Rozmowa z Larsem Ibsenem, dyrektorem zarządzającym Stena Recycling Polska
Od czasu rewolucji przemysłowej ludzkość wydobywa bogactwa naturalne i zużywa je do zaspokojenia własnych potrzeb bez ograniczeń. To prowadzi do dramatycznego kurczenia się surowców nieodnawialnych Ziemi. Jakie należy podjąć działania, aby zapobiec wyczerpaniu się zasobów naturalnych planety?
Wykorzystanie odpadów jako surowców do uzyskania nowych produktów to już fakt. Wdrażanie rozwiązań gospodarki obiegu zamkniętego powinno być podstawą systemu gospodarczego każdego kraju. Gospodarka cyrkularna to szansa na zmianę i zapobieganie wyczerpywaniu zasobów naturalnych planety. Produkty i materiały powinny pozostać w obiegu tak długo, jak to możliwe, a odpady należy traktować jak surowce wtórne, które można przetworzyć i ponownie wykorzystać. To jeden z elementów dekarbonizacji gospodarki i osiągania celów neutralności klimatycznej.
Jednym ze sposobów spowolnienia tempa eksploatacji zasobów naturalnych naszej planety jest zastępowanie ich w przemyśle surowcami wtórnymi. Najpierw jednak należy ustalić co właściwie zalicza się do tej grupy, a to okazuje się nie takie proste. Dlaczego w Polsce nie mamy jednoznacznej definicji surowców wtórnych?
Istnieje kilka powodów, dla których w Polsce nie ma jednoznacznej definicji surowców wtórnych. Brak odrębnych określeń oraz przepisów prawnych odnoszących się do surowców wtórnych, a także ich ścisły związek z odpadami i ich wykorzystaniem, powoduje, że stosuje się do nich takie same regulacje prawne jak do gospodarki odpadami. Podobna sytuacja ma miejsce na poziomie międzynarodowym. Tymczasem nie wszystkie odpady mogą być surowcami wtórnymi, tak samo jak nie wszystkie surowce wtórne są odpadami. Choć ogólnie mianem surowców wtórnych często określamy materiały i odpady, które można przetworzyć i wykorzystać na przykład w produkcji. Jest to bardzo zróżnicowana grupa, która wymaga różnorodnych procesów recyklingowych.
Z tego powodu trudno jest sformułować jednoznaczne określenie surowców wtórnych, które uwzględniałoby wszystkie ich różnorodne formy. Chcąc je stworzyć w Polsce, konieczne jest doprecyzowanie regulacji prawnych oraz uzgodnienie definicji między różnymi ekspertami i instytucjami zajmującymi się gospodarką odpadami i produkcją. Istotne jest ujęcie obu tych aspektów, ponieważ wkrótce będziemy obserwować znaczący wzrost wykorzystania tego rodzaju materiałów w produkcji
W porównaniu do innych gospodarek europejskich, wprowadzanie rozwiązań GOZ w Polsce nie cieszy się entuzjazmem. Jakie bariery napotyka gospodarka cyrkularna w naszym kraju?
Przede wszystkim świadomość GOZ jest nadal na niskim poziomie. Potrzebujemy kompleksowej edukacji w tym zakresie, aby nie tylko poznać teorię, ale też praktyczne rozwiązania. Brakuje także konkretnych przepisów prawnych, które wspierałyby rozwój gospodarki cyrkularnej w Polsce. Nadal czekamy na wdrożenie rozszerzonej odpowiedzialności producentów, systemu kaucyjno-depozytowego oraz dyrektywy SUP (Single Use Plactics). Ponadto, gospodarka obiegu zamkniętego nie może rozwijać się bez partnerstw zarówno na poziomie lokalnym, jak i międzynarodowym, dlatego coraz więcej przedsiębiorstw poszukuje rozwiązań właśnie poprzez kooperację. Aby to osiągnąć, konieczne jest zaangażowanie podmiotów z całego łańcucha produkcyjnego i różnych gałęzi gospodarki, co nie jest łatwe. Wszystkie elementy muszą działać równocześnie, aby zapewnić stabilną i odpowiednią wielkość dostaw oraz wysoką jakość wytworzonego surowca wtórnego. Zwykle wdrażanie rozwiązań okazuje się złożonym procesem, zależnym od decyzji wielu podmiotów. Ale warto podkreślić, że mimo tych wyzwań od kilku lat, na wielu rynkach, w tym także polskim, możemy znaleźć coraz więcej ciekawych rozwiązań w obszarze GOZ. Przykładem takiej współpracy jest wspólny projekt firm Castorama, Deko Eko i Stena Recycling, w ramach którego z odpadu folii opakowaniowej udało się stworzyć produkt konsumencki — ekologiczną doniczkę.
Co mogłoby zachęcić przedsiębiorców do skuteczniejszego gospodarowania odpadami i wykorzystywania materiałów pochodzących z recyklingu?
Implementacja rozwiązań gospodarki obiegu zamkniętego to dla przedsiębiorstw sposób na zapobieganie marnotrawstwu, redukcję kosztów, wzrost wydajności materiałowej i zwiększenie produktywności zasobów. Ma to również wpływ na ograniczenie emisji CO2. W skrócie, jest to rozwiązanie korzystne dla planety oraz opłacalne kosztowo. Wytwarzanie cyrkularnych produktów podnosi wartość marki. Konsumenci są gotowi na cyrkularne produkty, dlatego firmy szukają innowacyjnych rozwiązań, które pozwolą na ich wytworzenie. Jak wynika z badania przeprowadzonego dla Stena Recycling w 5 krajach, w tym w Polsce, dla konsumentów ważne jest, aby produkty powstawały z wykorzystaniem odzyskanych surowców, zatem rynek powinien skupić się na ekoprojektowaniu. Istnieje ryzyko, że jeśli nie zahamujemy postępującej degradacji środowiska, nasze naturalne zasoby zostaną wyczerpane. Dlatego tak kluczowe są surowce wtórne, które stanowią drogę do zachowania ciągłości produkcji w przyszłości.
© ℗
