Według definicji mobbing oznacza działania lub zachowania dotyczące pracownika lub skierowane przeciwko niemu, które polegają na uporczywym i długotrwałym nękaniu lub zastraszaniu, wywołujące przy tym zaniżoną ocenę przydatności zawodowej. Tego typu działania mają na celu poniżenie lub ośmieszenie go, izolowanie lub wyeliminowanie z zespołu współpracowników. Dawniej mobbing kojarzony był przeważnie z wyzwiskami i różnego typu zachowaniami, co do których nie było wątpliwości, że są niewłaściwe. Przykładem może być agresja fizyczna i słowna. Współcześnie mobbing coraz częściej przybiera subtelniejszą formę. Jest trudniejszy do wychwycenia, ale nie oznacza to, że jest mniej szkodliwy.
- Może polegać na niezapraszaniu pracownika na spotkania, nieprzyznawaniu mu głosu w trakcie spotkań, mimo, że pozostali zatrudnieni mają możliwość wypowiedzenia się. Mobbingiem może być również uporczywe nieodpowiadanie na wiadomości mejlowe lub ignorowanie zapytań. Innym przykładem może być zlecanie mu zadań zdecydowanie poniżej jego kwalifikacji – wymienia Anna Przybylak, prawnik z Law&HR.
Mobbingiem mogą być również poniżające lub wyśmiewające pracownika żarty. Granica między tym, co dozwolone, a soft mobbingiem, jest cienka. Kwestia udowodnienia występowania takich naruszeń praw pracowniczych leży po stronie poszkodowanego. Nie zawsze jest to jednak łatwe, ponieważ mogą być one niedostrzegane przez otoczenie.
Konsekwencje dzialań
Zatrudniony może być mobbingowany zarówno przez swojego szefa, jak i współpracowników. W teorii ofiarą takich zachowań może paść właściciel firmy, jednak w praktyce to się nie zdarza. Bez względu na to, kto jest mobberem, w interesie przedsiębiorcy leży zapobieganie występowaniu w firmie takiego zjawiska. Nie chodzi tylko o przestrzeganie przepisów prawa, które narzucają na pracodawców obowiązek podejmowania czynności mających na celu przeciwdziałanie tego typu naruszeniom praw pracowniczych, ale również o konsekwencje, jakie się z nimi wiążą. Wymienić wśród nich można m.in. spadek motywacji do wykonywania poleceń służbowych, mniejszą efektywność, a także stany lękowe i depresyjne. Zachętą do przeciwdziałania mobbingowi może być również kwestia odpowiedzialności prawnej. Co grozi za mobbing? Dużo zależy od tego, kto jest sprawcą takich działań.
- Niewypełnienie obowiązku przeciwdziałania mobbingowi może mieć bardzo poważne konsekwencje. Przykładowo takie zachowanie może stanowić wykroczenie przeciwko prawom pracownika i w konsekwencji narazić przedsiębiorcę na odpowiedzialność odszkodowawczą oraz obowiązek zadośćuczynienia za rozstrój zdrowia podwładnego, który padł ofiarą mobbingu. Z kolei osoba, która dopuszcza się takich czynów, może z kolei odpowiadać za naruszenie dóbr osobistych, jak i ponieść odpowiedzialność dyscyplinarną, a nawet karną – informuje Anna Przybylak.
Procedury i środki ochrony
Jak przeciwdziałać mobbingowi? Fundamentalne znaczenie odgrywa wdrożenie w firmie właściwych procedur. Pracownicy powinni mieć udostępnione kanały, którymi mogą zgłaszać takie naruszenia. Niezbędne jest zapewnienie ochrony praw pracownika informującego o mobbingu, jak i osoby poszkodowanej.
- Pamiętajmy, że oskarżenie może okazać się nieprawdziwe. Budujmy świadomość w naszych organizacjach, edukujmy pracowników i osoby z nami współpracujące z zachowań i działań niedozwolonych, prowadźmy szkolenia i webinaria. Przede wszystkim reagujmy na nieprawidłowości, nie odwracajmy wzroku, gdy widzimy niewłaściwe zachowania i wyciągajmy konsekwencje. Brak reakcji może być uznany za ciche przyzwolenie – podkreśla prawnik.