Firma, która myśli o zakupie ubezpieczenia OC, oprócz analizy wysokości szkód, jakie mogłaby spowodować, musi też spojrzeć na to ubezpieczenie z perspektywy przedmiotowej. Tutaj mieści się analiza rodzajów szkód, które mogą się wiązać z prowadzoną przez daną firmę działalnością, a to z kolei nieodłącznie wiąże się z charakterem i specyfiką tej działalności.
— Przykładowo przedsiębiorca prowadzący działalność wydawniczą z reguły nie będzie zainteresowany ubezpieczeniem OC za szkody w środowisku, natomiast może być ono jednym z kluczowych ubezpieczeńdla przedsiębiorcy prowadzącego działalność w zakresie produkcji farb — tłumaczy dr Jakub Pokrzywniak, radca prawny w kancelarii WKB Wierciński, Kwieciński, Baehr.
Przy tym często nie można wrzucać nawet podobnych firm do jednego worka.
— Na przykład firma remontowa specjalizująca się w remoncie maszyn papierniczych narażona jest na inne ryzyko niż taka, która remontuje mieszkania — tłumaczy Michał Molęda, dyrektor zarządzający w HDI Asekuracji.
Dodatki i wyłączenia
Ogólne warunki ubezpieczenia OC z tytułu prowadzonej działalności gospodarczej pozwalają na objęcie ochroną wielu rodzajów ryzyka w drodze dodatkowych klauzul. Przykładem jest OC za produkt, dla firm których produkty mogą spowodować szkody ich konsumentom, OC najemcy dla firm będących najemcami nieruchomości czy też OC pracodawcy zapewniające ochronę na wypadek szkód będących następstwem wypadków przy pracy doznanych przez pracowników.
— Decyzja o zakresie ochrony powinna zatem zostać poprzedzona wnikliwą analizą ryzyka i możliwości wynikających z dodatkowych klauzul — przestrzega Krzysztof Bromka, prezes Nord Partner. Również ocena katalogu wyłączeń odpowiedzialności przewidzianego w danej umowie ubezpieczenia, jak i w poszczególnych klauzulach rozszerzających zakres wnioskowanej ochrony, zależy od profilu i zakresu działalności konkretnego ubezpieczonego.
— Dla wydawcy książek ważne może być wyłączenie dotyczące praw autorskich, które prawdopodobnie nie ma żadnego znaczenia dla producenta farb — zauważa Jakub Pokrzywniak.
Warto pamiętać, że standardowo ubezpieczyciele wyłączają winę umyślną, rażące niedbalstwo, kary umowne i odpowiedzialność karną. W OC generalnym często jest także wyłączona odpowiedzialność kontraktowa, na co powinny zwrócić uwagę te firmy, które narażone są głównie na szkody wynikające z umowy. Jednak taka wiedza to nadal trochę za mało.
Potrzebny doradca
Analiza ogólnych warunków ubezpieczeń nie jest prostą sprawą i wymaga specjalistycznej wiedzy.
— Nie trzeba dużo wiedzieć, żeby przewidzieć podstawowe typy ryzyka w danej firmie, ale są sprawy, które wychwyci tylkoprofesjonalny doradca — mówi Michał Molęda.
Dodaje, że nie będzie nim ubezpieczyciel ze względu na potencjalny konflikt interesów.
Dodatkowo na korzyść ubezpieczyciela działa zmiana w kodeksie cywilnym z 2007 r. (art. 805 § 4 kc), która odebrała przedsiębiorcom uprawnienia konsumentów. W związku z tym przedsiębiorcy stali się profesjonalistami, więc powinni wiedzieć, co kupują, i jeżeli ubezpieczenie nie spełni swojej funkcji, nie będą mogli się powoływać na niewiedzę lub klauzule niedozwolone. Natomiast ubezpieczyciele wcale nie mają obowiązku edukacji swoich klientów, chcieliby natomiast sprzedać ubezpieczenie za możliwie wysoką cenę i z możliwie niskim zakresem ochrony.
Jednak warunki ubezpieczenia są tak skonstruowane, że trudno je zrozumieć laikom, a jeszcze trudniej wychwycić detale, które mogą znacząco wpłynąć na zakres ochrony. Ważne, by wyrzucić elementy zbędne i włączyć do ochrony niezbędne. Na przykład uwadze przedsiębiorców z łatwością może umknąć klauzula rzeczy pod kontrolą, tak istotna np. dla firm remontowych. Tą klauzulą w pewnym sensie można włączyć szkody, które standardowo w umowach OC są wyłączone — chodzi o szkody w rzeczach podlegających naprawie, obróbce, rozładunkowi, transportowi, serwisowi itd. A wiadomo, że firma remontowa przede wszystkim pracuje na rzeczach należących do osób trzecich, dlatego jest to jej istotne ryzyko OC.
Warto też wiedzieć co nieco o klauzuli reprezentantów.
— Precyzuje ona, kto jest uważany za ubezpieczonego i czyja wina umyślna lub rażące niedbalstwo zwalnia ubezpieczyciela od odpowiedzialności — mówi dr Katarzyna Malinowska, radca prawny w kancelarii BMSP Boryczko Malinowska Świątkowski i Partnerzy Adwokaci i Radcowie Prawni.
Broker może pomóc firmie zwrócić uwagę na podobne elementy. Dodatkowym argumentem za skorzystaniem z jego usług jest fakt, że ponosi on odpowiedzialność za odpowiednie porady.
— Z jego usług powinny korzystać także małe i średnie firmy, ponieważ nie ponoszą w związku z tym żadnych kosztów. Broker jest opłacany przez ubezpieczyciela — zauważa dr Katarzyna Malinowska, radca prawny w kancelarii BMSP Boryczko Malinowska Świątkowski i Partnerzy Adwokaci i Radcowie Prawni.
Przy wyborze ubezpieczenia OC pamiętaj o tym, że:
oferta musi spełniać twoje oczekiwania pod kątem warunków, a nie tylko składki;
składka jest wynikiem wielu czynników, ale w dużej mierze wpływa na nią szkodowość. Jeśli ubezpieczyciel nie poniósł znacznych strat w obrębie jakiegoś ryzyka, to może zaproponować niższą składkę;
informacja, że jesteś ubezpieczony, pomoże Ci promować się jako wiarygodny i bezpieczny partner;
nie możesz pominąć klauzuli OC za produkt, jeśli jesteś producentem, a jeśli działasz w branży budowlanej, powinieneś wybrać klauzulę podwykonawców;
jeżeli działasz za granicą, zadbaj o to, żeby polisa chroniła cię także tam;
ubezpieczenie OC chroni jedynie pewien wycinek odpowiedzialności cywilnej wynikającej z przepisów prawa i nawet ubezpieczyciel nie weźmie na siebie całej odpowiedzialności za ciebie;
nie wszystko da się ubezpieczyć i czasem ubezpieczyciele nie zgadzają się na włączenie pewnych klauzul albo jest to możliwe na indywidualnych warunkach.
Daniel Piotrowski
analityk ds. ubezpieczeń w Comperii
Zapowiedź
W kolejnej części wytłumaczymy, jaką rolę w ubezpieczeniu OC odgrywa zakres czasowy ochrony, którego niedopasowanie do specyfiki firmy może skutkować luką w ochronie ubezpieczeniowej albo iluzorycznym pokryciem ryzyka oraz jaki to ma związek z przedawnieniem roszczeń.