Obecne przepisy pozbawiają pomocy z tzw. tarcz antykryzysowych niektóre z uprawnionych do niej firm. Zwraca na to uwagę Adam Abramowicz, Rzecznik Małych i Średnich Przedsiębiorców (MŚP) w opinii przekazanej Senatowi. Izba pracuje właśnie nad znowelizowaną 20 maja przez Sejm ustawą o szczególnych rozwiązaniach związanych z zapobieganiem, przeciwdziałaniem i zwalczaniem COVID-19, innych chorób zakaźnych oraz wywołanych nimi sytuacji kryzysowych (tzw. ustawą covidową). Rzecznik wnosi o uwzględnienie w niej poprawek ułatwiających dostęp do wsparcia każdemu podmiotowi, któremu ono przysługuje.
Co proponuje Rzecznik
Apeluje do Senatu o zmianę przepisów skutkujących nieuzasadnionym odrzucaniem wniosków przedsiębiorców ubiegających się o wsparcie przeznaczone dla branż najbardziej dotkniętych pandemią COVID-19. Proponuje rozwiązania pozwalające objąć pomocą także podmioty, których rodzaj prowadzonej działalności gospodarczej do tego uprawnia, ale nie mogą wykazać swojego prawa poprzez odwołanie się do rejestru REGON. Urzędy rozpatrujące wnioski potencjalnych beneficjentów świadczeń z tarcz antykryzysowych, kierują się literalną wykładnią regulacji, uzależniając przyznanie pomocy wyłącznie od posiadania tzw. wiodącego numeru PKD.
O takie zmiany prawa rzecznik MŚP zabiegał jeszcze podczas nowelizowania ustawy w Sejmie. Zgłoszone przez niego poprawki odrzucono jednak na etapie prac w komisji.
– Zmiany pozwolą na uniknięcie licznych, czasochłonnych i kosztownych postępowań sądowych, których inicjowanie jest obecnie konieczne dla skutecznej obrony słusznych praw przedsiębiorców – podkreśla Adam Abramowicz.
Zwraca też uwagę, że według najnowszego orzecznictwa wykładnia przepisów odwołująca się wprost do ich języka prowadzi do wypaczenia celów ustawy. Sądy przypominają, że ma ona służyć przeciwdziałaniu negatywnym skutkom gospodarczym rozprzestrzeniania się COVID-19, w tym wsparciu najbardziej poszkodowanych przedsiębiorców działających w branżach, które znalazły się w trudnej sytuacji w związku z wprowadzonymi obostrzeniami.
Jak orzekają sądy
Sądy uwzględniają skargi przedsiębiorców na decyzje odmawiające im wsparcia, uzasadniając wyroki tym, że dla potwierdzenia prawa do otrzymania pomocy istotne jest ustalenie, jaką działalność faktycznie prowadzili, a nie jaki rodzaj ich działalności figurował w danych zawartych w rejestrze REGON, których nie należy przyjmować bezkrytycznie.
Wojewódzki Sąd Administracyjny w Białymstoku uchylił np. decyzję o odmowie zwolnienia z obowiązku opłacania składek ZUS. Podkreślił, że z uwagi na cel ustawy covidowej organy powinny dążyć do udzielenia pomocy wszystkim przedsiębiorcom, którzy rzeczywiście, a nie tylko formalnie spełniają kryteria do uzyskania wsparcia. Sąd Okręgowy w Olsztynie stwierdził natomiast, że kod PKD ma w istocie charakter jedynie statystyczny i w żadnym wypadku nie przesądza o faktycznie wykonywanej działalności.