W chwili otwarcia Centralnego Portu Komunikacyjnego (CPK), który ma być gotowy pod koniec przyszłej dekady, muszą być dostępne pierwsze odcinki dróg i linii kolejowych umożliwiających dotarcie do hubu. W planie jest m.in. modernizacja kolejowej linii średnicowej, biegnącej w aglomeracji warszawskiej.
— To ważny projekt dla warszawskiego węzła komunikacyjnego. Linia musi być zmodernizowana w pierwszej kolejności, by po wykonaniu innych połączeń prowadzących do lotniska nie doszło do zakorkowania węzła — mówi Piotr Malepszak, p.o. prezesa CPK.
Modernizacja nie tylko ułatwi dojazd do portu, ale też usprawni ruch aglomeracyjny. Obecnie linią średnicową w ciągu godziny może przejechać 14 pociągów. Zdaniem Piotra Malepszaka po przeprowadzeniu inwestycji przewoźnicy będą mogli uruchomić o 10 więcej. Dzięki temu pociągi z podwarszawskich miejscowości nie będą tak zatłoczone jak teraz. Gdy ruszy hub, gotowa musi być także poszerzona o trzeci pas autostrada A2 z Warszawy do Łodzi oraz linia kolejowa łącząca stolicę z CPK i Łodzią. Jeździć będą po niej pociągi dostosowane do prędkości 250 km/h. W sumie, aby obsłużyć docelową sieć do CPK, trzeba będzie kupić około 180 szybkich składów.
— Muszą mieć podwójny system zasilania, bo będą poruszać się zarówno po starej sieci, jak i po nowych liniach — mówi Piotr Malepszak.
Więcej połączeń
Obecnie napięcie w sieci wynosi 3 kV, a na liniach dużych prędkości ma sięgać 25 kV. Szef CPK zakłada, że pociągi dostosowane do tego systemu zasilania będą kupować także przewoźnicy regionalni, choć ich składy nie muszą jeździć z prędkością 250 km/h. Wystarczy, że rozpędzą się do 160 km/h. Dzięki temu pasażerowie z mniejszych miejscowości będą mogli dojechać nie tylko bezpośrednio do portu, ale także do Warszawy i innych stolic województw. Zyskają więcej połączeń.
— Jednym z istotnych postulatów zgłaszanych podczas zakończonych niedawno regionalnych konsultacji społecznych — związanych m.in. z planowaniem infrastruktury, która ma powstać w ramach programu kolejowego CPK — było skorygowanie przebiegu niektórych linii, tak by pociągi docierały także do mniejszych miejscowości — mówi Piotr Malepszak.
Przykładem jest linia dużych prędkości Łódź—Sieradz—Wrocław, która ułatwi komunikację mieszkańcom miejscowości w pobliżu Łodzi oraz stolicy Dolnego Śląska.
— Rozmawialiśmy z przedstawicielami Łódzkiej Kolei Aglomeracyjnej [ŁKA — red.], która zadeklarowała dostosowanie wybranych pociągów flirt do zasilania o mocy 25 kV, jeśli nieco zmodyfikujemy przebieg sieci. Wówczas pociągi ŁKA będą mogły jeździć m.in. z Łodzi do Wielunia, Wieruszowa, Skierniewic i Łowicza. Dzięki temu mieszkańcy Wieruszowa będą będą mogli bezpośrednio dojechać pociągiem do Łodzi. Obecnie mogą dotrzeć tam samochodem, korzystając z trasy S8 — wyjaśnia p.o. prezesa CPK.
Piotr Malepszak spodziewa się, że pociągi z zasilaniem 25 kV kupią albo dostosują do tego systemu także przewoźnicy działający na Mazowszu.
— Planujemy nie tylko zbudować kolej dużych prędkości z Warszawy do CPK, ale także dobudować łączniki od istniejących linii, biegnących w kierunku Grodziska Mazowieckiego i Sochaczewa — dodaje szef CPK.
Dzięki temu przez te miasta będą kursować również pociągi przystosowane do nowego zasilania, przybędzie więc połączeń do Warszawy.
— Zakładamy, że około 40 proc. pasażerów będzie dojeżdzać do centralnego portu koleją — mówi Piotr Malepszak.
Docelowo z Baranowa ma podróżować 45 mln osób. To maksymalna przepustowość, która ma być osiągnięta w pierwszym etapie budowy portu. W przyszłości, jeśli pojawi się zapotrzebowanie, może on być rozbudowany z dwóch do czterech pasów startowych.
Weryfikacja listy
Piotr Malepszak liczy, że inwestycje w sieć kolejową będą dofinansowane z funduszy unijnych, które zostaną przyznane Polsce w przyszłej perspektywie. Ma nadzieję, że Komisja Europejska (KE), wspierająca projekty transportowe przyjazne środowisku, będzie skłonna finansować polską kolej. Zakłada też, że w pozyskaniu funduszy unijnych na inwestycje pomoże m.in. wpisanie na listę sieci transeuropejskiej — TEN-T — kilku odcinków torów, które mają być budowane w ramach projektu CPK.
Obecnie trwa jej weryfikacja. Polska zabiega o wpisanie trasy z Wrocławia do granicy z Czechami, które po swojej stronie planują budowę kolei dużych prędkości. W październiku KE przyznała już dofinansowanie dla planowanego odcinka w rejonie Jastrzębia Zdroju. To fragment trasy Katowice—Ostrawa, będącej na liście połączeń TEN-T. Kolejny projekt, który kandyduje do TEN-T, poprawi komunikację z Trójmiastem.
— CMK Północ to wydłużenie odcinka Centralnej Magistrali Kolejowej z rejonu Grodziska Mazowieckiego do CPK, a docelowo poprowadzenie przez Płock i Grudziądz do Trójmiasta — mówi p.o. prezesa portu.
OKIEM EKSPERTA
Właściwa kolejność
Jakub Majewski, prezes Fundacji ProKolej
Dotychczas, inwestując w linie kolejowe, określano maksymalną prędkość konstrukcyjną, do jakiej będą przystosowane, ale nie zawsze pociągi ją osiągały. W efekcie na wielu trasach po modernizacji osiągano prędkość taką, jak przed II wojną światową. Menedżerowie i eksperci przygotowujący plan rozbudowy sieci na potrzeby CPK na wstępie wyznaczyli natomiast standardy dotyczące czasu przewozu pasażerów między głównymi miastami i maksymalnej odległości od stacji kolejowej dla mieszkańców mniejszych miejscowości. Dzięki temu inwestycje realizowane na potrzeby CPK, jeśli uda się zdobyć na nie pieniądze, będą bardziej sprzyjały pasażerom.