Eksperci Conperio, największej polskiej firmy doradczej zajmującej się problematyką absencji chorobowych, przeprowadzili kontrole w ok. 200 zakładach pracy. Nieprawidłowości wykryli w ponad jednej trzeciej przypadków. Pracownicy, którzy oficjalnie przebywali na zwolnieniu lekarskim, zajmowali się m.in. prowadzeniem własnej działalności zarobkowej, wyjeżdżali na wakacje lub wykonywali prace remontowe.
Justyna Szczepańska–Grygiel, radca prawny w kancelarii ABITL Legal, wyjaśnia, że każdy pracodawca zatrudniający powyżej 20 osób może przeprowadzić kontrolę sposobu wykorzystywania L4 przez pracownika. Natomiast zatrudniony musi ją szefowi umożliwić i ściśle z nim współpracować.
Mikołaj Zając, prezes Conperio, podkreśla, że kontrole odbywają się pod adresem wskazanym przez pracownika w druku zwolnienia lekarskiego lub podanym przez jego pracodawcę. Jeżeli kontrolerzy nie zastaną go pod wspomnianym adresem, wówczas - w miarę możliwości - powinni ponowić wizytę.
Zgodnie z ustawą o systemie ubezpieczeń społecznych, jeśli pracownik jest nieobecny podczas kontroli, musi wyjaśnić i udokumentować zasadność opuszczenia miejsca zamieszkania. Jest to niezbędne w celu ustalenia wysokości świadczenia.
– Jeżeli ubezpieczony utrudnia możliwość wyjaśnienia wszystkich okoliczności sprawy, przedstawiciele Zakładu Ubezpieczeń Społecznych (ZUS) mogą wstrzymać wypłatę świadczenia za cały okres trwania zwolnienia. W grę wchodzi również możliwość zawieszenia postępowania do momentu podjęcia współpracy przez zatrudnionego – podkreśla Justyna Szczepańska–Grygiel.
Ponadto zwraca uwagę na sytuacje, w których pracownik nieprawidłowo wykorzystuje zwolnienie lekarskie.
– Wówczas osoba kontrolująca sporządza protokół. Powinna w nim uzasadnić, na czym polegało nieprawidłowe wykorzystanie zwolnienia. Podpisany przez nią protokół trafia do pracownika, który może wnieść uwagi lub zastrzeżenia – zaznacza Justyna Szczepańska – Grygiel.
Przypomina, że po wykryciu nadużyć i po przekazaniu szczegółowego raportu przez kontrolerów pracodawca przesyła pismo zarówno do pracownika, jak i do Zakładu Ubezpieczeń Społecznych. Informuje w nim o wstrzymaniu wypłaty zasiłku dla zatrudnionego do momentu zajęcia stanowiska w tej sprawie przez ZUS. Pracownikowi przysługuje możliwość odwołania się od decyzji zakładu do właściwego sądu.
– Zgodnie z obowiązującymi przepisami zatrudniony, który dopuścił się nadużycia w czasie korzystania ze zwolnienia chorobowego, traci prawo do zasiłku lub wynagrodzenia chorobowego. Jest zobowiązany do zwrotu pełnej jego kwoty lub otrzymuje informacje o odmowie jego wypłaty – podkreśla Justyna Szczepańska–Grygiel.