Widać już pierwsze praktyczne rezultaty uchwalenia przepisów o przyspieszonej restrukturyzacji, zawartych w ostatniej nowelizacji specustawy antykryzysowej, tzw. tarczy 4.0. W tym miesiącu w Monitorze Sądowym i Gospodarczym (MSiG) pojawiło się obwieszczenie o rozpoczęciu takiej procedury wobec jednej ze stołecznych niepublicznych klinik medycznych.
W tej sprawie doradza kancelaria Mikulewicz Ostaszewski Restrukturyzacje, której eksperci podkreślają, że dzięki nowym regulacjom, przyjętym z myślą o przedsiębiorcach znajdujących się w kłopotach finansowych z powodu pandemii koronawirusa, można łatwiej podjąć negocjacje z wierzycielami, ochronić się przed egzekucją i samodzielnie odbudować równowagę ekonomiczną. To możliwe chociażby dlatego, że ten typ postępowania można podjąć bez obowiązku występowania do sądu.
— O jego rozpoczęciu decyduje właściciel przedsiębiorstwa — podkreśla Marcin Ostaszewski, doradca restrukturyzacyjny i prezes kancelarii Mikulewicz Ostaszewski Restrukturyzacje.
Firma w kłopotach, zdecydowana na skorzystanie z naprawy według reguł tarczy 4.0, powinna najpierw zawrzeć umowę o sprawowanie nadzoru nad jej przebiegiem zgodnie z zasadami postępowania o zatwierdzenieukładu. Można go powierzyć licencjonowanemu doradcy restrukturyzacyjnemu lub spółce, w której działa taki doradca.
— Przeniesienie ciężaru postępowania z sądów restrukturyzacyjnych na doradców restrukturyzacyjnych, przy zachowaniu ochrony przedsiębiorcy typowej dla procedur sądowych, to jedna z kluczowych nowości. Może to odciążyć sądy w okresie, w którym prawdopodobnie przyjdzie im się zmierzyć ze zwiększoną liczbą postępowań, wynikającą z obecnego pogorszenia koniunktury gospodarczej — zauważa Karol Tatara, kwalifikowany doradca restrukturyzacyjny z kancelarii Tatara i Współpracownicy.
Dłużnik chroniony
Dopiero po zawarciu umowy o nadzór nad postępowaniem dłużnik musi przygotować propozycje układowe, spis wierzytelności, także spornych, i przekazać je nadzorcy układu. Wtedy też można obwieścić w MSiG o rozpoczęciu procedury restrukturyzacyjnej, co jest równoznaczne z otwarciem postępowania o zatwierdzenie układu. Jednocześnie zaczyna się okres ochronny dłużnika — z mocy prawa nie można podejmować egzekucji wierzytelności objętych układem i zabezpieczonych rzeczowo, wszczętych przed dniem otwarcia postępowania o zatwierdzenie układu. Bez wyraźnego zezwolenia nadzorcy sądowego niedopuszczalne są także zabezpieczenia roszczeń, świadczenia z wierzytelności objętych układem, potrącenia wzajemne i wypowiadanie umów najmu oraz dzierżawy nieruchomości, w których prowadzone jest przedsiębiorstwo, a także m.in. umów kredytu, leasingu, umów rachunku bankowego, poręczeń i gwarancji.
— Wprowadzone zmiany są bardzo korzystne, szczególnie jeżeli chodzi o szybkość postępowania, jak również pomoc firmom zagrożonym niewypłacalnością. Co ważne, nowa procedura już w momencie ukazania się w MSiG obwieszczenia o otwarciu postępowania powoduje zawieszenie wszelkich postępowań egzekucyjnych — komentuje Marcin Ostaszewski.
Trzeba jednak dodać, że również wierzycielom przysługuje ochrona ich interesów — czyli możliwość uchylenia prowadzących do ich pokrzywdzenia skutków obwieszczenia. Wzmiankę o takim zabezpieczeniu nadzorca układu podaje we wspomnianym obwieszczeniu.
— Wprowadzone rozwiązania są zgodne z zapisami Dyrektywy Parlaentu Europejskiego i Rady UE 2019/1023 z 20 czerwca 2019 r. w sprawie ram restrukturyzacji zapobiegawczej, umorzenia długów i zakazów prowadzenia działalności oraz w sprawie środków zwiększających skuteczność postępowań dotyczących restrukturyzacji, niewypłacalności i umorzenia długów, a także zmieniającej dyrektywę UE 2017/1132 o restrukturyzacji i upadłości. To tam zawarto przepisy o wstrzymaniu egzekucji czy zakazie wypowiadania umów — wyjaśnia prezes kancelarii Mikulewicz Ostaszewski Restrukturyzacje. Aldona Zych, aplikant radcowski z tej kancelarii, dodaje, że wcześniejsze regulacje tarczy antykryzysowej w żaden sposób nie chroniły dłużników przed egzekucją.
Kto za, kto przeciw
Układ musi być poddany głosowaniu — korespondencyjnie albo na zgromadzeniu wierzycieli. Prawo zobowiązuje nadzorcę do ich zawiadomienia o terminie zgromadzenia, propozycjach układowych, poinformowania o podziale wierzycieli umieszczonych w spisie wierzytelności z uwzględnieniem kategorii interesów oraz o sposobie głosowania nad układem. Spotkanie może odbyć się online, wówczas protokół musi zawierać zapis z posiedzenia na elektronicznym nośniku.
— Dzięki takiemu rozwiązaniu łatwiej będzie zorganizować głosowanie. To ważne w obecnych warunkach, w których przemieszczanie się i obecność w jednym miejscu wszystkich zainteresowanych stron są utrudnione — podkreśla Karol Tatara.
Układ można uznać za przyjęty, gdy opowie się za nim większość głosujących z ważnymi głosami, na których przypada łącznie co najmniej dwie trzecie sumy wierzytelności. Głosowanie może być przeprowadzone także w grupach wierzycieli, z podziałem na kategorie interesów. W takim przypadku o przyjęciu układu można mówić, gdy w każdej z nich „za” będzie większość głosujących z grupy, mających łącznie co najmniej dwie trzecie sumy wierzytelności im przysługujących. Niemniej może on być zaakceptowany nawet wtedy, jeżeli nie uzyska wymaganej większości w jednej z grup, pod warunkiem, że jego przeciwnicy z innego grona zostaną zaspokojeni układem w stopniu nie mniej korzystnym, niż gdyby przeprowadzano postępowanie upadłościowe. Przyjęcie układu zobowiązuje nadzorcę sądowego do złożenia w sądzie wniosku o zatwierdzenie układu.
Szkoda, że tylko na rok
Uproszczone postępowanie restrukturyzacyjne to nowe rozwiązanie służące uniknięciu bankructwa — dodane do kilku dotychczas znanych, czyli postępowań: o zatwierdzenie układu, przyspieszonego układowego, układowego oraz sanacyjnego. Nie jest ono jednak wprowadzone bezterminowo. Jego rozwiązania będą dostępne do końca czerwca 2021 r., aby przedsiębiorcy dotknięci problemami z płynnością finansową mogli zyskać szybką i sprawną ścieżkę restrukturyzacji w dobie kryzysu gospodarczego.
— To uproszczone postępowanie ma szansę stać się najsprawniejszym narzędziem restrukturyzacji. Ponieważ przyspiesza ono cały proces, zabezpieczając przy tym interesy wszystkich stron, należałoby rozważyć wprowadzenie go do prawa restrukturyzacyjnego na stałe, po zebraniu doświadczeń stosowania tej regulacji przez najbliższy rok — mówi Karol Tatara.
Umorzenie postępowania
Jeśli w ciągu czterech miesięcy od dnia obwieszczenia MSiG o otwarciu uproszczonej procedury restrukturyzacyjnej nie wpłynie do sądu wniosek o zatwierdzenie układu, postępowanie zostanie umorzone z mocy prawa. Ale nie tylko wtedy. Umorzenie jest możliwe też na wniosek dłużnika, wierzyciela lub innej osoby mającej w tym interes prawny. Gdy postępowanie o zatwierdzenie układu zostanie umorzone lub sąd wyda postanowienie o odmowie zatwierdzenia układu, dłużnikowi będzie przysługiwać prawo do złożenia uproszczonych wniosków o otwarcie postępowania sanacyjnego lub o ogłoszenie upadłości.
Treść obwieszczenia w MSiG
Obwieszczenie o otwarciu postępowania o zatwierdzenie układu powinno zawierać:
- dane dłużnika,
- oświadczenie o otwarciu postępowania o zatwierdzenie układu,
- dane nadzorcy sądowego,
- wskazanie dnia układowego, który musi przypadać na okres między siedmioma dniami przed i siedmioma dniami po złożeniu obwieszczenia w MSiG.