Forum Ekonomiczne, które Krynica Zdrój gości już po raz czternasty, jest pierwszym po rozszerzeniu Unii Europejskiej. Skończyła się pewna epoka — 1 maja 2004 r. obszar nazywany dotychczas Europą Środkową i Wschodnią, którego reprezentanci spotykali się właśnie na krynickim szczycie, został rozcięty unijną granicą. W geograficznym uproszczeniu można przyjąć, że oto Zachód zabrał do swojej łodzi Środek, natomiast Wschód pozostał na brzegu.
Fundacja Instytut Studiów Wschodnich zadała w tym roku blisko 1500 politykom, ekonomistom, szefom firm, naukowcom i przedstawicielom mediów z 35 krajów (krynicki deptak przez trzy dni będzie zatłoczony) do przerobienia temat „Europejskie wyzwania — bezpieczeństwo, solidarność i efektywność”. Forum rozpoczęło się wczoraj od prezentacji trzeciej już edycji opracowania „Nowa Europa — raport z transformacji”, przygotowanego przez kilka ośrodków badawczych pod kierunkiem prof. Dariusza Rosatiego. Wszechstronnie przedstawiono w nim sytuację polityczną, gospodarczą i międzynarodową w 27 państwach Europy Środkowej i Wschodniej oraz byłego Związku Radzieckiego.
Generalny wniosek wynikający z raportu brzmi: rok 2004 przypieczętował podział całego obszaru podlegającego transformacji. Po pierwsze — rozszerzone zostało NATO, między innymi o bałtycką część dawnego ZSRR. Po drugie — osiem krajów wstąpiło do UE, siedem bałkańskich podąża ich śladem, natomiast pozostałe republiki poradzieckie wyraźnie ukierunkowują się na tworzenie alternatywnego ugrupowania gospodarczego i politycznego — oczywiście pod przewodem imperatorskiej Rosji. Żadna to sensacja, niby ogólnie wiadomo, jednak akademicka analiza parametrów makro i mikro potwierdza takie zjawisko bezdyskusyjnie. Trochę na rozdrożu znajdują się Ukraina i Mołdawia, ale wciąż zdecydowanie im bliżej do dawnego ZSRR niż do Europy Środkowej.
Forum zwyczajowo rozpoczyna się od tzw. dnia prezydenckiego. Podobnie było i wczoraj, jednak Aleksandrowi Kwaśniewskiemu tym razem udało się ściągnąć do Krynicy Zdroju zaledwie jednego kolegę po fachu — Valdasa Adamkusa, nowego-starego prezydenta Litwy. Obie głowy państw uczestniczyły w plenarnej sesji inauguracyjnej, w dwóch panelach tematycznych oraz w uroczystości wręczenia honorowego wyróżnienia XIV Forum Ekonomicznego „Człowiek Europy Środkowej i Wschodniej”. Wypadkiem został nim... Valdas Adamkus. Kto przyjeżdża, ten wygrywa.