International Paper-Kwidzyn zajmuje 65 proc. krajowego rynku papieru biurowego. Reszta należy do dystrybutorów.
Papiery biurowe i kserograficzne używane są bez wyjątku w każdej firmie. Na rynku jest cała gama produktów sprzedawanych pod wieloma markami, choć tak naprawdę większość popularnych papierów praktycznie niewiele się różni od siebie (wiele marek pochodzi z tych samych fabryk, lecz mało który sprzedawca się do tego przyznaje). Dystrybutorzy papierów rywalizują więc między sobą cenami oraz akcjami marketingowymi. W czasie recesji klienci rzecz jasna częściej wybierają papier tańszy, mniejszą wagę przywiązując do jakości. Wykorzystali to drobni przedsiębiorcy, którzy oferują po konkurencyjnej cenie papier offsetowy — pocięty metodą chałupniczą na kartki formatu A4 — jako biurowy.
Dystrybutorzy materiałów biurowych mają w ofercie przynajmniej trzy popularne klasy papierów biurowych: A, B i C (każda firma stosuje inne nazewnictwo np. 1,2,3 itp.). Wielu dystrybutorów we wszystkich klasach proponuje papiery o jednakowej lub różnej gramaturze, jednak klasy zawsze różnią się jakością i stopniem białości.
Klasa A to papiery o najwyższej jakości i wysokim stopniu białości (np. od 155 CIE), charakteryzujące się idealną gładkością. Są stosowane do wysokiej jakości wydruków o profesjonalnym wyglądzie, np. projektów, prestiżowych dokumentów czy zaproszeń. Są idealne do kolorowych kopii kserograficznych oraz wydruków atramentowych i laserowych. Klasa B to papiery uniwersalne o niższym stopniu białości (od 136 CIE). Stosuje się je do czarno-białych odbitek ksero i wydruków. Papiery klasy C są przeznaczone do codziennego wykonywania dużej ilości kopii i wydruków. Ich maksymalny stopień białości to 135 CIE.
Według szacunków branżowych firm, na polskim rynku jest około 2,6 mln t papieru ogółem, z czego papiery kserograficzne stanowią niewiele ponad 4 proc. — 110 tys. t. Około 65 proc. krajowego papieru biurowego pochodzi z zakładów spółki International Paper-Kwidzyn (IP-Kwidzyn), jedynego krajowego producenta tego wyrobu.
IP-Kwidzyn produkuje rocznie około 200 tys. t papieru i, jak potwierdza Kazimierz Molski, dyrektor marketingu firmy, około 35 proc. z tej produkcji trafia na rynek krajowy, pozostała część sprzedawana jest w eksporcie.
— Wielkości produkcji i sprzedaży na eksport oraz na kraj zmieniają się w zależności od koniunktury gospodarczej. Maszyny, które produkują papier biurowy, wytwarzają również — proporcjonalnie do zapotrzebowania rynku — papier offsetowy — mówi Kazimierz Molski.
Dodaje przy tym, że obecna sprzedaż papieru rośnie w tempie do 5 proc. rocznie.
IP Kwidzyn do niedawna miał w kraju konkurenta. Firma Arctic Paper z Kostrzyna produkowała papiery biurowe, jednak sprzedała linię technologiczną i wyspecjalizowała się w produkcji m.in. niepowlekanych papierów do druku offsetowego i cyfrowego (np. Amber).
Około 35 proc. krajowego rynku papieru biurowego wypełniają produkty z importu. Do największych dystrybutorów papieru należą: Cezex, Europapier-Impap oraz spółki zrzeszone w Stowarzyszeniu Dystrybutorów Papieru (SDP), czyli: Antalis, Eccopapier, Jakon, Igepa i Papirus. Wszystkie te firmy posiadają w sumie 97,6-proc. udział w rynku dystrybucyjnym.
Według przedstawicieli firmy Cezex, należy do niej ponad 20 proc. udziału w całym rynku obsługiwanym przez dystrybutorów papieru.
— Ubiegłoroczna sprzedaż papieru z naszych magazynów wyniosła ponad 55 tys. ton ogółem, co stanowi 38-proc. wzrost w porównaniu z rokiem 2001 i przyczyniła się do osiągnięcia obrotu na poziomie 232,5 mln zł (34- -proc. wzrost) — informuje Cezariusz Szlachcic, prezes Cezeksu.
Joanna Smolińska, prezes spółki Antalis Poland, która — poza papierami typu ksero — dystrybuuje m.in. papiery dla poligrafii i materiały opakowaniowe, również szacuje udział jej firmy w rynku papieru biurowego na 20 proc. (w 2002 r. przychód spółki wyniósł 308 mln zł).
Łączny udział członków SDP w sprzedaży papierów w Polsce stanowi natomiast około 60 proc. Zrzeszone firmy osiągnęły w 2002 r. obroty rzędu 770 mln zł.
Najbardziej popularne są papiery najniższej oraz średniej klasy (C i B). Papier o najwyższej jakości wykorzystywany jest przez krajowe firmy rzadko. Na przykład, z oferowanej przez Cezex rodziny papierów Yes, największą popularnością cieszą się Yes Multifunktion oraz Yes Gold Presentation (mniejszą Yes Color Copy). W standardowym zestawie Antalis (firma oferuje też wiele innych klas papieru biurowego) dominuje sprzedaż papieru Maxipage i Goodway (klasę A reprezentuje Copyspeed), zaś w rodzinie papierów z IP-Kwidzyn (seria z przedrostkiem Pol-), najczęściej sprzedawany jest Polspeed i Pollux, a rzadziej Poljet i Poljet 90. Jednak wszyscy przedstawiciele branży podkreślają, że standardem w firmach staje się biżuteria biurowa dobrej jakości.
Problemem dla branży papierniczej pozostaje niskie zużycie papieru w Polsce. Według statystyk, choć zużycie rośnie, nadal jesteśmy w tyle za Unią Europejską, nie mówiąc o USA. Prognozy są jednak obiecujące.
— Różnica między rocznym zużyciem papieru na jednego mieszkańca w krajach UE a Polską wynosi około 140 kg — wartość ta określa perspektywy wzrostu przemysłu papierniczego w Polsce. Rynek papierów kserograficznych rósł do niedawna 10 proc. w skali roku, jednak recesja ograniczyła wzrost o połowę. Branża gwałtownie reaguje na zmiany koniunktury i jest uzależniona od rozwoju całej gospodarki. Biorąc pod uwagę prognozy resortu finansów, popyt dla branży papierniczej i poligraficznej po wstąpieniu do UE będzie rósł szybciej niż tempo rozwoju gospodarczego — uważa prezes Cezeksu.
Kazimierz Molski z IP-Kwidzyn tłumaczy, że większe zużycie papieru zapewnią: transformacja gospodarcza i akcesja z UE. W kraju konstruuje się wiele aktów prawnych, przygotowuje dokumenty związane z integracją oraz planuje restrukturyzację wielu sektorów.
— Obserwujemy zmianę miejsca drukowania dokumentów. Przed laty oryginalny dokument i jego wydruk w kilkutysięcznym nakładzie powstawał w tym samym miejscu, po czym następowała wysyłka wydruków. Teraz oryginał coraz częściej jest rozsyłany np. pocztą elektroniczną, a jego wydruki wykonuje się w różnych miejscach. Ta zmiana powoduje, że częściej wykorzystywany jest papier ksero lub biurowy — mówi szef marketingu IP-Kwidzyn.