Ministerstwo Finansów (MF) przestało się sprzeciwiać wydłużeniu vacatio legis nowej ordynacji podatkowej i podjęło decyzję o przesunięciu o rok daty jej wdrożenia. To oznacza, że największy projekt legislacyjny tego rządu nie zacznie obowiązywać 1 stycznia 2020 r., jak dotychczas zakładano.
Dwugłos biznesu
„Kierownictwo MF podjęło decyzję, że zasadnicza część nowej ordynacji podatkowej wejdzie w życie 1 stycznia 2021 r. W ten sposób chcemy zapewnić wszystkim zainteresowanym odpowiedni czas na przygotowanie się do zmian” — napisało do „PB” biuro prasowe resortu finansów.
Od 1 stycznia przyszłego roku ma natomiast zacząć obowiązywać ustawa o Rzeczniku Praw Podatnika, która została niedawno połączona z projektem nowej ordynacji podatkowej. Jeszcze do niedawna MF odrzucało apele o wydłużenie vacatio legis projektu nowej ordynacji podatkowej. Eksperci rynkowi i przedstawiciele instytucji państwowych (np. Rada Legislacyjna przy kancelarii premiera) ostrzegali, że przedsiębiorcy i wszyscy podatnicy dostaną za mało czasu na zapoznanie się z tak ogromnym aktem prawnym (liczy oprawie 800 artykułów) i odpowiednie przygotowanie się do jego stosowania (ordynacja podatkowa reguluje relacje podatników z organami skarbowymi).
Resort finansów stał na stanowisku, że czasu będzie wystarczająco dużo. Zaczął zmieniać zdanie, gdy od kilku miesięcy prace nad projektem mocno spowolniły. Mimo że pod koniec lutego 2019 r. projekt został przyjęty przez Stały Komitet Rady Ministrów, to do tej pory nie trafił pod obrady rządu. Opóźnienie wynika m.in. z tego, że pojawiły się nowe pomysły, które wdrażano do projektu (np. przerwanie biegu przedawnienia po złożeniu przez fiskusa skargi paulińskiej). Obecnie projekt oczekuje na ponowne zaakceptowanie przez stały komitet (w formie obiegowej). Biuro prasowe MF poinformowało nas, że zaraz potem zostanie skierowany na posiedzenie Rady Ministrów. To oznacza, że obecny rząd zamierza doprowadzić do uchwalenia nowej ordynacji podatkowej jeszcze w tej kadencjiparlamentu, ale o 12 miesięcy opóźnić jej wejście w życie.
— Szkoda, że o rok dłużej trzeba będzie czekać na nową ordynację podatkową, ponieważ jej projekt zawiera kilka ciekawych i dobrych dla przedsiębiorców regulacji. Na przykład możliwość mediacji podatników z organami skarbowymi, dłuższe terminy na wniesienie odwołania, katalog praw i obowiązków podatnika. Ten akt prawny ma być przecież nowym otwarciem w relacjach między fiskusem a podatnikami. Jednak należy pamiętać, że spora jego część jest powtórzeniem obecnie obowiązujących regulacji, więc odkładanie o rok jego wejścia w życie nie jest uzasadnione — mówi Przemysław Pruszyński, ekspert podatkowy Konfederacji Lewiatan.
Michał Borowski, ekspert podatkowy Business Centre Club, zauważa pozytywy zaistniałej sytuacji.
— Owszem, stworzenie nowej ordynacji podatkowej jest uzasadnione, lecz omawiany projekt zawiera szereg kontrowersji i groźnych dla podatników zapisów, na które wskazywano podczas konsultacji. Uważam, że podczas prac sejmowych powinien zostać gruntownie przepracowany wspólnie przez ekspertów rządowych, sejmowych i rynkowych. A to będzie wymagało czasu, więc odroczenie daty wejścia w życie jest słuszne — mówi Michał Borowski.
Nowa ordynacja podatkowa pobiła rekord Polski w długości prac nad projektem ustawy. Trwają od 2014 r., kiedy rząd premier Ewy Kopacz powołał przy MF Komisję Kodyfikacyjną Ogólnego Prawa Podatkowego (19 profesorów i doktorów prawa), której celem było stworzenie projektu nowej ordynacji podatkowej jako kodeksu praw i obowiązków podatników. Obecny MF przejął projekt, lecz istotnie go zmodyfikował. Wyrzucił z niego m.in. zasadę zakazującą urzędnikom fiskusa nadużywania prawa, czyli uzyskiwanie dla budżetu państwa korzyści kosztem podatników poprzez działania niezgodne z celem przepisów. Projekt był szeroko krytykowany nie tylko przez organizacje przedsiębiorców, ale także stronę rządową. Mocno dostało się mu od Rady Legislacyjnej przy kancelarii premiera.
„Powielane są dotychczasowe rozwiązania, wśród nich wiele jednak zmieniono w sposób nieprawidłowy. Nowe instytucje obarczone są wieloma błędami merytorycznymi. W obecnym kształcie projekt nie może być przedmiotem dalszych prac legislacyjnych” — stwierdzili prawnicy premiera.
Resort przedsiębiorczości ostrzegał, że projekt zamiast chronić podatników, wzmacnia władzę urzędników. Organizacje biznesowe także nie szczędziły gorzkich słów. Związek Przedsiębiorców i Pracodawców stwierdził, że projekt jest tak niekorzystny dla podatników, że powinien trafić do kosza. Kierownictwo resortu finansów nie zamierza jednak z niego zrezygnować.
Nowe regulacje*
- Wzmocnienie tzw. klauzuli do walki z unikaniem opodatkowania poprzez zniesienie bariery 100 tys. zł rocznych zysków podatkowych jako warunku jej uruchomienia przeciwko firmie
- Konsultowanie ze skarbówką skutków podatkowych transakcji dokonywanych na rynku
- Dalsze ograniczenie mocy ochronnej indywidualnych interpretacji podatkowych
- Ograniczenie możliwości zawieszania biegu terminu przedawnienia Wprowadzenie mediacji między przedsiębiorcami a organami skarbowymi
- Rozwiązywanie sporów podatkowych w drodze umowy (ugody) między firmami a fiskusem
- Zwiększenie roli komunikacji elektronicznej podatników ze skarbówką
- Rzetelne deklaracje podatkowe zyskają moc dowodową dokumentu urzędowego
- Usprawnienie zwrotu nadpłaty podatkowej Wydłużenie terminów na wniesienie odwołania (z 14 do 30 dni) i zażalenia (z 7 do 14 dni)
- Wprowadzenie uproszczonego postępowania podatkowego
*wybrane rozwiązania zawarte w projekcie nowej ordynacji podatkowej