Sprawozdanie pomaga zrozumieć spółkę
Praktyka dowodzi, że na podstawie raportów okresowych przesłanych przez spółki giełdowe nie można zbudować pełnego obrazu firmy. Dlatego duże znaczenie ma raport roczny. Jest to podstawowe źródło wiedzy o firmie. Ważne są wszystkie elementy tego raportu — zarówno pisemne sprawozdanie zarządu z działalności, jak opinia biegłego rewidenta czy też sprawozdanie finansowe z notami i informacjami dodatkowymi.
Wiadomości, które przesyłane są przez cały rok w formie pojedynczych komunikatów, tu są zaprezentowane w szerszym kontekście. Zespół, którego pracami kieruję, zajmuje się oceną pierwszej części raportu — pisemnego sprawozdania zarządu firmy z działalności. Jest to ta część raportu rocznego, która najlepiej pozwala zapoznać się z firmą. Przy ocenianiu raportu uznaliśmy, że powinny w nim znajdować się między innymi następujące informacje:
— prezentacja jednostki i jej działalności,
— charakterystyka branży, w której firma funkcjonuje,
— strategia rozwoju spółki,
— prognozy i długoterminowe plany finansowe,
— informacje o istotnych zdarzeniach w ciągu roku, w tym o dokonanych i planowanych inwestycjach,
— informacje o profilu ryzyka operacyjnego i finansowego,
— syntetyczne dane finansowe za ostatnie lata,
— informacje o notowaniach.
Każdy z tych elementów sprawozdania jest oddzielnie oceniany przez członków zespołu i na podstawie ich indywidualnych ocen ustalana jest punktacja. W skład oceniającego zespołu wchodzą osoby w różny sposób związane z rynkiem kapitałowym — przedstawiciele GPW, DM BOŚ oraz dziennikarze.
Analizując prezentację jednostki i jej działalności, możemy dowiedzieć się, na ile dokładnie firma poinformowała o swojej działalności.
Ze strukturą sprzedaży ściśle powiązany jest kolejny analizowany element — charakterystyka branży, w której firma działa. Wiele spółek o tym zapomina. Tymczasem działy sprzedaży każdej z firm doskonale wiedzą, jaka jest pozycja każdego z oferowanych produktów na rynku. Dla inwestorów zdobycie tego typu informacji może być kłopotliwe, dlatego powinni ją otrzymać w sprawozdaniu zarządu.
Kolejne trzy punkty również są ze sobą powiązane. Strategia rozwoju firmy oraz jej prognozy i długoterminowe plany finansowe są bardzo istotnym elementem sprawozdania. Inwestorzy kupując akcje zainteresowani są głównie przyszłymi zyskami. Tu znaczenie mają planowane wyniki. Na decyzję o kupnie akcji wpływ mają również informacje o tym, w jaki sposób spółka będzie chciała finansować swoje projekty inwestycyjne — czy i kiedy planowane są kolejne emisje akcji, czy planowana jest emisja obligacji (w tym zamiennych na akcje).
Elementem realizacji długoterminowej strategii są dokonywane inwestycje — inwestorzy powinni dowiedzieć się, czy proces inwestycyjny realizowany jest zgodnie z wcześniejszymi założeniami oraz w jakiej części został on już zrealizowany. To pozwala oszacować realność przyjętych kiedyś założeń oraz wpływ tych inwestycji na sytuację finansową w minionym roku oraz w przyszłości.
Informacje o ponoszonym ryzyku operacyjnym i finansowym to kolejny istotny element sprawozdania. W poprzednich latach spółki nie określały swoich obszarów ryzyka. Stało się to szczególnie widoczne po kryzysie rosyjskim, kiedy okazało się, że powiązanie firm z tamtą gospodarką było dużo większe niż pierwotnie sądzono. Podobnie jest teraz w branżach związanych z nowymi technologiami, gdzie trzeba ponosić znaczne nakłady i koszty finansowe.
Ostatnie dwa analizowane elementy to prezentacja syntetycznych danych finansowych oraz informacji o notowaniach akcji. Pozwala to na ocenę zmian, jakie zaszły w firmie. W sprawozdaniu finansowym zamieszczane są tylko dane za dwa ostatnie lata obrotowe. Należy również pamiętać o zmianach zasad rachunkowości oraz fuzjach i przejęciach bądź sprzedaży części aktywów. Stare sprawozdania finansowe tych elementów nie uwzględniają, więc spółka powinna przedstawić porównywalne dane.
Artur Sierant
kierownik zespołu oceniającego
pisemne sprawozdania zarządu
firmy z działalności