkiem rodzinnym – tłumaczy Kornel Dybul.
Kilka możliwości
Od roku przedsiębiorcy w Polsce mogą zakładać fundacje rodzinne. Teoretycznie takie instytucje zaspokajają podobne potrzeby jak family office. Ich celem jest ochrona majątku rodzinnego, zarządzanie nim zgodnie z wolą fundatora i przekazywanie go kolejnym pokoleniom. To wyczekiwane przez przedsiębiorców rozwiązanie, które od lat działa za granicą. W ciągu roku otworzyło się w Polsce prawie tysiąc takich fundacji.
– To pod wieloma względami korzystne instrumenty zarządzania majątkiem, ale nie jedyne. W przypadku wielu rodzinnych biznesów ich tworzenie nie ma sensu. Przepisy dostarczają również kilku innych form, które z powodzeniem można wykorzystywać jako tzw. wehikuły inwestycyjne, a wszystko zależy od sytuacji danego klienta – zwraca uwagę Paulina Waksman-Skibińska.
Jej zdaniem fundacje i family office zapewniają usługi, które mogą się uzupełniać.
– Fundacja rodzinna jest instrumentem do zarządzania majątkiem. Usługi family office można świadczyć także dla takich fundacji – dodaje Paulina Waksman-Skibińska.
Uważa, że stworzenie instytucji fundacji rodzinnej w Polsce było bardzo potrzebne. Zamożni Polacy wcześniej też je zakładali, ale ponieważ nie mieli takiej możliwości w naszym kraju, robili to za granicą. Teraz jest łatwiej.
– I wcale nie zamyka to możliwości rozwoju family office. Wprowadzenie fundacji rodzinnej do polskiej rzeczywistości prawnej i jej niegasnąca od ponad roku popularność z pewnością skłoni wielu przedsiębiorców do analizy swojego majątku i być może będzie początkiem profesjonalizacji usług zarządzania majątkiem – mówi członek zarządu CMT Family Office.