W serwerowni tkwi potencjał oszczędności
Niedawno określenie wirtualne zyski znaczyło, że istnieją tylko w wyobraźni tego, kto na nie liczy. Dziś, mogą być bardzo konkretne.
Rosnąca liczba serwerów to problem wielu firm. Z początkiem 2005 r. w Polkomtelu, operatorze sieci Plus, było ponad 600 serwerów PC. Do tego dochodziły serwery RISC. Każdy trzeba serwisować i zasilać, niezależnie od tego, czy jego moc obliczeniową wykorzystuje się w 10 czy w 80 proc. A pełne wykorzystanie urządzeń nie zawsze jest możliwe. Firmy, zlecające operatorowi telekomunikacyjnemu świadczenie pewnych usług, np. SMS-owych operacji bankowych, oczekują, że praca przeznaczonych dla nich aplikacji nie będzie zakłócana przez inne, korzystające z zasobów tych samych serwerów. W tradycyjnym ujęciu oznacza to, że każdej takiej "wrażliwej" aplikacji przypisany jest jeden serwer.
Na próbę
Polkomtel postanowił zmierzyć się z problemem. W 2005 r. poprosił firmy Hewlett-Packard (HP), IBM i Unisys o propozycje rozwiązań, które zahamowałyby przyrost liczby serwerów. Wybrał koncepcję IBM, bazującą na oprogramowaniu VMware. Dzięki temu software’owi można przeprowadzić tzw. wirtualizację, czyli wykorzystać w 100 proc. moc komputerów, dzieląc je logicznie na tzw. serwery wirtualne — nie istniejące fizycznie, ale korzystające z wydzielonej mocy procesorów i pamięci pojedynczego serwera.
— IBM deklarował, że dzięki temu liczbę maszyn w serwerowi da się zredukować o 90 proc. My liczyliśmy, że o połowę — informuje Krzysztof Krawczyk, kierownik działu infrastruktury informatycznej Polkomtela.
W czasie wdrożenia okazało się, że IBM nie kłamał. Zakup oprogramowania wirtualizacyjnego VMware i 10 nowych maszyn do serwerowi pozwolił Polkomtelowi zezłomować aż 100 serwerów. Zabrał je HP, który wygrał przetarg.
— Przepisy unijne nie pozwalają serwerów po prostu wyrzucić, a nie chcieliśmy mieć kłopotów organizacyjnych z właściwym złomowaniem. HP zaproponowało zaś, że jeszcze nam za nie zapłaci — relacjonuje Krzysztof Krawczyk.
Usunięcie 100 maszyn dało też firmie niebagatelne oszczędności w zużyciu prądu. Telekom szacuje je na 25 MWh rocznie na samym zasilaniu i kolejne 8 MWh na chłodzeniu pomieszczeń. Polkomtel postanowił więc wirtualizować się dalej. W latach 2007-08 kupił oprogramowanie wirtualizacyjne i kolejne 26 serwerów, na których zostało zainstalowane. Nie wyrzucił już starych maszyn, ale wedle szacunków firmy, wyeliminował konieczność zakupu 208 nowych, które byłyby niezbędne do świadczenia nowych usług dla klientów, gdyby zachować poprzedni model działania serwerowni. Te 208 maszyn to kolejne 37 MWh oszczędności na zasilaniu i 13 MWh na chłodzeniu.
Serwery, na których zainstalowano oprogramowanie wirtaulizacyjne, też potrzebują energii do pracy i chłodzenia. Ale Polkomtel szacuje, że i tak zmniejszył pobór mocy o ponad 76 MWh, co przy cenie 40 gr/kWh daje ponad 730 tys. zł rocznie.
Mniejsze inwestycje
Jeszcze większe są oszczędności na zakupach nowych maszyn. Przeciętny serwer, z którego zakupu firma mogła zrezygnować, kosztuje 20 tys. zł. Telekom kupił, co prawda, od HP 36 nowych maszyn do instalacji oprogramowania wirtualizacyjnego, ale — jak utrzymuje — po bardzo atrakcyjnych cenach.
Uwzględniając koszty związane z wirtualizacją i rzeczywisty rozwój spółki w latach 2006-08, na inwestycjach sprzętowych firma zaoszczędziła ponad 3,9 mln zł. Po trzech latach od rozpoczęcia wirtualizacji — w sierpniu 2009 r. — Polkomtel powinien zaoszczędzić na zakupach serwerów prawie 6,4 mln zł. Bo zamiast ponad 600 serwerów pecetowych wykorzystywanych w 2005 r., ma ich 480, w tym na 36 działa 311 serwerów wirtualnych.
— Firma zainteresowana wirtualizacją powinna sama skalkulować koszty i zyski. Ale możliwości oszczędzania, wynikające z wirtualizacji są ogromne — zachęca Krzysztof Krawczyk.
Tym bardziej, że i wybór oprogramowania wirtualizacyjnego jest dzisiaj większy. Gdy Polkomtel brał się za optymalizację kosztów środowiska IT, dostępne były w zasadzie tylko produkty VMware. Teraz podobny software oferują też Microsoft i Citrix.
Rachunek oszczędności na prądzie
Serwery Moc zużywana Moc zużywana do pracy przez klimatyzację
100 zezłomowanych serwerów (przeciętnie 720 W) –72 kW –25,2 kW
208 niekupionych serwerów (przy założeniu, że przeciętnie potrzebowałyby do zasilania 500 W) –104,0 –36,4
36 serwerów kupionych na potrzeby wirtualizacji (600 W każdy) +21,6 kW +7,56 kW
Łączny bilans energetyczny –154,4 kW –54,4 kW
Roczne oszczędności w wydatkach (licząc 40 gr/kWh) 541 017,60 zł 189 356,16 zł
Kamil Kosiński