Jesteśmy na półmetku realizacji budżetu Unii Europejskiej na lata 2007-13. W najpopularniejszych schematach dostępne fundusze europejskie zostały już w znaczącej części wykorzystane, zaś konkurencja w pozostałych jest niezmiennie duża. Warto więc pamiętać, że Unia wspiera państwa członkowskie nie tylko poprzez fundusze europejskie, ale także wiele ciekawych inicjatyw (programów wspólnotowych), dających liczne możliwości krajowym przedsiębiorstwom i instytucjom.
Inicjatywy wspólnotowe to programy pomocy bezzwrotnej, koordynowane przez Komisję Europejską, skierowane do wybranych grup odbiorców. Ich zakres tematyczny jest szeroki, zaś cechą wspólną jest wspieranie projektów międzynarodowych, których efekty przekraczają granice jednego kraju, co nie zawsze jednak oznacza budowanie międzynarodowych konsorcjów.
Badania — Rozwój — Innowacje
Najbardziej znany i najczęściej wykorzystywany przez polskie podmioty jest 7. Program Ramowy (PR) — największy mechanizm finansowania i kształtowania badań naukowych na poziomie europejskim. Składane projekty muszą odpowiadać na konkursy obowiązujące w danym roku dla każdego z 9 bloków tematycznych. Wśród aktualnie dostępnych środków jest m.in. konkurs na sieci badawczo-szkoleniowe w ramach działania Marie Curie (budżet 243 mln EUR, dofinansowanie do 100 proc.), w którym w wieloletnich projektach konsorcja międzynarodowe mogą szkolić początkujących naukowców, przyjmować naukowców z całego świata, wymieniać pracowników, organizować kursy, szkolenia i konferencje.
Poza 7. PR warto zapoznać się m.in. z założeniami:
Inicjatywy Eureka — projekty wpływające na wzrost produktywności i konkurencyjność przemysłu, gospodarki i usług w skali całej Europy (przykładowy budżet jednego z podprogramów, Eurostars, to 400 mln EUR do 2014 r.);
Europe Innova — dostarczanie kompleksowej informacji na temat innowacyjności w gospodarce (przykładowy budżet na platformy innowacji w 2009 r. to 26 mln EUR, poziom dofinansowania 65-95 proc.);
Inicjatywy Eniac — definiuje, koordynuje i egzekwuje działania badawczo-rozwojowe w europejskiej nanoelektronice (budżet 450 mln EUR, dofinansowanie 16,7 proc.);
programu ramowego na rzecz konkurencyjności i innowacji (CIP) — rozwój konkurencyjności przedsiębiorstw, wszelkich form innowacji, efektywności energetycznej i odnawialnych źródeł energii oraz społeczeństwa informacyjnego (budżet na lata 2007-13 to 3,6 mld EUR).
Transport
Projekty komercyjne na rynku usług transportowych wspiera program Marco Polo. Jego celem jest redukcja przewozu ładunków transportem drogowym, rozwój transportu intermodalnego oraz zmniejszenie negatywnego wpływu transportu na środowisko (budżet na lata 2007-13 to 400 mln EUR, dofinansowanie 35 lub 50 proc.).
Edukacja
Mobilność pracowników na europejskim rynku pracy, wymiana doświadczeń, jak również wypracowywanie i wdrażanie innowacyjnych rozwiązań edukacyjnych dla podnoszenia kwalifikacji zawodowych UE wspiera w ramach Programu Leonardo da Vinci. Maksymalna dotacja to 150 tys. EUR rocznie, nie więcej niż 75 proc. Program umożliwia m.in. dofinansowanie ponadnarodowych staży w przedsiębiorstwach i instytucjach szkoleniowych.
Można pokusić się o twierdzenie, że ile obszarów zainteresowania UE, tyle inicjatyw wspólnotowych.
Stwarzają one całkowicie nowe możliwości dla przedsiębiorstw, dają dostęp do większych budżetów oraz finansują projekty, których realizacja wykracza poza teren RP. Inicjatywy europejskie będą rozwijane zgodnie z celami UE. Mogą więc być w przyszłości głównym źródłem dotacji dla przedsiębiorstw.
Beata Tylman,
Joanna Hejft-Wolska