Na przedsiębiorców czekają spore pieniądze
Do 2013 roku z unijnych programów operacyjnych przeznaczono kilkadziesiąt miliardów euro na kilkaset projektów.
W programie operacyjnym innowacyjna gospodarka (PO IG przygotowano dla przedsiębiorców prawie 46 proc. pieniędzy, czyli około 4,5 mld EUR. Wspiera on firmy zamierzające realizować innowacyjne projekty badań i rozwoju czy nowoczesnych technologii oraz chcące wdrażać i stosować technologie informacyjne i komunikacyjne. Wysokość dofinansowania projektów zależy od specyfiki danego działania. Zgodnie z planem pomocy regionalnej firmy mogą uzyskać dofinansowanie w wysokości od 30 do 70 proc. wartości kosztów kwalifikowanych. Przedsiębiorcom realizującym projekty w województwach: mazowieckim, wielkopolskim, śląskim, dolnośląskim, pomorskim i zachodniopomorskim będzie przysługiwała niższa pomoc, niemniej mali przedsiębiorcy mogą liczyć na wsparcie wyższe o 20 punktów proc., zaś średni na wyższą o 10 punktów.
Przedsiębiorcy mogą się starać o dofinansowania z PO IG z kilku priorytetów.
Priorytet a firmy
Do szczególnie interesujących zalicza się priorytet 3. Kapitał dla innowacji, wspierający tworzenie innowacyjnych firm dwuetapowo (pomoc doradcza i kapitałowa). Priorytet 4. — Inwestycje w innowacyjne przedsięwzięcia również jest warty uwagi. W tym przypadku firmy będą mogły kupić wyniki prac B+R, wdrożyć wyniki prac naukowych, dofinansować istotne dla rozwoju przedsięwzięcia techniczne, technologiczne lub organizacyjne realizowane samodzielnie przez przedsiębiorców lub we współpracy z jednostkami naukowo-badawczymi. Priorytet 4. przewiduje również możliwość przekształcenia firmy w Centrum Badawczo Rozwojowe i pozyskanie pieniędzy na nowe inwestycje o wysokim potencjale innowacyjnym oraz na inwestycje o dużym znaczeniu dla gospodarki. Warto również wymienić trzy inne priorytety PO IG: 5. Dyfuzja innowacji, 6. Polska gospodarka na rynku międzynarodowym oraz 8. Społeczeństwo informacyjne — zwiększenie innowacyjności gospodarki.
Zdaniem Marcina Cebulaka, prezesa firmy Signum, zajmującej się m.in. pozyskiwaniem funduszy unijnych dla firm, szczególnie korzystne dla przedsiębiorców są działania 4.4 Nowe inwestycje o wysokim potencjale innowacyjnym, 4.2 Stymulowanie działalności B+R przedsiębiorstw, a także wsparcie w zakresie wzornictwa przemysłowego, gdyż stosunkowo łatwo było z nich pozyskać dotacje. Zwłaszcza w porównaniu z regionalnymi programami operacyjnymi (RPO), bo np. w województwie podkarpackim dofinansowany będzie tylko co ósmy projekt z RPO.
Wymagania związane z przygotowaniem wniosków i kryteria ich wyboru różnią się w zależności od działania, z którego firma chce dostać dofinansowanie. Kwestie te są szczegółowo opisane na stronie www.funduszeeuropejskie.gov.pl.
Nie wszystko złoto
Chociaż pieniądze przeznaczone dla firm z PO IG są duże, program nie uchronił się od wad. Według Marcin Cebulaka dużym minusem jest konieczność wstępnego finansowania projektów przez korzystających z pomocy, bo na zaliczki przeznaczono zaledwie 20 proc. budżetów programów. Poza tym obowiązkowe wskaźniki rezultatu często dotyczą wrażliwych tematów, takich jak zatrudnienie czy wartości eksportu. Nieosiągnięcie wskaźników może się wiązać ze zwrotem dotacji.
— Niestety, w ramach PO IG brakuje także szkoleń. Jeśli się odbywają, to tylko w Warszawie. Wadą jest również konieczność budżetowania projektu w złotym. Spowodowało to, że znaczna część projektów z naborów ubiegłorocznych nie będzie realizowana, ponieważ euro podrożało z 3,20 zł w lipcu 2008 r. do 4,85 zł — dodaje Marcin Cebulak.
Nie tylko PO IG
Przedsiębiorcy mogą się również starać o pieniądze z Programu operacyjnego "Infrastruktura i środowisko" (PO IiŚ), z którego przeznaczono dla nich 1,9 mld EUR.
— Bezpośrednio dla przedsiębiorców jest tu mniej pieniędzy niż w PO IG, ale moim zdaniem warto się o nie starać. Zawsze to 30-40 proc. dofinansowania projektu. Jeśli chodzi o przedsiębiorców działających stricte komercyjnie, na uwagę zasługują działania z priorytetu 4. i 9. PO IiŚ — uważa Małgorzata Okularczyk, dyrektor działu projektów rozwojowych Collect Consulting, firmy specjalizującej się w pozyskiwaniu dotacji z funduszy Unii Europejskiej.
Wśród działań przeznaczonych dla przedsiębiorców należy wymienić: 4.2 Racjonalizacja gospodarki zasobami i odpadami w przedsiębiorstwach, 4.3 Wsparcie dla przedsiębiorstw w zakresie wdrażania najlepszych dostępnych technik (BAT), 4.4 Wsparcie dla przedsiębiorstw w zakresie gospodarki wodno-ściekowej, 4.5 Wsparcie dla przedsiębiorstw w zakresie ochrony powietrza, 4.6 Wsparcie dla przedsiębiorstw prowadzących działalność w zakresie odzysku i unieszkodliwiania odpadów innych niż komunalne oraz 9.4 Wytwarzanie energii ze źródeł odnawialnych.
Firmy będą się mogły starać także o dotacje z Programu operacyjnego, Rozwój Polski wschodniej (PO RPW). To dodatkowy element wsparcia z funduszy strukturalnych dla pięciu województw Polski wschodniej: lubelskiego, podkarpackiego, podlaskiego, świętokrzyskiego i warmińsko-mazurskiego. W jego ramach będą realizowane projekty o dużym znaczeniu dla rozwoju społeczno-gospodarczego regionu. Dla firm przeznaczono w nim działania: 1.2 Wsparcie powstawania i dokapitalizowanie instrumentów inżynierii finansowej, 1.3 Wspieranie innowacji oraz 1.4 Promocja i współpraca. W przypadku PO RPW na pieniądze przedsiębiorcy będą jednak musieli poczekać.
Według Małgorzaty Okularczyk działania przeznaczone w tym programie dla firm jeszcze nie ruszyły.
Marcin Cebulak uważa zaś, że budżety dostępne dla przedsiębiorstw w PO RPW są za małe, by kruszyć o nie kopie. Najatrakcyjniejszy jest w nim program dla klastrów. Dokumentacja do niego jest jednak skomplikowana i odpowiednia raczej dla inwestycji infrastrukturalnych gmin (np. budowa kanalizacji).
Rafał Fabisiak