Od kilku lat publiczne placówki kulturalne z trudem zarabiają na swoje utrzymanie. Realizacja wystaw i koncertów jest kosztowna, a środki przekazywane z budżetu państwa niewystarczające. Ratunkiem dla galerii, muzeów i teatrów jest poszukiwanie innych źródeł finansowania. Potrzebę tę dostrzegły niektóre firmy, które prowadzą bardzo ożywioną działalność na tym polu.
— Od pięciu lat współpracujemy z Muzeum Narodowym w Warszawie. Pełniliśmy funkcję głównego sponsora wielkich wystaw, z których można tu wymienić „Caravaggio i jego krąg”, „Andy Warhol. Retrospektywa”, „Jacek Malczewski. Powrót”. Ambicją banku jest, aby uczestniczyć w realizacji przynajmniej jednej wystawy w roku — mówi Marek Kłuciński, dyrektor departamentu public relations w Powszechnym Banku Kredytowym.
Działalność przedsiębiorstw finansowych w sferze kultury nie musi ograniczać się tylko do przekazywania pieniędzy na potrzeby muzeów i galerii.
Współpraca z Muzeum Narodowym pozwoliła na otwarcie w lipcu 1998 r. w warszawskiej centrali firmy Galerii PBK, której celem jest promowanie polskiej sztuki współczesnej. Odbyło się już w niej jedenaście wystaw, na których można było oglądać prace takich artystów, jak Edward Dwurnik, Jan Dobkowski czy Ryszard Grzyb. Każda wystawa wiąże się z zakupem prac artystów. Dzięki temu powstaje kolekcja polskiej sztuki współczesnej, która w przyszłości będzie mogła być prezentowa szerszej publiczności.
Również w 1998 r. rozpoczęło swoją działalność Studio Bayer, galeria mieszcząca się w siedzibie firmy frmaceutycznej Bayer. Jest ono częścią realizowanego przez przedsiębiorstwo programu, którego celem jest prezentacja twórczości młodych polskich artystów, którzy nie są jeszcze znani szerszej publiczności. W tym celu, oprócz organizacji wystawy i wydania katalogu, firma pokrywa koszty realizacji filmów dokumentalnych o poszczególnych twórcach, które za pośrednictwem TV Polonia mają popularyzować polską sztukę współczesną.
— Jako polska firma chcemy wspierać polską kulturę — mówi Monika Lechowska, PR manager w firmie Bayer.
Dzięki współpracy z Ministerstwem Kultury i Zachętą udało się zorganizować kilkanaście wystaw prezentujących twórczość m.in. Pawła Susida, grupy Kijewski/Kocur i Agnieszki Opali.
Utworzenie galerii było inicjatywą polskiego oddziału Bayera. Idea ta jest jednak zgodna z polityką działającego w Niemczech Bayer AG, który ma wieloletnią tradycję w promowaniu kultury. Jej efektem jest m.in. działająca od 1905 roku orkiestra symfoniczna Bayer Philharmoniker, która w grudniu da koncert w Filharmonii Narodowej. Dochód zostanie przekazany na rzecz fundacji Jolanty Kwaśniewskiej Porozumienie bez barier.
— Nasza działalność nie ogranicza się tylko do terenu Polski. We współpracy z Bayer AG chcemy promować naszą sztukę za granicą. W styczniu 2002 roku w Leverkusen otwarta zostanie wystawa polskiej sztuki współczesnej, w której wezmą udział artyści wystawiający do tej pory w Studio Bayer — mówi Monika Lechowska.
Sponsorowanie kultury może być nie tylko formą reklamy, ale także służyć budowaniu wizerunku firmy.
— Pomagając instytucjom kulturalnym podkreślamy nie tylko polskość firmy, ale też jej stabilność finansową. Pracownicy silniej wiążą się z przedsiębiorstwem, gdyż zauważają, że stawia sobie ono inne cele poza finansowymi — mówi Katarzyna Obuchowicz, corporate communication manager w Vienna Life, która rocznicę swojej działalności w Polsce uczciła zostając mecenasem wystawy XX- -wiecznej sztuki austriackiej, odbywającej się w Galerii Zachęta.
Sponsorowanie kultury nie ogranicza się tylko do Warszawy. Oddziały terenowe dużych firm występują z inicjatywami wspierania lokalnych wydarzeń, podkreślając swój związek z regionem. W ten sposób PBK zaczęło pomagać w realizacji Międzynarodowego Festiwalu Muzyki Cerkiewnej w Hajnówce, a Vienna Life sfinansowało remont teatru w Bielsku-Białej.
Działalność firm wspierających kulturę polską została doceniona także przez Ministerstwo Kultury. PBK zostało wyróżnione tytułami Sponsor Kultury Roku 1998 oraz Mecenas Kultury 2000. Bayer był nominowany w tej drugiej kategorii.
Bartosz Hanus