W nowym roku niepokojące dla sektora nieruchomości mogą być wskaźniki makroekonomiczne — twierdzą deweloperzy.
— Także na naszym podwórku będziemy odczuwali konsekwencje nieprzewidzianych wydarzeń za granicą. Przede wszystkim jednak niepokojące będą dla Polski spadki PKB, takie jak ten z trzeciego kwartału 2016 r. Wciąż nie wiemy, czy mamy do czynienia z chwilowym wahnięciem, czy wchodzimy w stały trend. Złą wiadomością dla całego rynku będzie utrzymujący się odczyt PKB poniżej 3 proc. Przyniesie to zapewne spadek konsumpcji, a także mniejszą otwartość przedsiębiorców na inwestycje i rozwój biznesu, co bezpośrednio się przełoży na sytuację polskich deweloperów — tłumaczy Jarosław Zagórski, dyrektor handlowy i rozwoju Ghelamco Poland.
Czynniki wsparcia
Deweloperzy są jednak dalecy od paniki. Nie zwalniają zwłaszcza z inwestycjami w stolicy.
— O warszawski rynek nieruchomości jestem spokojny, jeśli PKB utrzyma się między 3 a 3,5 proc. Będziemy mogli wówczas liczyć na „zdrowy” popyt na biura, a podaż z pewnością się do niego dostosuje. Oczywiście rośnie współczynnik powierzchni niewynajętej, ale warto zwrócić uwagę na jego strukturę.
Budynki, które mają duże kłopoty, najczęściej wymagają repozycjonowania na rynku. Są to zazwyczaj inwestycje, które na skutek szybkiego rozwoju infrastruktury w mieście nagle znalazły się w gorszej lokalizacji — uważa Jarosław Zagórski. Jego zdaniem pozytywny wpływ na rynek nieruchomości komercyjnych w Polsce może mieć natomiast Brexit.
— Instytucje finansowe już wykorzystują go jako wymówkę do wyprowadzenia się z londyńskiego City, które jest po prostu drogie. Wiele firm już kilka lat temu dostrzegło duże korzyści z ulokowania biura chociażby w Polsce. Okazuje się bowiem, że kwalifikacje pracowników sektora finansowego w naszym kraju są często porównywalne, a nawet wyższe niż w londyńskim City. Poza tym, koszt nieruchomości w Warszawie to jedna trzecia kosztów w Londynie, zaś koszty pracy są niższe o połowę — mówi dyrektor handlowy i rozwoju Ghelamco Poland.
Praca wre
Ambitne plany związane ze stołecznym rynkiem ma na 2017 r. m.in. spółka HB Reavis.
— Rozpoczęliśmy budowę zespołu trzech budynków przy Dworcu Centralnym. Zaoferują łącznie około 140 tys. mkw. biur. Poza tym jesienią oddamy do użytku drugi budynek West Station zintegrowany z dworcem kolejowym Warszawa Zachodnia. Będzie tu łącznie ponad 68 tys. mkw. biur. Kontynuujemy też działania administracyjne związane z zagospodarowaniem terenu przy ulicy Burakowskiej — wymienia Grzegorz Strutyński, dyrektor handlowy i członek zarządu HB Reavis Poland.
Warszawski rynek szykuje się na więcej nowości, np. w marcu firma Vastint zakończy budowę pięciu obiektów w kompleksie Business Garden, zaś Skanska odda do użytku pierwszy budynek Generation Park. W stolicy aktywnie działać będzie także spółka GTC.
— W trzecim kwartale na Mokotowie planujemy oddać do użytku Artico, nowoczesny budynek biurowy klasy A. Obiekt z 7,8 tys. mkw. na wynajem został już w całości skomercjalizowany — mówi Małgorzata Czaplicka, dyrektor ds. relacji inwestorskich GTC.
Firma LC Corp w pierwszym kwartale 2017 r. planuje rozpocząć inwestycję na warszawskiej Woli. Biurowiec Wola Retro o powierzchni ponad 23 tys. mkw. zostanie oddany do użytkowania pod koniec 2019 r. Ciekawym przedsięwzięciem może się pochwalić także spółka Ghelamco, która rozpoczęła ostatnio budowę kompleksu The Warsaw HUB.
— Będzie to największe dotychczasowe przedsięwzięcie Ghelamco w Polsce. Stworzymy kompleks łączący przestrzeń biurową, centrum konferencyjne, unikatowy format przestrzeni coworkingowej MeetDistrict, a także hotele, sklepy i centrum sportu — zapowiada Jarosław Zagórski.
Regionalne ocieplenie
Deweloperzy działają prężnie także poza stolicą, np. firma LC Corp buduje pięciopiętrowy biurowiec Retro Office House w centrum Wrocławia. Obiekt zostanie oddany do użytku w pierwszym kwartale 2018 r. i zaoferuje najemcom około 18,15 tys. mkw. nowoczesnych biur. Natomiast Grupa Kapitałowa Euro Styl odda w tym roku do użytku ostatni z trzech budynków kompleksu biurowego Tensor w Gdyni.
— Planujemy też rozpoczęcie budowy Centaurusa w Olsztynie, który połączy kilka funkcji, w tym biurową i usługową. Ponadto kupiliśmy teren w pobliżu zmodernizowanego przez nas budynku C200 w Gdańsku i planujemy tam kolejny budynek biurowy — zapowiada Mikołaj Konopka, wiceprezes Grupy Kapitałowej Euro Styl. W stolicach regionów aktywnie działa także Vastint.
— W pierwszej połowie roku planujemy rozpoczęcie budowy trzech biurowców w drugim etapie Business Garden Wrocław i pięciu kolejnych w kompleksie Business Garden Poznań — informuje Ewa Łydkowska, menedżer marketingu w firmie Vastint. Skanska Property Poland w nowym roku odda do użytku Nową Fabryczną w Łodzi, pierwszy etap parku biurowego High5ive w Krakowie i Green2Day we Wrocławiu.
— Planujemy rozpoczęcie nowych inwestycji w sześciu miastach, w tym m.in. łączący różne funkcje ogromny kompleks miastotwórczy w centrum Poznania. Rozpoczniemy też przygotowanie do pierwszej inwestycji w Trójmieście w tworzącej się biznesowej dzielnicy Gdańska. Ruszymy ponadto z realizacją naszej części największego projektu kształtowania przestrzeni publicznej w Polsce — tzw. Superścieżki w Krakowie.
Inicjatywa zaangażowała nie tylko inwestorów prywatnych, ale też publicznych i organizacje pozarządowe. Przede wszystkim jednak wzięli w niej udział mieszkańcy, którzy wcielili się w rolę architektów m.in. bliskiego otoczenia budynku Axis. Takich inwestycji tworzonych z ludźmi i dla ludzi w przyszłym roku będzie więcej — zapowiada Ewelina Kałużna, dyrektor ds. wynajmu i zarządzania portfelem budynków, odpowiedzialna za Polskę w Skanska Property Poland.