W 2024 r. Narodowy Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej (NFOŚiGW) podpisał umowy dotacyjne na 18 mld zł, a wypłacił ponad 13 mld. W tym roku ma do dyspozycji 16 mld zł. W tej kwocie są pieniądze z KPO, programu FEniKS i Funduszy Europejskich dla Polski Wschodniej oraz środki krajowe. Całkowita pula jest jednak znacznie większa.
— Planowana kwota wypłat sięga około 25 mld zł — informuje Dorota Zawadzka-Stępniak, prezeska NFOŚiGW.
W ubiegłym roku funduszowi udało się otrzymać największe w historii wsparcie z Funduszu Modernizacyjnego — to pieniądze pochodzące z wpływów ze sprzedaży uprawnień do emisji CO2 w ramach systemu ETS.
— W ubiegłym roku pozyskaliśmy z niego ponad 12 mld zł — mówi wyjaśnia Dorota Zawadzka-Stępniak.
W tym roku z tego źródła fundusz także otrzyma dofinansowanie na szeroko pojętą transformację energetyczną, w tym m.in. na inwestycje w wielkoskalowe magazyny energii oraz elektryczne ciężarówki.
Fundusz Modernizacyjny będzie także nowym źródłem finansowania programu Czyste powietrze, jednak na to musi się zgodzić Europejski Bank Inwestycyjny. Na początku lutego NFOŚiGW złoży wniosek w tej sprawie na kwotę 10 mld zł.
Wznowienie przyjmowania wniosków w programie Czyste powietrze, które zostało wstrzymane jesienią 2024 r., nastąpi na początku kwietnia. Przerwa nastąpiła w wyniku pojawienia się w nim licznych nieprawidłowości — zakwestionowane umowy dotyczyły wsparcia w wysokości prawie 600 mln zł. Śledztwo w tej sprawie prowadzi prokuratura.
Aby zapobiec takim sytuacjom, dotacje nie będą wpływać na konto wykonawców — rolę operatorów przejmą gminy, banki lub audytorzy energetyczni. Ponadto z dotacji będą mogły skorzystać tylko osoby, które są właścicielami nieruchomości od co najmniej trzech lat. Ma to zapobiegać m.in. przepisywaniu udziałów we własności na rzecz mniej zamożnych członków rodziny po to, aby skorzystać z pełnej kwoty wsparcia.
Projekt programu Czyste powietrze jest już praktycznie gotowy, wymaga jeszcze prac informatycznych, które potrwają trzy tygodnie. Następnie dokument będzie skierowany do wojewódzkich funduszy i banków, które będą miały 60 dni na wdrożenie zmian.
Do 17 stycznia w programie złożono ponad milion wniosków na ponad 38 mld zł. Wojewódzkie oddziały funduszu podpisały ponad 847 tys. umów na ponad 28 mld zł.
Na początku lutego wystartuje także nabór w programie Energia dla wsi, którego budżet wynosi 1 mld zł. Z tego wsparcia będą mogli skorzystać rolnicy i spółdzielnie energetyczne. Dofinansowanie będzie można przeznaczyć na instalacje fotowoltaiczne oraz wiatrowe o mocy powyżej 50 kW, ale nie większej niż 1 MW, a także na elektrownie wodne i biogazownie.
NFOŚiGW rozpoczął również w partnerstwie z 16 wojewódzkimi oddziałami Projekt doradztwa energetycznego 2.0 finansowanego z programu FEnIKS. Pieniądze zapewnią sieć doradców w każdym województwie w zakresie bezpłatnego doradztwa w zakresie efektywności energetycznej, gospodarki niskoemisyjnej oraz OZE.