Unia Europejska zaostrza stosunki z Białorusią. Rada ministrów spraw zagranicznych postanowiła w poniedziałek, że kontakty Unii z prezydentem Aleksandrem Łukaszenką i jego rządem będą się odbywać jedynie poprzez kraj przewodniczący w danym półroczu UE, wysokiego przedstawiciela UE ds. bezpieczeństwa, Komisję Europejską i tzw. Trójkę.
Inne kontakty z Białorusią, np. dotyczące relacji przygranicznych, będą zredukowane do minimum.
Stanowisko to satysfakcjonuje Polskę, która obawiała się, że nadmierne zaostrzenie polityki izolacji wobec Białorusi może utrudnić kontakty przygraniczne oraz współpracę z mniejszością polską na Białorusi.
"Zwracaliśmy uwagę, że takie kraje jak Polska są w szczególnym położeniu sąsiedztwa z Białorusią, co wymusza praktyczne zajmowanie się sprawami dotyczącymi przekraczania granicy czy infrastruktury" - tłumaczył szef polskiej dyplomacji Włodzimierz Cimoszewicz przed sesją w sprawie Białorusi.
Podkreślił, że Polska musi też dbać o polską mniejszość u swojego sąsiada. "Kilkusettysięczna rzesza Białorusinów polskiego pochodzenia do czegoś nas zobowiązuje. Trudno sobie wyobrazić, byśmy dyskutowali o tym, jak funkcjonują szkoły polskie na Białorusi, za pośrednictwem Brukseli" - zaznaczył.
Sformułowanie "ograniczenie do minimum", które znalazło się w ostatecznym stanowisku, zapewnia jednak - zdaniem polskiej dyplomacji - możliwość zadbania o te kwestie.
Rada zaproponowała Białorusi otwarcie dialogu, jeżeli kraj ten podejmie "konkretne" działania w kierunku demokratyzacji.
Na mocy przyjętego w poniedziałek stanowiska, nie będą mogli otrzymać unijnej wizy obywatele Białorusi "bezpośrednio odpowiedzialni za przeprowadzenie nieuczciwych wyborów parlamentarnych oraz referendum", a także osoby "odpowiedzialne za poważne pogwałcenia praw człowieka i represjonowanie pokojowych demonstrantów".
Unia zapowiedziała ponadto, że będzie wspierać poprzez unijne programy jedynie rozwój społeczeństwa obywatelskiego oraz potrzeby narodu białoruskiego.
Rada wezwała Białoruś do zaprzestania prześladowania partii opozycyjnych, niezależnych mediów, organizacji pozarządowych oraz instytucji naukowych.
Justyna Wojteczek i Inga Czerny