Według danych Urzędu Unii Europejskiej ds. Własności Intelektualnej (EUIPO) podrabiane towary kosztują przemysł odzieżowy, kosmetyczny i zabawkarski 16 mld. EUR rocznie. Stanowią również zagrożenie dla zdrowia i bezpieczeństwa konsumentów.
Coraz więcej prób oszustwa
– Zgodnie z tegorocznym badaniem Adyen Retail Report 24 proc. przedsiębiorstw w Polsce odnotowało w ostatnich 12 miesiącach wzrost liczby prób oszustwa. Dane globalne, czyli aż 41 proc., wskazują, że te liczby mogą mieć tendencję wzrostową. Kluczowe znaczenie w zwalczaniu tego typu procederu ma właściwe przygotowanie e-sklepu. Rozwiązania oparte na algorytmach sztucznej inteligencji i uczeniu maszynowym służą do sygnalizowania nieprawidłowej aktywności i monitorowania zgodności platformy. Analiza danych sprzedawców i sygnalizowanie nietypowych zachowań użytkowników pomaga zapobiegać nadużyciom w handlu internetowym. Średnia kwota, na jaką zostali oszukani konsumenci w 2023 r., wyniosła 1791 zł. W związku z tym kupujący w sieci są coraz ostrożniejsi – przykładowo często sprawdzają adresy URL sklepów internetowych, aby upewnić się, że znajdują się na właściwej stronie i nie zostaną oszukani. Stąd rosnąca rola i znaczenie płatności zintegrowanych w na stronie sklepu, które eliminują potrzebę przechodzenia do zewnętrznych stron czy aplikacji, ograniczając działania oszustów – mówi Jakub Czerwiński, VP CEE w Adyen.
Amazon wprowadził technologię AI, która ma monitorować miliardy prób zmian na stronach produktowych, identyfikując potencjalne naruszenia, zarówno w nowo opublikowanych ofertach, jak i modyfikacje w już istniejących. Systemy uczenia maszynowego mają być w stanie blokować nieautentyczne produkty na podstawie analizy słów kluczowych, tekstu i logotypów. Ponadto zaawansowane algorytmy mają weryfikować nowe konta sprzedawców, analizując dokumenty tożsamości oraz zachowania użytkowników czy nawet badając sygnały behawioralne i powiązania z wykrytymi już nieuczciwymi podmiotami.
Intensywne działania
W 2023 r. Amazon wykrył, przejął i zutylizował ponad 7 mln podrobionych produktów. Firma zatrzymała także ponad 700 tys. prób utworzenia kont przez oszustów, zapobiegając wystawieniu fałszywych produktów. Zatrudniła też ponad 15 tys. specjalistów, w tym naukowców zajmujących się uczeniem maszynowym, programistów i ekspertów śledczych w celu utworzenia specjalnej jednostki ds. zwalczania podróbek.
47 proc. Polaków ankietowanych w badaniu „(Nie)świadomy konsument 2024” Fundacji Forum Konsumentów i Amazon przyznało, że zdarza im się kupować w sieci podróbki. Co więcej, co drugi Polak nie potrafi odróżnić ich od oryginału.
– Oszuści produkujący podróbki wykorzystują ludzkie słabości, takie jak pragnienie posiadania produktów premium, czy chęć zaimponowania. Każdy taki nieuczciwy sprzedawca narusza jednak nie tylko interesy konsumentów. Ofiarami tego procederu są także prawowici właściciele marek. Niestety brak reakcji kupujących umacnia oszustów w ich działaniach, ale aktywne zgłaszanie problemów i edukacja konsumencka w znacznej mierze przyczyniają się do zmiany niekorzystnych praktyk rynkowych – wyjaśnia Małgorzata Miś, prezes Stowarzyszenia Ochrony Konsumentów Aquila.
W 2023 r. Amazon przy współpracy z partnerami przeprowadził ponad 50 akcji, w wyniku których zatrzymano ponad 100 osób związanych z produkcją i dystrybucją podróbek. Rozpoczął także kampanię edukacyjną „sPRAWA dla konsumenta”, która ma na celu zwiększenie świadomości konsumentów na temat bezpiecznych zakupów i identyfikacji fałszywych produktów.
Temat zwalczania nielegalnego handlu podróbkami w sklepach online jest także poruszany na innych forach, w tym na forum Organizacji Współpracy Gospodarczej i Rozwoju (OECD). OECD utworzyła grupę zadaniową ds. zwalczania handlu podróbkami, a także rozpoczęła dyskusje na szczeblu rządowych w tym temacie.
– Tylko ci gracze branży retail, którzy będą umieli wykorzystać nowe możliwości, jakie dają platformy danych, odniosą sukces. Pionierzy będą używać rozwiązań opartych na generatywnym AI i uczeniu maszynowym, by przetwarzać olbrzymie ilości danych i wspierać procesy decyzyjne. Dane, a co więcej informacje i wiedza wykreowana w wyniku ich analizy, będą bowiem stanowić motor napędowy spółek zajmujących się niesamowicie konkurencyjnym rynkiem branży handlu detalicznego. Mówimy tu zarówno o analizach strategicznych, jak i szybkich decyzjach dopasowujących działania firmy do ciągle zmieniających się oczekiwań klientów – dodaje Michał Kowalczuk, analytics Eastern Europe IT director w DXC Technology.