Gdy 24 lutego wybuchła wojna w Ukrainie, NBU, bank centralny tego kraju wprowadził moratorium płatnicze, które uniemożliwiało dokonywanie zagranicznych płatności walutowych. Eksport do Ukrainy się zatrzymał, a polscy przedsiębiorcy nie mogli go ubezpieczać. Ograniczeniami płatniczymi nie były objęte towary pierwszej potrzeby, jak żywność, leki, paliwa i import krytyczny dla funkcjonowania gospodarki kraju, czyli m.in. sektora energetycznego i bezpieczeństwa. Stopniowo lista towarów krytycznych się poszerzała. 13 czerwca KUKE przywróciło możliwość ubezpieczenia towarów lub usług, które się na niej znajdowały. Według szacunków NBU na początku lipca lista obejmowała już 90 proc. towarów eksportowych. 7 lipca rada ministrów Ukrainy ją zlikwidowała, a 8 lipca Narodowy Bank Ukrainy (NBU) ogłosił, że przedsiębiorcy mogą kupować waluty na import towarów z grup 01-97, czyli wszystkich.
- Zniesienie ograniczeń w imporcie towarów do Ukrainy i płatności za nie to doskonała informacja dla polskich eksporterów, którzy nie muszą już potwierdzać z ukraińskimi odbiorcami, czy sprzedawane dobra są wyłączone spod moratorium płatniczego. Daje to możliwość szybszego odbudowania wymiany handlowej, która załamała się po rozpoczęciu rosyjskiej inwazji. Przypominamy jednak, że sprzedaż tamtejszym kontrahentom obarczona jest bardzo wysokim ryzykiem. Ocena wiarygodności na bazie ubiegłorocznych wyników jest dziś praktycznie pozbawiona sensu. Dlatego rekomendujemy udzielanie krótkich terminów płatności i szybkie rotowanie towarem – mówi Katarzyna Kowalska, wiceprezes KUKE.
Od 1 lipca przywrócono w Ukrainie cła i podatki importowe. NBU wydłużył okres rozliczenia transakcji eksportowych i importowych ze 120 do 180 dni. Dotyczy to transakcji realizowanych po 5 kwietnia. Dla wcześniejszych czas na rozliczenie wynosi 365 dni.
Najnowsze badania koniunktury przeprowadzone przez NBU wśród menedżerów firm w II kw. 2022 r. pokazują znaczące pogorszenie nastrojów ukraińskiego biznesu. Wskaźnik BOI spadł ze 108,2 proc. w I kw. do 72,6 proc. Firmy oczekują ok. 20-procentowego osłabienia hrywny, wysokiej inflacji (21,5 proc. wobec 9,5 proc. przewidywanych w I kw.), cięć w inwestycjach i zatrudnieniu, a także spadek produkcji i usług w najbliższym roku o 48,7 proc. wobec 1,7 proc. w I kw.
W 2021 r. KUKE ubezpieczyła eksport do Ukrainy wart 1,5 mld zł, czyli 5 proc. całości. Firmy masowo wracają na ten rynek.
- W ciągu miesiąca udzieliliśmy około 150 eksporterom limity kredytowe o wartości ponad 300 mln zł. Najwięcej w branżach: farmaceutycznej, spożywczej, tworzyw sztucznych, budowlanej i wyposażenia wnętrz, chemicznej i elektrotechnicznej. Tylko nieliczne wnioski są odrzucane, głównie z tego powodu, że kontrahenci prowadzą działalność w obszarach bezpośrednio objętych działaniami wojennymi. Ubezpieczenie eksportu do Ukrainy odbywa się w ramach Polisy bez Granic, w której od kwietnia obowiązują niższe o 35 proc. stawki – mówi Katarzyna Kowalska.
Atrakcyjniejsze ceny dotyczą też sprzedaży na rynki praktycznie całego świata, poza krajami najbardziej rozwiniętymi.
W 2020 r. eksport Polski do Ukrainy wyniósł 28,9 mld zł i stanowił 2,2 proc. całości. Ukraina była 14. partnerem Polski w eksporcie i 21. w imporcie. Polska była dla Ukrainy drugim co do wielkości partnerem eksportowym i czwartym importowym. W 2021 r. eksport do Ukrainy zwiększył się o 24 proc., do 28,9 mld zł.